Criminele Cubanen in VS kunnen worden teruggestuurd

Sommigen van hen groeiden uit tot de meest gevreesde mannen in Zuid-Florida, werden onderwerp van bioscoopfilms en lang voordat Donald J. Trump de term bad hombres / slechte mensen gebruikte, bezorgden zij immigranten al een slechte naam. Veertig jaar lang waren zij pionnen in de Koude Oorlog tussen de VS en Fidel Castro: de criminelen die zich aansloten bij de massale exodus die in 1980 in de haven van Mariel plaatsvond. Zij landden aan de kusten van Florida en maakten vervolgens Miami en andere Amerikaanse steden onveilig. De VS wilden hen niet en Cuba wilde ze niet terugnemen. Met de intrekking door president Obama van het ‘natte voeten, droge voeten’- beleid, ging Cuba vorige week akkoord met het terugnemen van 500 van deze criminele Marielvluchtelingen. Dat is de andere kant van de deal tussen Obama en Raúl Castro die onmiddellijk van kracht is, aldus een publicatie van de New York Times, die hierna volgt.

1980: Cubanen komen aan in Key West, Florida nadat Fidel Castro de haven van Mariel opende en Cubanen hun land konden verlaten.

Zij kwamen als jonge, vaak vrijgevochten mannen in de VS aan, nu zijn ze van middelbare leeftijd en ouder en in veel gevallen dateren hun laatste misdaden van jaren terug, maar de autoriteiten die met hen te maken hadden, hebben geen vriendelijke herinneringen aan hen. ‘Het waren straatcriminelen met slechte bedoelingen’, zegt Jim Shedd, een voormalig politieagent van de drugssectie. ‘Al binnen twee weken waren sommige van hen volleerde drugsdealers, brachten spul binnen en waren betrokken bij ripdeals.’ De exodus van Mariel vond plaats tussen april en oktober 1980 toen Fidel Castro de haven van Mariel opende voor Cubanen die weg wilden. Binnen enkele maanden vertrokken 125.000 Cubanen die konden worden opgehaald door schepen en bootjes van Cubaanse Amerikanen. De meesten van hen hielden zich aan de wet, maar de  Cubaanse leider had ook gevangenissen en psychiatrische instellingen geopend en binnen een paar jaar zaten 3.000 van de vluchtelingen in Amerikaanse gevangenissen.

Bendevorming
Overspannen gemeentebestuurders in heel het land richtten taskgroepen en comités op om de Marielitos te bestuderen. Het woord werd gekoppeld aan criminelen waardoor de anderen die via deze exodus het land inkwamen werden gestigmatiseerd. Dat werd nog eens versterkt door de film Scarface, waarin Al Pacino de rol van een Marielvluchteling speelt die een koelbloedige drugslord in Miami werd. Las Vegas stelde vast dat 550 van de 2.000 vluchtelingen carrièrecriminelen werden en in Los Angeles zei men dat twee derde van de Marielimmigranten binnen twee jaar na hun komst waren gearresteerd. In Miami maakte de strijd tussen rivaliserende bendes over de macht op de cocaïnemarkt, de stad tot een van de gevaarlijkste plekken in de VS. Volgens justitie was de helft van de betrokken verdachten die daarvoor terecht zouden moeten staan daar wegens verstandelijke beperkingen niet in staat en zij waren Marielvluchtelingen. De Cubaanse regering leek bereid 2.746 van de Marielitos terug te nemenç maar dat proces verliep traag en werd uiteindelijk gestaakt. Ondertussen raakten de wachtenden op deportatie naar Cuba, betrokken bij rellen en opstanden in verschillende steden.

Vrijlating
In 2005 bepaalde het Hooggerechtshof dat de autoriteiten Marielvluchtelingen die misdaden hadden begaan maar niet door Cuba werden teruggenomen, niet voor onbepaalde tijd gevangen kon houden. Vanaf dat moment werden velen na het uitzitten van hun gevangenisstraf vrijgelaten. Bijna 250 zijn er overleden en vorig jaar juli bleken 478 van de oorspronkelijke 2.746 die gedeporteerd moesten worden, in de VS te wonen, aldus de autoriteiten van Immigration and Customs Enforcement. Maar dit zijn niet noodzakelijkerwijs degenen die zullen worden teruggebracht naar Cuba vanwege de recente deal tussen beide landen. Sommigen van hen zijn oud of ziek en de VS zijn niet geïnteresseerd hen terug te sturen, aldus een hoge ambtenaar van het Department of Homeland Security die anoniem wilde blijven. In plaats daarvan is Cuba akkoord gegaan anderen dan de Marielvluchtelingen, terug te nemen. Zij zijn later vanwege misdaden in de VS gevangen zijn gezet. De VS hebben nog geen lijst van deze Cubanen waarvan sommigen nadat ze hun straf hadden uitgezeten al weer enkele jaren in de VS wonen. Ook is onduidelijk wat er met de tienduizenden Cubanen gebeurd die eigenlijk uitgewezen hadden moeten worden maar die niet via de exodus van Mariel de VS binnenkwamen. Volgens de overeenkomst wordt hun situatie van geval tot geval bekeken.

April 1980: een schip met 216 passagiers verlaat de haven van Mariel, rechts een Cubaanse ambtenaar.

Gevaren
Siro del Castillo, een mensenrechtenactivist die de Marielitos destijds bijstond in hun gevangenschap, zegt dat een deel van hen niet buitengewoon gevaarlijk is. Zij hadden de pech in hechtenis te zitten juist op het moment dat de originele lijst met namen werd opgesteld. Maar ‘sommigen van deze mensen zijn hard-corecriminelen geweest. Ik ben er zeker van dat er mensen op die lijst staan die 30, 35 jaar gevangen zaten en nu kunnen worden uitgewezen.’ Een voormalige politiedetective Diaz herinnert zich de zaak van een 20-jarige Marielvluchteling, die in 1981 een taxichauffeur doodde, een tweede door het hoofd schoot en beroofde en een vriend door de ogen schoot tijdens een meningsverschil. Diaz herinnert hem als een van de meest gewelddadig rovers waar hij de laatste 25 jaar mee te maken had. Hij is nu 54 en getrouwd. Na 20 jaar gevangenisstraf werd hij op borgtocht vrijgelaten en woont in Illinois, Florida. Het is onduidelijk of hij zal worden teruggestuurd. Hij beantwoordt geen verzoeken om commentaar. Als het aan Diaz ligt, keert hij snel terug naar Cuba. ‘Hij was kwaadaardig en hij was slecht. Hij moet terug’.

Bron
* Frances Roblesjan in de New York Times, 14 januari 2017: Marielitos’ Face Long-Delayed Reckoning: Expulsion to Cuba

Linken
* Wikipedia: Mariel boatlift
* Miami Herald: How Fidel Castro and the Mariel boatlift changed lives and changed Miami, 26 november 2016

Cubaanse migranten passeren 8 landen om in VS te komen (deel 2)

Op zoek naar kansen voor zichzelf en hun familie vlogen ze per vliegtuig, reden door bossen, op een paard, reisden met de bus, per vrachtwagen, per sloep en per speedboot. De reis in Zuid-Amerika begon met een reis per auto vanuit de hoofdstad van Ecuador naar Tulcan, op de grens met Colombia. Daar bereikten zij de Carchirivier, staken die over en kwamen in Ipiales aan. ‘Het was de dag van de verkiezingen, de grens was gesloten. Het werd zoeken naar een alternatief en de coyotes leidden ons naar een paar immense heuvels. Wij kwamen bij  een rivier, we bestegen een paard en ontweken zo de hindernissen en de controles aan de grens, ’ legt Mario uit. We hielden ons twee dagen verborgen in een hostel in Ipiales, konden onze kamers niet verlaten en wachtten op groen licht om verder te gaan.

Pasto aan de grens van Colombia is een van de plekken waar Cubaanse reizigers moeten passeren.

Toen ze de reis konden hervatten, begonnen de moeilijkheden met de politie. Ze reisden met een vrachtwagen vol fruit en groenten op weg naar Pasto, ongeveer 80 kilometer verderop. Daar werden ze bij een wegversperring aangehouden en werd ieder van hen 2000 Amerikaanse dollar gevraagd. Zo niet, dan zouden de agenten hen afleveren bij het bureau migratie of hen arresteren. Uiteindelijk konden ze voor 15 dollar elk de reis voortzetten. In Pasto verloren ze hun contactpersoon uit het oog. Ze voelden zich als blinden en waren gedwongen vertrouwen te schenken aan hen die opdoken. Ze wisten niet meer wat te doen.‘Het was een kritiek moment. We begonnen na te denken over een plan B’, zegt Aníbal. De uren verstreken en er gebeurde niets. Tot om een uur of één ’s morgens er een vrachtwagen voor het hotel  opdook en ze vermoedden dat die voor hen kwam. Zo zouden 400 kilometer verderop geraken in Cali. ‘De bestuurder had haast,’ zegt Javier. ‘Ik zal maar niet zeggen hoe hard hij reed. Wij besloten te slapen. Als we dood zouden gaan dan maar liever in onze slaap.’

Cubanen proberen de VS te bereiken op zoek naar betere mogelijkheden voor zichzelf en hun familieleden

In Cali werden we ondergebracht in een woning in de hoerenbuurt maar we waren er nog maar een paar uur en we werden ’s morgens vroeg wakker gemaakt. ‘O.K. we gaan verder’, werd er geroepen. Op weg naar Medellín —400 kilometer verder – in een passagiersbus, de politie betrad deze en vroeg elk van ons 50 dollar, later werden dan 20 dollar. Ook wilden ze geld van de chauffeur. Die was geïrriteerd en wilde op zijn beurt ook geld van ons maar onze contactpersoon – een vrouw – waarschuwde hem (‘Laat me je niet hoeven te doden’) even voor Medellín en hij zweeg verder. Chauffeurs in Colombia waarschuwen elkaar en vaak ook de politie met lichtsignalen zodat ze worden aangehouden en de betalingen kunnen worden ingehouden. Ieder zoekt zijn eigen deel.

De Caribische Zee en omgeving

Naar Panama
Dan komt de laatste fase voordat men Zuid-Amerika verlaat. Negen uur te voet en per autobus op weg naar Turbo aan de Golf van Urabá bij de Caribische Zee. ‘Maar Turba was link, er was veel politie en we moesten noordelijker bij Necoclí aan land komen,’ zegt Javier. Per boot zouden ze verder richting La Miel in Panama varen, zoals de contactpersonen in Quito hadden beloofd. ‘Wat voor soort boot?’. Mario kijkt op naar de hemel en roept: ‘Ayyy, mijn God, een kleine sloep, lang en krap!’ Javier: ‘Ik zat in het midden van de sloep en kreeg al het water van de Golf van Urabá binnen. (…) ’

Pasto aan de grens van Colombia is een van de plekken waar Cubaanse reizigers moeten passeren.

De oversteek van de Golf van Urabá die vier uur duurde,  is traumatisch voor Cubanen.  Aníbal: ‘Er is het verhaal van een tragische verdrinkingsdood enkele maanden geleden en dat verhaal ging van mond tot mond. Iedereen kent het verhaal van de Cubaanse jongeman die tijdens de overtocht in de duisternis van de nacht verdronk. Niemand zal het vergeten; zijn vader en zijn moeder kwamen naar La Miel en hebben zich opgehangen bij het horen van dit nieuws. Maar Mario blijft optimistisch, naar zijn zeggen omdat hij een beeltenis van de Heilige Maagd van Caridad aan zijn riem had hangen. ‘Ik geloof niet maar ik heb God gevraagd te zorgen dat ons niets zal overkomen’.

De etappe in Midden-Amerika
Vanaf nu zijn er geen coyotes meer, geen contacten of gebaande paden. Maar de Cubanen worden afgeperst door indianen, worden slachtoffer van afspraken tussen ambtenaren van immigratie en hoteleigenaren en kunnen uiteindelijk rekenen op steun van Panamese militairen om de reis voort te zetten.Als ze uiteindelijk de grens met Panama bij La Miel hebben overgestoken, komt er een heer op hen af. Hij vraagt hen 50 dollar maar het worden er uiteindelijk 20. Bij het migratiekantoor worden hun paspoorten geïnspecteerd en de Cubanen worden met een boot door burgers naar Puerto Obaldía gebracht waar ze op de kade worden opgewacht voor een nieuwe ondervraging. Na drie dagen in Puerto Obaldía wordt hen door de regering de mogelijkheid geboden met een snelle boot voor 40 personen, allemaal Cubanen,  verder te varen. ‘De regering bood de Cubanen een boot aan. De Panamese regering heeft zich tegenover ons goed gedragen. Verder werden we begeleid door een militair fregat ,’ aldus Javier.

Meer dam 9000 Cubanen kwamen tot nu toe in Mexico terecht

Binnen vier uur kwamen ze op de plek van bestemming aan in Comarca waar indianen wonen. Die vroegen voor alles geld; één dollar voor het betreden van gewijde aarde of het betreden van de kade en 20 dollar om hun gebied weer uit te komen. Ze betaalden en onder begeleiding gingen ze met een bus naar de hoofdstad Panama-Stad waar ze binnen een uur aankwamen. Vandaar ging de reis naar Paso Canoas aan de grens met Costa Rica. Dan begin het lange wachten en de traagheid, zeker vergeleken met de reis in Zuid-Amerika die men achter de rug heeft.

Bron
* Juan Paullier op de website BBC Mundo, Tapachula (@juanpaullier)

Onderwijs komt 10.800 leerkrachten tekort

Het Cubaanse onderwijs kampt met een forse uitstroom van onderwijspersoneel. In het schooljaar 2013-2014 verlieten 6.938 onderwijsgevenden deze sector, aldus de officiële krant Trabajadores. Voor het lopende schooljaar bedraagt het tekort aan leerkrachten 10.800.

Trabajadores, het officieel orgaan van de Cubaanse staatsvakbeweging CTC, zegt dat dit probleem al langer bestaat en niet enkel kan leiden tot minder onderwijs op bepaalde plekken, maar het kan ook de kwaliteit van het opvoedkundig proces aantasten. Volgens het artikel zijn het lage salaris, de enorme bureaucratie, de geringe maatschappelijke waardering en het gebrek aan steun van ouders, de redenen waarom mensen het onderwijs verlaten. De secretaris-generaal van de onderwijsvakbond, Ismael Drullet, zegt dat het fenomeen zorgt voor een ‘zeer complexe situatie’ want ‘het is niet in elke regio hetzelfde en heeft ook niet altijd dezelfde oorzaken’. (…) ‘Er zijn provincies die meer bedreigd worden dan anderen en dat heeft te maken met de sociaal-economisch ontwikkelingen. De leraar is een geoefende en gedisciplineerde werker en altijd bestaat de verleiding om het schoolsysteem vaarwel te zeggen en een andere functie te beoefenen,’ aldus Drullet.

Graciela was de jaren tachtig onderwijzeres op een school in Santiago de Cuba

Verantwoordelijkheidsgevoel
Een schoolleider in de provincie Cienfuegos, Maileny Quintana, zegt dat de stabiliteit van het onderwijssysteem te wensen over laat door ‘een gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel en, misschien ook omdat …..andere sectoren betere salarissen betalen.‘ (…) ‘We moeten niet vergeten dat op dit moment de economische situatie een bepalende factor is’, en ze voegt er aan toe dat ‘de bureaucratie een van de meest negatieve factoren is in het geheel. Dan is er de enorme papierlast en de planning van de lesuren die vaak zeer rigide is.’

Graciela staat nu – ook bij toeristen die haar tegen betaling mogen fotograferen – bekend als ‘de rokende Graciela’. ‘Dit verdient beter dan het onderwijs,’ is haar conclusie.

Salaris: 20 dollar
Bij het begin van het schooljaar 2014 – 2015 gingen op 1 september 2 miljoen studenten/leerlingen naar 10.3666 scholen waar 172.000 leraren en leraressen werkzaam zijn. Het tekort aan onderwijspersoneel bedraagt, volgens het Ministerie van Onderwijs 10.800 werkplekken of 6,9% van het totaal aan banen. Het gemiddelde salaris van een onderwijsgevende bedraagt 20 dollar per maand.

Link
* Trabajadores, de krant van de staatsvakbeweging CTC, over de ‘exodus’ uit het onderwijs