Fumio Kishida, de Japanse minister van Buitenlandse Zaken, werd recentelijk ontvangen door de Cubaanse president Raúl Castro in Havana. Hij trad daarmee in het voetspoor van andere landen die de banden met het eiland aanhalen sinds president Barack Obama aankondigde betere betrekkingen met het Castro regime te willen stimuleren. Want ook Japan toont interesse in de toekomst van Cuba en heeft gratis financiële steun aangeboden bij Cuba’s proces van economische actualisering.
Actualiseren is de term die Cubaanse autoriteiten in de mond nemen wanneer ze spreken over de transformaties die ze binnen het huidige economische systeem willen doorvoeren. Het regime is een meester in het verbloemen van de werkelijkheid, wil bewust niet dat gesproken wordt van een hervorming van het economische model. Dat zou namelijk veronderstellen dat het huidige economische systeem dat al 55 jaar in gebruik is, niet de gewenste resultaten heeft opgeleverd. De belofte luidt de markt enigszins te openen en ‘de uitbreiding van sociaal eigendom van productiemiddelen” te vergemakkelijken. Dit zal betekenen dat wijdverbreide staatsinvloed zoals die nu geldt binnen de meerderheid van de economische sectoren, zal afnemen. Dit zal zijn beperkingen kennen om ‘niet in een kapitalistisch systeem te veranderen’, zoals werd besloten tijdens de recente conferentie van de OPEX (Observatorio de Política Exterior). Daarbij waren economische experts, diplomaten, politici, journalisten en vertegenwoordigers van de Cubaanse regering aanwezig, waaronder Eugenio Martínez, de Cubaanse ambassadeur in Madrid.
Meer economische criteria
De Castro’s willen hun revolutionaire uitgangspunten niet opgeven, maar hebben toegegeven dat de economie meer gericht zal moeten zijn op strikt economische drijfveren in plaats van administratieve. Daarbij gaven ze toe dat niet alles aan het embargo van de Verenigde Staten toe te schrijven was. Ze weten dat de Cubaanse regering zal moeten bewerkstelligen dat werknemers, die gewend zijn te leven van de staat, meer gemotiveerd raken om hun werk efficiënter te verrichten. Daarnaast zijn ze zich bewust van de noodzaak het land te voorzien van infrastructuur die toekomstige ontwikkelingen mogelijk zullen maken. Daarvoor zijn buitenlandse investeringen noodzakelijk en die worden dan ook gestimuleerd. Het land is aan het veranderen in een bedevaartsoord voor Westerse investeerders van verschillende landen, om op z’n minst de mogelijkheden af te tasten geld te verdienen op het eiland nu de beperkingen van voorheen worden opgeheven.
China of Vietnam?
De generatie van de Castro’s rest niets dan iets anders te proberen dan wat ze voorheen gedurende meer dan een halve eeuw zonder succes hebben gedaan. Maar ze willen niet dat gedacht wordt dat Cuba het Chinese of Vietnamese economische model zal overnemen. Hoogstens geven ze toe dat ze verschillende modellen aan het bestuderen zijn, waaronder het Chinese. Ik geloof dat ze vinden dat China veel te snel is gegaan. Daarom stellen ze zeker dat de snelheid in Cuba de sociale en politieke stabiliteit van het land niet zal aantasten. Als dat in gevaar komt, zullen er beperkingen worden opgesteld om te snelle verandering te voorkomen. Toch wordt erkend dat enige zichtbare sociale ongelijkheid onvermijdelijk zal zijn. Al met al werken 624.000 Cubanen niet langer voor de overheid en is het werkloosheidscijfer opgelopen van 1,7% naar 3,3%. Het positieve is dat de productiviteit is gestegen en dat een groot deel van de werklozen zelfstandigen zijn geworden, wat tegenwoordig eveneens wordt gestimuleerd vanuit de overheid.
Controle
De problemen blijven echter enorm, en een significante verandering toebrengen aan een economie waarin de staat tot aan de kleinste activiteiten van Cubanen een vinger in de pap had, zal geen makkelijke opgave worden wanneer de overheid te grote beperkingen oplegt, uit angst de controle te verliezen. En let wel, niemand moet denken dat Raúl Castro momenteel ook maar de geringste intentie heeft politieke openheid te geven. Westerse regeringen moeten niet vergeten dat vijandigheid van de Cubaanse autoriteiten richting oppositie in eigen land nog niet is verminderd. Het Castroregime stelt dat er geen bewezen verband bestaat tussen ontwikkeling en het bestaan van verschillende politieke partijen. Het is mogelijk dat dit zo is, maar de geschiedenis heeft wel getoond dat met een marxistische eenpartijstaat de achteruitgang van dergelijke landen enorm is. Misschien niet in China waar de Communistische Partij veranderde in Kapitalistische Partij. Het was niet eens nodig de afkorting van de partijnaam te veranderen.
Bron
* Luis Ayellón in ABC Spanje, 4 mei 2015
CUBA 
Heel informatieve analyse.