Europarlement: ‘grote bezorgdheid’ over nieuwe grondwet Cuba

De voltallige vergadering van het Europees Parlement (EP) heeft ‘grote zorgen’ over de nieuwe ontwerpgrondwet en het voor februari 2019 geplande referendum in Cuba. Een resolutie ingediend door de Liberale en Conservatieve fracties, werd aangenomen met 325 stemmen voor, 240 tegen en 4 onthoudingen. De sociaaldemocraten stemden tegen evenals links-radicale partijen als Podemos (Spanje) en Groen Links (Nederland).

Tijdens het debat werd herinnerd aan de Overeenkomst betreffende politieke dialoog en samenwerking (PDCA) tussen de EU en Cuba, die in 2017 in werking trad. Deze voorziet in een opschortingclausule wanneer de mensenrechten op het eiland niet worden gerespecteerd. Ter linkerzijde werd o.a. door Elena Valenciano (PSOE-Spanje) opgemerkt dat de indieners van deze resolutie enkel de dialoog met Cuba willen boycotten en het aanstaande bezoek van de Spaanse president Pedro Sánchez aan Cuba willen frustreren.

Participatie organisaties
In de door het Europees Parlement goedgekeurde resolutie wordt kritiek geuit op het feit dat in het constitutionele proces in Cuba ‘elementen als inclusie, tolerantie en respect voor fundamentele burgerlijke en politieke rechten die een democratisch constitutioneel proces zouden kunnen waarborgen, ontbreken’. De resolutie dringt er bij de Cubaanse regering op aan haar mensenrechtenbeleid te herdefiniëren door het aan te passen aan het internationaal recht. Zij dringen erop aan dat de nieuwe grondwet alle maatschappelijke organisaties en leden van de politieke oppositie in staat stelt actief deel te nemen aan het politieke en sociale leven, zonder dat er beperkingen worden opgelegd.

Geen verbeteringen
Ook veroordeelt de resolutie ‘willekeurige detentie, vervolging en pesterijen en aanvallen tegen vreedzame dissidenten, onafhankelijke journalisten, mensenrechtenactivisten en leden van de politieke oppositie in Cuba’. De leden van het Europees Parlement ‘betreuren’ dat ‘de situatie op het gebied van mensenrechten en democratie niet is verbeterd, ondanks de goedkeuring van de samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en Cuba, die in 2017 in werking is getreden. Ze roepen op tot naleving van de bindende verplichtingen die in die overeenkomst zijn vastgelegd, vooral die over de eerbiediging van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden, en herinnerden dat als dat niet het geval is, het samenwerkingsverdrag kan worden opgeschort. De resolutie in het Europees Parlement is een initiatief van christendemocraten, conservatieven en liberale Europarlementariërs. Ze werd ingediend, één week voor het historische bezoek van de Spaanse president Sánchez aan het eiland, het eerste officiële bezoek van een Spaanse president in 32 jaar.

Bron
* Diverse persbureaus, de website 14ymedio, 15 november 2018

Oproep tot respect voor elk politiek gedachtengoed

Roberto Carcassés, musicus en leider van de groep Interactivo, is woonachtig in Havana en schrijft op zijn Facebookaccount over het debat dat in Cuba plaatsvindt over de nieuwe grondwet. Roberto Carcassés: ‘Ik denk dat een van de belangrijkste elementen in de nieuwe grondwet moet zijn, dat alle vormen van politiek gedachtengoed gegarandeerd zullen zijn.’

De muziekggroep Interactivo met rechts pianist Roberto Carcassés

Carcassés herinnert aan de oproep van de Cubaanse autoriteiten en de Nationale Assemblee waarin zij de Cubanen vroegen naar hun mening over de nieuwe grondwet. ‘Ik had nooit kunnen denken dat ik in mijn leven nog die mogelijkheid zou krijgen, gezien het grote aantal mensen dat geboren wordt en sterft zonder deze kans.’ Zijn vrienden en bekenden vertelden hem echter dat zijn mening van geen belang zou zijn, want de regering ‘zal zoals altijd, doen wat ze wil’. (…) ’Maar ik vertegenwoordig hier niemand anders dan mezelf. Ik zou denken en willen dat iedereen zichzelf kan vertegenwoordigen en kan leven in vrijheid, verantwoordelijkheid en met een gezond verstand,’ voegde hij eraan toe.

Verraad
De musicus ging in op het controversiële begrip ‘verraad aan het vaderland’ in de tekst van de ontwerpgrondwet. ‘Geen enkele Cubaan die de oprechte bedoeling heeft om zijn land met vreedzame middelen, met redenen en goede daden te verbeteren, kan worden beschouwd als een verrader van zijn land, zelfs als hij het niet eens is met het socialisme als systeem,’ aldus Carcassés. ‘Als dit begrip in de grondwet wordt opgenomen, kan iedereen als een verrader worden beschouwd die een systeem wil consolideren dat al zijn economische ondoelmatigheid heeft bewezen en, op zijn zachtst gezegd, ideologisch discutabel is’. Carcassés geeft toe dat het Cubaanse socialistisch proces gunstige gevolgen had voor Cuba, maar ‘de ideologische starheid, de onderdrukking en het slechte economische beheer van het socialistische programma, ontgoochelden vanaf het allereerste begin veel mensen en zij staakten het gesprek over ideeën met hun leiders.’ Om die reden, zegt de musicus, moeten zij die geëmigreerd zijn en de bewoners van het eiland ‘dezelfde rechten hebben als degenen die het huidige project van de Revolutie verdedigen. We maken allemaal deel uit van wat wordt omschreven wordt als het volk van Cuba en ik geloof dat we op een punt zijn beland waar ieder van ons de dialoog kan voeren en naar de ander kan luisteren, ook naar degene die niet denkt zoals ik, maar mij met respect behandelt en van wie ik iets kan leren.’

Robertico Carcassés

Investeringen
Over de economische situatie van het eiland, zegt hij dat Cubanen de eersten zijn die er belang bij hebben ‘een land achter te laten waar ze trots op zijn en waar ze niet weg willen.’ Daarom moeten buitenlandse investeringen worden bevorderd, maar moeten ook ‘investeringen van Cubanen in hun eigen land, in kleine, middelgrote en grote bedrijven, afhankelijk van het kapitaal dat ze hebben, bevorderd en ondersteund worden’. (…) ‘Op economisch gebied moet van alles gebeuren. Er is hier geen cement, er zijn geen spijkers, geen vloerkleden, geen transport, enz. Cubanen, ongeacht van waar ze komen of waar ze zich bevinden en wat ze denken, zullen het meest geïnteresseerd zijn om hun creativiteit en middelen in te zetten, zodat ieder van ons zich kan ontwikkelen in overeenstemming met zijn kwaliteiten en in het bezit van echte economische en politieke macht om onze dromen te realiseren, in solidariteit en met een sociaal geweten.‘

Sancties
Robertico Carcassés werd in september 2013 voor onbepaalde tijd uit de officiële muzieksector verwijderd als represaille voor de politieke kritiek die hij tijdens een rechtstreekse televisie-uitzending uitte over het gebrek aan vrije verkiezingen en de achterstelling van dissidenten in Cuba. Ook eiste hij ‘vrijheid van informatie’. Hij bepleitte de vrijlating van de helden van de Cuban Five, maar ook van dissidenten. ‘Militanten van de partij of dissidenten, alle Cubanen hebben dezelfde rechten,’ zei hij toen tegen de president.

Bron
* Diario de Cuba, 9 november 2018

Linken
* Zie deze Cubaweblog van 14 september 2013: Oproep via Cubaanse staatstelevisie voor meer vrijheid
* YouTube: De 30 seconden televisie met kritiek van Robertico Carcassés.

Kunstenaarsbond uitgesloten van debat over nieuwe grondwet

De officiële kunstenaarsbond Unión de Escritores y Artistas de Cuba, UNEAC, heeft gisteren laten weten niet deel te nemen aan het landelijk debat over de komende nieuwe grondwet. Zij roept de leden op zich aan te sluiten bij de debatten in de wijken en bedrijven. Volgens de Cubaanse autoriteiten hebben 7,3 miljoen mensen aan deze debatten deelgenomen die op 15 november worden afgesloten. In de afgelopen weken hebben leden van de UNEAC geprotesteerd tegen het feit dat de organisatie geen rol mag spelen in het debat over de nieuwe grondwet.

De UNEAC zegt in een verklaring: ‘In tegenstelling tot de volksraadplegingen van de afgelopen jaren, nemen de politieke en massaorganisaties die deel uitmaken van onze civil society, niet als zodanig deel aan dit proces’, aldus een communiqué van de leiding van de UNEAC op de website. In de voorbije weken hebben diverse leden van de UNEAC o.a. via hun Facebook geprotesteerd tegen de weigering deel te nemen aan de besprekingen over een nieuwe grondwet. Onder hen is de hoogleraar Economie, Esteban Morales. Hij schreef vorige week een brief aan de vice-minister van Cultuur, Fernando Rojas, waarin hij o.a. een tweet van de vice-minister bekritiseerde. Vice-minister Rojas zei ‘elke elitaire visie die ons probeert te scheiden van ons volk te verwerpen, evenals onverantwoorde criteria en manipulaties die proberen de vermeende schending van de mensenrechten in Cuba, met name die van intellectuelen, te framen.’  In de verklaring van de UNEAC wordt geconstateerd dat de critici die aandringen op debat binnen de bond ‘de autoriteit en het prestige van UNEAC in twijfel hebben getrokken.’ De bond zegt nooit ‘het debat te hebben ontweken, hoe complex het ook mag zijn’ en altijd ‘de cultuur verbonden aan een Revolutie die ruimte biedt voor authentieke artistieke creaties, te hebben verdedigd’. Ook verwerpt de bond ‘de gewetenloze wijze waarom media betaald door de vijand de debatten proberen te beïnvloeden’. De bond spreekt van ‘gezagsondermijnende projecten die proberen ons te verdelen’ en noemt dit ‘een globale koloniale vloedgolf’.

De voorzitter van de UNEAC, Miguel Barnet, is een getrouwe volgeling van het regime.

Kritiek
Esteban Morales noemt het ‘een gigantische politiek fout’ om de kunstenaarsbond UNEAC geen rol te laten spelen in het debat. De historica Gladys Marel García beschuldigt in een protestbrief president Díaz Canel en de leiding van de partij ervan Miguel Barnet (voorzitter van de UNEAC) opdracht te hebben gegeven te voorkomen dat de UNEAC aan het debat deelneeemt. ‘Hij die dit besluit neemt discrimineert ons en schendt de rechten van de collega’s van de schrijversbond’. Schrijver en journaliste Gisela Arandia Covarrubias schreef ook een brief waarin zij de gang van zaken bekritiseerde. Zij wijst erop dat de UNEAC als ngo ‘evenals andere groepen in de samenleving zoals docenten, artsen, juristen, boeren, arbeiders, wetenschappers, studenten, kleine ondernemers, kerken of huisvrouwen’ dezelfde rechten hebben. Arandia benadrukt dat het hier niet om ‘een voorrecht noch een privilege gaat, maar om het recht van deelname.’

Volksraaadpleging
Zodra de volksraadpleging op 15 november is afgerond, worden de voorstellen aangeboden aan de Nationale Commissie voor de Grondwetshervorming. Deze zal een nieuw document opstellen en aanbieden aan de Nationale Assemblee die daarover discussieert en haar goedkeuring zal verlenen. In februari zal dit document tijdens een volksraadpleging aan de Cubaanse burgers ter beoordeling worden voorgelegd.

Bronnen
* Persbureau EFE en de website 14Ymedio, 5 november 2018

Linken
* Commentaar van de site Diario de Cuba: Why are members of the UNEAC being left out of discussions on the new Constitution? 31 oktober 2018
* De Open Brief van Esteban Morales aan vice-minister Rojas, 30 oktober 2018

‘Loyale Cubanen’ mogen deelnemen aan debat grondwet

Vorige maand deelde Ernesto Soberón, directeur Consulaire Zaken en verantwoordelijk voor het beleid voor Cubanen in het buitenland, mee dat Cubanen in de diaspora ook kunnen deelnemen aan de discussie over de nieuwe grondwet. Voorwaarde is dat zij de uitgangspunten van de revolutie steunen en dat hun bijdragen aan de discussie gericht zijn op verbetering van de socialistische grondwet. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken verspreidde een video om ‘de effectieve deelname te garanderen van de ongeveer 1.400.000 Cubanen verspreid over zo’n 120 landen’.

De nieuwe grondwet in het Cubaans parlement

De Cubaanse regering spreekt van ‘een initiatief dat zijn weerga niet kent in de geschiedenis van de revolutie’ en wijst erop dat dit een stap is in de richting van de voortzetting van de toenadering tot de diaspora, een moeizame relatie na decennia van ballingschap voor duizenden Cubanen. In heel Cuba vindt op dit moment een volksraadpleging plaats om de opvattingen van de bevolking te leren kennen over het wetsontwerp voor hervorming van de grondwet; de term communisme wordt geschrapt, particulier eigendom wordt erkend, de figuur van de premier wordt geïntroduceerd en de weg wordt geëffend voor het homohuwelijk.  Het referendum ter goedkeuring van de voorgestelde grondwetsherziening vindt plaats op 24 februari 2019. Soberón zei dat ‘hoe groter de participatie in Cuba en in het buitenland is, hoe groter het succes van dit proces zal zijn, want de opbouw van een nieuwe grondwet vereist de betrokkenheid van velen met kennis en wijsheid’, aldus het Cubaanse persbureau Prensa Latina.

Ernesto Soberón

Wantrouwen
In de Cubaanse diaspora is het voorstel van de regering door velen met argusogen ontvangen en door vertegenwoordigers van de historische ballingengroepen verworpen. Orlando Gutiérrez Boronat, voorzitter van Directorio Democrático, een organisatie in Miami die verschillende traditionele oppositieplatforms binnen en buiten Cuba groepeert, weigert zelfs de machthebbers in Cuba ‘regering’ te noemen. Orlando Gutiérrez: ‘De Magna Carta of grondwet bevat fundamentele rechten op basis waarop de Staat is georganiseerd en bedoeld om de rechten van het volk niet te beperken. Hier is sprake van het tegenovergestelde. Het is de communistische partij die de staat wil reorganiseren om haar macht te behouden,’ zegt de activist tegen een medewerker van de website 14ymedio. Voor Maruchy Alfonso, die in de Verenigde Staten woont, is het ‘onaanvaardbaar’ dat het begrip ‘vaderland’ zodanig wordt gewijzigd dat het wordt gekoppeld aan het socialisme met als enig doel de macht van de communistische partij te bestendigen. ‘Ze willen de opvattingen manipuleren van de vrije Cubanen die in het buitenland wonen. Alleen de meningen die bijdragen aan de opbouw van het socialisme zullen in aanmerking worden genomen, dus degenen onder ons die bijdragen met democratische ideeën hebben geen kans om deel te nemen,’ zegt Maruchy Alfonso. Alfonso wijst ook op de rol van Cubaanse groepen in ballingschap die het beleid van Havana steunen. Zij moeten, aldus Maruchy het proces legitimeren. In Miami werden Cubanen die het niet eens zijn met het officiële beleid al bij een openbare discussie uitgesloten van het debat.

Liu Santiesteban

Nummer paspoort
Liu Santiesteban, een mensenrechtenactiviste, wijst op het feit dat deelnemers aan de discussie het nummer van hun paspoort moeten doorgeven om  voorstellen voor grondwetshervorming in te kunnen dienen. ‘Het is ieders eigen risico omdat ze dan precies zullen weten wat iedereen denkt,’ zegt de activist, die het ook betreurt dat veel Cubanen die in de Verenigde Staten wonen niet kunnen deelnemen omdat ze niet over een duur reisdocument als een paspoort beschikken. Het Cubaanse paspoort wordt beschouwd als een van de duurste ter wereld. De Cubaanse ambassade in Washington vraagt er 400 dollar voor. Het paspoort moet elke twee jaar verlengd worden voor een bedrag van 160 dollar. Santiesteban moedigt echter alle emigranten aan om mee te doen en hun mening te geven over controversiële kwesties zoals de onherroepelijkheid van het Socialisme, het machtsmonopolie van de Communistische Partij en het gebrek aan burgerlijke vrijheden.

Bron
* Mario J. Pentón, website 14ymedio, 31 augustus 2018
Link
* Ministerie van Buitenlandse Zaken, 31 augustus 2018, inclusief video: Cubanen in het buitenland kunnen hun mening geven over het wetsontwerp voor een nieuwe grondwet.
* Website Diario de Cuba, 4 september 2018. Editorial: A constitutional ‘consultation’ for Cubans abroad – with their permission to return at stake.

‘Meerpartijenstelsel is instrument van het imperialisme’

Terwijl de Cubanen op straat en op sociale netwerken in het kader van de komende grondwetsherziening, discussiëren over de houdbaarheid van het eenpartijstelsel en de almacht van de Cubaanse Communistische Partij van Cuba (PCC), dringt het regime erop aan het machtsmonopolie van de partij juist in het licht van ‘imperialistische’ aanvallen, te handhaven. Dat was te lezen in de partijkrant Granma die vrijdag j.l. de 93e verjaardag van de oprichting van de PCC herdacht en een tekst van Fidel Castro over dit thema publiceerde. In de tekst wordt geciteerd uit de grondwet van 1976 waar de partij wordt omschreven als ‘de superieure leidende kracht van de samenleving en de Staat.’

‘Waarom is er in Cuba een eenheidspartij?’, aldus de voorpagina van de partijkrant Granma.

Citaat: ‘Het meerpartijenstelsel is bij uitstek het instrument van het imperialisme om samenlevingen verdeeld te houden, te verdelen in duizend stukken; het verandert de samenleving en maakt deze machteloos om problemen op te lossen en belangen te verdedigen,’ zei wijlen Fidel Castro in een toespraak die gisteren door de krant werd gepubliceerd. De dictator (1926-2016) stelde in de jaren ’90 dat ‘een derdewereldland het zich niet kan veroorloven verdeeld te zijn’ en verzekerde dat het zijn ‘diepste overtuiging’ was dat ‘het bestaan van één partij dé vorm van politieke organisatie is en moet zijn’ in Cuba. Zijn broer Raúl Castro, tot 2021 leider van de PCC, heeft in juli jongstleden duidelijk gemaakt dat in de nieuwe teksten van de grondwet waar vandaag het hele land over debatteert, weliswaar niet langer de term ‘communisme’ wordt gebruikt, maar dat ‘het onherroepelijke karakter van het socialisme’ en de ‘leidende rol’ van de Partij ongewijzigd blijven.

Fidelista
Artikel 5 van de nieuwe grondwet benadrukt dat de Partij ‘eenheidspartij, martiano**, fidelista en marxistisch-leninistisch’ zal zijn. De Partij vormt het machtscentrum op het eiland, waar de president van het land (Diaz-Canel) hiërarchisch onder de eerste secretaris van de PCC (Raúl Castro) op de politieke ladder staat. De polemiek wordt vooral gevoerd op sociale media. Tijdens de discussie in het Cubaanse parlement over de conceptteksten van de nieuwe grondwet in juli jl. maakte José Luis Toledo, voorzitter van een parlementaire commissie, al duidelijk dat deze discussie taboe is. Zijn tekst over dit aspect is nu ook via een video door de staatmedia verspreid. Citaat: ‘Er is een macht groter dan de Staat,  die leidend en superieur is, dat is de Partij. De Grondwet kan de Partij geen richtlijnen opleggen,’ aldus de voorzitter van de Parlementaire Commissie voor Constitutionele en Juridische Zaken, José Luis Toledo.

Onredelijk
Op Facebook, het sociale netwerk dat het meest gebruikt wordt door de Cubanen, verschenen commentaren voor en tegen en presenteerden zich groepen, speciaal opgericht om de grondwetsherziening te bespreken. Op 24 februari 2019 na een drie maanden durende volksraadpleging, zal hierover een stemming plaatsvinden. Voor sommige leden van de groep Reforma Constitucional de la República de Cuba was de interventie van Toledo ‘de minst redelijke die we hebben gehoord tijdens de discussie over de totstandkoming van het conceptontwerp en ‘volledig in strijd met Artikel 1, waarin staat dat Cuba een socialistische rechtstaat is’. (…) ‘ Als de Grondwet de Partj geen richtlijnen kan opleggen, de partij die de hoogst leidende kracht in de samenleving is, dan vraag ik me af wat het doel van de Grondwet is,’ zegt bezoeker Hansel Bonilla op Facebook. Een andere ‘tegenstrijdigheid’ waar internetgebruikers op wijzen, is dat minder dan de helft van de Cubaanse bevolking lid is van de partij en de macht aldus in handen van een minderheid is. ‘Dat is in strijd is met het socialistisch uitgangspunt van de deelname van het volk aan de regering’.

Verkoop van ontwerpteksten grondwet.

Corruptie
‘Mensen hebben het recht om te zeggen wat ze denken van de Grondwet. Dat is het doel van de raadpleging maar voor hen die leefden in de periode (vóór het  Castro-regime) van partijpolitisering en corruptie, is terugkeer naar een dergelijk model ondenkbaar,’ aldus Manuel Rodríguez, een gepensioneerde op de website van het officiële persbureau Prensa Latina. De student Gabriela González zegt op dezelfde site dat ‘de ontwikkeling van het land, het welzijn van zijn inwoners en de rust van zijn burgers niet de kinderen van het meerpartijenstelsel zijn.’

Bron
* Persbureau EFE, 18 augustus 2018

Link
* Youtube 3 minuten: De uitspraken van de voorzitter van de Parlementaire Commissie voor Constitutionele en Juridische Zaken, José Luis Toledo.

Noot
** Martiano: gebaseerd op de ideeën van de onafhankelijkheidsstrijder José Martí.

Cuba erkent privébezit in nieuwe grondwet

De Cubaanse regering is van plan privébezit opnieuw te erkennen. Dat is één van de voorgestelde grondwetswijzigingen die zaterdag bekend werden gemaakt, melden Cubaanse staatsmedia. Nadat Fidel Castro in 1959 aan de macht was gekomen in het communistische land werd privébezit zo veel mogelijk beperkt. In de nieuwe grondwet zou ook erkenning van de vrije markt worden opgenomen. Volgens de staatsmedia blijven de Cubaanse planeconomie en staatsondernemingen wel leidend.

Het tweede congres van de PCC in 1980 met de afbeeldingen van Marx, Engels, Lenin, José Martí, Maceo, Gómez, Mella, Camilo Cienfuegos en Che Guevara.

De socialistische republiek wil naast de president ook een premier gaan aanstellen. Zo wil het land de functies van staatshoofd en regeringsleider scheiden. De grondwetswijziging houdt de politieke macht van de communistische partij wel intact.

Entrepreneurs en investeerders
Hoewel de regering grip houdt op de economie van Cuba erkent de nieuwe grondwet wel een vorm van vrije markt en privébezit voor de bevolking. Hoe dit precies is vastgelegd is nog niet duidelijk, maar persbureau Reuters schrijft ‘juridische bescherming voor Cuba’s prille entrepreneurs en buitenlandse investeerders’ te verwachten. Ook is Cuba een wijziging in het juridisch stelsel van plan, dat uitgaat van de onschuld totdat het tegendeel is bewezen. Verder wordt waarschijnlijk een verbod op discriminatie op basis van geslacht, etniciteit en beperkingen in de nieuwe wet opgenomen. LHBTI-activisten hopen dat daarmee ook het homohuwelijk wordt gelegaliseerd.

Referendum
Voor de grondwetswijziging in werking treedt moet de bevolking deze nog goedkeuren in een referendum. Aan het hoofd van de commissie voor de grondwetswijziging staat Raúl Castro (87), oud-president en de broer van oud-president Fidel Castro.

Bronnen
* NOS, NRC, 15 juli 2018

Link
* Website Cubadebate met de hoofdzaken van de nieuwe grondwet in het Spaans, 14 juli 2018

Centraal Comité: Veel praten zonder iets te zeggen

‘Er is veel journalistieke behendigheid nodig om een bepaald thema aan de orde te stellen maar er toch geen informatie over te geven. Ik moest daar vandaag aan denken, toen ik in de nationale media de ‘berichtgeving’ las en zag over de Voltallige Zitting van het VIIe Centraal Comité en het voorontwerp voor een grondwetswijziging. Aldus de conclusie van Fernando Ravsberg op zijn website Cartas desde Cuba.’

Beeld van de zitting van het Centraal Comité, geleid door Raúl Castro.

‘Over de toekomst van de natie wordt ons meegedeeld dat we al over een voorontwerp beschikken, dat we socialisten zullen blijven en … verder niets. Geen woord over de voorgestelde wijzigingen, laat staan over de thema’s die in de Commissie voor een grondwetswijziging aan de orde zijn gesteld. Het is de oude strategie van de makers van het communicatiebeleid in Cuba om alle ruimte te geven aan speculatie, geruchten, tegen de regering gerichte campagnes en onzekerheid onder de Cubanen, die hopen op veranderingen die oplossingen zullen bieden.

Campagne
In juni werd bekend dat Fernando Ravsberg zijn accreditatie als buitenlands journalist werkzaam in Cuba, dreigt te verliezen. Ravsberg is geboren in Uruguay en al bijna 30 jaar werkzaam in Havana. Hij is ook hoofdredacteur van de website Cartas desde Cuba, waarin hij de traagheid van de veranderingen, de bureaucratie, perscensuur en corruptie bekritiseert. Recent eiste hij een onafhankelijk onderzoek naar de vliegramp bij Havana die aan 112 personen het leven kostte. Ravsberg sympathiseert met de Cubaanse revolutie. In een reactie op zijn website Cartas desde Cuba, laat bezoeker Carlos weten dat Ravsberg met dit laatste commentaar (‘dat waar is’) de ‘Verdedigers van het Geloof’ een argument in handen geeft om ‘het bevel het land te verlaten te ondertekenen, wat ik zelf niet zou willen.’

Bron
* Fernando Ravsberg, website Cartas desde Cuba, 4 juli 2018

Link
* Cubadebate (Spaanstalig) met 10 vragen en antwoorden over de grondwetswijzging.

Cuba wijzigt grondwet

Toen in 1976 de Cubaanse Grondwet werd goedgekeurd, was de Sovjet-Unie nog het vlaggenschip van het wereldcommunisme. Cubanen konden geen eigen zaak beginnen, hun huizen niet verhuren aan buitenlanders en geen werknemers in dienst nemen. Homoseksuelen verstopten zich. De Grondwet van 1976 wilde de solidariteit tussen de socialistische landen bevorderen en veroordeelde het imperialisme uitdrukkelijk. In de afgelopen tien jaar is in weerwil van deze Grondwet een ander land ontstaan: de deuren werd opengezet voor beginnend particulier initiatief, er ontstond een onroerend goedmarkt, terwijl duizenden mensen trots zijn op hun dubbele staatsburgerschap – dat de Grondwet verbiedt – en de positie van de homoseksuele gemeenschap is volop in beweging.

Raúl Castro als afgevaardigde

In 1992 en 2000 vonden al herzieningen van de Grondwet plaats. Volgens Julio Antonio Fernández Estrada is de huidge Grondwet historisch. ‘Het is de enige op het Westelijk Halfrond, die nog is overgebleven uit het tijdperk van het ‘reëel bestaand socialisme’. Hij is jurist en hoogleraar aan de Universiteit van Havana. ‘De wet is 40 jaar oud….en spreekt nog over zaken die niet meer bestaan op deze wereld, zoals de vorming van de burger in de geest van het communisme.’ Fernández Estrada zou willen dat de huidige hervorming ook nieuwe mechanismes invoert zoals de vorming van een Constitutioneel Hof waar de burger terecht kan om wetten en regelgeving van de overheid te toetsen aan de Grondwet. Hij zou ook nieuwe wetten willen over godsdienstvrijheid en het recht op informatie en pers. ‘Het zou een belangrijk politiek debat kunnen worden met grote gevolgen voor de samenleving. Het gaat om de vraag: In wat voor soort samenleving wil je leven?’

Raúl Castro betreedt (2 mei 2018) het parlement

Actualisering
De debatten in de Nationale Assemblee gingen afgelopen weekend veel minder ver dan Fernández zou willen, toen de Cubaanse regering en de afgevaardigden van de Nationale Assemblee zich bogen over wijziging en actualisering van de Grondwet. Zaterdag kwam het zogenaamde parlement bijeen om een begin te maken met de discussie over de hervorming van de Grondwet. Toen werd ook een commissie gevormd bestaande uit 34 parlementariers, ‘belast met de opstelling en indiening van de ontwerpgrondwet van de Republiek,’ en geleid door Raúl Castro zelf. De vergadering ging unaniem akkoord met de oprichting van deze commissie, geleid door de leider van de  Cubaanse Communistische Partij.

Bijzondere zitting
De Caribische staat Cuba zal zijn meer dan 40 jaar oude communistische grondwet hervormen. Raúl Castro (86) gaf in april de fakkel door aan opvolger Miguel Diaz-Canel (58) na twaalf jaar aan de macht te zijn geweest. De oud-president is al lang voorstander van een grondwetshervorming. De huidige tekst kwam tot stand in 1976, midden in de Koude Oorlog, onder impuls van de twee jaar geleden overleden revolutionaire leider Fidel Castro.

Markteconomische hervormingen
Verwacht wordt dat de nieuwe grondwet enkele markteconomische hervormingen van de voorbije jaren grondwettelijk zal verankeren, zoals de erkenning van privé-eigendom. Mogelijk komt er ook een beperking van de ambtstermijn van de hoogste gezagsdragers. Ook wordt gestreefd naar meer ruimte voor personen met een dubbelde nationaliteit. De huidige Grondwet erkent slechts de Cubaanse, maar veel burgers beschikken ook over een Spaanse of Amerikaanse nationaliteit. De afgelopen weken heeft de afgevaardigde Mariela Castro, dochter van Raúl Castro en directeur van het Centro de Educación Sexual (CENESEX), gezegd de huwelijkswetgeving te willen herzien door de invoering van het homohuwelijk. In de huidige Grondwet worden slechts huwelijkse verbintenissen erkend tussen man en vrouw. Verdergaande politieke hervormingen worden niet verwacht. Onder leiding van Raúl Castro evolueerde het economische model van Cuba voorzichtig en zocht het land toenadering tot de voormalige aartsvijand, de VS. Maar Castro sloot altijd een hervorming van het een partijsysteem uit. Ook zal de rol van landbouwcoöperaties worden benadrukt omdat deze voorzien in 92% van het voedsel dat Cuba produceert. Over deze en andere zaken zijn afgelopen weekend geen definitieve besluiten genomen. Ze maken deel uit van het debat over de grondwetsherziening waar de nieuwbenoemde commissie leiding aan moet geven.

Oppositie
’Cuba moet zijn grondwet veranderen omdat onze samenleving de afgelopen jaren radicaal is veranderd, omdat die samenleving transnationaal is geworden, omdat eigendomsvormen gediversifieerd zijn, omdat er nieuwe sociale actoren zijn geboren’, zegt politicoloog Lenier González, een van de leiders van de gematigde opposiegroepering Cuba Posible. Dit standpunt wordt gedeeld door Cuba-deskundigen die in het buitenland wonen. ‘De nieuwe grondwet zou die verandering op de een of andere manier moeten weerspiegelen’, zegt de Cubaanse historicus Rafael Rojas, die in Mexico woont. Maar radicale veranderingen bleven buiten de discussie. Raúl Castro was duidelijk en Díaz-Canel ratificeerde zaterdag jl. dat de hervorming van de Grondwet van 1976 geen verandering van het politiek systeem inhoudt, dat het ‘onherroepelijke’ karakter van het socialisme in Cuba en de controle van de Cubaanse Communistische Partij over de andere staatsinstellingen gehandhaafd blijft. Zijn aanwezigheid en die van Machado Ventura in de grondwetscommissie staan daar borg voor.

Bronnen
* Associated Press en Reuters, 29 mei 2018
Link
* Havana Times, 4 juni 2018: Will there be Significant Constitutional Reform in Cuba?

 

Cubaanse media onmachtig de crisis in Venezuela te verklaren

De Cubaanse regering is in groeiende mate bezorgd over het toenemende isolement waar de Venezolaanse regering van Nicolás Maduro in terecht is gekomen. Eind maart nam het Venezolaanse Hooggerechtshof alle grondwettelijke bevoegdheden van de Nationale Assamblee, het parlement, over. De Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) vergeleek de stap met een coup tegen zichzelf. Peru riep zijn ambassadeur in Caracas terug uit protest tegen wat het land omschreef ‘een schaamteloze breuk met de democratische orde’. Ook Chili, dat in tegenstelling tot de meeste Zuid-Amerikaanse landen een linkse president heeft die terughoudend is met kritiek op Maduro, heeft zijn ambassadeur terug geroepen voor overleg. Mexico riep Venezuela op ‘de democratische orde te herstellen’. Ook Brazilië, Argentinië, Colombia, Panama, Guatemala en Canada spraken hun bezorgdheid uit. Een dag later draaide het hooggerechtshof in Venezuela het besluit om het parlement buiten spel te zetten, weer terug. Ook president Maduro drong daar toen op aan. Het onheil was toen echter al geschied.

Maduro en Castro in Havana

De gecontroleerde media in Cuba kunnen met moeite het dreigende isolement van Venezuela in Latijns-Amerika uitleggen. Het land was immers, zeker onder Maduro’s voorganger Hugo Chávez samen met Cuba, de fakkeldrager van de revolutie in dit continent. Het dagblad Juventud Rebelde, publiceerde op 6 april een ooggetuigeverslag van een medewerker in Caracas. Zij beschrijft zich te bevinden in een land zo rijk aan natuurlijke grondstoffen dat nu lijdt onder de consequenties van ‘een economische oorlogvoering en zijn trouwe bondgenoot de media.’ En de journaliste stelt zich de vraag hoe het mogelijk is dat Venezuela schietschijf is geworden in een oorlog op leven en dood.

Steun voor Maduro van de Bolivariaanse jeugdbeweging in Venezuela

Verdeling van machten
Eerst moet worden uitgelegd dat deze ‘oorlog op leven en dood’ niet gericht is tegen Venezuela maar tegen het regime. Vervolgens moeten de arrestaties van politieke tegenstanders verklaard worden en de weigering om de kalender van de verkiezingen te accepteren, die de meerderheid van de Venezolanen wilde. Daarmee stuitte president Maduro op een van de fundamenten van de rechtstaat: de verdeling van de machten. De chavistische autoriteiten hebben door het onmogelijk maken van wetgevende arbeid van de Nationale Assemblee, een genadeslag toegebracht aan de scheiding der machten zoals die bestaat in elke staat die zich democratisch noemt. En zulk gedrag leidt onherroepelijk tot de vijandschap van een overgroot deel van de naties in Latijns Amerika, verbonden in de Organisatie van Amerikaanse Staten / Organización de Estados Americanos (OEA).

Nationale Assemblee in Cuba

Geen scheiding der machten
Voor het regime in Cuba heeft de scheiding van de machten geen enkele betekenis. Daar lopen de wetgevende activiteiten en uitvoerende taken door elkaar heen en worden in dezelfde ruimte van de Asamblea Nacional del Poder Popular even gemakkelijk door de regering als door de volksvertegenwoordigers uitgeoefend. En wat de rechterlijke macht betreft, bezit in elk geval de allergrootste meerderheid een lidmaatschapskaart van de regerende communistische partij, de enige partij die is toegestaan.

De grondwet van Guáimaro was een wettekst opgesteld door jonge stedelijke rebellen uit het Cubaans verzet tegen de Spaanse machthebbers tijdens de Tienjaren Oorlog tussen 1869 tot 1878. De wet was een reactie op de alleenmacht van Carlos Manuel de Céspedes, eigenaar van suikerrietplantages die op 10 oktober 1868 in de provincie Oriente de onafhankelijkheid van Cuba had uitgeroepen. Hij zou, aldus zijn jonge rivalen in de strijd om de onafhankelijkheid, zijn grondgebied leiden als ‘een Spaanse koloniale gouverneur’. De jonge rebellen vormden hun eigen Revolutionair Comité en verwierpen het conservatisme van Céspedes en zijn claim op het leiderschap. Zij kwamen bijeen in Guáimaro, provincie Camagüey. Een van hun leiders was de jonge radicale advocaat Ignacio Agramonte. Hij zei: ‘Wij, Camagüeyanen zijn vastbesloten niet afhankelijk te willen zijn van welk type dictatorschap dan ook, noch het voetspoor te willen volgen van de eerste autoriteit van het departement Oriente’. (bedoeld wordt De Céspedes, redactie). Het Revolutionair Comité kondigde ook aan dat in de gebieden die zij controleerde ‘de militaire macht onderworpen is aan de burgerlijke macht en dat de autoriteit van de laatste ingeperkt wordt door de Rechten van de Mens.’

Grondwet van Guáimaro
Juist deze maand op 10 april 1869 is het 148 jaar geleden dat de strijders voor de Cubaanse onafhankelijkheid bijeenkwamen in het plaatsje Guáimaro (provincie Camagüey) om de eerste grondwet van de Republiek op te stellen. Een Magna Charta waarin de scheiding der machten werd vastgelegd als basis voor de regering. En in 1873 bleek dat dit functioneerde met het terugtreden van president Carlos Manuel de Céspedes op instigatie van het Huis van Afgevaardigden. (zie ook kader) De officiële media hebben de gewoonte bij de herdenking van deze gebeurtenis te wijzen op het feit dat Carlos Manuel de Céspedes slachtoffer werd van verraad of een staatsgreep. Men verzwijgt echter te melden dat het handelen van de Kamer van Afgevaardigden een reactie was op zeker dictatoriale trekken van de president. Het optreden van de Kamer van Afgevaardigden was in overeenstemming met de geest van de liberaal-democratische opvattingen van de mannen die in 1868 de jungle introkken. Die geest lag ten grondslag aan onze nationaliteit. Deze houding karakteriseerde ons lang voordat de ideeën van socialisten of marxisten ontstonden.

Luis Almagro

Verzwijgen
Het gezichtspunt van de naar Caracas gestuurde journaliste van Juventud Rebelde past precies in het frame dat het Cubaans regime rond de situatie in Venezuela maakte. Volgens die invalshoek is alles niet meer dan een obsessie van de secretaris-generaal van de OAS, Luis Almagro die de orders van Washington uitvoert om de Bolivariaanse revolutie te vernietigen. Die aanpak om alles weer te geven in zwart-witte tinten en niet de nuances te zien, vernietigt de geloofwaardigheid van de officiële pers. Deze media verwijzen bijvoorbeeld naar ‘een groep van landen die een minderheidspositie innemen’ in een verwijzing naar de landen in de regio die de bijna-staatsgreep in het vaderland van Simon Bolívar durfden te bekritiseren. Tevergeefs moeten de lezers van de partijkant Granma of Juventud Rebelde zoeken naar de namen van die landen die deel uitmaken van ‘die groep van landen met een minderheidspositie.’ Hoe zouden zij anders de Cubaanse lezers moeten uitleggen dat ook een linkse regering, zoals de democratisch linkse regering van Chili en in niets onderworpen aan Washington, zich aansloot bij de eisen van de OAS tegen de regering van Maduro?.

Bron
* Orlando Freire Santana op de website Diario de Cuba, 10 april 2017

Link
* In De Wereld Morgen van 7 april verscheen een analyse van de ‘Diplomatieke oorlog in Latijns-Amerika’. De auteur Guido De Schrijver schaart zich volledig aan de zijde van president Maduro en verdedigt de harde vervolging van leden van de oppositie in Venezuela. Hij spreekt niet over de scheiding der machten, maar over ‘de clash der machten’.