Van onze vrouw in Havana (deel 2)

Een paar weken na aanvang van mijn ambtstermijn dacht ik dat ik vooruitgang boekte toen we een uitnodiging ontvingen voor een honkbalwedstrijd van oudgedienden uit Cuba en Venezuela. Over het algemeen nodigden de Cubanen de Interests Section niet uit wanneer ze uitnodigingen verzonden aan het corps diplomatique in Havana. Ook het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken nodigde geen Cubaanse diplomaten uit.

Fidel Castro omgeven door Cubaanse honkbalspelers, 18 november 1999.

Soms was ik blij dat ik niet werd uitgenodigd, omdat dan op 26 juli, de herdenking van de aanval op de Moncada-kazerne, mij de eindeloze toespraken van Fidel bespaard bleven. Maar nu was ik blij dat ik deze onverwachte uitnodiging had ontvangen. Ik hoopte – meer optimistisch dan realistisch – dat dit misschien een klein gebaar was en een reactie op mijn vriendelijke ronde van inleidende telefoongesprekken met Cubaanse functionarissen.  Castro coachte de Cubaanse oudgedienden, terwijl de Venezolaanse president Hugo Chávez aan het pitchen was voor zijn nationale ploeg. We gingen het stadion binnen toen een ijzeren slagboom werd neergelaten die duizenden mensen blokkeerde, die nog steeds probeerden binnen te komen. Elke Cubaan houdt van honkbal; de spelers zijn uitstekend en worden vaak opgejaagd door talentscouts van de Amerikaanse Major League. De salarissen die zij in de VS kunnen krijgen, zijn in Cuba ondenkbaar. Degenen die er niet in slagen om een mensensmokkelaar te huren, proberen de Straat van Florida over te steken in een klein bootje met vrienden of familie, of stilletjes te deserteren als hun team in een ander land speelt.

Geen plaats
Met onze uitnodiging in de hand naderden we het gedeelte gereserveerd voor diplomaten. Een over ons hoofd kijkende ambtenaar onderzocht het en vroeg toen welk land we vertegenwoordigden. ‘Estados Unidos’ (de Verenigde Staten), zei ik tegen hem. Zonder enige aarzeling riep hij uit: ‘Er is geen plaats.’ ‘Als er hier geen plaats is, waar moeten we dan naar toe?’ vroeg ik. Hij haalde simpelweg zijn schouders op en liep weg. Terwijl we ons een weg baanden tussen de opgewonden menigte, wilden we uiteindelijk op een bank gaan zitten toen een nogal hooghartige man aankondigde: ‘Nee, señores, dit is niet de plaats voor jullie.’ Ik begon me af te vragen of er ergens een plek was voor ons toen we de internationale media zagen bij de Venezolaanse dugout. We persten ons ertussen en vonden het niet erg om de ruimte te delen met een aantal oudere diplomaten.

Hugo Chávez en zijn vrouw

Geen gewoon spelletje
Vanaf het dak van de dug-out hadden we een goed zicht op Chávez, de president van Venezuela. Zijn dikbuikig profiel weerhield hem er niet van de bal te grijpen en met voldoende kracht Castro’s oudgedienden te raken. We konden Fidel in de Cubaanse dugout zien zitten en vrolijk zien kletsen, mogelijk herinneringen ophalend aan de dagen voor de revolutie, toen hij een snelle worp had die goed genoeg was voor een try-out met oude senatoren in Washington. In de vijfde inning volgden de oudgedienden van Fidel de Venezolanen, totdat enkele oudgedienden, met lange grijze baarden, hits kregen. Het bleek dat dit jongere spelers waren van het nationale team van Cuba die valse baarden hadden aangeplakt. Castro wilde niet van zijn protégé Chávez verliezen, ook al was het maar gewoon een spelletje voor de lol.

Vicki Huddleston toont een korte-golf-radiootje die in Cuba werden verspreid. Op die manier konden Cubanen ook niet-gecensureerde berichten beluisteren.

Betrouwbaar
Misschien waren we niet opgemerkt als ik niet Chávez’s vrouw, Nancy Colmenares, een aantrekkelijke peroxide-blondine, was tegengekomen, die de dug-out naderde toen ik wegging. We botsten letterlijk op elkaar. Ik bood excuses aan, waar geen passende reactie op kwam. Maar het incident ontsnapte niet aan de ogen van de altijd gevoelige Cubanen. De volgende dag meldde de officiële krant Granma dat de Cubaanse oudgedienden hadden gewonnen. Dat was geen verrassing. Verder op in de krant stond echter nog een artikel dat de slechte veiligheidsmaatregelen van de Venezolanen betreurde. Dit was gericht op mijn kortstondige ontmoeting met Colmenares. De Cubanen hielden niet van het idee dat hun vijand nummer één erin geslaagd was om toegang te krijgen tot deze vriendschappelijke wedstrijd. En in plaats van me te gedragen, had ik het lef om de aandacht op mezelf te vestigen door zogenaamd opzij te gaan en de vrouw van hun geëerde gast te begroeten. Ik zei tegen mezelf dat dit een klein incident was; we zouden het zeker goedmaken. Toch waren de voortekenen niet goed. Tijdens mijn eerste paar weken in Havana leek het erop dat Castro geen poging deed positief te reageren op de signalen van president Clinton om de relaties te verbeteren. Ik zou zeker geen betrouwbare tussenpersoon worden.

Bron
* From Our Woman in Havana: A Diplomat’s Chronicle of America’s Long Struggle With Castro’s Cuba door Ambassador Vicki Huddleston. Uitgeverij The Overlook Press, Peter Mayer Publishers, Inc.

Raffinaderij Cienfuegos zoekt 5 miljard dollar

Het was december 2007 toen de Venezolaanse president Hugo Chávez, in het gezelschap van Raúl Castro en een tiental Caribische leiders, de PetroCaribe-top in Cienfuegos vierde. Voor deze stad met 200.000 inwoners, was de reactivering van de olieraffinaderij Camilo Cienfuegos goed nieuws. Sinds de bouw in 1989 was de productie verlamd en nu wilde Fidel Castro de raffinaderij veranderen in het industriële hart van het land. Het Cubaans-Venezolaanse bedrijf Cubaven moest er de spil van vormen.

Olieraffinaderij in Cienfuegos

Chávez sprak er een rede uit: ‘Cienfuegos en zijn raffinaderij zijn een juweel. Een juweel dat dient als een stimulans voor hen die twijfelen en een voorbeeld voor degenen, die vrezen. We leven niet in tijden van angst, we leven niet in een tijd van twijfel. Dit is een voorbeeld.’ In die dagen bevolkten duizenden mensen spontaan de straat om de bewogen Venezolaanse president, politieke erfgenaam van de herstellende Fidel Castro, te ontvangen. Hij had bovendien de zakken vol petrodollars om te bouwen wat de Sovjets halverwege hadden achtergelaten. ‘We gaan hier een grote petrochemische project opzetten om landbouw, ontwikkeling en voedselproductie te stimuleren,’ zei Chávez. Tien jaar en meer dan honderd miljoen dollar later is er in Cienfuegos slechts een onrendabel bedrijf over dat geen winst maakt.

Productie minimaal
Vorige week werd bekend dat Venezuela 49% van de aandelen in de raffinaderij heeft teruggetrokken en dat Cuba die heeft overgenomen als betaling voor de achterstallige schulden aan Caracas*. ‘Dit vreesden we al maanden. De situatie van de raffinaderij was zeer instabiel omdat we nauwelijks nog ruwe olie uit Venezuela ontvingen. We verwerkten zelfs ruwe olie uit Algerije, maar de minimale productie werd niet bereikt’, aldus een technicus van de fabriek op een vraag van de webkrant 14ymedio. Volgens officiële berichten worden in de raffinaderij Camilo Cienfuegos ongeveer 24.000 vaten per dag geraffineerd, in plaats van de 65.000 vaten waarvoor de raffinaderij werd gebouwd. Dat is te wijten aan het feit dat Venezuela, als gevolg van de interne crisis en de daling van de olieproductie, zijn verplichtingen tegenover Cuba niet is nagekomen. Eind oktober produceerde Venezuela iets meer dan 1,8 miljoen vaten per dag, terwijl de productie in 2015 meer dan 2,3 miljoen vaten bedroeg. Ook de Cubaanse aardolieproductie is gedaald, van 3 miljoen vaten in 2011 tot 2,8 miljoen volgens de meest recente gegevens van de regering.

Spandoek Fidel Castro vóór de raffinaderij

Olieprijzen
‘Venezuela investeerde fors in de raffinaderij, bedoeld om van Cienfuegos een petrochemisch hub voor het Caribisch gebied te maken. Cienfuegos zou het centrum worden voor het leveren van Venezolaanse olie naar het hele Caribisch bekken, maar dat zijn projecten uit het verleden,’ zegt de ingenieur, die meermalen naar Venezuela reisde voor opleidingen bij het staatoliebedrijf PDVSA. Dit alles gebeurde op een moment dat de prijs van een vat olie tussen de 80 en 120 dollar bedroeg, de boomingjaren in Venezuela. Er was zelfs sprake van een gezamenlijk investeringsproject van 5,4 miljard dollar om de raffinagecapaciteit van Camilo Cienfuegos uit te breiden tot 165.000 vaten olie per dag, het opstarten van een basis voor supertankers in Matanzas en het reactiveren van de pijpleiding tussen beide havens. Er werden voor La Perla del Sur / De Parel van het Zuiden zoals Cienfuegos wel wordt genoemd, plannen gemaakt voor petrochemische, kunstmest- en verffabrieken. Er zijn studies uitgevoerd om het toegangskanaal van Jagua Bay uit te baggeren en uit te breiden en die aan te passen aan de toename van het vrachtverkeer over zee. Schattingen spraken over stijgingen met 67% tot 169%. Er was ook een plan om aan de rand van de baai een basis voor supertankers te bouwen, maar de projecten strandden toen de olieprijs instortte.

Russische deelname?
‘De raffinaderij is niet langer rendabel tenzij er investeringen plaatsvinden van 5 miljard dollar, maar op dit moment lijkt het er niet op dat iemand wil investeren,’ zegt de ingenieur, die bevestigt dat zelfs bevriende landen als China het hebben opgegeven. Tot nu worden de werknemers van Cuven-Petrol nog betaald en krijgen ze de bonussen die ze eerder ook kregen maar we weten niet hoelang dat nog kan duren’. Het bedrijf telt 1.049 werknemers. De uitvoerend directeur van het Russische staatsbedrijf Rosneft, Igor Sechin, zei vorige week in Havana dat zijn bedrijf geïnteresseerd is in de modernisering van de raffinaderij van Cienfuegos, maar de ingenieur gelooft daar niet veel van. ‘Cienfuegos heeft drie witte olifanten geërfd toen er in de jaren tachtig sprake was van de gigantische groei van industriële investeringen in Sovjetstijl: de waterkrachtcentrale van Juraguá, de raffinaderij en de cementfabriek. Ze werden gelanceerd als pijlers van de ontwikkeling van het land, maar vandaag de dag leveren ze meer hoofdpijn dan voordelen op.’

Bron
* Mario Penton, website 14ymedio, 19 december 2017

Noot
* In ruil voor olie stuurt Cuba artsen en andere professionals naar Venezuela, waaronder een groot contingent dat betrokken is bij de staatsveiligheid.

Cubaanse media onmachtig de crisis in Venezuela te verklaren

De Cubaanse regering is in groeiende mate bezorgd over het toenemende isolement waar de Venezolaanse regering van Nicolás Maduro in terecht is gekomen. Eind maart nam het Venezolaanse Hooggerechtshof alle grondwettelijke bevoegdheden van de Nationale Assamblee, het parlement, over. De Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) vergeleek de stap met een coup tegen zichzelf. Peru riep zijn ambassadeur in Caracas terug uit protest tegen wat het land omschreef ‘een schaamteloze breuk met de democratische orde’. Ook Chili, dat in tegenstelling tot de meeste Zuid-Amerikaanse landen een linkse president heeft die terughoudend is met kritiek op Maduro, heeft zijn ambassadeur terug geroepen voor overleg. Mexico riep Venezuela op ‘de democratische orde te herstellen’. Ook Brazilië, Argentinië, Colombia, Panama, Guatemala en Canada spraken hun bezorgdheid uit. Een dag later draaide het hooggerechtshof in Venezuela het besluit om het parlement buiten spel te zetten, weer terug. Ook president Maduro drong daar toen op aan. Het onheil was toen echter al geschied.

Maduro en Castro in Havana

De gecontroleerde media in Cuba kunnen met moeite het dreigende isolement van Venezuela in Latijns-Amerika uitleggen. Het land was immers, zeker onder Maduro’s voorganger Hugo Chávez samen met Cuba, de fakkeldrager van de revolutie in dit continent. Het dagblad Juventud Rebelde, publiceerde op 6 april een ooggetuigeverslag van een medewerker in Caracas. Zij beschrijft zich te bevinden in een land zo rijk aan natuurlijke grondstoffen dat nu lijdt onder de consequenties van ‘een economische oorlogvoering en zijn trouwe bondgenoot de media.’ En de journaliste stelt zich de vraag hoe het mogelijk is dat Venezuela schietschijf is geworden in een oorlog op leven en dood.

Steun voor Maduro van de Bolivariaanse jeugdbeweging in Venezuela

Verdeling van machten
Eerst moet worden uitgelegd dat deze ‘oorlog op leven en dood’ niet gericht is tegen Venezuela maar tegen het regime. Vervolgens moeten de arrestaties van politieke tegenstanders verklaard worden en de weigering om de kalender van de verkiezingen te accepteren, die de meerderheid van de Venezolanen wilde. Daarmee stuitte president Maduro op een van de fundamenten van de rechtstaat: de verdeling van de machten. De chavistische autoriteiten hebben door het onmogelijk maken van wetgevende arbeid van de Nationale Assemblee, een genadeslag toegebracht aan de scheiding der machten zoals die bestaat in elke staat die zich democratisch noemt. En zulk gedrag leidt onherroepelijk tot de vijandschap van een overgroot deel van de naties in Latijns Amerika, verbonden in de Organisatie van Amerikaanse Staten / Organización de Estados Americanos (OEA).

Nationale Assemblee in Cuba

Geen scheiding der machten
Voor het regime in Cuba heeft de scheiding van de machten geen enkele betekenis. Daar lopen de wetgevende activiteiten en uitvoerende taken door elkaar heen en worden in dezelfde ruimte van de Asamblea Nacional del Poder Popular even gemakkelijk door de regering als door de volksvertegenwoordigers uitgeoefend. En wat de rechterlijke macht betreft, bezit in elk geval de allergrootste meerderheid een lidmaatschapskaart van de regerende communistische partij, de enige partij die is toegestaan.

De grondwet van Guáimaro was een wettekst opgesteld door jonge stedelijke rebellen uit het Cubaans verzet tegen de Spaanse machthebbers tijdens de Tienjaren Oorlog tussen 1869 tot 1878. De wet was een reactie op de alleenmacht van Carlos Manuel de Céspedes, eigenaar van suikerrietplantages die op 10 oktober 1868 in de provincie Oriente de onafhankelijkheid van Cuba had uitgeroepen. Hij zou, aldus zijn jonge rivalen in de strijd om de onafhankelijkheid, zijn grondgebied leiden als ‘een Spaanse koloniale gouverneur’. De jonge rebellen vormden hun eigen Revolutionair Comité en verwierpen het conservatisme van Céspedes en zijn claim op het leiderschap. Zij kwamen bijeen in Guáimaro, provincie Camagüey. Een van hun leiders was de jonge radicale advocaat Ignacio Agramonte. Hij zei: ‘Wij, Camagüeyanen zijn vastbesloten niet afhankelijk te willen zijn van welk type dictatorschap dan ook, noch het voetspoor te willen volgen van de eerste autoriteit van het departement Oriente’. (bedoeld wordt De Céspedes, redactie). Het Revolutionair Comité kondigde ook aan dat in de gebieden die zij controleerde ‘de militaire macht onderworpen is aan de burgerlijke macht en dat de autoriteit van de laatste ingeperkt wordt door de Rechten van de Mens.’

Grondwet van Guáimaro
Juist deze maand op 10 april 1869 is het 148 jaar geleden dat de strijders voor de Cubaanse onafhankelijkheid bijeenkwamen in het plaatsje Guáimaro (provincie Camagüey) om de eerste grondwet van de Republiek op te stellen. Een Magna Charta waarin de scheiding der machten werd vastgelegd als basis voor de regering. En in 1873 bleek dat dit functioneerde met het terugtreden van president Carlos Manuel de Céspedes op instigatie van het Huis van Afgevaardigden. (zie ook kader) De officiële media hebben de gewoonte bij de herdenking van deze gebeurtenis te wijzen op het feit dat Carlos Manuel de Céspedes slachtoffer werd van verraad of een staatsgreep. Men verzwijgt echter te melden dat het handelen van de Kamer van Afgevaardigden een reactie was op zeker dictatoriale trekken van de president. Het optreden van de Kamer van Afgevaardigden was in overeenstemming met de geest van de liberaal-democratische opvattingen van de mannen die in 1868 de jungle introkken. Die geest lag ten grondslag aan onze nationaliteit. Deze houding karakteriseerde ons lang voordat de ideeën van socialisten of marxisten ontstonden.

Luis Almagro

Verzwijgen
Het gezichtspunt van de naar Caracas gestuurde journaliste van Juventud Rebelde past precies in het frame dat het Cubaans regime rond de situatie in Venezuela maakte. Volgens die invalshoek is alles niet meer dan een obsessie van de secretaris-generaal van de OAS, Luis Almagro die de orders van Washington uitvoert om de Bolivariaanse revolutie te vernietigen. Die aanpak om alles weer te geven in zwart-witte tinten en niet de nuances te zien, vernietigt de geloofwaardigheid van de officiële pers. Deze media verwijzen bijvoorbeeld naar ‘een groep van landen die een minderheidspositie innemen’ in een verwijzing naar de landen in de regio die de bijna-staatsgreep in het vaderland van Simon Bolívar durfden te bekritiseren. Tevergeefs moeten de lezers van de partijkant Granma of Juventud Rebelde zoeken naar de namen van die landen die deel uitmaken van ‘die groep van landen met een minderheidspositie.’ Hoe zouden zij anders de Cubaanse lezers moeten uitleggen dat ook een linkse regering, zoals de democratisch linkse regering van Chili en in niets onderworpen aan Washington, zich aansloot bij de eisen van de OAS tegen de regering van Maduro?.

Bron
* Orlando Freire Santana op de website Diario de Cuba, 10 april 2017

Link
* In De Wereld Morgen van 7 april verscheen een analyse van de ‘Diplomatieke oorlog in Latijns-Amerika’. De auteur Guido De Schrijver schaart zich volledig aan de zijde van president Maduro en verdedigt de harde vervolging van leden van de oppositie in Venezuela. Hij spreekt niet over de scheiding der machten, maar over ‘de clash der machten’.

Hugo Chávez, geleid door hekserij en santeria

Eind 2012 begon de Venezolaanse journalist David Placer zijn onderzoek naar de verwevenheid van de voormalige Venezolaanse president Hugo Chávez met de magische wereld van hekserij en de Cubaanse santeria. Geruchten over Chávez die zich zou omringen door tovenaars en santeriapriesters uit Cuba, deden al veel langer de ronde. De oppositie, zijn ex-vrienden en ex-ministers beweerden dat Chávez deze spirituele loopbaan was begonnen om de politieke macht te behouden en om de burgers en zijn kiezers te betoveren.

Op 24 februari 2012 gaat Hugo Chávez opnieuw naar Cuba voor een chemobehandeling

Maar de werkelijkheid bleek nog waanzinniger dan de geruchtenstroom. Placer sprak met 60 intimi van Hugo Chávez; zijn minnaressen, ministers, vrienden, medewerkers uit het leger en zelfs getuigen uit de hoogste kringen van Chávez’ hiërarchie. Nu is het boek verschenen Los brujas de Chávez / De heksen van Chávez, magie als voortzetting van de politiek, verschenen. Behalve de gesprekken met intimi van Chávez, bevat het boek ook foto’s van de vertrekken in het presidentieel paleis waar de seances plaatsvonden en is een brief opgenomen waarin een heks de dood van Chávez voorspelt. Placer reisde het halve land door en bezocht de bronnen waar Chávez baadde om verlost te worden van zijn negatieve energie en hij sprak met de heksen die hem geselden en de priesters die hem deden terugkeren naar zijn katholieke wortels.

 

Santeria-altaar in Venezuela met de beeltenis van Chávez en andere heiligen

Cubaanse invasie
Evenals de Venezolaanse artsen en militairen die zich verzetten tegen de invasie van Cubaanse collega’s in hun land, begonnen ook de Venezolaanse santeriapriesters of babalawos te klagen over het feit dat Cubaanse santeros hun werk afpakten. De spirituele neigingen van Hugo Chávez hadden ook gevolgen voor het land. Chávez begon zijn spirituele loopbaan met het kaartlezen toen hij de samenzwering ging voorbereiden die uiteindelijk leidde tot de mislukte staatsgreep van 1992. Cristina Marksman, zijn eerste priesteres, had hem voorspeld dat hij voor zijn 60^ste zou overlijden én dat hij president zou worden. Als toenmalige leider van de militaire staatsgreep verspreidde Chávez die voorspellingen onder zijn intimi, zijn geliefde, zijn vrienden en de samenzweerders die bij zijn couppoging betrokken waren. Zij waren er getuige van hoe het leven van de president sinds die tijd getekend werd door die voorspellingen. Maar als je 30 jaar bent is de dood veraf. Toen de kanker zich openbaarde in het leven van de president, herinnerden zowel zijn geliefde, vrienden en compañeros zich de voorspelling van Marksman.

Salon in het presidentieel paleis waar de seances plaatsvonden

Leger van santeriapriesters
De bijgelovige Chávez raadpleegde vanaf dat moment elke keer als hij een belangrijke reis maakte of een belangrijke afspraak had, de kaarten. Later begon hij de geesten op te roepen van bevrijders als Bolívar, Zamora en Maisanta, zijn revolutionaire overgrootvader. Hij bezocht de berg Sorte* en zocht de hulp van inheemse sjamanen. In de eerste jaren van zijn presidentschap ging Chávez ook steeds vaker naar Cuba. Ook hoge militairen en ministers vergaderden in Cuba. De politieke toenadering en de culturele uitwisseling leidden tot een toestroom van santeriapriesters in Venezolaanse staatsbedrijven, ministeries, provinciebesturen en in de hogere regionen van de strijdkrachten. Zo’n invasie had geen ander doel dan de controle van de politieke besluitvorming in Venezuela. Raúl Baduel, voormalige persoonlijke vriend en later gevangene van Chávez en ex-Minister van Defensie heeft daar geen twijfel over: ‘Het was een plan van Fidel Castro, die gebruikmakend van het bijgelovige karakter van Chávez, de hoogste sferen van de macht volpropte met deze raadgevers die de decisionmakers moesten controleren en hun chefs in Cuba moesten informeren.’

Chávez met zijn geliefde (links) en zijn heks in het midden

Lijk van Simón Bolívar
Toen steeds meer medewerkers van de Cubaanse geheime dienst naar Venezuela kwamen, aldus de voormalige Minister van Defensie, die gevangen zat in de gevangenis van Ramo Verde, nam ook de invloed van de santeria in het land fors toe. De religie van een minderheid kreeg steeds meer invloed in alle sectoren van de samenleving, maar vooral onder de volgelingen van het Chávez en de mannen aan de top Het chavisme stortte zich ongeremd in de wereld van de magie en de santeria. Hoogtepunt was de opgraving van het lijk van Simón Bolívar. Op dat moment verdubbelde ook de diefstal van stoffelijke resten op kerkhoven in Venezuela. Rituele priesters maken gebruik van menselijke botten om de gunsten van de doden af te smeken. Maar de groei van deze religie betekende ook de neergang van het chavisme en Chávez. De president werd ziek en velen zagen zijn dood op 5 maart 2013 als de wraak van Bolívar of van andere orisha’s / heiligen omdat het heilige graf van De Bevrijder / El Libertador Bolivar was ontheiligd. De cultus rond Bolívar is in Venezuela een andere pseudoreligie.

Kapel van de Heilige Hugo Chávez in Caracas

Voortleven
Chávez is dood maar zijn geest leeft voort, aldus de chavistas en Nicolás Maduro, die het bijgelovige karakter van zijn politieke vader erfde. Chávez houdt hen in de gaten en volgt hun stappen. Misschien leeft hij nog en klampt zich vast aan de macht voor de allerlaatste magische ingreep want heksen, santeros, spiritisten en politici zijn lichtgelovig en bijgelovig en blijven invloed hebben in Venezuela.

Bron
* Huffington Post, 20 mei  2016
Link
* Video over de kapel van Hugo Chávez: tussen de aanbidding en de polemiek, 5 minuten 37.
O.a. een gesprek met de kosteres van de kapel Elizabeth: ‘Wij missen onze Commandante Santo Hugo Chávez zeer. Alle dagen vragen we hem en God dat zij Maduro helpen.’

Noot
* De berg Montaña de Sorte in Venezuela is een religieus-spiritueel heiligdom waar de rivieren Yaracuy, Chorro en Charay ontspringen. Vooral op Mariafeesten trekt deze plaats in het tropisch regenwoud van Venezuela veel pelgrims.

Cuba en Venezuela: geen bruuske breuk

Tussen de wachtende journalisten in Caracas zondagavond, waren ook medewerkers van de Cubaanse partijkrant Granma. Allen wachtten op de uitslagen van de parlementsverkiezingen die na middernacht binnenkwamen. Maar de Cubanen mochten de overwinning van de oppositie niet direct doorgeven aan hun lezers. De lezers van Granma en de website moesten tot de volgende dag wachten want eerst moest president Raúl Castro in de partijkrant reageren op de nederlaag van zijn bondgenoot.

Maduro en Raúl Castro tijdens de eerste meiviering dit jaar

Dergelijk uitstel heeft echter in het huidige Cuba nog maar weinig effect want de meeste Cubanen die belangstelling hadden voor de verkiezingen in Venezuela, volgden de uitzendingen van Telesur. Telesur was een initiatief van o.a. Hugo Chávez en werd opgericht door Venezuela, Cuba en Nicaragua en deze landen wilden met deze zender een tegenwicht bieden aan het Amerikaanse overwicht in de media. Tot 2013 kregen de Cubanen slechts een gedoseerd aanbod van Telesurprogramma’s te zien. Maar nu zendt Telesur in Cuba direct uit. Opposant Antonio Rodiles: ‘De bevolking heeft met enige verbazing kennis genomen van de verkiezingsuitslagen want tot nu toe werd steeds beweerd dat het in Venezuela met het chavisme prima ging. De mensen die de uitzendingen van Telesur hebben gezien vragen zich nu af wat er is gebeurd,’ aldus Rodiles, coördinator van het Foro por los Derechos y las Libertades / Forum voor Rechten en Vrijheden. Op de voorpagina van Granma werd op maandag de steunreactie afgedrukt van Raúl Castro aan Maduro (‘Wij zullen altijd samen blijven’) plus een artikel waarin hij vagelijk beloofde dat ‘de overwinning in de toekomst zal wederkeren via de weg van de Bolivariaanse Revolutie’, een citaat van Maduro zelf toen hij voor de televisie zijn nederlaag verklaarde. Tenslotte werden de resultaten van de verkiezingen inclusief de uitslagen tot dan afgedrukt.

Los van Venezuela
Die resultaten zullen de Cubaanse autoriteiten niet echt verrast hebben na alles wat er zich eerder afspeelde. ‘Al lang voor de gebeurtenissen van gisteren, wisten de Cubanen dat zij hun economie moesten veranderen en losmaken van Venezuela. De Venezolaanse economie heeft te maken met een inflatie van 200% en de grootse ineenstorting van het BNP ter wereld,’ zegt Jason Marczak, onderdirecteur van het Centro Latinoamericano Adrienne Arsht van de Atlantic Council. ‘Het is duidelijk dat men niet meer al zijn kaarten op Venezuela kan zetten,’ voegt hij er aan toe. En Ric Herrero, directeur van Cuba Now, een organisatie die streeft naar afschaffing van het Amerikaans embargo, meent dat de Cubaanse regering hierop is voorbereid. ‘De huidige dynamiek van Latijns-Amerika moet een signaal zijn voor de Cubaanse leiders om passende maatregelen te nemen, in de richting van openheid en groei,’ aldus Herrero.

‘Wie is de uiteindelijke winnaar in Venezuela?’ ‘Hier zeggen ze dat Maduro won’. Cartoon van Santana

Meer relaties met VS
Ted Piccone, onderzoeker van het Brookings Instituut, denkt dat de nederlaag van het chavisme voor de Cubanen een aanmoediging is om meer concrete stappen te zetten in de bilaterale relaties met de VS. ‘In combinatie met de overwinning van Macri in Argentinië en de zorg om de interne crisis in Brazilië, neemt de druk op Havana toe om verder te gaan met een strategie van economische hervormingen. Dat betekent het onderhouden en verbreden van de relatie met Washington’, aldus Piccone. Herrero zegt te hopen dat in de nieuwe context de Cubaanse functionarissen de mogelijkheden zullen gebruiken om ‘de toekomst van de burgers te verbeteren, van de duizenden jonge Cubanen die het eiland verlaten op zoek naar mogelijkheden en bescherming die men in eigen huis niet kan vinden.’

Genereuze relatie
Als de oppositie een gekwalificeerde meerderheid behaalt (meer dan 111 zetels) bestaat de mogelijkheid om ‘de genereuze subsidies van de chavistische regeringen aan buitenlandse regeringen zoals die van Cuba, te onderzoeken. Dat kan leiden tot nieuwe debatten over de vrijgevigheid van Caracas tegenover Havana. Maar dit debat houdt ook een risico in want de oppositie zal deze vriendjespolitiek voorzichtig willen benaderen omdat sectoren zoals die van de gezondheidszorg en onderwijs, die zich al in een diep dal bevinden, er door kunnen worden getroffen,’ aldus Piccone. De deskundige ziet dan ook geen bruuske veranderingen optreden in de ‘de genereuze olieleveranties van Venezuela aan Cuba. De onrust kan op korte termijn groeien, maar de directe gevolgen voor Cuba zullen op korte termijn beperkt zijn.’

Vergelijking Cuba
De overwinning van de Venezolaanse oppositie bij de parlementsverkiezingen heeft tot optimisme geleid onder de Cubaanse dissidenten over een vergelijkbare verandering op het eiland, maar Marczak gelooft daar niet in. ‘Het gaat fundamenteel om twee regeringssystemen die verschillen. In Venezuela, ongeacht de wijze waarop het systeem functioneert, hebben Chávez en Maduro een beeld kunnen scheppen van een democratie. Dat beeld van democratie is in Cuba afwezig. De onderlinge band tussen beide landen wordt niet bepaald door de regeringssystemen van beide landen, maar in gedeelde ideologieën.’

 Bron
* Nora Gámez Torres in El Nuevo Herald, 7 december 2015

Cubaanse uitgeweken artsen slachtoffer van dialoog VS en Cuba

De arts Dened Vega verliet Cuba in februari jl. voor een medische missie in Venezuela in het kader van het project Misión Barrio Adentro. Ze liet haar vader, moeder, zus en echtgenoot, die economie studeerde en werkt als slager, achter. Voor de Cubaanse regering is zij een van de velen die sinds 2004 zijn uitgeleend aan Venezuela toen Hugo Chávez dit programma met de medewerking van Fidel Castro lanceerde. Maar Dened had een ander plan; zij wilde in Miami wonen waar een nicht van haar vader woont. De website 14ymedio publiceerde afgelopen week een interview met deze Cubaanse arts.

Cubaanse artsen die niet terug willen naar Cuba voerden zaterdag jl. actie in Bogota voor hun visa naar de VS. In het midden Dened Vega. Na het weekend werd bekend dat de VS een 20-tal artsen een visum verleende. Of Neded Vega daarbij is, is nog onbekend.

Zeven maanden later zit ze in Colombia en wacht op een visum voor de VS. Ze deed dit verzoek in het kader van het project Cuban Medical Professional Parole (CMPP), destijds in 2006 opgericht en bedoeld om medewerkers in de gezondheidszorg die deelnemen aan internationale missies van de Cubaanse regering, asiel te verlenen als zij daar om vragen. ‘Ik voelde dat de jaren verstreken en ondanks mijn postuniversitaire studie en mijn wens om hoger op te komen, bleef ik een middelmatige maagspecialist in een polikliniek in Alamar’, vertelt Dened aan de redactie van 14ymedio in een interview afgenomen via internet. Ik moet genoegen nemen met een minimumsalaris en de lunch die de patiënt me cadeau doet. Ik voelde dat ik zo mijn gezin niet kon helpen vooruit te komen’.

Alles doen
Eenmaal in Caracas, deserteerde zij: ‘Ik had aan vijf dagen genoeg om de politieke instabiliteit vaan Venezuela door te hebben, de schaarste en de gevaren in dit land. Het enige onderscheid met Cuba is het ontbreken van de rantsoeneringskaart. Ik kreeg geen ontbijt en als ik informeerde waarom niet, zei men mij dat niemand me had verplicht op internationale missie te gaan en dat ik sterk moest zijn en me moest aanpassen. Elke twijfel werd direct de kop ingedrukt. Men wilde mij les laten geven aan Cubaanse en Venezolaanse tandartsen enkel omdat ik een eerste graad had, maar ik was geen docent. Ze bedreigden mij met kwalijke gevolgen als ik zou weigeren want hier moet je alles doen; een verpleegster trekt hier even gemakkelijk een tand als een tandarts bij een bevalling assisteert. En daar lachten ze over.’

Vriendjespolitiek
Dened vertelt verder over haar korte ervaringen tijdens de missie in Venezuela: ‘Al gauw werd mij duidelijk dat velen van hen hier waren terechtgekomen door vriendjespolitiek en sommigen geen enkele functie uitoefenden dan spioneren en om je heen hangen. Er was een soort secretaresse die de etage schoonmaakte, koffie zette voor de bazen en mij controleerde bij elke stap die ik zette. Zij werd tot het uiterste uitgebuit en deed alles wat men haar opdroeg. Tot mijn verbazing vertelde ze mij op de plek waar ze moest werken dat de tandheelkundekliniek was opgeheven omdat de regering nagelaten had de huur te betalen aan de eigenaren. Tot nu toe was er nog geen nieuwe werkplek voor haar. Het enige wat ze nu doet is promotieactiviteiten in de buurten.’

Hugo Chávez voor een post van Plan Barrio Adentro

Paspoort in beslagnemen
Een van die dagen probeerde men mijn paspoort in beslag te nemen. Men legde haar uit dat ze niet alleen mocht weggaan want de nieuwelingen waren ‘allemaal mogelijke deserteurs.’ Dat klopte ook in haar geval. Dened vertelt hoe ze op 16 februari op haar eentje de staat Portuguesa verliet zonder precies te weten waarnaar toe en wie haar zou opvangen. Zij had slechts haar documenten bij zich, een mobiele telefoon en 2 duizend dollar die ze had verdiend toen ze in Cuba haar wasmachine, kleding, enkele gouden sieraden, twee slips, een blouse, een broek en een fotocamera had verkocht. ‘Ik was in de woning van de coördinator van het project CDI ( Centro de Diagnóstico Integral), een van de peilers van het eerder genoemde project Misión Barrio Adentro, opgericht door de overleden president van Venezuela, Hugo Chávez in samenwerking met Fidel Castro. Ik ging naar buiten, hield een motor aan en nam een taxi naar Barinas. Vandaar ging ik met de bus naar Mérida, waar ik contact legde met de ‘vriendin van een vriendin van mijn moeder’ maar die ‘heeft me met niks geholpen’. Ze verbleef in een hotel waar ze 900 Bolivar per nacht betaalde tot ze iemand vond die haar naar de Colombiaanse stad Cúcuta zou brengen.

De vrouw rechts is arts en 27 weken in verwachting maar zij wil niet dat haar kind in Colombia wordt geboren zoals het een collega enkele weken geleden overkwam. Maandag hoorde zij dat er een visum voor de VS voor haar klaar lag. (Foto: Dened Vega)

720 Cubaanse artsen in Colombia
Ze passeerde zonder problemen de grens maar er waren obstakels op weg naar Bogotá. ‘Enkele politieagenten dreigden met deportatie en ze vroegen me 600 dollar. Ik gaf 500 dollar. Veertien uur had ik niet gegeten, enkel wat water gedronken uit flesjes,’ zegt ze. ‘Angst voor wat me was overkomen bij de politie, weerhield me ervan om tijdens stops uit te stappen. Ik sloot me op in het toilet en wachtte tot de bus weer verder reed.’ Gelukkig zat er nog een Cubaanse in de bus en die bood haar onderdak. ‘Ik kwam vijf dagen na vertrek uit Venezuela aan en diende direct mijn asielverzoek in bij de Amerikaanse ambassade in Bogota. Volgens officiële cijfers van de Immigratiedienst in Colombia kwamen er dit jaar 720 Cubanen illegaal het land binnen na desertie in Venezuela. Van hen wachten er 117 op een Amerikaans visum en 603 hebben dit al gekregen. De cijfers die de Cubaanse artsen zelf hanteren, liggen veel hoger. Zij spreken over 1.600 Cubanen die het land binnenkwamen waarvan er 600 een visum voor de VS kregen. Dened hoopte binnen drie maanden een reactie van de VS te ontvangen, zoals het CMPP-programma voorschrijft. Toen die termijn verliep, schreef zij aan de Amerikaanse emigratiedienst en die antwoordde dat de verzoeken in behandeling waren genomen maar dat ‘er vertragingen waren opgetreden’. Dened is ervan overtuigd dat die vertragingen te maken hebben met het herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen Cuba en de VS. Zij is niet de enige die deze mening verkondigt. Directeur Julio César Alfonso van de niet-gouvernementele organisatie Solidaridad Sin Fronteras, zei enkele dagen geleden in een gesprek met Martí Noticias: ‘Het is de eerste keer dat er zich zoiets voordoet, men zo’n groot aantal beroepsbeoefenaars opgehouden op één plaats en juist toevallig tijdens de gesprekken over toenadering tussen de VS en Cuba.’ Maar Dened heeft ook geluk: in Bogotá werd ze opgevangen door vrienden van haar vader, Colombiaanse journalisten en een tante uit Miami stuurde haar geld. Andere collega’s – landgenoten hebben dit geluk niet en zij moeten – illegaal – werk zoeken om een huur van 100 dollar per maand te kunnen betalen. Ze noemt het geval van een vrouw die in Colombia moest bevallen en die 1.000 dollar bijeen moest zien te krijgen voor de bevalling, of die andere arts die last had van een blinde darmontsteking en twee dagen met hevige pijnen in bed lag voor haar omgeving het geld voor de operatie bij elkaar had gekregen. ‘Wat me het meest verontrust over deze situatie,’ aldus Dened, is ‘het gebrek aan aan informatie en te beseffen dat de Cubaanse regering daar een grote rol bij speelt. Men wil doelbewust dat dit programma niet slaagt’.

Actie
Zaterdag jl. voerden Cubaanse doktoren en verpleegsters actie bij het Monumento de las Banderas in Bogota. Zij drongen aan op een snelle oplossing van hun verzoeken bij de Amerikaanse regering. Een woordvoerder van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, John Kirby, verzekerde donderdag tijdens een persconferentie dat de vertraging van de visumtoewijzing in het kader van het project Cuban Medical Professional Parole, ‘geen enkele relatie, geen enkele verband’ heeft met de nieuwe politiek tegenover Cuba en dat de uitgave van visa de verantwoordelijkheid is van de Amerikaanse emigratiedienst en niet van zijn departement.

Succes
Twee dagen na de actie in Bogota kregen 20 Cubanen te horen dat hun visumaanvraag was gehonoreerd waaronder die van Ailen García, de 25-jarige arts die 27 weken in verwachting is. (zie foto hierboven) Of Dened Vega ook tot de gelukkigen behoort is nog onduidelijk.

Vier Cubanen wachten af in Bogota, zie artikel BBC Mundo

Link
* Beelden (4 minuten) van de actie die Cubaanse doktoren in Bogota organiseerden.
* BBC Mundo publiceerde op haar website een uitgebreid artikel over de situatie van Cubaanse artsen in Colombia en voerde gesprekken met vier betrokken medici. Hier volgt een fragment uit de tekst van BBC-Mundo:

De vier medici zijn het er op basis van hun ervaringen in Venezuela over eens dat dit land ‘erger is dan Cuba’. Ze wijzen vooral op de onveiligheid, maar ook op de schaarste. Ook het werk was zwaar. Ze werkten van maandag tot zaterdag en vaak ook op zondagen. ‘En in de verkiezingstijd moesten ze huis-aan-huis mensen bezoeken,’ vertelt Carlos. Yusel zegt dat hij op basis van zijn specialisme 14 patiënten per dag behandelt, in Venezuela was dit het dubbele. Voor de jongeren zonder kinderen, of zoals Carlos vertelt mensen die ‘hond noch kat’ bezitten is een internationale medische missie aantrekkelijk. In Cuba verdienen ze tussen de 30 en 75 dollar per maand. Wie op missie gaat in Venezuela krijgt 3000 Bolivar of 476 dollar. En daar bovenop nog eens 200 dollar. Dit bedrag wordt op een bank in Cuba vastgezet en is enkel bij terugkeer naar Cuba beschikbaar.

Verbod revolutionaire parfums Che en Hugo

De Cubaanse ministerraad heeft hard uitgehaald naar medewerkers van het staatsbedrijf Labiofam, die ter ere van de overleden Venezolaanse president Hugo Chávez en de Argentijnse strijder Che Guevara twee parfums op de markt brachten, extracten afkomstig van puur natuurlijke producten. In een verklaring worden ‘passende disciplinaire straffen’ aangekondigd omdat ‘symbolen van gisteren, vandaag en morgen, heilig zijn’. De lancering van de nieuwe parfumlijn viel samen met het congres Labiofam 2014 dat deze week in Havana plaatsvond en gewijd was aan de kennis van Cuba op het gebied van natuurlijke en/of homeopathische producten. Er is anderhalf jaar door Labiofam ( tot nu toe vooral bekend van de productie van schoonmaakmiddelen en geneesmiddelen voor mens en dier en geleid wordt door José Fraga Castro, een neef van president Raúl Castro),  aan de nieuwe producten gewerkt.

Volgens de makers is het luchtje van Ernesto een mengsel van een houtachtige geur, citroenfris met noten van talkpoeder, dat van Hugo is zacht vermengd met tropische vruchten met toetsen van mango en papaya. Het bedrijf Labiofam wou met ‘Ernesto’ en ‘Hugo’ naar eigen zeggen een hommage brengen aan Che Guevara en Hugo Chávez. ‘Wij willen geen propaganda maken met hun beelden, maar eer bewijzen en zorgen dat hun namen voortleven’, zeggen ze bij Labiofam. De bedoeling was dat de parfums internationaal zouden worden afgezet. Dat zou de al lang geleden overleden Argentijnse vrijheidsstrijder deugd doen; hij was immers een aanhanger van de internationalisering van ‘de revolutie op wereldschaal’. Maar de Cubaanse machthebbers denken daar duidelijk anders over en zeggen in de partijkrant Granma: ‘Passende disciplinaire maatregelen zullen worden genomen. Initiatieven van deze aard zullen nooit worden geaccepteerd door ons volk, noch door de Revolutionaire Regering’. Medewerkers van Labiofam hadden deze week nog gezegd dat familieleden van Che Guevara en Hugo Chávez hadden ingestemd met het commerciële gebruik.

Nog meer geurtjes
Nog niet bekend is of er nu een einde is gekomen aan de parfumproductie van Labiofam. Het bedrijf had aangekondigd dat er twee nieuwe geurtjes voor vrouwen op de markt komen, namelijk Alba en Amalia. Guama, een kunstenaar die veelvuldig experimenteert met de voorpagina van partijkrant Granma heeft een ander voorstel. Waarom worden die geurtjes niet Vilma en Daliah genoemd, de voornamen van de echtgenotes van de gebroeders Castro? Granma is de partijkrant van de Partido Comunista de Cuba (PCC), bij Guama veranderd in Partido Chanel de Cuba PCC. En de leus Luchar, Luchar, Luchar (Strijden) luidt vandaag Aromatizar, aromatizar en nog eens Aromatizar. Laat het geuren!!!

Link
* Het volledige bericht (Engelstalig) van Ana Rodriguez van Associated Press
* De veroordeling door de partijkrant Granma

Franse auteur over Fidel Castro door schrijversbond geëerd

De Spaans-Franse socioloog, cultuurtheoreticus en journalist Ignacio Ramonet ontving gisteren in Havana een Cubaanse onderscheiding vanwege zijn trouw aan het castrisme. In 2007 publiceerde hij zijn boek Cien horas con Fidel / Honderd uren met Fidel. In Havana presenteerde de oud-hoofdredacteur van Le Monde Diplomatique nu de Cubaanse editie van Mi primera vida / Mijn eerste leven, een biografie over het leven van de overleden Venezolaanse president Hugo Chávez.

In december 2013 ontmoette Fidel de auteur Ramonet. Midden: Fidel’s vrouw Daliah

Bij de presentatie van het boek werd bekend gemaakt dat Ignacio Ramonet was uitverkozen tot ‘erelid’ van de officiële schrijversbond Unión de Escritores y Artistas de Cuba (UNEAC). De voormalige minister van Cultuur, Abel Prieto en de huidige Julián González waren daarbij aanwezig. Miguel Barnet, voorzitter van de UNEAC sprak over een ‘oprecht eerbetoon aan een vriend die altijd voor de juiste en rechtvaardige zaken is opgekomen.’ Ramonet verklaarde verrast te zijn door de toekenning:’Ik heb altijd een speciale liefde voor Cuba, de revolutie en Fidel gehad.’

Bron
* Diario de Cuba
Link
* Cubadebate ( ‘Daar spreekt een mens tot ons’) over het boek van Ignacio Ramonet

Cuba noch de ALBA zijn prioriteiten voor China

Ondanks de vriendelijke glimlach van internationaal partijsecretaris José Ramón Balaguer, van Mercedes López Aceade, partijsecretaris voor Havana, en van president Raúl Castro toen zij de Gou Jinlong, lid van het Chinees Politburo, ontvingen, was de tevredenheid van de Cubaanse leiders niet volmaakt. Publicist Orlando Freire Santana zet uiteen waarom.

Ontvangst Chinese partijleider Guo Jinlong (rechts)  o.a. door de eerste secretaris van de communistische partij van Havana, Mercedes López Acea Guo Jinlong (rood jasje) op  31 mei 2013.

Zeker, er zijn interessante gesprekken gevoerd met Guo Jinlong, ook partijsecretaris van het Gemeentelijk Comité van Peking over de toekomstige invoering van digitale televisie in China, het hergebruik van energie en over medicijnen tegen de behandeling van kanker. Maar de Cubaanse leiders wilden meer. Ongeveer tegelijkertijd bezocht de sterke man van China, president Xi Jinping, diverse andere landen van het continent, passeerde op korte afstand Cuba, maar maakte zelfs geen technische tussenstop in Havana. President Xi Jinping was in Trinidad en Tobago, Costa Rica, México en beëindigde zijn reis in de VS waarbij hij Barack Obama sprak.

Voorkeur voor Alianza boven ALBA
Het bezoek van de Chinese topleider aan drie Latijns Amerikaanse landen heeft te maken met de groeiende commerciële handel van China met deze regio. Volgens deskundigen is de handel tussen beide blokken vorig jaar opgelopen tot 261 miljard dollar, waardoor China de tweede commerciele partner is geworden van Latijns-Amerika en de Cariben. De gecontroleerde media in Cuba beschreven uitvoerig hoe de Chinese gasten bij hun Cubaanse partners hadden aangedrongen op een nauwere band tussen Peking en de Comunidad de Estados Latinoamericanos y Caribeños (CELAC), een blok van 33 landen waarvan Cuba op dit moment de voorzitter is. Maar dezelfde media zwegen over de belangstelling van Xi Jinping voor contacten met de Alianza del Pacífico. Dat is een samenwerkingsverband dat in 2011 tot stand kwam en waar Mexico, Colombia, Peru en Chili deel van uitmaken. Men verwacht binnenkort de aansluiting van Costa Rica.

ALBA tweede plaats
Feit is dat Xi Jinping twee landen bezocht die deel uitmaken van deze Alianza del Pacífico en verder geen enkele land aangesloten bij de Alianza Bolivariana para los Pueblos de las Américas (ALBA) of tewel de Bolivariaanse Alliantie voor de Volkeren van Ons Amerika, een samenwerkingsverband tussen verschillende Latijns-Amerikaanse en Caribische landen. Initiatiefnemers van de ALBA waren Fidel Castro en de toenmalige president van Venezuela, Hugo Chávez. De benaming Bolivariaans  wijst op de Latijns-Amerikaanse vrijheidsstrijder Simon Bolivar en naar het bolivarisme van de Venezolaanse president Hugo Chávez. Veel analisten zien de Alianza del Pacífico met zijn nadruk op vrijhandel en de marktwerking als een sterke rivaal voor de ALBA. De laatste accentueert, voorgezeten door Venezuela, de principes van complementariteit van de lidstaten en veel minder de wedijver en heeft een sterke rol weggelegd voor de rol van de staat in de economie.

De Chinese president Xi Ping met de Mexicaanse president Peña Nieto (rechts) en hun echtgenotes. Mexico is lid van de Alianza del Pacifico.

Historische lessen
In het geval van Cuba blijft China volgens de cijfers van het Cubaans Bureau voor de Statistiek / Oficina Nacional de Estadísticas (ONE), de tweede handelspartner, slechts voorbijgestreefd door Venezuela. In 2010 (de meest recente cijfers die ONE beschikbaar heeft) vormen de in- en exporten vanuit en naar Cuba 12% van de buitenlandse handel van Cuba. Voor Venezuela gaat het om 40% en Canada neemt met 6% de derde plaats in. Het is te wensen dat de Cubaanse overheden geleerd hebben van de wrange lessen van de geschiedenis. Als dat zo is, is de versterking van de geografische diversiteit op het gebied van de buitenlandse handel – ondanks de aantrekkelijke aspecten van de nauwe relaties met Caracas – een belangrijke prioriteit. Het grote verschil in percentages tussen Caracas en Peking benadrukt de extreme concentratie van de buitenlandse handel met Venezuela. Maar Cuba zou geconfronteerd kunnen worden met een nieuwe Special Periode zoals in de jaren negentig toen de Sovjets alle hulp staakten. In dit verband kan de groei van de banden met China dienen als een factor van evenwicht. Daarom is het voor de Castro’s niet voordelig tweede rang te zitten bij de Latijns-Amerikaanse strategie van Peking.

Link
* Orlando Freire Santana is onafhankelijk journalist en woont in Havana; hij is o.a. medewerker van de weblog  Primavera Digital.

Cubanen kijken vooral Telesur-televisie

´Eindelijk zie ik eens hoe Capriles (de leider van de oppositie in Venezuela, redactie ) er uit ziet en ik hoor wat hij denkt ´, zei een 65-jarige Cubaanse vriend mij onlangs. De nieuwsrubrieken die door Telesur worden uitgezonden en nu ook in Cuba te zien zijn, blijken een geliefd gespreksonderwerp onder Cubanen. De rubrieken wekken verbazing en leiden tot veel vragen. Aldus BBC-correspondent Ravsberg over de rol van de televisiezender Telesur. Telesur was een initiatief van o.a. Hugo Chávez die met deze zender een tegenwicht wilde bieden aan het Amerikaanse overwicht in de media. Tot voor kort kregen de Cubanen slechts een gedoseerd aanbod van Telesurprogramma’s  te zien; nu zendt Telesur ook in Cuba direct uit.

Cubanen kijken thuis naar Telesur

Opgewonden vertelde de vrouw van een mecanicien mij dat ze een interview op Telesur had gezien waarin een Venezolaanse vrouw zei dat ze niet wilde dat haar land zou eindigen als Cuba, dat ze niet sympathiseerde met het communisme en dat alle Cubaanse artsen moesten worden uitgewezen. Na 50 jaar ondermaatse, monotone en knullige berichtgeving van de officiele Cubaanse media, trekt dit nieuwe televisiekanaal de aandacht én zoveel kijkers dat er Cubanen zijn die het lokale nieuws niet meer bekijken. Zodat Telesur besloot op de uren van het Cubaanse televisienieuws geen uitzendingen meer te verzorgen. Maar de Cubanen weten ook dat Telesur onversneden links is en pro Chávez en dat de zender sympathiseert met de Cubaanse Revolutie. Dit kanaal kan dus nooit beschuldigd worden een ´imperialistische´ boodschapper te zijn of een vorm van ´bourgeoisjournalistiek´ te bedrijven.

Elke zaterdag zendt Telesur een politiek analyseprogramma uit

Good guys en bad guys
Het verschil voor de Cubanen is dat de Cubaanse nieuwsprogramma ’s vol zitten met ´good guys en bad guys’ en er geen gelegenheid is om andere opvattingen kenbaar te maken, want die zouden ‘het volk in verwarring brengen’. Maar Telesur laat nu juist zien dat er tinten grijs zijn in de actualiteit. Dergelijke subtiliteiten zet mensen aan het denken. Wie de verslaggeving over de verkiezingen in Venezuela ziet, gaat zich afvragen ´waarom politieke kandidaten in Cuba geen toestemming krijgen om campagne te voeren, hun eigen programma’s te presenteren en uit te leggen wat ze willen doen als ze verkozen worden.‘ Wie Madura op televisie ziet tijdens zijn verkiezingstournee in Venezuela en ziet hoe hij beloften doet, beleeft een soort kortsluiting in de officiele discussie in Cuba, want die veroordeelt verkiezingscampagnes als ‘politisering’ en daar wordt enkel toegestaan dat Cubaanse kandidaten een korte biografie over zichzelf publiceren.

Verlies geloofwaardigheid Cubaanse media
Opvallend was ook de conclusie van een goede vriend van mij die via de nieuwsverslagen en documentaires van Telesur iets had ervaren van het extreme niveau van armoede en geweld dat Latijns Amerika kenmerkt. Hij zei dat hij zich ‘nooit had kunnen indenken’ dat de situatie zo ernstig is. Toen ik hem erop wees dat de Cubaanse televisie daar constant op hamerde, lachte hij en antwoordde: ‘Maar dat is nu juist politieke propaganda, een stelletje Cubaanse journalisten die onder elkaar leuteren over hoe kwalijk het kapitalisme wel is. Bij Telesur zie je hoe de mensen echt leven.’ Het lijkt erop of ‘het vuren van de kant van vrienden’ door deze regionale televisiezender tot een veel groter verlies aan geloofwaardigheid heeft geleid dan stations als die van Radio en TV Martí (stations die door de Amerikaanse regering worden gebruikt tegen Cuba), ooit hebben kunnen dromen. De landelijk media in Cuba hebben al lang het vertrouwen van veel Cubanen verloren en lijken zich nu ook te vervreemden van de trouwe aanhang, die immers naar de twee zijden van de medaille kan kijken in programma’s die boven elke ideologische verdenking staan. Telesur kan wel eens de voorbode zijn van een herstructurering van de politieke mechanismen waarbij de afgelopen 40 jaar de Cubaanse pers onder de strengste controle stond. En deze mechanismen zijn verantwoordelijk voor de creatie van de Cubaanse media die ernstig tekortschieten.

Canel, tweede van links

Jongerenweblog ontvangt vicepresident
En er zijn al bewijzen. Neem de weblog La Joven Cuba, weliswaar trouw aan de revolutie, maar kortgeleden nog gecensureerd omdat men een interview publiceerde met viceminister Fernando Rojas van Cultuur. Die verklaarde dat ‘weblogs het embryo zijn van de alternatieve pers die we nodig hebben.’ Deze officiele vertegenwoordiger gaf toe dat Cuba vandaag geen ware socialistische pers kent en liet een heldere boodschap achter voor de makers van bloggen: ‘Ik vraag jullie bloggers door te gaan met waar jullie mee bezig zijn. Ik hoop dat jullie op eigen kracht revolutionairen kunt worden en niet omdat iemand van ons jullie dat zegt.’ Kort na dat interview verscheen er een foto op La Joven Cuba van de redactieleden samen met de nieuwe Cubaanse vicepresident Miguel Diaz Canel, staande voor de officiele portretten van Fidel en Raúl Castro. De foto is via internet verspreid en een teken dat de regering afstand neemt van de ideologische censors.|

Televisiekijkende scholieren

Onderworpenheid is  geen deugd
Dit voorval past bij de persoonlijkheid van Diaz Canel, die een open mind heeft, pragmatisch is en flexibiliteit toonde toen hij leider van de provincie Villa Clara was. Die eigenschappen kunnen zeer nuttig zijn voor een nieuwe manier van denken binnen het Ideologisch Secretariaat van de Cubaanse Communistische partij. Cubanen kennen de soort media die onder de hoede staan van ‘de beschermers van het ideologische erfgoed’ maar al te goed. Pogingen om een nieuwe vorm van journalistieke te introduceren, waarbij kritisch denken geen ketterij en onderwerping geen deugd meer zijn, zijn de moeite van het proberen waard.

Bron
* Fernando Ravsberg, correspondent van de BBC in Havana
Linken
* De website La Joven Cuba / De Jeugd van Cuba
* De blogger Miriam Celaya  publiceerde ook een Spaanstalige tekst over Telesur. Citaat: ‘Op een gekke manier is Telesur een kiertje in het afgeplakte venster van het totalitarisme van de Castro’s.  En wanneer er een vleugje licht  doorsijpelt ziet men  ook de contrasten. ’