Mededeling: CubaTips en Cuba-weblog stoppen, maar Twitter gaat door!

Het zal de lezers van deze Cubaweblog en van de CubaTips van vandaag verrassen, maar ik heb besloten een punt achter twee van mijn Cuba-activiteiten te zetten. Op dit moment eist mijn gezondheid al mijn aandacht op. Ik heb Parkinson en dat betekent dat ik nu aan andere prioriteiten voorrang moet geven, zoals veel bewegen en sporten.

Kees van Kortenhof in gesprek met Max van Weezel bij Het Oog over de 90ste verjaardag van Fidel Castro in 2016.

Ooit begonnen in juni 1990 als een A4-tje Mensenrechtenberichten Cuba, groeide dit initiatief uit tot een actuele Cubaweblog en de wekelijks verschijnende nieuwsbrief CubaTips. Ik stop met de weblog en de wekelijks verschijnende tips. Met Twitter ga ik door.

Voor velen was Cuba in de beginjaren een soort paradijs op aarde. Dankzij uw steun en belangstelling was het mogelijk de andere werkelijkheid van Cuba voor het voetlicht te brengen. Die van een harde dictatuur die achter de zonnige stranden, de schitterende natuur, de aardige mensen, de rum en de vrolijke salsaklanken schuilgaat. Dat is hier en in Cuba gelukkig niet onopgemerkt gebleven.

Kees van Kortenhof

Mededeling van het Bestuur van Glasnost in Cuba:
Het bestuur van de Stichting Glasnost in Cuba acht bovenstaande beweegredenen van haar voorzitter volstrekt onaanvechtbaar en respectabel. Vaak wordt iemand de gemeenplaats toegevoegd dat hij/zij onmisbaar is. In ons geval blijkt dat ook het geval. Pogingen om een vervanger te vinden bleven zonder resultaat. Vandaar dat we hebben besloten deze Cubaweblog en de uitgave van de CubaTips te beëindigen.

Deze Cubaweblog blijft wel als historisch naslagwerk op internet bestaan en via Twitter zal Kees ons regelmatig blijven attenderen op alle nieuws, actualiteiten en andere nieuwswaardigheden rond Cuba.

We adviseren u daarom volger te worden van Glasnost in Cuba via Twitter. 

Volledige inhoudsopgave van de laatste nieuwsbrief van vandaag:

1. Mededeling: CubaTips en Cuba-weblog stoppen; Twitter gaat door
2. Cubaanse artsen weg uit Brazilië
3. Cuba’s voetbalteam deserteert
4. Nieuwe rechtstreekse vlucht VS-Cuba
5. Cartoon: Is de president al terug?
6. Strafexpeditie tegen 16 Cubaanse hotels
7. Cubaans-Amerikaanse Republikeinen verliezen twee bolwerken in Florida
8. De Cubaanse weerman valt uit zijn rol
9. Culturele Agenda
10. Het laatste nieuws.

Twitter
Nu de CubaTips niet meer zullen verschijnen kunt u geïnformeerd worden via Twitter. We adviseren u als abonnee – die vandaag de laatste CubaTips ontvangt – daarom volger te worden van Glasnost in Cuba via Twitter.

CubaTips: Kleine ondernemers, economie, hondenkapsalon, foto’s van 1895 tot nu, Putin’s wensen en Celia Cruz

In de CubaTips van vandaag treft u veel economisch getint nieuws over Cuba aan. Zoals een bericht uit het Financieele Dagblad (FD) over de tegenvallende groei van de Cubaanse economie. De Cubaanse bevolking ondervindt de gevolgen aan den lijve: steeds minder én duurder dagelijks voedsel.

Honderd foto’s uit Cuba van 1895 tot nu

Jongeren zien geen toekomst of zoeken juist naar mogelijkheden om gebruik te maken van een zekere economische vrijheid. Ze beginnen bijvoorbeeld een hondenkapsalon in Havana zoals in de reportage van ARTE TV is te zien.

En de kleine ondernemers hopen op nieuwe mogelijkheden nu zowel de Panamese als Uruguyaanse overheid een speciaal visum verstrekt voor Cubaanse beginnende kleine ondernemers.
En natuurlijk is er weer een culturele agenda en het laatste nieuws.

Volledige inhoudsopgave nieuwsbrief van vandaag.

1. Van de redactie
2. Nieuwe opening voor kleine ondernemers
3. ARTE TV: Cuba: een generatie in transitie
4. Honderd foto’s uit Cuba van 1895 tot nu
5. De wensenlijst van Putin
6. Expositie: Voor altijd Celia
7. Tegenvallende export drukt groei economie
8. Foto: quinceañera
9. Culturele Agenda
10. Het laatste nieuws

Kunstenaarsbond uitgesloten van debat over nieuwe grondwet

De officiële kunstenaarsbond Unión de Escritores y Artistas de Cuba, UNEAC, heeft gisteren laten weten niet deel te nemen aan het landelijk debat over de komende nieuwe grondwet. Zij roept de leden op zich aan te sluiten bij de debatten in de wijken en bedrijven. Volgens de Cubaanse autoriteiten hebben 7,3 miljoen mensen aan deze debatten deelgenomen die op 15 november worden afgesloten. In de afgelopen weken hebben leden van de UNEAC geprotesteerd tegen het feit dat de organisatie geen rol mag spelen in het debat over de nieuwe grondwet.

De UNEAC zegt in een verklaring: ‘In tegenstelling tot de volksraadplegingen van de afgelopen jaren, nemen de politieke en massaorganisaties die deel uitmaken van onze civil society, niet als zodanig deel aan dit proces’, aldus een communiqué van de leiding van de UNEAC op de website. In de voorbije weken hebben diverse leden van de UNEAC o.a. via hun Facebook geprotesteerd tegen de weigering deel te nemen aan de besprekingen over een nieuwe grondwet. Onder hen is de hoogleraar Economie, Esteban Morales. Hij schreef vorige week een brief aan de vice-minister van Cultuur, Fernando Rojas, waarin hij o.a. een tweet van de vice-minister bekritiseerde. Vice-minister Rojas zei ‘elke elitaire visie die ons probeert te scheiden van ons volk te verwerpen, evenals onverantwoorde criteria en manipulaties die proberen de vermeende schending van de mensenrechten in Cuba, met name die van intellectuelen, te framen.’  In de verklaring van de UNEAC wordt geconstateerd dat de critici die aandringen op debat binnen de bond ‘de autoriteit en het prestige van UNEAC in twijfel hebben getrokken.’ De bond zegt nooit ‘het debat te hebben ontweken, hoe complex het ook mag zijn’ en altijd ‘de cultuur verbonden aan een Revolutie die ruimte biedt voor authentieke artistieke creaties, te hebben verdedigd’. Ook verwerpt de bond ‘de gewetenloze wijze waarom media betaald door de vijand de debatten proberen te beïnvloeden’. De bond spreekt van ‘gezagsondermijnende projecten die proberen ons te verdelen’ en noemt dit ‘een globale koloniale vloedgolf’.

De voorzitter van de UNEAC, Miguel Barnet, is een getrouwe volgeling van het regime.

Kritiek
Esteban Morales noemt het ‘een gigantische politiek fout’ om de kunstenaarsbond UNEAC geen rol te laten spelen in het debat. De historica Gladys Marel García beschuldigt in een protestbrief president Díaz Canel en de leiding van de partij ervan Miguel Barnet (voorzitter van de UNEAC) opdracht te hebben gegeven te voorkomen dat de UNEAC aan het debat deelneeemt. ‘Hij die dit besluit neemt discrimineert ons en schendt de rechten van de collega’s van de schrijversbond’. Schrijver en journaliste Gisela Arandia Covarrubias schreef ook een brief waarin zij de gang van zaken bekritiseerde. Zij wijst erop dat de UNEAC als ngo ‘evenals andere groepen in de samenleving zoals docenten, artsen, juristen, boeren, arbeiders, wetenschappers, studenten, kleine ondernemers, kerken of huisvrouwen’ dezelfde rechten hebben. Arandia benadrukt dat het hier niet om ‘een voorrecht noch een privilege gaat, maar om het recht van deelname.’

Volksraaadpleging
Zodra de volksraadpleging op 15 november is afgerond, worden de voorstellen aangeboden aan de Nationale Commissie voor de Grondwetshervorming. Deze zal een nieuw document opstellen en aanbieden aan de Nationale Assemblee die daarover discussieert en haar goedkeuring zal verlenen. In februari zal dit document tijdens een volksraadpleging aan de Cubaanse burgers ter beoordeling worden voorgelegd.

Bronnen
* Persbureau EFE en de website 14Ymedio, 5 november 2018

Linken
* Commentaar van de site Diario de Cuba: Why are members of the UNEAC being left out of discussions on the new Constitution? 31 oktober 2018
* De Open Brief van Esteban Morales aan vice-minister Rojas, 30 oktober 2018

VS vertragen veroordeling embargo in de VN

Het debat in de Algemene Vergadering van de VN over het Amerikaans embargo tegen Cuba, is vertraagd omdat de VS 8 amendementen in heeft gediend waarin meer vrijheden worden geëist voor de bewoners van het communistische eiland. De VS eisen o.a. vrijlating van alle politieke gevangenen in Cuba. Verwacht wordt dat de resolutie nu vandaag in stemming wordt gebracht. De landengroep G77 (139 ontwikkelingslanden en China) spraken gisteren al hun steun uit. Het zal de 27ste keer zijn dat het Amerikaans embargo tegen Cuba wordt veroordeeld. Het Cubaanse embargo werd in februari 1962 door president Kennedy opgelegd. Volgens Havana heeft het embargo het eiland ruim 134 miljard dollar aan schade berokkend.

Cubaanse spotprent tegen het embargo Tekenaar: Osvaldo Gutiérrez

Een Amerikaanse diplomaat zei tegen het persbureau AFP dat de VS het Cuba-beleid van president Obama omgooien die ‘de VS niet verdedigde als Cuba ons veroordeelde. Nu gaan we een stap verder door amendementen in te dienen om duidelijk te maken dat onze positie tegen de Cubaanse dictatuur nog steeds bestaat.’ Naast amendementen over het gebrek aan politieke vrijheden zijn er ook ingediend  over ‘het totaal ontbreken van juridische onafhankelijkheid’, de bemoeienis van de regering bij vakbondsonderhandelingen en het verbod om te staken. De 8 amendementen moeten hoofdelijk in stemming worden gebracht wat de vertraging verklaard.

Protest in Havana tegen het embargo

Voorwendsel
De Cubaanse kanselier Bruno Rodríguez kritiseerde de gang van zaken en verweet de VS ‘een uitvlucht te zoeken om de blokkade tegen Cuba te versterken’ en te proberen ‘de illusie te wekken dat er internationale steun bestaat voor deze politiek’. De resolutie die het einde vraagt van het economisch, commercieel en financieel embargo tegen Cuba werd sinds 1992 door de Algemene Vergadering aangenomen. Verleden jaar waren er 191 landen voor en twee (Israël en de VS) tegen. In 2016 onthielden de VS zich voor de eerste en enige keer van stemming onder invloed van de toenadering tot Cuba door president  Barack Obama; een jaar eerder in 2015 werden ambassades in Havana en Washington geopend. Het embargo tegen Cuba is bij wet uitgevaardigd en enkel het Amerikaanse Congres kan er een einde aan maken.

Bron
* Persbureau AFP, Laura Bonilla.

Link
* Interview met dissidente blogger en onafhankelijk journalist Yoani Sánchez die een einde wil van het Amerikaans embargo tegen Cuba. Sánchez is op dit moment op bezoek in de VS (Spaans / Engels, 3 minuten)

De Lada is terug: ‘kapitalistisch en comfortabel’

De Lada is terug in de straten van de Cubaanse steden. De Russische Lada beheerste tientallen jaren het verkeer in Cuba samen met de Amerikaanse modellen uit het midden van de vorige eeuw. Ze ogen moderner en zijn bedoeld als taxivervoer. Een chauffeur beveelt zijn wagen aan op zijn visitekaartje met: ‘kapitalistisch en comfortabel’.

De nieuwe Lada is bestemd voor taxivervoer

Een lange rij gele auto’s reed zondag jongstleden vanaf Terminal 3 van het vliegveld José Martí Internacional naar de hoofdstad. De meesten kwamen rechtsreeks uit madrastra Patria, het Vaderland van Stiefmoeder zoals Rusland wel wordt genoemd in Cuba. De Lada’s werden niet zoals in de jaren zeventig en tachtig verdeeld op basis van arbeidsprestaties of politieke verdiensten. Dit keer zijn ze bedoeld voor passagiers die de rit in convertibele peso’s kunnen betalen. De comfortabele, geacclimatiseerde voertuigen met sierlijke lijnen en zuinig met brandstof, lijken in niks op hun gammele neefjes die nog steeds op de wegen in het hele land te vinden zijn. ‘Tot voor kort werd een Lada gezien als een stoere maar lelijke auto, zonder veel schoonheid of moderniteit,’ zegt Maria Antonia, een chauffeur met 20 jaar ervaring die enkele weken zo’n wagen uit Rusland bestuurt. ‘Zij zien er net zo uit als elk ander modern voertuig. Vraag is of ze even sterk zullen zijn als de anderen.’ De auto van Maria Antonia maakte deel uit van de eerste lading die het eiland bereikte, met 344 voertuigen Lada Vestus en Largus, als onderdeel van een overeenkomst tussen de Cubaanse regering en het Russische productiebedrijf AvtoVAZ. ‘In het begin wilde ik niet dat mijn Peugeot werd ingeruild voor deze, maar op dit moment ben ik er heel blij mee,’ zegt ze.

Modern
De Lada’s zijn vooral te vinden in streken waar veel toeristen zijn. Maria Antonia heeft al verschillende klanten gehad die na een ritje een foto naast de auto wilden maken als was de Lada een oldtimer Chevrolet. Sommigen van Maria Antonia’s collega’s hebben aan hun visitekaartjes zinnen toegevoegd als ‘Moderne Lada met veel kofferruimte’ of ‘Kapitalistische en comfortabele Lada.’ Sinds 2010 verhuurt de staat taxi’s aan chauffeurs die werken met CUC’s of convertibele valuta en die nu zelfstandig ondernemer zijn. Zelfstandige taxichauffeurs plannen hun eigen routes, maar draaien zelf op voor kosten van het onderhoud, brandstof en een deel van de reparatie van het voertuig.

Een Lada, bouwjaar 1980

Reserveonderdelen
Roberto reed eerst met een Audi. ‘Een zeer goede auto, maar er was steeds het probleem van de reserveonderdelen’ vertelt de bestuurder van Panataxi die tevreden is met de veranderingen. ‘Tot nu toe rijdt die goed en langs de autowegen zijn er verschillende particuliere werkplaatsen die gespecialiseerd zijn in deze auto’s,’ voegt hij eraan toe. ‘Een oude Lada kun je weer aan de praat krijgen met een ijzeren kleerhanger, maar de nieuwe Lada zit complexer in elkaar. Elke dag moet ik de staat 35 CUC betalen, daarom heb ik een auto nodig die goed rijdt en niet te veel tijd in een werkplaats staat want de kosten zijn voor mij.’ Zijn enige angst is dat de belofte van levering van reserveonderdelen, die werd overeengekomen in een verdrag getekend door Cuba en Rusland, niet zal worden nagekomen of dat de onderdelen niet tijdig worden geleverd. Taxichauffeurs duimen dat dat niet zal gebeuren want een eigen nieuwe auto zit er voor taxichauffeurs niet in. Sinds 2014 mogen Cubanen een eigen auto kopen, maar een Peugeot 508 kost in de winkel 262.000 dollar.

Handel Cuba en Rusland
De opvallende aanwezigheid van de nieuwe Lada’s uit Rusland is ook een teken dat de handel tussen Cuba en Rusland de laatste jaren weer toeneemt. In de eerste 8 maanden van 2017 groeide de handelstromen tussen Rusland en Cuba met 52,3%, bijna het dubbele van het jaar daarvoor. Die groei zal nog doorzetten nu Rusland kortgeleden 90% van de Cubaanse schuld (27 miljard dollar) uit de Sovjetperiode kwijt schold. Het restant van 3.500 miljoen dollar wordt in Cuba geïnvesteerd.

Bron
* Zunilda Mata, 14ymedio, 22 oktober 2018

Kleine ondernemers onttrekken 2,3 miljard dollar aan economie Cuba

De nieuwe sector van kleine ondernemers in Cuba exporteerde in 2017 voor 2,39 miljard dollar naar het buitenland. Deze kapitaalvlucht kan enkel worden tegengegaan door ‘een radicale mentaliteitsverandering en wetgeving die de ontwikkeling van een particuliere sector binnen Cuba mogelijk maakt en stimuleert’, aldus een woordvoerder van de Havana Consulting Group. Cuba telt op dit moment 556.064 kleine zelfstandigen of cuentapropistas. Het bedrag van 2,39 miljard dollar is negen keer het bedrag aan buitenlands kapitaal dat in de Speciale Ontwikkelingszone van Mariel (ZDEM) wordt geïnvesteerd.

Markt van cuentapropistas

Het bedrag is gelijk aan het bedrag dat volgens de Cubaanse autoriteiten nodig is om de economie van het eiland te doen opleven. Volgens de Havana Consulting Group wordt de kapitaalvlucht veroorzaakt door het ‘gebrek aan mogelijkheden’ dat zelfstandigen hebben om ‘te investeren en hun bedrijf uit te breiden’ op het eiland. Enkele oorzaken van dit fenomeen zijn het ‘ontbreken van vrij ondernemerschap, de niet-erkenning van privé-eigendom, het bestaan van de staatsmonopolies in de afgelopen 60 jaar en het gebrek aan mogelijkheden om te investeren en goederen op de markt te brengen’, aldus de Cubaanse econoom Emilio Morales, directeur van het adviesbureau.

Wetgeving
In het artikel klaagt Morales de recente wetgeving aan die de Cubaanse regering aankondigde om de prestaties van zelfstandigen te reguleren. Deze maatregelen zullen wanneer ze worden ingevoerd, ‘de emigratie van ondernemers en de vlucht van kapitaal naar andere markten’ versterken. Een opvallend feit is dat veel van deze Cubaanse zelfstandigen ingezetenen worden van de VS, Panama, Dominicaanse Republiek, Ecuador of Spanje, waardoor ze in staat zijn op een wettige basis een bedrijf te vestigen en over een bankrekening en startkredieten kunnen beschikken.

Geen stimulans
Na acht jaar van ‘economische hervormingen’, zegt Morales dat de effecten ervan onduidelijk zijn. ‘Het model gaat niet vooruit’, ondanks de ‘economische boom’ die de dooi in de betrekkingen met de Verenigde Staten korte tijd veroorzaakte. Volgens Morales is er ‘geen enkele maatregel ingevoerd om zelfstandige arbeid te reguleren die de particuliere sector stimuleert. Het tegendeel is waar.’

Bron
* Website 14ymedio, 23 oktober 2018

Macabere trend bij verjaardagsfeesten van 15-jarigen

In Cubaanse gezinnen is de 15^e verjaardag van een dochter of zus een groot feest. De verjaardag van de quinceañera wordt groots gevierd met nieuwe kleren, een rit in een oldtimer, taart, foto’s of een complete videoreportage. Ook in de periode na 1959, toen Fidel Castro aan de macht kwam, gingen deze festiviteiten vaak in afgeslankte vorm gewoon door. Sinds enkele jaren heeft deze bijzondere verjaardag macabere trekjes; de jarigen willen een reportage, gemaakt op een bij voorkeur duister kerkhof.

Foto van een quinceañera op het kerkhof van Colón in Havana

Toen moeder Daysi de liefste wens van haar 15-jarige dochter hoorde, viel ze bijna flauw. Eerst dacht ze het verkeerd begrepen te hebben, maar haar dochter herhaalde de wens: een fotoreportage op het kerkhof. Moeder Daysi probeerde haar dochter over te halen met meer decadente en kleurige jurken, hoge hakken, shawls en uitbundige hoeden, maar haar puber hield voet bij stuk. Haar andere vriendinnen op school wilden hetzelfde en ontkenden dat ‘er een steekje bij hen los zat’, zoals Daysi aanvankelijk riep. Fotograaf Leandro zegt bijna dagelijks met zulke wensen geconfronteerd te worden. Hij is gespecialiseerd in albums voor trouwpartijen en feesten van 15-jarigen. Hij was in het begin geshockeerd, maar ‘het is mode en iedereen doet het,’ zegt hij nu. Hij had vroeger wel stellen die op hun huwelijksdag een foto wilden, gemaakt bij de graftombe van een familielid of bij het bekende beeld van La Milagrosa op het kerkhof van Colón in Havana. Maar de foto’s van de 15-jarigen moeten bij voorkeur genomen worden op verwaarloosde kerkhoven met vervallen graven, zoals het kerkhof van Calvario of dat van Calabazar, droefgeestige plekken ‘waar je bij voorkeur een horrorfilm zou opnemen’, aldus Leandro.

De traditionele ‘quinceañera’

Hardcore rock
De kerkhoftrend onder quinceañeras ontstond enkele jaren geleden in Cuba. Het zou een reactie zijn op bepaalde kunstzinnige fotografie uit de jaren tachtig en hardcore rock. ‘Er bestaat een duidelijke relatie tussen de esthetiek van stromingen in de punk rock en de hedendaagse vieringen van 15-jarigen,’ zegt Karen, ontwerpster en manager van een fotostudio voor quinceañeras. Jongeren zelf zeggen dat ze met zo’n fotoreportage op kerkhoven gewoon de heersende mode willen volgen. Het gaat hen er niet om zich bij een groep of cultus aan te sluiten noch willen zij een geloof of ideologie uitdragen. Misschien speelt rebellie een rol. Laila, een 14-jarig meisje, maakte haar foto’s op het Chinese kerkhof van Havana. ‘Mijn ouders wilden het niet want het zou problemen opleveren en ze wezen me op een meisje dat het ook deed maar overleed, maar ik doe het toch. Ik wil geen kleurige jurken met kant,  shawls en verens. Ik wil dat de mensen me zien zoals ik werkelijk ben en hoe ik me voel.

Reclame van eeen fotostudio in Havana in een tijdschrift Primavera

Voor mij is de dood niet verkeerd, integendeel ik hou van kerkhoven. Ik geloof dat er naast het leven meer is en ik voel me verbonden met die andere, meer spirituele wereld. Ik weet nog niet of ik een fotoalbum maak, maar mijn vrienden en ik zullen de foto’s die we ’s nachts maken downloaden op Facebook en die foto’s zullen anders zijn als van de rest,’ bekent Lalia. De modegril lijkt te veranderen in een macabere koorts waarbij nog het meest verbazingwekkende is dat alle betrokkenen, inclusief de fotostudio’s de trend omarmen en inhaken op het nieuwe type quinceañeras. Het lijkt een lucratieve zaak.

Bron
* O.a. Ernesto Pérez Chang in Havana, medewerker van de website Cubanet

Link
* The Guardian, 12 oktober 2018 met een (foto)reportage over de viering van de traditionele viering van quinceanera

Groei toerisme en prostitutie gaan hand in hand (deel 2)

De Spaanse krant El País maakte een rondgang door de plaatsen en getuigenissen van mannen en vrouwen in Cuba die er in slagen in ruil voor seks in een middag net zoveel te verdienen als een arts in één maand. De groei van toerisme naar Cuba leidt ook tot groei van de prostitutie. Tegelijk met de massale komst van toeristen gingen duizenden jongeren in het hele land, vooral van het platteland, op zoek naar de buitenlander om zo aan hun economische behoeften te kunnen voldoen of hun verlangen het land tegen elke prijs te kunnen verlaten, naderbij te brengen. Hier volgt het tweede deel van deze reportage.

Yanet zit sinds haar 13e in de prostitutie

‘Wanneer de nacht wegkwijnt  komen de schaduwen weer tot leven’, fluistert  Yanet, een slanke jonge mulattin van nauwelijks 17 jaar, herinnerend aan een oud lied. Ze wordt niet voor het eerst door de politie gearresteerd. Ze heeft het waarschuwingsbewijs bij zich, een document dat haar verbiedt in de stad rond te lopen in wijken met veel toeristisch verkeer. ‘Als ik doorga met ‘klanten werven’ riskeer ik te worden veroordeeld voor antisociaal gedrag, maar ik kan niet anders.’ (…) ‘Ik voer dit gevecht al vanaf mijn dertiende, in de weekenden ben ik tegen 10 uur tussen Coppelia en de Malecón, in de buurt van Hotel Deauville, tot ik de yuma  [buitenlandse toerist] tegenkom’, vertelt ze. Yanet wil medicijnen studeren. ‘Mijn vader is arts, zijn maandsalaris, ongeveer 50 dollar, kan ik in één middag verdienen. Het is frustrerend aan een nabije toekomst op dit eiland te denken.’

In Parque Central in Havana o.a. mannelijke hoeren of pingueros.

Mannen in de prostitutie
Mannen hebben dezelfde dromen en ambities. Hoewel de homoseksuele prostitutie een taboe is in een machosamenleving vol vooroordelen is het eiland altijd een van de voornaamste toeristische bestemmingen voor gays geweest. ‘De laatste jaren is het aantal vrouwen dat zich in gezelschap van Cubaanse mannen of vrouwen laat zien toegenomen’, bevestigt agent Reyes op zijn patrouille over de Malecón. Frank is 27. Hij is salsa-leraar in een bekende school in Habana Vieja en ook prostitueert hij zich. ‘Ik ga al vanaf mijn veertiende jaar met buitenlanders naar bed. Ik verdien nu veel euros, maar alleen met vrouwen, want ik vertegenwoordig en bescherm verschillende jineteras. Ik heb verschillende Europese verloofdes die elk jaar op vakantie komen en daarvan kan ik bescheiden leven met wat ik met de danslessen verdien. Hoewel ik van de vijf vrouwen die me voor lessen in dienst nemen er met zo’n drie in bed beland. De beste oplossing zou zijn als er iemand op me verliefd werd en ik naar haar land kon gaan’, erkent hij glimlachend met een arrogante air.

Overleven
De regering van Havana heeft prostitutie nooit als een serieus probleem erkend en betoogt dat het een vrijwillige bezigheid is, en ze ontkende ook altijd energiek dat het eiland een seksueel paradijs zou zijn. Het Comité voor Eliminatie van Geweld tegen vrouwen van de Verenigde Naties gaf aan ‘uiterst bezorgd te zijn want de Staat erkent het bestaan van uitbuiting van de prostitutie niet’, luidden de conclusies. De positie van de Regering is echter dat ‘het fenomeen van prostitutie geen structurele oorzaken in Cuba heeft, aangezien die na de overwinning van de Revolutie werden uitgeroeid.’ ‘Niemand wil hoer zijn als ze volwassen is’, zegt Arlen, ‘maar als ze de deur voor je dichtgooien heb je geen optie. En meisje van plezier met de toerist spelen, ook al is het bij tijd en wijle, is een deur naar je toekomst openzetten en je huidige tijd overleven.’

Bron
* El Pais, 8 september 2018

Link
* Fotoreportage over seksueel toerisme in Cuba: entre ‘jineteras’ y ‘pingueros’ / tussen hoeren en hoerenjongens, Alvaro Fuente, El Pais 8 september 2018

Stephan Sanders over mannetjesputters als Maduro, Bolsonaro en Castro

Schrijver en columnist Stephan Sanders constateert in de Volkskrant van 10 oktober dat er ‘op meerdere plekken in de wereld sprake is van een vreemde en acute verhitting van de mannelijkheid.’ Hij vraagt zich af of het is vanwege de opmars van #MeToo en het massale protest van (meestal) vrouwen tegen de seksuele intimidatie van (meestal) mannen? Ook in de wereldpolitiek is sprake van ‘een merkwaardige snelle opkomst van de mannetjesputter’. Zij kunnen, aldus Sanders links of rechts zijn. In de CubaTips van vandaag wordt een deel van zijn column geciteerd.

De auteur op 18 maart 2006 op De Dam in Amsterdam tijdens een actie tegen de dictatuur in Cuba.

‘Mannetjesputters, het wordt wel­eens vergeten, kunnen ook zeer ‘links’ zijn. Van Che Guevara tot aan Castro, Chávez en Maduro, de huidige president van Venezuela. Allemaal marxistisch geschoolde machomannen die geen twijfel lieten bestaan over hun heteroseksualiteit, hun viriliteit en hun autoriteit. En juist in het buurland van het chaotische Venezuela laat nu hun extreemrechtse collega van zich horen. Jair Bolsonaro kreeg 46 procent van de stemmen tijdens de eerste verkiezingsronde van de Braziliaanse presidentsverkiezingen. Bolsonaro liet al weten dat hij liever een dode zoon heeft dan een homozoon. Hij is een bewonderaar van de Braziliaanse dictatuur (1964-1985) en zijn idee over verkrachting is dat sommige vrouwen simpelweg te lelijk zijn om dit voorrecht te mogen genieten. Dit type mannelijkheid leek het niet lang meer te maken in de jaren zeventig en tachtig, maar dwars tegen de feministische stroom in – of juist daardoor getergd – duikt deze karikatuur van mannelijkheid op, alsof de dinosaurus weer volop meedoet. In Brazilië heerst het schrikbeeld van Venezuela, maar het is ook duidelijk dat Maduro en Bolsonaro in stijl en aanpak meer met elkaar gemeen hebben dan ze beiden willen weten. (…)

Die gepolariseerde verhoudingen doen weinig voor de stemming in een land. Je kan smalen op de ‘lieve vrede’ als een burgerlijk begrip en de eeuwige voortzetting van de status quo, maar als ik lees hoe groot de verdeeldheid is in Brazilië over Bolsonaro, ‘ook binnen families en vrienden’, dan valt het mij niet moeilijk een beeld te krijgen van de micro-oorlog die op het meest alledaagse niveau (verjaardagen, trouwpartijen) woedt. Zie ook Trumps verdeelde natie. Zie het Verenigd Koninkrijk en de Brexit, een splijtzwam die elke picknick binnen de kortste keren in een opstootje kan veranderen. Politiek engagement is mooi, maar wie heeft er nu werkelijk gevraagd om deze overdosis?’

Lees de volledige tekst van Stephan Sanders in de Volkskrant van 10 oktober 2018

INHOUD CUBATIPS VAN VANDAAG:

1. Mannetjesputters
2. Orkaan Michael in Cuba
3. Geen stem op de PVDA
4. Een antirevolutionaire gayparade
5. De roze bril van krant- en radiojournalist Jan
6. Fidel’s nieuwe postzegel
7. Cuba verbiedt evenement evangelicals
8. President Cuba op Twitter te volgen
9. Culturele Agenda
10. Het laatste nieuws

Gratis abonnement
Wilt u ook alle nieuwe nummers van de CubaTips vanaf nu in uw mailbox ontvangen? Geef u hier op voor een gratis abonnement!  Uw e-mail-adres is voldoende! Ruim 1.100 abonnees gingen u voor. Zij ontvangen elke zondagochtend rond 12.00 uur de CubaTips en missen zo geen enkel nieuws.

Groei toerisme en prostitutie gaan hand in hand (deel 1)

De Spaanse krant El País maakte een rondgang in Cuba en tekende de getuigenissen van mannen en vrouwen op, die er in slagen in ruil voor seks in een middag net zoveel te verdienen als een arts in één maand. De groei van toerisme naar Cuba leidde ook tot de groei van de prostitutie. Tegelijk met de massale komst van toeristen gingen duizenden jongeren in het hele land, vooral van het platteland, op zoek naar de buitenlander om zo aan hun economische behoeften te kunnen voldoen of hun verlangen het land tegen elke prijs te kunnen verlaten, naderbij te brengen. De vorm van de prostitutie is in ruim 60 jaar revolutie wel veranderd evenals de status van de sekswerkers en hun maatschappelijk aanzien.

Arlen is een donkere mulattin, met een klein, elegant en stijlvol lichaam. Ze toont een vermoeide blik die ze tracht te verhullen met een buitensporige make-up. Met haar ruim 50 jaar zit ze nog steeds in de seksbusiness, maar niet zoals vroeger: ze leidt nu een illegaal bordeel dat er uitziet als een eenvoudig gastenverblijf ten zuiden van Habana Vieja. Het is een gebouw waarvan de jaren ook de pracht hebben uitgewist en dat nu een van die voor de leek verborgen bordelen is, maar voor de toerist die goed weet waarnaar hij op zoek is gemakkelijk te lokaliseren. ‘Uit nieuwsgierigheid waagde ik het op 13-jarige leeftijd met mannen naar bed te gaan, omdat een vriendin het deed. Ik haalde dagelijks dollars binnen en was verrukt van die koopkracht. Daarna ging ik van school en begon ik steeds vaker van huis weg te blijven. Ik belandde tenslotte in een clandestien bordeel tot de eigenaars in een razzia werden gearresteerd.’

Ambities
Een van de eerste sociale programma’s van Fidel Castro was een project om de prostitutie op het hele eiland te verbieden. De bordelen, gastverblijven en nachttenten waar ontmoetingen werden gefaciliteerd werden gesloten. De sekswerksters konden een opleiding krijgen en de mogelijkheid fatsoenlijk werk te vinden. ‘Eind jaren 70 besloot ik in de business te blijven, maar als een overlevingsstrategie’, zegt Arlen. ‘In die tijd waren we met maar weinig hoeren en werden we als de meest verachtelijke mensen van het land beschouwd, net als verklikkers en bandieten. Die opvatting is nu veranderd, een prostituee in huis wordt niet als slecht gezien, ze wordt ook door haar familie ondersteund, want ze leven op een niveau dat voor de rest van de bevolking ondenkbaar is. Onze benaming is ook verzacht: eerst hoeren nu jineteras, meisjes van plezier. Ofschoon er wel verschil gemaakt kan worden tussen dat wat wij deden om te voldoen aan zware economische behoeften en dat wat de jonge meiden van vandaag doen uit een ander soort ambitie.’

Speciale periode
Volgens de sociologe Velia Cecilia Bobes is het sekstoerisme op het eiland begonnen toen de regering begin jaren 90 besloot de toeristenindustrie een boost te geven. ‘Met de komst van het toerisme kregen de jineteras toegang tot de dollareconomie en een bevoorrecht consumptiepatroon’, geeft de doctor aan in haar werk ‘De Cubaanse vrouwen voor de Speciale Periode: aanpassingen en veranderingen.’ De Cubaanse economie zat toen in een fase die bekend staat als de Speciale Periode. De Sovjet-Unie was ingestort en daarmee verdween de financiële steun die zij regelmatig naar Cuba stuurde. De gemakkelijkste manier om de economie van het eiland te verbeteren was de zoektocht naar deviezen in het internationale toerisme. ‘Het fenomeen van de prostitutie was niet meer te stuiten. Tegelijk met de massale komst van toeristen gingen duizenden jongeren in het hele land, vooral van het platteland, op zoek naar de buitenlander om zo aan hun economische behoeften te kunnen voldoen of hun verlangen het land tegen elke prijs te kunnen verlaten naderbij te brengen’, erkent Arlen. Een beroep binnen bereik van jongeren en tieners. ‘Prostitutie wordt niet wettelijk bestraft, hoewel uitoefening ervan niet toegestaan is. Souteneurschap en mensenhandel worden wel zwaar bestraft. De vrouwen kunnen alleen maar worden beschuldigd van mogelijk gevaar van antisociaal gedrag met opsluiting van een tot vier jaar’, erkent het Nationaal Centrum van Seksuele Opvoeding, Cenesex.

Politie-aktie
Tussen 1996 en 2002 lanceerde de Cubaanse regering de operatie Lacra, een reeks politieoptredens met als doel de rem te zetten op de al wijd verbreide prostitutie die het imago van Havana bezoedelde. Een offensief dat er alleen maar in slaagde het probleem tijdelijk te verzachten en de sekswerksters op zoek liet gaan naar andere meer discrete methodes om klanten te werven. Het gebruik van tussenpersonen als hotelpersoneel, discotheekmedewerkers, taxichauffeurs of toeristengidsen in ruil voor een commissie kwam steeds vaker voor. Hoewel het Ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten in zijn rapport ‘Mensenhandel 2014’ had aangegeven dat het eiland ‘een land is met volwassenen en kinderen die slachtoffer zijn van mensenhandel’ heeft het in 2017 het land van zijn zwarte lijst van landen gehaald die medeplichtig zijn aan mensenhandel en nu is het in de zone geplaatst van ‘speciale observatie’. Vanuit het Ministerie van Buitenlandse Zaken wordt verzekerd dat het castristisch regime niet voldoet aan de ‘minimumeisen’ voor eliminering van mensenhandel hoewel het erkent dat de Cubaanse autoriteiten betekenisvolle pogingen deden om er aan te voldoen. Cuba spreekt van ‘voortdurende inspanningen’. De ex-minister van Justitie, Maria Esther Reus, verzekerde dat er op het eiland ‘zerotolerantie’ is voor dit soort delicten die met minderjarigen te maken hebben. Regeringsinstanties als Cenesex streven ernaar ‘mechanismen te ontwerpen om de bestaande wetgeving te monitoren om voorstellen tot wijziging in de thema’s van seksueel kindermisbruik, prostitutie, mensenhandel en seksueel geweld te kunnen realiseren’, aldus de directeur, seksuoloog Mariela Castro, dochter van ex-president Raúl Castro. Zij presenteerde vorig jaar een wetsvoorstel om klanten te bestraffen die seksuele diensten aangaan als maatregel om de prostitutie in Cuba te beteugelen.

Bron
* El Pais, 8 september 2018

Link
* Fotoreportage over seksueel toerisme in Cuba: entre ‘jineteras’ y ‘pingueros’ / tussen hoeren en hoerenjongens, Alvaro Fuente, El Pais 8 oktober 2018