Technologische achterstand vanwege angst verlies politieke controle

Geconfronteerd met een berg medische dossiers, zoekt de verpleegkundige naarstig naar het dossier van de patiënt maar dit duikt niet op. ‘Het moet opnieuw gedaan  worden,’ vertelt ze de ontevreden heer die die ochtend in de officiële pers nog heeft gelezen over de ‘vooruitgang in de informatisering’ in het Cubaanse gezondheidsysteem.

Het VI Latijns-Amerikaanse Telecommunicatiecongres, dat afgelopen week in Varadero werd gehouden, is aanleiding voor triomfantelijke koppen in de officiële pers. Degenen die alleen de rapporten lezen die voortkomen uit dit technologiecongres, kunnen geloven dat in Cuba veel diensten met één druk op de knop toegankelijk zijn, maar de werkelijkheid is heel anders. Een land waar de overgrote meerderheid van de mensen nog nooit een online financiële transactie deed, nooit in staat was om een product te kopen bij een internetwinkel en niets weet over het enorme potentieel van cursussen-op-afstand om van huis uit te leren, kan geen gecomputeriseerde natie worden genoemd. Daarbij komen nog de hongerloontjes die veel beroepsbeoefenaars ervan weerhouden zich aan te melden op het wereldwijde web om op de hoogte te blijven van de laatste trends in hun vakgebied. Het salaris van een dag neerleggen om 1 uur op een publieke wifi-plek te surfen is geen bewijs van een connected samenleving, maar geeft eerder aan hoe Cubaanse internetgebruikers economisch worden gestraft.

Het Cubaanse Facebook

Politisering
Enerzijds schilderde de viceminister van Onderwijs, Rolando Forneiro Rodríguez,  de congresgangers waaronder een groot aantal docenten Informatica, een optimistisch scenario. (zie Spaanstalig verslag in Granma van 13 juni 2018) Aan de andere kant ontbreekt het op talloze scholen in het land aan leraren en is er een infrastructuur die voortdurend slechter wordt. Kinderen jonger dan tien jaar leren meer over technologie door videoclips uit te wisselen via mobiele apps als Zapya dan wanneer ze saaie computerlessen bijwonen waar ideologie verweven is met de HTML-code en de officiële computerprogramma’s meer te maken hebben met politiek dan met plezier. Al meer dan twintig jaar lijdt het onderwijs in informatie- en communicatietechnologieën (ICT) onder de pogingen van de regering om een soort afgesloten ruimte te ontwikkelen met een gefilterde inhoud. Zo ontstond de website Ecured, een slechte imitatie van Wikipedia; de impopulaire Mochila / Rugzak bedoeld om te concurreren met het wekelijks verschijnende audiovisuele Paquete en de mislukte Tendedera die bedoeld was om de strijd met Facebook aan te gaan. In een tijd waarin internet zijn rol als stimulator van activisme en debat over hot items als de spanningen in de democratie, racisme of gendergeweld versterkt, proberen de Cubaanse autoriteiten nog steeds het netwerk te beheersen en de gebruikers op het eiland in een bewaakte en omheinde ruimte op te sluiten.

Medische wereld
In ziekenhuizen en poliklinieken is het beeld vergelijkbaar. De logge bureaucratie van het gezondheidstelsel werkt nog steeds met papier. Het verlies van een enkel vel papier kan maanden vertraging opleveren en leiden tot het opschuiven van medische afspraken tot ongemak van de zieken en hun verwanten. In de klaslokalen van de faculteiten geneeskunde hebben het schoolbord, de krijtjes en de plastic modellen van het menselijk lichaam geen plaatsgemaakt voor nieuwe technologieën die de artsen van het eiland tot moderne professionals zouden maken. Het redden van mensenlevens kan vandaag de dag ook gebeuren door inzet van apparatuur zoals mobiele telefoons of de mogelijkheid om informatie te zoeken op het wereldwijde internet.

Controle
De angst voor de maatschappelijke gevolgen van grotere connectiviteit en het verlies van politieke controle die de toegang tot andere nieuwskanalen met zich meebrengen, is de reden dat de Cubanen niet de kans krijgen de 21^ste eeuw binnen te treden, een tijdperk dat juist wordt gekenmerkt door sociale netwerken, de consumptie van digitale inhoud en connectiviteit. Deze angst van de heersende partij heeft niet alleen gevolgen voor de nationale economische ontwikkeling, maar ook voor de kwaliteit van het leven en het onderwijs. We hoeven niet te wachten om het resultaat van die vertraging te zien, omdat het al zichtbaar is in elk klaslokaal en tijdens elk consult.

Bron
* Yoani Sánchez , website 14ymedio, Havana, 13 juni 2018

Cubaan wil audiovisueel aanbod ‘à la carte’ (deel 2)

Cubaanse jongeren willen steeds vaker zelf uitmaken wat ze willen zien en hun eigen programma-aanbod samenstellen. Dat kan via apps uit de VS of downloads van bevoorrechte internetgebruikers die via hun werk of opleiding over internet beschikken. Het centraal samengestelde El Paquete lijkt hierdoor in het gedrang te komen, om over de programma’s van de nationale televisie maar te zwijgen.

Roger, woonachtig in de wijk Cerro in Havana zegt: ‘Ik ben gestopt met het leveren van materiaal aan klanten via een kabel of usbstick. Het is gevaarlijk en ik ben me gaan wijden aan het opnemen van materiaal. Ik breng de dag door met het kopiëren van series en films die ik via de schotelantenne hier op de patio ontvang. Daarna bewerk ik het materiaal en verwijder de reclame. Dan geef ik het aan mijn zoon die het verkoopt’. Roger’s nieuwe baan is minder gevaarlijk maar – zegt hij zelf – hij verdient er minder aan hoewel de inkomsten stabiel zijn. ‘Mensen hebben nu andere opties en deze business is niet meer dezelfde als voorheen,’ zegt hij. Roger wijst ook op al het audiovisueel materiaal dat dankzij het toerisme en de immigratiehervorming van 2013 het land binnenkomt: ‘Cubanen reizen en brengen op hun mobiele telefoon van alles mee: video’s die van YouTube zijn gedownload, interviews die ze hebben gekopieerd van een kanaal in Miami en zelfs complete films.’

Wifi-punten
Ook de installatie van tientallen wifi-punten op pleinen en parken in het land, veranderde het landschap van de audiovisuele consumptie. Volgens officiële gegevens waren er begin dit jaar 317 van deze plekken op het eiland, met gemiddeld 410.000 gebruikers per dag. ‘Hoewel de verbinding traag is en de kosten te hoog om een film of serie online te bekijken, vinden mensen altijd wel een truc,’ zegt Norge Luis González, een afgestudeerde computeringenieur en trouw bezoeker van dergelijke wifiplekken. ‘De websites die informatie geven over downloadprogramma’s, over applicaties en technische informatie voor programmeurs worden steeds populairder. Je kunt je vrienden daar (in de VS, redactie) heel specifieke verzoeken doen om bepaalde software die je nodig hebt,’ en ‘het wordt zo steeds gemakkelijker om je eigen programma samen te stellen, los van El Paquete en de nationale televisie.’

Ook aan de boulevard Malecón in Havana is er wifi

Selectief
Maar de distributeur Kamilo van El Paquete prijst de kwaliteit van zijn product. ‘Wij hebben nu 40 klanten en sommigen komen bij mij thuis materiaal selecteren, bij anderen leveren we het thuis af’. Volgens hem is El Paquete ook serieuzer geworden en levert het een constante stroom aan informatie en audiovisueel materiaal’. (…) ‘Je kunt nu een lange serie volgen en elke week verzekerd zijn van een aflevering. En de kans dat je de ontknoping mist, is klein’. Camilo bekent wel dat hij ‘heel weinig’ van El Paquete dat hij verspreidt, zelf bekijkt. ‘Ik kijk soms naar de Japanse animatiefilms en sommige apps voor mijn mobieltje, die ook door El Paquete worden verspreid. Ik volg liever wat er onder mijn vrienden speelt en kopieer direct van hen wat mijn interesse heeft,’ zegt hij, zoals korte video’s van Facebook en de enkele minuten durende opnames met sprankelende humorscènes, scènes uit tv-shows en videoclips. Hij heeft behoefte aan eigen audiovisuele programma’s die hij zelf samenstelt; dat heeft ook te maken met de wijze waarop het aanbod wordt geconsumeerd. ‘El Paquete is bedoeld om via het televisiescherm of de computer te zien maar het meeste dat ik nu zie loopt via mijn mobiel en daar gebruik ik de Zaya-app voor,’ aldus Camilo verwijzend naar een applicatie die de mogelijkheid biedt archieven en mappen met andere te delen. De euforie over de schotelantenne en El Paquete lijkt minder te worden. ‘Ik kijk wat mijn belangstelling heeft en ik wil niet betalen voor een hoeveelheid content die ik verder toch niet wil zien,’ argumenteert Kamilo, die logischerwijs nooit meer naar programma’s van de nationale televisie kijkt.

Bron
* Zunilda Mata op de website 14ymedio, 24 oktober 2017

Cubaan wil audiovisueel aanbod ‘à la carte’ (deel 1)

De voorbije jaren kwam de alternatieve informatie in Cuba via clandestiene satellietschotels en vervolgens via het centraal samengestelde audiovisueel aanbod van El Paquete. Cubaanse jongeren willen steeds vaker zelf uitmaken wat ze willen zien en hun eigen programma-aanbod samenstellen. Dat kan via downloads van internetgebruikers met bevoorrechte toegang tot het wereldwijde web. Het zijn de medewerkers van Cuba’s telecommunicatie bedrijf Etecsa, via studenten en medewerkers van de Universiteit voor Computerwetenschap (UCI) of werknemers bij bedrijven die toegang hebben tot het internet. Heel Cuba weet ervan hoewel het om illegale praktijken gaat. Het gevolg is dat Game of Thrones op dit moment hoog piekt op de ranglijst van populairste programma’s.

Veel jonge Cubanen wisselen allerlei informatie uit via de Bluetooth-verbindingen van hun mobiele telefoons. Zij willen hun eigen audiopakket samenstellen.

De populariteit van El Paquete (wekelijks 1 terrabyte aan speelfilms, muziekprogramma’s, licht verteerbare lectuur en animatie) is wat afgenomen. Het halfillegale fenomeen is minder clandestien dan voorheen en zelfs de staatsmedia verwijzen naar het bestaan van El Paquete. Bovendien zijn er gebruikers die klagen over de inhoud; teveel schoonheidswedstrijden, kookrubrieken en dergelijke terwijl de historische documentaires en de actualiteiten minder worden. In Cuba wordt het pakket ‘descafeinado’ of koffie zonder cafeïne genoemd. Kamilo, werkzaam in een van de vele verkooppunten van El Paquete, reageert met ‘El Paquete is geen CNN’. Iemand die actueel nieuws zoekt, kan beter naar internet gaan want de dagelijks nieuwsberichten vind je niet in El Paquete’. Hij voegt eraan toe dat dit pakket bijvoorbeeld geen opnames van protesten in Cuba kan bevatten want dan dreigt de distributie van El Paquete in heel het land geblokkeerd te worden. Er schijnt een stilzwijgende afspraak tussen overheid en El Paquete te bestaan om godsdienst en politiek links te laten liggen.

Eigen keus
Gebruikers willen echter steeds meer invloed op de keuze van downloads en ander materaal. Op dit moment behoort Game of Thrones tot het materiaal dat het meest circuleert maar ook horrorfilms, videoclips en video’s van YouTube over mode, muziek of technologie gooien hoe ogen. Ook hoog op deze populariteitslijst staan de beelden van straatprotesten in Havana na de orkaan Irma. Het fenomeen van een keuzepakket ‘a la carte’ kennen we wereldwijd, maar omdat in Cuba de toegang tot internet een probleem is, worden Cubanen gedwongen dit illegaal te doen. Het verplicht hen die leven van de distributie van audiovisueel materiaal het aanbod te veranderen en de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren.

Steeds meer Cubanen consumeren hun audiovisueel pakket via hun mobiele telefoon of tablets, zonder dat ze voor een televisiescherm gaan zitten.

Minder risico’s
Pepín vult al twintig jaar zijn leven met het ‘speuren naar signalen’, zoals hij zelf zegt. Hij was een pionier van het gebruik van de schotelantennes en de betaaltelevisie van DirecTV: hij heeft 500 abonnees. In Cuba is er alleen legale betaaltelevisie mogelijk via het staatsbedrijf Telecable, deel uitmakend van CIMEX Corporation, en beschikbaar voor de toeristensector, diplomaten en medewerkers van buitenlandse bedrijven. De rest van de bevolking heeft alleen toegang tot officiële televisieprogramma’s. Pepín heeft meerdere antennes met decodeerboxen in verschillende woningen geplaatst en een broer stuurt hem vanuit Miami de activeringskaarten voor de DirecTV service. Met die kaart en vele meters kabels, verdeelt hij het signaal onder de bewoners van tientallen huizen. Hij rekent 20 CUC per maand. Aanvankelijk hadden gebruikers niet de mogelijkheid om het kanaal te wijzigen en moesten ze dat overlaten aan de eigenaar. ‘Zij die nieuws wilden zien, protesteerden omdat men soaps uitzond en degenen die op zoek waren naar series, klaagden omdat er een honkbalwedstrijd werd uitgezonden,’ aldus Pepín. Uiteindelijk kan elke klant nu zijn kanaal wijzigen zonder nadelige gevolgen voor anderen.

Bron
* Zunilda Mata op de website 14ymedio, 24 oktober 2017

Amnesty ageert tegen censuur op internet in Cuba

Onder de titel De paradox van internet in Cuba publiceerde Amnesty International afgelopen week een rapport waar de controle op internet en de censuur centraal staan. Het rapport concludeert dat ’de vrijheid van informatie en de toegankelijkheid van informatie’ op gespannen voet staan met de vooruitgang die het eiland boekte op het terrein van het onderwijs.

Internetgebruikers in het park van Jagüey Grande, provincie Matanzas

Het rapport baseert zich op een studie van het Open Observatory of Network Interference OONI, dat tussen mei en juni van dit jaar onderzoek deed naar de bereikbaarheid van 1.458 websites vanaf 8 plaatsen in Havana, Santa Clara en  Santiago de Cuba. Eerder deed het Observatory onderzoek naar internetgebruik in 200 landen. Uit het onderzoek in Cuba blijkt dat 41 websites zijn geblokkeerd waaronder de site van de kritische internetkrant 14ymedio. Alle geblokkeerde pagina’s hebben iets gemeenschappelijk; zij uiten zich kritisch over de Cubaanse regering, behandelen zaken die te maken hebben met mensenrechten en verspreiden informatie over software waarmee de censuur kan worden ontdoken. Amnesty stelt vast dat censuur ‘met het doel politieke kritiek in te perken en de toegang tot informatie te blokkeren, natuurlijk strijdig is met het internationale recht.’ Volgens het onderzoek wordt de persoon die informatie zoekt op een geblokkeerde site zonder opgaaf van reden teruggeleid. Ook de populaire applicatie voor video-oproepen Skype is ‘in Cuba geblokkeerd hoewel men daarvoor een andere techniek gebruikt’, aldus OONI. De Cubaanse autoriteiten hebben daarvoor contracten gesloten met Chinese bedrijven die software voor de blokkades ontwikkelden die in gebruik is op de ruim 430 wifi-lokaties die Cuba nu telt.

Nationaal internet
Gebruikers die enkel het nationale internet betreden, onvangen ‘informatie geselecteerd door de regering en onderworpen aan strikte censuur.’ Als voorbeeld wordt de website EcuRed genoemd die volgens Amnesty International ‘iedereen die de mensenrechten verdedigt verdacht maakt”. Ecured is een overheidswebsite gebaseerd op het Wikileaks-model. De censuur strekt zich ook uit tot sms-berichten die gecontroleerd en gefilterd worden op basis van sleutelwoorden. Het communicatiebedrijf van de staat ETECSA (Empresa de Telecomunicaciónes de Cuba) speelt hierbij een hoofdrol. Berichten met termen als ‘mensenrechten’ of ‘hongerstaking’ bereiken nooit hun bestemming.

De officiele website Ecured beschrijft de advocaat Laritza Diversent als ‘contrarevolutionair.’

Media
Het rapport klaagt ook de wetteloosheid aan waarin de journalisten betrokken bij de niet-staatsmedia, hun werk moeten verrichten. ‘De nieuwe generatie van onafhankelijke journalisten werkt in een weinig heldere context en steeds met de constante dreiging van arbitraire detenties.’ Maar ondanks dit sombere panorama, constateeert Amnesty dat ‘journalisten, bloggers en Cubaanse activisten deze beperkingen niet hebben geaccepteerd’ en ‘creatieve oplossingen hebben gevondenen om toch te publiceren.’ Zo is er het Pakket / El Paquete dat series van Netflix verspreidt via een usb-stick, maar ook zijn er illegale video- en muziekdiensten. Ook is er het ondergrondse internet (SNET) dat duizenden gebruikers in verschillende plaatsen in Cuba met elkaar verbindt. Maar al deze alternatieven verhullen niet de ontoereikende toegankelijkheid van internet en de censuur op internet in Cuba. Als Raúl Castro zich in februari 2018 terugtrekt ‘is degene die hem opvolgt als president van het land in de positie vorm te geven aan de rol die internet in het Cuba van de toekomst en in het onderwijssysteem zal spelen,’ aldus een van de conclusies van het rapport van de experts van OONI.

Bron
* Website 14ymedio, 29 augustus 2017
Linken
* Amnesty International over de Cubaanse paradox; een gecontroleerd internet brengt de verworvenheden van het Cubaanse onderwijssysteem in gevaar.
* Het rapport van OONI, Engelstalig en 51 pagina’s.

Veel gelukzoekers en sjoemelaars onder kleine zelfstandigen (deel 2)

De computerspecialisten, de paqueteros* en eigenaren van kopieerbedrijven zijn, volgens Carlitos, nieuw in de ‘chaos der cuentapropistas’ / kleine zelfstandigen maar niet minder schadelijk. ‘Ik heb geklaagd bij de eigenaar want ik ontdekte dat hij informatie van mijn usb-stick kopieerde. Met die memorystick haalde ik de nieuwe wekelijkse aflevering van El Paquete bij hem op. Ik kon het computerscherm zelf niet zien en zag niet wat hij precies deed totdat een van hen een opmerking maakte die hij enkel kon maken omdat hij mijn usb-stick had gezien,’ aldus Carlitos. Het gebeurt ook bij printers die alles lezen wat je hen laat kopiëren en je er, nieuwsgierig als ze zijn, allerlei vragen over stellen.

‘Reparatie van alle types mobieltjes’

Alfredo vindt ‘de computerspecialisten het ergst’. Zij bepalen welke programma’s er in je pc zitten en welke er uit worden gehaald. Zijn ervaringen zijn ijzingwekkend. ‘Ze kopiëren programma’s, verkopen ze door, doorzoeken al je mappen en toch moet je ze betalen. Een diagnose kost al 5 CUC’. François ontdekte hoe men een geheime map op zijn computer kopieerde met intieme beelden van hem en zijn vrouw. De opnames gingen viraal en het verhaal eindigde in een tragedie. Charlie biedt computerhulp aan huis aan en hij geneert zich niet mij te vertellen dat hij soms gebruik maakt van de onwetendheid van zijn klanten en informatie van hen downloadt op eigen apparatuur.

Mobieltjes
Bij reparateurs van mobieltjes heb je hetzelfde. Zij maken een diagnose, halen onderdelen uit je mobiel en doen er nieuwe in, niet altijd in het voordeel van de klant. Een tweedehands telefoon kan meer dan 100 CUC opbrengen zonder dat je iets van de herkomst ervan weet. Een nieuw model zonder enige garantie kan ook 100 CUC kosten.

‘Reparatie van alle types mobieltjes’

Ellende
Beatriz en Paula bezochten een consult van Juan Carlos, die zegt gediplomeerd te zijn in diverse vormen van massage. Juan Carlos beweert psycholoog te zijn en met een nieuwe therapie Biodecodicación, legt hij wie maar luisteren wil uit wat de trauma’s uit hun jeugd zijn en hoe deze verholpen kunnen worden. Dat alles gebeurt voor een videocamera zonder dat de cliënt om toestemming wordt gevraagd voor deze opname. ‘Hij begon me vragen te stellen over mijn seksleven, daarna ging hij door met vragen over de relatie met mijn vader en toen ik hem wilde uitleggen dat men sommige problemen met de jaren kan overwinnen, werd hij zo agressief en opdringerig, dat ik besloot nog slechts te knikken bij de vragen de hij stelde,’ aldus Paula, die zegt zich misbruikt te voelen. ‘Ik moet denken aan al die mensen die dit doormaken en die slechter weggaan dan binnenkomen. En die man zei ook nog cursussen te geven in het binnenland. Voor een eerste consult betaal je een spotprijs namelijk 5 CUC.’ En mensen zoals Juan Carlos maken reclame bij El Paquete** of op de website Revolico. Vaak gelden hogere tarieven als de massage eindigt in een seksueel contact.

Samenvatting
‘Wij zijn het levend bewijs van de ellende,’ zegt de 25-jarige Yumey die enkel denkt aan een manier om uit Cuba weg te komen: ‘Hier wordt alles opgelapt wat men in de rest van de wereld weggooit als het stuk gaat. Aanstekers die keer op keer worden bijgevuld, de watten van oude matrassen die worden vervangen, de zolen van oude schoenen worden hergebruikt en oude rijstkokers, ventilatoren en koelkasten worden opgeknapt. En waar kun je terecht als ze je belazeren? Op geen enkele plek.’ Yumey vatte de zaak samen, maar iedere Cubaan kan zijn eigen drama vertellen wanneer het gaat om het overleven van de kleine dingen die samen het dagelijks leven vormen in Cuba.

Bron
* María Matienzo Puerto, website Diario de Cuba, 15 augustus 2016

Noot
** El Paquete, een televisieaanbod dat via de informele markt met usb-sticks wekelijks aan de Cubaanse consument wordt aangeboden en dat bestaat uit films, showprogramma’s, boeken, tijdschriften, religieuze programma’s, cursussen en dergelijke. Paqueteros zijn de producenten van dit aanbod die hun content voor een deel via de schotelantenne – hoewel in Cuba verboden – betrekken van buitenlandse televisiekanalen.

Betrouwbare filmondertitelaars zijn schaars

De zwarte markt van de films is meer dan een verkoper met een gevarieerd aanbod en een koper op zoek naar nieuw films. In de keten van de illegale film speelt ook de maker van ondertitels een belangrijke rol. Zijn werk is bijna anoniem, maar enkelen van hen zijn er trots op dat zij zeer recent de Spaanse ondertitels voegden bij kassuccessen als El Renegado of het Deense meisje /  La chica danesa.

DivXLand is een van de programma’s, die worden gebruikt om buitenlandse films van ondertitels te voorzien. Later maken deze films in Cuba deel uit va het semi-illegale Pakket.*

Eén van de ondertitelaars is Nury (42) die ondanks haar extreem lange nagels dag in dag uit aan het toetsenbord zit om films te voorzien van ondertitels, die vervolgens in het Pakket* of andere audiovisuele netwerken worden opgenomen. Ze doet het achttien jaar en bijna altijd draagt ze professionele audioapparatuur die haar helpt bij het ontcijferen van de dialogen. De dagen verlopen terwijl ze luistert, vertaalt en regel na regel opschrijft van wat de personen uit een detective, een liefdesdrama of een lichte komedie zeggen. Zij volgde een opleiding aan het Instituto Pedagógico Enrique José Varona met specialiteit Engels, maar als lerares zou ze nooit zoveel verdienen als met haar huidige handel. Nury heeft geen vergunning, ook heeft ze geen naambordje op de deur met vermelding van haar job, maar iedereen in de flat weet waar ze mee bezig is. In de loop der jaren heeft ze haar apparatuur bijeen gekregen die haar professionele reputatie hebben versterkt. ‘Ik ben de beste van Havana,’ schept ze op. ‘Behalve het aanbrengen van ondertitels, vertaal ik en ik beschik over een uitstekende spelling.’

Complexe teksten
Ze onderhoudt een direct contact met de distributeur van de films op de informele markt en die betaalt haar op basis van de complexiteit van de filmteksten. ‘Als ik moet vertalen, verdien ik 30 tot 50 CUC voor een film. Als ik alleen maar ondertitels invoer, krijg ik er 10 tot 20 CUC voor. Ik kan zo’n drie films per dag afwerken,’ zegt Nury. Soms is het vertaalwerk simpel want een deel van de ondertitels kunnen van internet gedownload worden. ‘Er zijn gespecialiseerde websites die alles hebben en dat is een grote hulp voor me.’ Subtítulos español en Open subtitles leveren materiaal waardoor het werk kan worden teruggebracht tot het simpel plakken van teksten met een computerprogramma. Nury: ‘Ik ben begonnen begonnen met zeer praktische software van Jubler, daarna kreeg ik DivXL, maar ik raak er steeds meer van overtuigd dat Subtitle Workshop de meest complete is’. Met wat zij verdiende kon ze haar huis repareren, een auto uit 1986 kopen en een groot beeldscherm om ‘beter de tekstregels te kunnen lezen. Het is maatwerk. Je moet niet alleen letten op de synchronisatie met de stemmen, maar ook voorkomen dat de zinnen te lang worden en de regels moeten leesbaar zijn en contrasteren met de achtergrond van de film.’

Piraten op staatstelevisie
Met trots meldt ze dat sommige piratenversies van films met haar ondertitels op de Cubaanse televisie te zien waren. ‘Ik ben zeer precies, maar in de zaterdagavondfilm van de Cubaanse televisie ben ik van alles tegenkomen. In dit vak kom je veel mensen tegen die weinig weten, maar veel geld willen verdienen en nauwelijks Engels kunnen vertalen of geen idee hebben wat vertalen eigenlijk inhoudt.’ In november 2013 drong de discussie over de slechte kwaliteit van de ondertitels bij de Cubaanse staatstelevisie door tot de kolommen van de officiële pers. In de krant Trabajadores van 24 november 2013  werd een boze bijdrage gepubliceerd waarin een ongemakkelijke vraag werd gesteld: ‘Waarom vertoont de televisie films met gebrekkige ondertitels, asynchroon en met vreselijke spelfouten en vertaalfouten?’ De schrijver stelt vast dat veel van die ondertitels van piratenfilms komen en hij beveelt aan naar betere ondertitels te zoeken en eventueel maar ‘af te zien van de vertoning van films als de teksten van slechte kwaliteit zijn’. Maar het probleem bleef en werd zelfs nog groter door de vertoning van films in kleine ruimten op een klein scherm.

Rechten
De Cubaanse regering vertoont Amerikaanse films in bioscopen en via de televisie zonder auteursrechten, noch toestemming te vragen aan de producenten. Het agendapunt van het intellectueel eigendom staat nu op de agenda van de gesprekken tussen Washington en Havana, aldus de onderminister van Commercie, Penny Pritzker, tijdens een recent bezoek aan Havana. Cuba’s handtekening staat onder internationale verdragen over de bescherming van intellectueel eigendom, maar de nationale netwerken in Cuba laat het koud. Ook de uittocht van professionele ondertitelaars bij de afdeling vertaling en ondertiteling bij het officiële radio en televisie, Instituto Cubano de Radio y Televisión (ICRT), heeft ook een rol gespeeld. ‘Hier vertrekt iemand als hij niet met pensioen gaat of overlijdt, uit het land ,’ zegt een medewerker van deze afdeling die anoniem wil blijven. De vertaler herinnert zich ‘de gouden tijden toen er geld was om goede dingen te doen’, maar ‘nu wordt alles verwaarloosd en de staat doet betere zaken als ze al ondertitelde films aankopen, ook al is de vertaling een ramp.’ Nury heeft dan ook weinig concurrentie. ‘De ICRT moet zijn mensen beter betalen om betere kwaliteit te krijgen, maar dat gaat niet gebeuren’, zegt zij. Ondertussen doet het hele gezin beetje bij beetje mee en is deze arbeid ‘de motor van het huis geworden.’Mijn dochter is nog geen 15 jaar oud en heeft al een aantal films ondertiteld zoals Batman versus  Superman: Dawn of Justice en de film met die ondertiteling circuleert nu in het Pakket,’ zegt ze trots.

Bron
* Zunilda Mata, Havana, website 14ymedio, 15 juni 2016

Noot
* El Paquete/Het Pakket is een informatie- en amusementsaanbod dat wekelijks via de zwarte markt met usb-sticks aan de Cubaanse consument wordt aangeboden. Het particuliere initiatief is een reactie op het vaak slaapverwekkende en gepolitiseerde aanbod van de vijf officiële Cubaanse televisiekanalen.

Musici in Cuba gaan eigen weg

In een appartement gelegen in een blok woningen van grijs en vervallen beton in de gemeente Plaza de La Habana, is een geluidsstudio gevestigd waar tientallen musici hun droom waarmaken, namelijk het opnemen van hun eigen muziek. Het is een van de vele homestudio’s die steeds belangrijker worden in het panorama van de Cubaanse muziek en vooral bedoeld zijn voor de on-line-verkoop. Lilianne Ruiz, medewerker van de internetkrant 14ymedio, beschrijft dit muziekcircuit waarop de staatscensuur geen invloed kan uitoefenen.

De alternatieve studio Espacio Latino Records van JouMP

Een paar jaar geleden koos de 19-jarige Claudia Pérez een mysterieuze artiestennaam uit zodat ze een ‘bekende diva’ zou kunnen worden: Nina. Maar haar stem en uitstraling zouden het nooit zo ver gebracht hebben zonder de inspanningen van een genie op het gebied van geluid en een onafhankelijke producent. De studio waar Nina haar eerste nummers opnam, behoort toe aan de producent en de muziekuitgever van Studio JouMP. De ruimte, betimmerd met latwerk wordt enigszins hoogdravend Espacio Latino Records genoemd. De eigenaar brengt uren in deze studio –  waar het straatlawaai niet doordringt – door om bepaalde muzikale effecten te scheppen. ‘Het gaat mij erom een instrument te vinden dat de esthetiek van het nummer goed beschrijft,’ zegt JouMP die op die manier opnames maakte voor platen, muziekgroepen en voor achtergrondmuziek.

Ambachtsman
JouMP is al meer dan tien jaar actief in de wereld van de onafhankelijke muziekcultuur en beschouwt zichzelf als een ‘ambachtsman van het geluid.’ Zijn kostbare bezit is een harde schijf waarop hij meer dan 4.000 opnamen heeft gearchiveerd van diverse muzieksoorten, allemaal van zijn hand. Naast de mappen met zijn composities, zijn er geluidsbewerkingsprogramma’s zoals Fruity Loops, Wavelab of Logic Pro en tientallen tools om opnames te maken. De meeste van deze illegale versies zijn op de informele markt gekocht. YouMP’s oogappel is de digitale console die samen met de monitoren, de computer ‒ met een krachtige geluidskaart ‒ en de microfoons, deze plek een professionele uitstraling geven. De apparatuur is ook buiten het normale circuit verworven, tweedehands gekocht of werd meegebracht door mensen die naar het buitenland reizen.

Clandestien
Het ontbreken van rechtspersoonlijkheid en wettelijke erkenning maken dat deze activiteiten een clandestiene uitstraling hebben, maar dat weerhoudt niemand om de slaapkamer te veranderen in een ‘muziekfabriek’. De reggaeton die je hoort in de collectieve taxi’s en de oordopjes van tieners is in meerderheid in dergelijke alternatieve studio’s geproduceerd. Het meest voor de hand liggende kanaal om deze producties aan de man te brengen op de interne markt is via het fenomeen van El Paquete / het Pakket, het televisieaanbod dat via de informele markt via usb-sticks aan de Cubaanse consument wordt aangeboden.  JouMP pocht dat hij de rapper Wilder 01 heeft gelanceerd met de song Estar contigo,  een arrangement van cha-cha-cha-klanken en een elektrische gitaar dat uiteindelijk nog het meest op crunch lijkt. Toen het nummer werd voorgedragen bij het staatsbedrijf Egrem prees de productieleider hun durf, maar wees uiteindelijk het resultaat af als zijnde te ‘buitenlands’ en te ‘weinig verwantschap met de Cubaanse muziek’. De tijd om je aan te sluiten bij een instantie om een plaat te kunnen maken, ligt achter hen. ‘De particuliere studio’s geven je op het moment van de opname veel meer vrijheid,’zegt Dj Xon, een jongere van 18 jaar die op feesten optreedt en ervan droomt een compilatie van al wat hij maakte, op i-Tunes te presenteren.

Banden met buitenland
Tot nu toe moeten de meeste Cubaanse musici zich nog wenden tot de website Bis Music, een staatsinstelling met discografie en onderdeel van Artex S.A., die o.a. belast is met de kanalisering van producties naar platforms als Spotify, i-Tunes en Amazon. Artex S.A. functioneert als bemiddelaar en kan zich 50% van de verdiensten toeeigenen. Sommige kunstenaars slagen er in met behulp van vrienden en  familieleden in het buitenland hun muziek in het buitenland op websites te plaatsen waardoor er geld in het laatje komt.  De shop van Apple biedt een scala van producties van Cubanen die in Cuba zelf wonen. Ondanks de moeilijkheden om het internet te bereiken en de complicaties om de inkomsten in Cuba te incasseren, hopen ze op zo’n verbinding met het buitenland.

In de cloud
JouMP, Nina en Wilder 01 hebben door de jaren heen een grote ervaring opgedaan op technologisch en sociaal gebied. Van de oude vinylplaat, waarvan de productie streng door de staat werd gecontroleerd tot en met een nieuwe golf van onafhankelijke studio’s waar niet langer muziek op cd’s wordt gebrand maar waar men werkt met streaming. ‘Ze zullen me in alle delen van de wereld kunnen beluisteren, want ik zal daarboven te beluisteren zijn,’ zegt Nina. Zij zingt nu in een kleine benauwde studio met aan de wanden houten platen, maar denkt al aan ‘de cloud’ en het enorme potentieel voor haar stem online.

Bron
* Lilianne Ruiz op de website 14ymedio, 12 januari 2016

Onderscheiding voor ‘vervoerder Pakket’ Héctor López

Elio Héctor López is uitgeroepen tot een van de 14 gezichten van 2015. López is de bedenker van El Paquete/Het Pakket, een informatie- en amusementsaanbod dat wekelijks via de zwarte markt met usb-sticks aan de Cubaanse consument wordt aangeboden. Het particuliere initiatief is een reactie op het slaapverwekkende en gepolitiseerde aanbod van de vijf officiële Cubaanse televisiekanalen.

Hector López

De Cubaanse kritische internetkrant 14ymedio maakte de uitverkiezing bekend. El Paquete bevat audiovisueel materiaal, muziek, televisieseries en studiemateriaal. Het aanbod dat wekelijks wordt vernieuwd, leidt bij officieel Cuba tot veel hoofdpijn en levert de gebruikers veel plezier op, aldus 14ymedio. Het aantal gebruikers loopt in de miljoenen. Een van de oprichters is Elio Héctor López, ook bekend als El Transportador/De Vervoerder.

Censuur
Met als uitgangspunt ‘nul politiek, nul geweld, nul pornografie’ kon El Paquete tot nu toe de officiële censuur ontwijken, maar de kritiek op de inhoud van Het Pakket door de officiële culturele instellingen van de communistische partij is herhaaldelijk te horen. Het Pakket zou aanleiding geven tot frivoliteiten en getuigen van een slechte smaak. Tijdens een zitting van het parlement in juni van dit jaar werd geconstateerd dat Cubanen op steeds jongere leeftijd tabak en alcohol consumeren. Enkele afgevaardigden wezen naar El Paquete als de schuldige voor het stijgend drugsgebruik omdat bekende artiesten in de series van El Paquete, deze ook gebruiken.

De wekelijkse versie van El Paquete is binnen

Geen probleem
Elio Héctor López verzekert tot nu toe ‘geen enkel legaal probleem te hebben gehad’ en zegt dat zelfs functionarissen van het Ministerie van Cultuur en de Cubaanse televisie hem benaderden om zijn werk beter te leren kennen. De 28-jarige Héctor López is door het magazine Forbes aangewezen als een van de ‘revolutionairen’ op het gebied van de Cubaanse technologie. Hij nam kortgeleden deel aan een internationaal forum Emerging Tech In Cuba: Meet Its Pioneers, in Miami over het gebruik van informatietechnologie in Cuba.

Linken
* Cubaanse televisie verliest strijd van El Paquete, 20 juli 2015 op deze Cuba weblog
* Over de conferentie Emerging Tech in Cuba
* Verslag van Mario Penton Martinez (Engelstalig) van 14ymedio over From Little Pioneers To Pioneers Of Entrepreneurship

Waarom zou ik emigreren?

Voor veel jongeren in Cuba is de vraag niet langer hoe ze hun land kunnen verlaten, maar waarom zou ik niet blijven. Dat schrijft Carlos M. Álvarez op een weblog van BBC Mundo. Carlos M. Álvarez was op 5 november aanwezig in Barcelona waar vier jonge Cubaanse ondernemers spraken over hun eigen bedrijf en de wijze waarop ze dat hadden opgebouwd, tegen de achtergrond van de positie van particuliere bedrijven op het eiland.

De ondernemende schoenmaker

Aanwezig waren Robin Pedraja van het succesvolle amusementsblad Vistar Magazine; Elio Héctor López of El Transportador van El Paquete Semanal / Het Wekelijks Pakket, een experiment waarbij wekelijks een terrabyte aan informatie en amusement wordt aangeboden via een USB-stick, Luis Manuel Suárez van Ciber Cuba, een portal met steeds meer bezoekers en Hiram Centelles van de website Revolico, de Cubaanse versie van Marktplaats. Zij vormen de voorhoede van het Cubaans ondernemerschap in de virtuele wereld en hebben enige voordeel bij de rest van de Cubaanse beginnende ondernemers omdat ze internationaal zichtbaar zijn. Rekeninghoudend met het feit dat internet in Cuba beperkt is kan men dan ook niet stellen dat deze ondernemers model kunnen staan voor allerlei soorten initiatieven in ons land op dit gebied. Maar ze hebben wel iets gemeen met de rest. Zij besloten namelijk in Cuba te blijven, een keus te maken en kiezen voor de verwerkelijking van hun persoonlijke dromen in Cuba. Tot voor kort betekende de keus om niet te emigreren dat je je wijdde aan een collectief en abstract project binnen de beperkte ruimte die de staat je bood. Maar die tijd lijkt voorbij.

Hiram Centelles is de oprichter van Revolico

Culinair experiment
Neem Marianela Pérez die vijf jaar geleden met haar man geluk zocht in de particuliere sector. Als eerbetoon aan de bekende chefkok Gilberto Smith – beter bekend als El Rey de la Langosta / De Keizer van de Kreeft; oom van haar man – , kozen zij voor de culinaire sector. ‘Wij begonnen met een restaurant en vervolgens openden we een pizzeria,’ zegt ze. ‘Het was succesvol en wij kregen een stabiele krantenkring. Toen besloten we in Cuba te blijven omdat de markt er nog maagdelijk is en er veel te doen is. Er was weinig concurrentie en daardoor een veilig succes. Maar dat is veranderd. Nu zijn er veel mensen die zeer goede zaakjes hebben opgezet.’ Sinds oktober 2010 toen de regering particulier ondernemerschap toestond, hebben een half miljoen Cubanen zich aangemeld als ‘eigen baas’ of ‘cuentapropia’ in zo’n 200 beroepen. Het populairst zijn de sectoren van vracht- en personenvervoer, de verhuur van woningen en kamers en de bereiding en verkoop van voedsel.

Yamina Vicente

Geduld loont
Yamina Vicente decoreert sinds drie jaar kamers en vertrekken voor feesten en partijen. Haar geval is een voorbeeld hoe haar dienstenaanbod steeds groeide vanwege de vraag. ‘Beetje bij beetje, hebben we een team van cuentapropistas gevormd,’ vertelt zij en nu bieden wij allerlei extra diensten aan zoals het maken van een feestvideo, een fotoreportage, auto’s, clowns, bloemen, goochelaars en buffetten’. Yamina is afgestudeerd van de Universiteit van Havana. Zij bleef nog enige tijd werken als docent aan haar faculteit, maar dat bleek op de lange duur niet mogelijk. Samen met haar zus, begon ze de zaak Decorazón. Iedereen is zich er erg goed van bewust dat een dergelijke keuze vroeger onmogelijk was. ‘Tien jaar geleden koesterden we slechts de wens dat de regering wat flexibeler zou optreden om de toekomst van het land te verbeteren. Maar gelukkig werden degenen die geduld hadden, vergast op een kleine verandering,’ aldus Marianela.

Verwachtingen
‘Wat zijn, behalve de economische onafhankelijkheid de andere verschillen die de particuliere sector aantrekkelijk maken? Volgens Yamina ‘groeien de mogelijkheden, worden ontwikkelingen gestimuleerd net als de creativiteit en het werk wordt stimulerend. Het succes hangt van jezelf af en dat gevoel was in Cuba verdwenen.’ De particuliere sector beslaat nu 4% van de bevolking en de voortdurende groei maakt dat de angsten uit de beginperiode vervangen worden door hoop. In het midden van de jaren negentig, ten tijde van de zogeheten Speciale Periode, gaf de overheid al toestemming tot het beginnen van eigen bedrijven, maar toen het land er weer bovenop geraakte, werden de meeste van die particuliere initiatieven weer de nek omgedraaid.

De fameuze paladar La Guarida

La Guarida, het befaamde restaurant in het centrum van Havana, moest tussen 1996 en 2009 genoegen nemen met 12 zitplaatsen. Pas enkele jaren geleden kon de capaciteit worden uitgebreid tot 50 stoelen. Het lijkt erop dat de uitbreiding tot 90 zitplaatsen niet weer een zelfde lijdensweg wordt. Yamina: ‘In het begin was er sprake van een terugval en werden veel vergunningen ingenomen, maar de overheid heeft nu ook veel geïnvesteerd in ruimte en faciliteiten. Wij rekenen erop dat het project kan worden uitgebreid, er ruimte komt voor meer soorten ondernemingen en dat personen gestimuleerd worden die nog niet besloten om zich aan te sluiten’. Maar ze erkent dat de omstandigheden nog niet optimaal zijn. Er is geen mogelijkheid om producten te betrekken van de groothandel, internetgebruik op grote schaal is onmogelijk en men kan geen goederen importeren als bedrijf omdat men niet al zodanig wordt erkend. Dat heeft weer gevolgen voor de prijzen, de public relations en het aanbod aan producten. Yamina: ‘Maar met deze onderneming, kan men de materiële genoegdoening combineren met de spirituele bevrediging op de plek waar je werd geboren, opgroeide en waar je zonder twijfel deel van uit maakt. Waarom……zou je dan nog emigreren?’

Bron
* Carlos M. Álvarez, website BBC Mundo. Alvarez is een Cubaanse journalist en werkt o.a. voor het magazine OnCuba.

Celia Cruz terug in Cuba

Celia Cruz is terug in Cuba ondanks de dodelijke kanker die haar 12 jaar geleden het leven ontnam en ondanks het verbod om naar Cuba terug te keren dat 40 jaar lang voor haar gold. De zangeres uit Havana die de hele wereld onder de kreet ¡azuuuúcar! (suiker) deed dansen, is teruggekeerd in de vorm van een 80-delige televisieserie, een productie van Telemundo die illegaal in Cuba wordt verspreid. Opnieuw een harde slag voor de officiële Cubaanse staatstelevisie ICRT, die er maar niet in slaagt de hoofden en harten van de Cubaanse bevolking te veroveren.

Celia in de tv-serie

In de buurten van Havana wordt over niets anders gesproken. ‘Ze lijken precies, heel precies’, roept een vrouw tegen haar buurvrouw vlak voor de drogisterij in Calle Carlos III, een verwijzing naar de actrice Jeimy Osorio uit Puerto Rico en de Cubaanse Aymée Nuviola, die de rol van de bekendste Cubaanse zangeres in haar diverse levensfases spelen. Met 80 afleveringen dreigt Celia het televisiesucces van het jaar te worden, dit tot ergernis van de Cubaanse radio- en televisie, Instituto Cubano de Radio y Televisión (ICRT), die toch al zoveel kijkers verloor aan het populaire usb-aanbod via El Paquete of via de schotelantenne, die in Cuba verboden. De Cubanen zitten aan het kleine beeldscherm gekluisterd en laven zich aan het ritme van Úrsula Hilaria Celia Caridad Cruz Alfonso, zoals haar volledige naam luidt. Vanaf de eerste uitzenddag op 13 oktober, slaagde de serie, gemaakt door Telecolombia erin de Cubanen mee te slepen. ‘Ik heb die muziek altijd gehoord, maar wist maar weinig van haar leven,’ vertelt de twintigjarige Dielsy, die even lange nagels draagt als Celia destijds en ook goudkleurig.

Celia met haar grote liefde Pedro Knight met wie ze in 1962 trouwde. Celia overleed op 16 juli 2003

Charisma
Na haar vertrek in 1960 was de muziek van Celia verboden en zond geen enkele staatszender haar nummers nog uit. Maar haar populariteit bleef bestaan en de laatste twintig jaar kon de muziek weer worden gedraaid op buurtfeesten of partijtjes van het werk. Maar de details over haar leven bleven verborgen en daar heeft de serie van Víctor Mallarino en Liliana Bocanegra verandering in gebracht. De serie werd opgenomen in Colombia, Puerto Rico en de studio’s van Paramount en California. Daar werd New York uit de jaren zestig nagebouwd. Haar relatie met Pedro Knight, voormalig trompettist van de Sonora Matancera, is een belangrijk onderdeel van het verhaal evenals haar musicalsuccessen, de pijn van de ballingschap en de vreugde van een vrouw die zoveel miljoenen kon boeien. De serie is gebaseerd op een script van de Colombianen Andrés Salgado en Paul Rodríguez. Maar meer nog dan de artistieke kwaliteit van deze televisieproductie, is de serie voor veel Cubaanse generaties vooral de terugkeer naar Cuba van een charismatisch fenomeen dat zelfs door de censuur van de staatsmedia niet kon worden uitgewist.

Bron
* Zunilda Matta op de website 14ymedio, 22 oktober 2015
Link
* De trailer van de serie, 1 minuut