Wie profiteert van nieuw migratiebeleid van Obama?

Sinds een week worden Cubaanse emigranten zonder een Amerikaans visum, gelijk behandeld als andere ‘illegalen’ die de VS willen binnenkomen. Nu de ‘natte voeten-droge voeten’ regeling is ingetrokken, is Washington verplicht hen terug te sturen en moet Havana iedereen zonder uitzondering terugnemen. Fernando Ravsberg van de website Cartas desde Cuba vraagt zich af wie het meeste baat heeft bij dit besluit: Havana of Washington?

Cuba’s onderhandelaar Josefina Vidal en Gustavo Machin na de persconferentie van vorige week. Rechts Fernando Ravsberg

De nieuwe bilaterale migratie-overeenkomst maakt een einde aan het ‘natte voeten- droge voeten’ beleid dat sinds 1995 van kracht was, na de crisis van de balseros of vlotvluchtelingen toen 40.000 Cubanen het eiland ontvluchtten. Cubanen die er in slaagden de VS binnen te komen, hadden de zekerheid een verblijfsvergunning te krijgen. Zij die op zee werden aangehouden, werden naar Cuba teruggebracht. De diplomaat Josefina Vidal, de hoofdonderhandelaar van Cuba met de VS, legde vorige week tijdens een persconferentie uit dat de de Ley de Ajuste Cubano of Cuban Adjustment Act**, toen die in 1966 werd aangenomen de Minister van Justitie de mogelijkheid gaf de status van Cubanen in de VS aan te passen. Het ‘natte voeten-droge voeten’ beleid uit 1995 breidde dit nog uit en verzekerde elke Cubaan van een verblijfsvergunning. ‘De privileges blijven, wat verandert is de manier waarop ze worden toegepast,’ aldus Gustavo Machin, directeur van het Bureau Noord-Amerika van het Cubaans Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Trump
De Cuban Adjustment Act biedt de nieuwe president Trump de mogelijkheid, als hij dat wil, terug te keren tot een beleid waarbij elke Cubaan die in de VS aankomt weer kan rekenen op een verblijfsvergunning. Maar het is erg onwaarschijnlijk dat Trump zich zal verzetten tegen een wet gericht op de vermindering van het aantal immigranten, dat naar de VS komen. Vermindering van de immigratie was een prioriteit in zijn toespraken en tweets tot nu toe. Hij kan zelfs rekenen op steun van behoudende Cubaans-Amerikaanse leden van het Congres die, paradoxaal, al een lange tijd actie voeren tegen de Cuban Adjustment Law en de privileges die er voor hun landgenoten aan verbonden zijn.

Cubaanse arts in Venezuela

Winst Cuba
De grootste winst voor de Cubaanse regering van deze nieuwe regeling is het feit dat deze een eind maakt aan de zogeheten express visas,  bestemd voor Cubaanse artsen die in het buitenland werkzaam zijn. Volgens de US Immigration and Citizenship Service kwamen op die wijze tussen 2006 en 2015 meer dan 8.000 professionals uit de Cubaanse gezondheidszorg de VS binnen. Dat was een enorm verlies voor een land waar de verkoop van medische diensten 70% van ’s-lands economie uitmaakt.

Risico Cuba
Voor Cuba is het grootste gevaar van de nieuwe regeling de situatie van bijna 40.000 Cubaanse criminelen die in de VS wachten op het moment dat Cuba hun terugkeer inwilligt. Enkelen van hen hebben lang in Amerikaanse gevangenissen gezeten en kunnen bij terugkeer in Cuba de maatschappelijke onvrede aanwakkeren. Die situatie is vergelijkbaar met de uit de VS gerepatrieerde Maras (leden van jeugdbenden) naar Midden-Amerikaanse landen die de veiligheid in deze landen ernstig bedreigen.

Normalisering
Zowel Cuba als de VS presenteren de overeenkomst als een beslissende stap op de weg naar normalisering van de migratie tussen beide landen. Maar voor dit thema geldt, evenals voor de andere onderwerpen bij de bilaterale relaties, dat het noodzakelijk is de positie te kennen van de nieuwe president van de VS. Het is nog te vroeg nu al te weten wat hij zal doen hoewel verschillende Cubaanse-Amerikanen met een anti-Castro achtergrond, deel uitmaken van Trumps nieuwe staf. De onderhandelingen met Cuba zullen worden gevoerd door Jason Greenblatt, een advocaat in New York en voortkomend uit de businessorganisatie van Trump. Greenblatt is een orthodoxe jood die ook aandacht zal hebben voor de kleine joodse gemeenschap (1.500 leden) in Havana. De banden tussen deze groepering en de Cubaanse autoriteiten zijn goed.

Zelfgemaakte vlotten 1994

Bron
* Website Cartas desde Cuba, 13 januari 2017: Does Cuba Win or Lose with Obama’s New Immigration Policy?

** Noot
De Cuban Adjustment Act (1966) was een reactie op de massieve migratie die plaatsvond na de Cubaanse revolutie in 1959 en na herhaalde mislukte pogingen van de VS om het Castroregime omver te werpen. In de eerste jaren kwamen honderdduizenden Cubanen met een toeristenticket in de VS aan. Deze mensen hadden geen status en langzamerhand werd het duidelijk dat zij zeker niet zouden terugkeren. De Cuban Adjustment Act moest hun status reguleren, ongeacht de wijze waarop zij in de VS aankwamen. Deze wet geeft Cubanen die zonder visum de VS binnenkomen het recht om binnen 1 jaar en één dag na aankomst, legale residentie in de VS te verkrijgen en zij krijgen vervolgens het Amerikaans burgerschap. De Ley de Ajuste Cubano of Cuban Adjustment Act uit 1966 kan enkel door het Congres worden gewijzigd. Na de migratiegolf van de balseros in 1994 voerden de VS en Cuba besprekingen over normalisering van de migratie. Dat leidde tot een verdrag in 1995, beter bekend als de ‘natte voeten-droge voeten’ regeling.

Meerderheid Cubaanse-Amerikanen in Miami tegen embargo

Voor de eerste maal is een meerderheid van de Cubaanse-Amerikanen in Miami tegen het embargo van Cuba, aldus een onderzoek van de Internationale Universiteit van Florida /  Universidad Internaciónal de la Florida (FIU). Twee jaar na de aankondiging van de ‘ontspanning’ tussen Cuba en de VS zegt 74,4% van de ondervraagden dat het embargo ‘helemaal niet’ of ‘niet erg goed’ heeft gefunctioneerd; 54.3% steunt de opheffing van het embargo. Dat is 10% meer vergeleken met een vergelijkbaar onderzoek in 2104. Tegelijkertijd is een meerderheid van de Cubaanse-Amerikanen van mening dat die ontspanning niet zal leiden tot grote veranderingen in Cuba zelf. De FIU doet sinds 1991 dergelijke opinieonderzoeken.

Cartoon van Latuff

De meerderheid (55.8%) steunt ook het nieuwe beleid van president Barack Obama tegenover Cuba en is voorstander van uitbreiding van de economische relaties (54%) met dit land. Onder de personen die zeggen als kiezer geregistreerd te zijn, steunt 61% het herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen beide landen. Professor Guillermo Grenier, een van de leiders van het onderzoek, zegt: ‘De tendens naar een opener houding tegenover toenadering van Cuba is groter geworden.’  Maar deze steun aan het toenaderingsbeleid gaat niet gepaard met een groter vertrouwen in mogelijke betekenisvolle veranderingen in Cuba. Ruim 41% antwoordt ‘nooit’ op de vraag of ze fundamentele veranderingen in Cuba zullen zien.

Kritisch over emigranten
Een meerderheid, namelijk 60%, verklaart zich voorstander van de Cuban Adjustment Act / Ley de Ajuste Cubano en het beleid van droge voeten/natte voeten.**  Maar 62% wil een aanpassing van de wet die financiële ondersteuning biedt aan alle Cubaanse emigranten. Die willen dat slechts Cubanen daarvoor in aanmerking komen die slachtoffer zijn van politieke vervolging. Senator Marco Rubio stelde dat al eerder voor.

Jong en oud
Vooral de jongeren en zij die na 1995 in de VS aankwamen hebben de overtuiging dat het embargo niet functioneert en steunen de verschillende maatregelen gericht op ontspanning tussen beide landen. 93% van de Cubanen die sinds 1995 het land binnenkwamen en 87% van alle jongeren tussen de 18 en 39 jaar, zijn voorstander van opheffing van alle reisbeperkingen. Onder Cubanen ouder dan 76 en onder hen die voor 1980 het land binnenkwamen is dat percentage 50%.

Protest in Miami tegen Fidel Castro

Politiek
Politiek blijft een belangrijk thema onder Cubaanse –Amerikanen en 64,5% van de geregistreerde kiezers van hen, noemt de opstelling van hun kandidaat ‘zeer belangrijk’ of ‘redelijk belangrijk’ bij de uiteindelijke bepaling van hun stem. Op de vraag of zij zouden stemmen voor Donald Trump of Hillary Clinton, zegt 35,5% zijn stem uit te brengen op Trump en 31,4% op Clinton. Grenier zegt hierover: ‘De Republikeinen hebben nog nooit eerder zo weinig steun voor hun kandidaat gekregen.’ Bovendien zegt 10,4% nog niet te weten op wie men zal stemmen en zegt 17,8% op geen van beide kandidaten te gaan stemmen. De Republikeinse partij blijft ook in de toekomst de favoriete partij voor 53,5% van de ondervraagden, daarna volgt de Democratische partij met 21,9%, maar het aantal sympathisanten voor de onafhankelijken – vooral onder Cubaanse-Amerikanen tussen de 18 en 39 jaar – steeg tot 48%.

Nieuw panorama
‘De oude Republikeinse garde wordt kleiner, maar de onafhankelijken groeien sterker dan de Democraten en dat zal het politieke panorama in Miami veranderen’.

 Bron
* Nora Gámez Torres in The Miami Herald, 15 september 2016

Noot
** De Cuban Adjustment Act geeft Cubanen het recht om binnen 1 jaar en één dag na aankomst legale residentie in de VS te verkrijgen en vervolgens burgerschap. Cubanen die op zee worden aangehouden, worden gewoonlijk door de VS teruggestuurd. Dit beleid staat ook bekend als pies secos – pies mojados / droge voeten, natte voeten, dat in 1994 na de crisis van de balseros werd ingevoerd. Cubanen die Amerikaanse grond aanraken en dus droge voeten hebben, kunnen rekenen op een verblijfsvergunning. Tussen oktober 2014 en september 2015 kwamen 25.000 Cubanen op deze wijze de VS binnen, 80% meer dan een jaar eerder.

Marco Rubio tegen voorkeursbehandeling Cubanen

De Cubaanse-Amerikaan Marco Rubio uit Florida schenkt in zijn campagne voor herverkiezing als lid van het Congres, veel aandacht aan de afschaffing van de wet La Ley de Ajuste Cubano. Opvallend want deze wet bevoordeelt in de eerste plaats zijn Cubaanse landgenoten die naar de VS willen verhuizen.

Marco Rubio

De Ley de Ajuste Cubano of Cuban Adjustment Act uit 1966 kan enkel door het Congres worden gewijzigd. Sinds 50 jaar hebben de Cubanen een privilege dat bijvoorbeeld bewoners uit Haïti of de Dominicaanse Republiek ontberen. De Cuban Adjustment Act geeft Cubanen het recht om binnen 1 jaar en één dag na aankomst legale residentie in de VS te verkrijgen en vervolgens burgerschap. Cubanen die op zee worden aangehouden, worden gewoonlijk door de VS teruggestuurd. Rubio zei tegen de pers in Miami dat ‘gegeven de nieuwe situatie de wet Ley de Ajuste Cubano gewijzigd moet worden.’ De wet geeft Cubanen verblijfsvergunning een jaar en een dag na hun aankomst in Cuba zonder visum.

Familiebezoek
Rubio: ‘Voorstanders van de Ley de Ajuste Cubano zeggen dat deze wet geldt voor personen die een communistische dictatuur moeten ontvluchten en die als ballingen in ons land komen en niet kunnen terugkeren naar ons land.’ Hij wijst erop dat ‘dit moeilijk gerechtvaardigd kan worden omdat Cubanen, eenmaal aangekomen, binnen een jaar en een dag 16 tot 18 keer per jaar Cuba bezoeken om hun familie te zien.’

Bron
* Diverse websites en persbureaus

Cubanen blijven naar Panama komen

Ruim 300 Cubanen houden zich op dit moment schuil in kerken in de hoofdstad van Panama en in het hoofdkwartier van de hulporganisatie Caritas bivakkeren 80 Cubanen die hopen dat de regeringen in deze regio toestemming geven om via Mexico in de VS te geraken. Panama heeft ongeveer 9.000 illegale Cubaanse vluchtelingen opgenomen.

Cubanen trekken door de jungle van Darien om in Panama te geraken

‘In het hoofdkwartier van Caritas hebben we ongeveer 80 Cubanen opgenomen, maar in onze parochies tellen we nog eens 300 Cubaanse burgers’, aldus Denia Manguelis, een medewerker van Caritas. De huidige situatie maakt de migratiecrisis zichtbaar die in november vorig jaar ontstond toen de Nicaraguaanse regering besloot de grenzen van het land te sluiten voor Cubanen vanwege ‘de nationale veiligheid.’ Manguelis: ‘Het is onze plicht als katholieken deze mensen op te vangen. Elke dag komen er nieuwe Cubanen, maar woensdag was er sprake van een zeer omvangrijke groep.’ De katholieke organisatie is gevestigd in de wijk Ancón in Panama-Stad en het gebouw is volgestouwd met matrassen waarop Cubanen slapen die wachten op een boodschap van de lokale autoriteiten. ‘Wij hopen dat de president van Panama (Juan Carlos Varela,) ons zal helpen om onze droom waar te maken en dat we naar de VS kunnen gaan,’ zegt Efe Odiky Hernández, die eind vorig jaar Cuba verliet toen op het eiland ‘alles bij het oude bleef’. (…) ‘De emigranten krijgen voedsel en medische hulp, want velen hebben last van huidaandoeningen en pijnlijke voeten vanwege het vele lopen,’ aldus de medewerker van Caritas.

Cubanen in een centrum van Caritas in Panama

Groeiend aantal vluchtenden
‘Mijn vrouw is acht maanden zwanger en het is een risicovolle zwangerschap. Wij trokken door een deel van de jungle van Darién (aan de grens met Colombia), maar toen is ze ziek geworden en besloten de autoriteiten in Panama haar naar de hoofdstad te brengen. Ik bleef hier achter en we hebben elkaar enkele dagen geleden weer gezien,’ aldus Hernández. Het besluit van de Nicaraguaanse regering de grens te sluiten maakte dat eind vorig jaar ongeveer 8.000 migranten, in meerderheid Cubanen, zich ophielden in Costa Rica en Panama. Beide landen besloten toen tot het organiseren van enkele speciale vluchten naar enkele Mexicaanse steden. Maar de vlucht aan migranten stopte niet en beide landen besloten toen hun grenzen te sluiten voor illegale immigranten, eerst Costa Rica in december 2015 en later Panama op 9 mei jongstleden.

Wetswijziging?
De vlucht van Cubanen naar Midden-Amerika via landen als Brazilië, Ecuador, Guyana en Colombia was de laatste jaren al een groeiend verschijnsel maar is in omvang toegenomen na de verbetering van de relaties tussen de VS en Cuba. Veel Cubanen vrezen dat de normalisatie zal leiden tot intrekking van de zogeheten Ley de Ajuste Cubano (1966).

Bron
* Persbureau EFE
* De Amerikaanse wet Cuban Refugee Adjustment Act / Ley de Ajuste Cubano, biedt Cubanen, die het eiland ontvluchten en Amerikaanse grond aanraken automatisch een verblijfsvergunning, in tegenstelling tot vluchtelingen uit andere Latijns Amerikaanse landen. De Cubaanse regering spreekt over de Ley Asesina / Moorddadige Wet omdat zij Cubaanse burgers zou aanmoedigen onder gevaarlijke omstandigheden en illegaal het land te verlaten.

Pleidooi voor realisme relatie Cuba en de VS

De regering van president Barack Obama nam twee weken geleden nieuwe maatregelen om de last van het embargo / de blokkade te verlichten op weg naar de normalisatie van de relaties tussen zijn land en Cuba. Dat is de enige weg die hem rest om het embargo stap-voor-stap te doen verdwijnen. Wanneer de Democratische kandidaat bij de komende presidentsverkiezingen wint, kan een voortzetting van dit beleid worden verwacht. Dat zal anders zijn als een van de huidige Republikeinse kandidaten wint, tenminste als we hun uitspraken moeten geloven en die van enkele veel geprezen internationale analisten. Dit wordt echter betwijfeld door Pedro Campos, publicist en voormalig diplomaat van Cuba en een pleitbezorger van een democratisch socialisme in dit land. Want oppositie voeren is iets anders dan deel uitmaken van de regering, of zoals een Cubaans spreekwoord zegt una cosa es con guitarra y otra con violín.

Josefina Vidal, degene die namens het Cubaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken de onderhandelingen voerde met de VS, heeft gezegd niet te geloven dat een nieuwe Amerikaanse president de relaties met Cuba zal verbreken. De uitspraak is een bewijs van de Cubaanse bereidheid om de huidige koers voort te zetten, met welke nieuwe regering in de VS dan ook. De diplomatieke relaties tussen beide landen zijn hersteld en nu gaat het erom de samenwerking op een aantal terreinen te vergroten. Die werd in enkele gevallen gehinderd door de embargopolitiek die de Republikeinen steunden en de Cubaanse-Amerikanen in het Congres. Maar men moet de Cubaanse uitdrukking niet vergeten, una cosa es con guitarra y otra con violín (een ding is gitaar spelen, een ander ding de viool),  dat wil zeggen dat het niet hetzelfde is oppositie te voeren of deel uit te maken van de regering. Men kan niet verhullen dat achter de Republikeinse weerstand in het Congres om het embargo / de blokkade op te heffen vooral de wens verborgen ligt te voorkomen dat Obama en de Democraten de geschiedenis zullen ingaan als de partij die het communisme in Cuba de genadeslag gaf waardoor een einde werd gemaakt aan onrecht en voor hen opnieuw een plaats in het Witte Huis vrijkwam.

China’s president Zhou-en-Lai en president Nixon in februari 1972

Republikeinen
Het was de Republikein Richard Nixon die de ontspanningspolitiek begon met China. De toenadering tot de Sovjet-Unie, door velen beschouwd als het begin van het einde van het communisme in Europa, was het werk van een andere Republikein, namelijk Ronald Reagan. Nixon bezocht Peking, Reagan Moskou. Misschien wil men het bezoek aan Havana reserveren voor een Republikein en spant men zich in om het de huidige president moeilijk te maken. Eerdere Republikeinse regeringen hebben al plannen gehad om toenadering tot Cuba te zoeken. Het was de regering van George W. Bush die als eerste enkele beperkingen van het embargo / de blokkade, verbonden aan de verkoop van voedsel, introk. Het establishment in de VS in het algemeen, is zich in de afgelopen tijd bewust geworden dat het embargo / blokkadebeleid om verschillende redenen veranderen moest en Republikeinse bestuurders, senatoren en volksvertegenwoordigers uit staten met de potentie om te investeren in Cuba, hebben een rol gespeeld achter alle initiatieven die gericht waren op opheffing van enkele verboden uit het embargo.

Dwarsliggen
De pogingen van Cubaans-Amerikaanse leden van het Congres om de Ley de Ajuste Cubano* aan te passen heeft geleid tot grotere ongecontroleerde emigratie uit Cuba en tot openlijke confrontaties met delen van de oppositie in Cuba. Men weet dat mogelijke represailles van de zijde van de Cubaanse autoriteiten, de voortgang van de verbetering van de relaties tussen beide regeringen compliceren en een mogelijk bezoek van Obama aan Cuba in gevaar kan brengen. De Republikeinen weten als geen ander dat er een sterke relatie bestaat tussen de Ley de Ajuste Cubano en de opheffing van het embargo / de blokkade.

De val van de Muur in Berlijn 1989 en de mogelijke val van het embargo en het reisverbod naar Cuba

Imago VS in Latijns-Amerika
Anderzijds is het imago van de VS als imperialistische macht die haar wil oplegt aan de rest van Latijns-Amerika, afgezwakt door de toenadering met Cuba en het is voor niemand een geheim dat dit ook een van de doelstellingen van de nieuwe politiek is. De terugtocht van de anti-imperialistische populistische krachten in Latijns-Amerika (Venezuela, redactie) is niet het gevolg van de verandering van het imago van de VS, maar hangt er wel mee samen. Het zal het deze populistische machthebbers minder makkelijk maken het falen van het binnenlands beleid te wijten aan de imperialistische bemoeienis. De Cubaans-Amerikaanse toenadering maakt ook dat de verdedigers van de VS in het continent minder negatief zullen worden benaderd. Degene die Obama opvolgt, ongeacht zijn politieke kleur, zou van dit nieuwe imago kunnen profiteren om het beleid van de Amerikaanse politiek effectiever te maken en dat kan leiden tot versterking van de VS- belangen in dit westelijk halfrond.

Verdergaande samenwerking
Diplomatieke relaties zijn één ding, goede politieke banden en samenwerking zijn andere zaken. De regeringen die na Obama komen, kunnen profiteren van de mogelijkheden die door de toenadering ontstonden en verder gaan met samenwerking op het gebied van veiligheid, drugshandel, mensenhandel en milieubescherming. Zij die doorgaan de relaties tussen beide landen af te meten aan democratische veranderingen in Cuba zullen wellicht het tegenovergestelde ontdekken. Daarmee ontken ik niet dat de fundamentele belemmeringen voor een sociale en economische ontwikkeling van Cuba gelegen zijn in het bestaande gecentraliseerde model van de politiek en economie, opgelegd door een niet-bestaand socialisme en niet door de imperialistische politiek zoals de Cubaanse regering beweert en zo het eigen falen rechtvaardigt.

Nieuwe markten
Het openen van nieuwe markten voor kapitaal en handelswaar is een doelstelling van elke Amerikaanse regering en de omstandigheden scheppen waarin dat met Cuba mogelijk wordt, bepalen op dit moment de relaties tussen beide landen. Elke nieuwe regering zal die weg openhouden. Er zijn analisten die een onzekere toekomst voorspellen voor de relaties tussen beide landen, maar wie dit fenomeen grondig analyseert kan concluderen dat het beter is de ontwikkeling van de gebeurtenissen af te wachten opdat een zuiverder beoordeling mogelijk wordt.

Bron
* Pedro Campos, internetkrant 14ymedio, 3 februari 2016

Noot
** De Ley de Ajuste of Cuban Adjustment Act uit 1966 kan enkel door het Congres worden gewijzigd. Sinds 50 jaar hebben de Cubanen een privilege dat bijvoorbeeld bewoners uit Haïti of de Dominicaanse Republiek ontberen. De Cuban Adjustment Act geeft Cubanen het recht om binnen 1 jaar na aankomst legale residentie in de VS te verkrijgen en vervolgens burgerschap. Cubanen die op zee worden aangehouden, worden gewoonlijk door de VS teruggestuurd. Enkele Congresleden, ook van Republikeinse huize, hebben dit jaar gepleit voor herziening van deze wet. Onder hen was de Republikeinse presidentskandidaat Marco Rubio uit Florida die constateerde in januari jl. dat de huidige wet Cubanen ‘binnen één jaar en één dag politiek asiel verleent ’ en dat deze Cubanen vervolgens ‘tien tot 15 keer per jaar hun familie in Cuba bezoeken.’

Migratiecrisis: De schuldige heeft de oplossing in handen

De Cubaanse staatsmedia wijzen eensgezind naar de VS en de wet Ley de Ajuste als hoofdoorzaken voor de huidige uittocht van Cubanen via Midden-Amerika naar de VS. De nationale televisie noemt deze wet, die het Cubanen gemakkelijk maakt om in de VS asiel te krijgen,  la Ley asesina / De Moordwet. Maar er zijn ook andere geluiden. Pedro Campos, een onafhankelijk marxist, constateert dat men niet moet verzwijgen dat er achter de uittocht een veel groter probleem schuilgaat namelijk ‘de onvrede van honderdduizenden Cubanen met de economische en politieke situatie in het land, die onveranderd is door toedoen van een regering die al een halve eeuw aan de macht is, in naam van een socialisme dat nooit heeft bestaan’.

De opmerkelijkste kritiek komt van Roberto Peralo van de website La Joven Cuba, een verzameling blogs trouw aan Castro en de revolutie, die concludeert dat deze Ley de Ajuste wetgeving wel moet verdwijnen, maar dat ‘dit niets zal veranderen aan het fenomeen dat Cubanen blijven vertrekken.’ Joven Cuba stelt dat ‘Cubanen die in een ander land willen wonen dit onafhankelijk doen van de vraag of de omstandigheden beter of slechter zijn.’ Peralo zegt zich te onthouden van een oordeel over de wet Ley de Ajuste want, concludeert hij, als deze wet verdwijnt zullen gevluchte Cubanen in de VS net zo rechteloos worden behandeld als andere illegalen en overgeleverd zijn aan ‘de meest wrede en harde omstandigheden van het kapitalisme.’

Journalist Yoani Sánchez wijst er in haar column op de website 14ymedio op dat president Raúl Castro de emigratiestroom kan stoppen want ‘de schuldige heeft de oplossing in handen.’. Haar volledige tekst volgt hierna.

Cubanen na hun aankomst in Costa Rica

‘Wie er 15.000 dollar voor over heeft om een mensensmokkelaar te betalen ontvlucht de armoede niet’, waren de woorden van Oliver Zamora, een officiële spreekbuis van de Cubaanse tv, die afgelopen vrijdag de situatie van de meer dan 2.000 Cubanen die op de grens tussen Costa Rica en Nicaragua vastgelopen waren, becommentarieerde. Na dagenlang geen woord aan de situatie te hebben gewijd hebben de media van de partij nu het drama van deze landgenoten willen gebruiken als speerpunt tegen het Witte Huis. Een strategie die zo vaak wordt toegepast dat deze nauwelijks nog enig effect heeft. Nu willen ze ons ervan overtuigen dat de massale uittocht niet de verantwoordelijkheid is van het land dat achtergelaten werd, maar van het land dat bereikt wil worden. Het volstaat de duizenden Cubanen aan te halen die naar andere landen gingen waar geen wet van ‘droge voeten’ bestaat. Men dient zich er rekenschap van te geven dat de verantwoordelijkheid voor de exodus die we al een halve eeuw meemaken, de schuld is van een systeem dat er niet in is geslaagd zijn burgers materiële welvaart, persoonlijke verbetering noch vrijheid te bieden…. Laat staan een toekomst.

Pijnlijke antwoorden
Zamora doet het voorkomen dat hij niet weet dat de hoeveelheid geld die hij noemt, gelijkstaat aan het salaris van meer dan 60 jaar werk van een beroepsbeoefenaar die in Cuba 500 peso’s per maand verdient en voortkomt uit een wanhoopsdaad of het gevolg is van hulp van buitenaf. De meeste Cubanen die in toevluchtsoorden in Midden-Amerika zitten hebben hun hebben en houwen verkocht om zo’n gevaarlijke tocht te ondernemen, of zijn afhankelijk van geëmigreerde verwanten die de mensensmokkelaars betalen. Als ze over 15.000 dollar kunnen beschikken zou de vraag moeten zijn waarom ze die bij voorkeur willen besteden aan een gevaarlijke expeditie zonder de zekerheid aan de overzijde te geraken in plaats van iets in hun eigen land te beginnen of het geld daaraan te besteden. Het antwoord is pijnlijk en overduidelijk: omdat hier geen garanties bestaan, geen hoopvolle verwachting en omdat ze niet verwachten binnen hun levenstermijn beloften op verbetering waar te kunnen maken die net zo zijn als de horizon: iedere keer als we denken deze te kunnen aanraken, wijkt ze weer van ons af.

De uittocht van Mariel in 1980 Op 1 april 1980 ramde de chauffeur van een stadsbus het hek van de Peruaanse ambassade in Havana. De meeste inzittenden waren onwetend van de bedoeling van de chauffeur om asiel in Peru te willen vragen. De ambassade weigerde de chauffeur en de inzittenden tegen hun wens over te leveren aan de Cubaanse autoriteiten. Op 4 april besloot Fidel Castro de militairen bij de ambassade terug te trekken. De regering maakte bekend dat iedereen die het land wilde verlaten en over een visum voor een derde land beschikte, kon vertrekken. Binnen enkele uren trokken duizenden Cubanen naar het terrein van de Peruaanse ambassade. Binnen drie dagen bevonden zich 10.000 Cubanen op het terrein. Peru bood 850 van hen asiel. In de weken die volgden verlieten nog eens 100.000 Cubanen via de haven van Mariel hun land. Dat waren er veel meer dan tijdens de uittocht van Camariocas in 1965 toen meer dan 30.000 Cubanen het eiland verlieten. Op de foto een demonstratiebord van Cubanen op het Peruaanse ambassadeterrein met de tekst: ‘Wij willen geen water of voedsel, we willen weg.’

Blijven proberen
Het probleem dat is ontstaan groeit, want de sluiting van de grenzen door Nicaragua voor de doortocht van de Cubanen, ontmoedigt de achterblijvers op het eiland niet het toch te proberen. De vluchten naar Ecuador blijven Cubanen overvliegen die, in plaats van zich gefrustreerd te voelen door de gerezen moeilijkheden, in de gaten krijgen dat bij het zichtbaar worden van hun probleem ze meer beschermd zouden kunnen worden en dat ze een corridor kunnen afdwingen die hen toegang tot het Noorden garandeert. Het effect lijkt zich te herhalen dat 10.000 mensen bewoog om in 1980 de ambassade van Peru te bezetten en iets later meer dan 100.000 die via de haven van Mariel vertrokken, dezelfde migratiekoorts die 35.000 Cubanen aanzette tot de ‘crisis de balseros’ of vlottencrisis van 1994. Een natie op drift, waarvan de kinderen cyclisch de route vinden om hun geboorteland achter zich te laten.

Wachtende Cubanen in Costa Rica

Hervorming
Het is nogal opvallend dat deze situatie zich voordoet als de hervormingen van Raúl Castro hun limiet lijken te hebben bereikt en hun ondoeltreffendheid hebben aangetoond omdat zichtbare resultaten in het dagelijks leven uitblijven. Zelfs het herstel van de betrekkingen tussen Cuba en de Verenigde Staten lukt het niet de desillusie en groeiende wanhoop onder de jongeren te verzachten. De niet- openlijke, maar latente dreiging, dat de Ley de Ajuste zal worden opgeheven heeft de beslissing van degene die het land wil verlaten alleen maar versneld, maar geeft niet de doorslag om het eigen leven en dat van de kleine kinderen in gevaar te brengen bij een overtocht vol gevaren. Een korte verklaring van Raúl Castro voor de camera`s van de nationale televisie, waarin hij vertelt wat wij, miljoenen Cubanen, al tientallen jaren verwachten zou voldoende zijn om deze emigratiestroom te doen stoppen en zelfs te doen keren. Het niet uitspreken van dat slotbetoog met zelfkritiek dat de weg opent naar een ander bestuur maakt hem schuldig aan alles wat er plaatsvindt.

Link
* De tekst van Roberto Peralo op de website Joven Cuba. Ruim 60 reacties staan er onder zijn bijdrage. Veel bezoekers stemmen in met zijn artikel en met de conclusie dat met of zonder Wet Ley de Ajuste, Cubanen mogelijkheden blijven zoeken te vertrekken.

Waarom vluchten Cubaanse balletdansers?

Deze vraag stelt Fernando Ravsberg, voormalig correspondent van BBC Mundo en op dit moment eindredacteur van zijn eigen website. Aanleiding is het feit dat bijna 10 balletdansers op tournee in Puerto Rico hun heil zochten in Miami. Ravsberg vraagt zich af waarom iemand die vrij het eiland kan verlaten toch op de vlucht slaat. Her volgt – enigszins samengevat – de kern van zijn betoog.
Ook Alicia Alonso (94), die ooit het Nationaal Ballet van Cuba oprichtte, heeft zich na enkele dagen stilzwijgen, uitgelaten over het vertrek van de balletdansers. Zij grijpt naar het wapen dat de orthodoxe communistische leiders in Cuba altijd hanteren tegen hen die afwijken. Ze beledigt de dansers, zet grote vraagtekens bij hun ballettechniek en spreekt vol minachting over hen als ‘de tweede garnituur.’ Alicia Alonso was zelf in Puerto Rico waar de balletvoorstelling door de media werd geprezen. Blijkbaar ging de diva van het Cubaanse ballet op tournee met dansers van de ‘tweede garnituur’.

Alicia Alonso: ‘Kan de laatste die vertrekt dit laten weten. Dan kan ik het licht uitdoen.'(Cartoon Garrincha)

De hervorming van de emigratiewetten maakte geen einde aan illegale vertrekken, de vluchten via snelle motorboten naar Miami en de clandestiene oversteek van de grens tussen Mexico en de VS van sportlieden, kunstenaars, medici, balletdansers en musici. Deze eilandbewoners zijn niet meer geneigd tot illegale praktijken dan anderen, maar hebben deze nodig om hun American Dream in vervulling te zien gaan. De in de VS geldende wet Ajuste Cubano levert hen de voordelen op van die van een vervolgde politicus. Daartoe moeten zij – in tegenstelling tot de rest van de immigranten – Amerikaanse grondgebied aanraken waarna ze ‘als vervolgde politici’ worden beschouwd die ‘vluchten voor het communistisch regime.’ Het is opmerkelijk dat meer dan 500.000 ‘politieke ballingen’ die in de VS wonen in 2013 hun vakantie door brachten in Cuba ondanks hun politieke opvattingen. Cubaanse artsen krijgen moeilijk een visum voor de VS als ze die aanvragen bij de Amerikaanse vertegenwoordiging in Cuba, maar Washington bepaalde dat iedereen zal worden geaccepteerd als hij of zij werkzaam is tijdens een internationale missie in een ander land en daar deserteert.

Dubbel voordeel
Het doel is tweeledig: men benadeelt de inkomsten voor de economie van Cuba en maakt tegelijkertijd anticastristische propaganda. Toch zijn het slechts een tiental Cubanen op de meer dan 10.000 Cubaanse artsen die op dit moment in Brazilië werkzaam zijn, die op deze manier naar Miami ontkomen. Dat is logisch want ook artsen hebben tegenwoordig geen reden meer om illegaal het land te verlaten. Zij kunnen ook emigreren, desgewenst met hun gezinnen en kunnen hun bezittingen in Cuba behouden voor het geval ze willen terugkeren als het in het buitenland te tegenzit.

Sport
In de sport gebeurt iets vergelijkbaars. Cubaanse honkballers kunnen gecontracteerd worden voor de Major Leagues in andere landen, maar de VS verbieden dit als zij in Cuba willen gehuisvest blijven. Mexico volgt dit beleid omdat, zoals de voorman van het Mexicaanse honkbal, Plinio Escalante, erkende ‘wij deel uitmaken van de Nationale Associatie die afhankelijk is van de Major Leagues van de VS.’

Onvrede
De groep balletdansers heeft bij aankomst in Miami gezegd dat hun vlucht te maken heeft met ‘de onvrede die er op het eiland bestaat over het regime.’ Maar een van de dansers Rayssel Cruz zei dat ze wegging omdat ‘de situatie binnen het ballet precair en frustrerend is omdat er weinig mogelijkheden zijn uit te groeien tot de eersten in het ballet, en dat de weinigen dat slechts bereiken door zeer directe vriendschap met enkele vooraanstaanden.’ Al langer wordt er gesproken over problemen binnen het ballet en de dansers kunnen gelijk hebben, maar deze zaak heeft weinig te maken met politiek. Het is in elk geval een intern conflict. Elk jaar besluiten gemiddeld 5 dansers in het buitenland te blijven – sinds 2007 35 in totaal – en deze ‘deserties’ zullen doorgaan zolang er een wet bestaat in de VS die hen beloont met een verblijf, sociale voordelen en aandacht via de media. Ondertussen leidde de nationale balletschool 800 nieuwe balletdansers op om degenen die niet terugkeerden te vervangen. Sommigen van hen hebben ook een contract met andere gezelschappen zoals Carlos Acosta die ook danst bij het Royal Ballet van Londen. Er zijn er zoveel en op zoveel plaatsen dat men hen wel de Russen van de 21ste eeuw noemt. (Bron: Ravsberg, 12 juni 2014)

Alonso: ‘Tweede garnituur’

‘Alicia Alonso regeert het ballet zoals Fidel het land ‘, aldus eerdere kritiek van leden van het ballet.

Volgens de directeur van het Ballet Nacional de Cuba, Alicia Alonso, zijn de gevluchte jonge balletdansers ‘dansers van de tweede garnituur, hun vlucht zal het gezelschap artistiek geen schade toebrengen. Het zijn jonge dansers in ontwikkeling en zij schieten nog sterk te kort wat betreft hun hoog technisch niveau,’ aldus Alonso in de partijkrant Granma. ‘De wereld van het ballet is overal ter wereld in beweging, maar in het geval van het Nationaal Ballet manipuleert men veel,’ aldus de klagende Alonso. Ze benadrukt dat de jongeren ‘verblind zijn en geloven in een veelbelovende toekomst, maar volgens de statistieken zijn de meesten die het gezelschap verlieten gefrustreerd en staan op straat.’

Noot
* Op 4 december 2013 publiceerde deze weblog ‘Alicia regeert het ballet zoals Fidel het land’
Citaat: Eind november schreven leden van het Nationaal Ballet van Cuba een brief aan directeur Alicia Alonso (93) over de werkomstandigheden en de vriendjespolitiek in het gezelschap. Al in 1984 protesteerde een groep van Cubaanse ballerina’s omdat balletvirtuoos Alicia Alonso het ballet bestiert ‘zoals Fidel Castro de rest van het land.’ Dat herinnert zich Regina Coyula, lid van het Cubaans balletgezelschap van destijds. Zij was een van de dansers die in ‘dat Orwelliaanse jaar 1984’ hun stem verhieven. In een gezamenlijke actie van Alicia Alonso, de toenmalige partijideoloog Carlos Aldana en de politieke politie G2 werden zij gedwongen het Cubaans ballet te verlaten. Zie verder een samenvatting van het artikel van Regina Coyula op de website Diario de Cuba van 1 december 2013.

Link
* Website van Fernando Ravsberg: Cartas desde Cuba 

Ballingenorganisaties in VS en Spanje vrezen effecten versoepelingspolitiek

Diverse hardline-organisaties van Cubaanse ballingen in de VS willen dat de zogeheten Ley de Ajuste Cubano * wordt aangepast om een zogeheten Superrood Mariel te voorkomen. De Ley de Ajuste Cubano biedt vluchtende Cubanen die Amerikaans grondgebied aanraken, de kans op een verblijfsvergunning. Mariel verwijst naar de havenplaats Mariel ten westen van Havana van waaruit in 1980 125.000 Cubanen per boot naar de VS zijn gevaren. Ook enkele dissidentengroeperingen in Spanje en andere Europese landen constateren een ‘weifelende’ houding in Europa als reactie op mogelijke toegevingen van Havana die zij omschrijven als ‘een-verdeel-en- heerspolitiek.’ Zij komen volgend weekend in Miami bijeen.

De Exodus van Mariel in 1980

De ballingenorganisaties die de strengere eisen willen zijn de Raad voor de Vrijheid van Cuba / Consejo por la Libertad de Cuba, de Brigada 2506 en de Cubaanse Gemeenten in Ballingschap / Municipios de Cuba en el Exilio. Zij willen niet dat komende Cubaanse immigranten, automatisch aanspraak kunnen maken maken op een verblijfsvergunning voor de VS en zij wijzen op herhaling van de gebeurtenissen in 1980 in Mariel. De organisaties noemen zo’n herhaling Super Mariel Rood. Zij erkennen het recht van elke burger om vrij hun land te verlaten en weer binnen te gaan, maar benadrukken dat de versoepeling van de emigratie die Cuba sinds maandag heeft ingevoerd, kan leiden tot een ‘nieuwe werkelijkheid die tegen de vrijheidslievende en humane geest van de Amerikaanse migratiewetgeving ingaat.’ Daarom willen zij dat de voordelen van de la Ley de Ajuste Cubano enkel mogen gelden voor politieke en ideologische tegenstanders van het regime en zij die onderdrukt en vervolgd worden.

Luis Ferrer García (UNPACU)

Verdeel-en-heers-politiek van Havana
In hetzelfde Miami komen enkele andere ballingenorganisaties op 25 en 26 januari bijeen om te spreken over ‘stategieën en acties tegenover de verdeel- en heerspolitiek van het castrisme’ en om een antwoord te vinden op ‘de wankelmoedigheid van de Europese Unie en van landen als Spanje’ in zijn relaties met Havana. Het initiatief voor deze conferentie is genomen door het Platform Cuba Democracia ¡Ya!, met zetel in Spanje waarbij andere groepen zich aansloten zoals het Plataforma Internacional por la Transición y la Democracia in Cuba. Opvallend is de deelname van de Unión Patriótica de Cuba (UNPACU), een mensenrechtengroep die in Oost- Cuba opereert en in het buitenland wordt vertegenwoordigd door de ex-politieke gevangene Luis Enrique Ferrer García. De conferentie vindt achter gesloten deuren plaats. De organisaties constateren dat Cuba ‘tegenover diverse internationale organisaties de indruk wekken dat er zich in Cuba positieve veranderingen voor doen, terwijl in werkelijkheid de aanhoudingen en veroordelingen, de toename van gewelddadige confrontaties nog steeds onderdeel uitmaken van de dictatuur’.

De leider van de jongerenorganisatie Nuevas Generaciónes van de Partido Popular (PP) Ángel Carromero verliet vrijdag jl. de gevangenis van Segovia nadat de gevangenisautoriteiten hem een vorm van huisarrest hadden opgelegd. Dertien dagen eerder was hij vanuit Havana naar Spanje overgebracht. Carromero (27 ) werd door een Cubaanse rechtbank in oktober vorig jaar veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf vanwege zijn betrokkenheid bij een auto-ongeval waarbij de dissidenten Oswaldo Payá en Harold Cepero het leven verloren. Zijn vrijlating uit Cubaanse gevangenschap vond plaats na wekenlang onderhandelen tussen Havana en Madrid. Carromero heeft tot nu toe in Spanje nog geen enkele verklaring afgelegd over de omstandigheden waaronder Paya en Cepero zijn omgekomen.

Spanje wankelt
Een belangrijk overlegpunt voor deze conferentie is de opstelling van de Europese Unie en met name die van Spanje. Vooral Spanje wordt een weifelachtige houding verweten, veroorzaakt door de de vrijlating uit Cubaanse gevangenschap van de Spaanse mensenrechtenactivist Ángel Carromero. Spanje zou onder invloed daarvan haar enthousiaste en anti-castristische houding hebben veranderd in ‘een koude ijsberg’, aldus de nota, ‘Wij vergeten de beloften niet van hen die nu Spanje regeren en destijds in de oppositie zaten (bedoeld wordt de regerende Partido Popular), noch de uitnodigingen aan dissidenten voor recepties tijdens nationale feestdagen, noch de brieven die nu niet eens beantwoord worden.’  De informatie werd gepubliceerd door de Spaanse krant El Confidencial Digital. De initiatiefnemers van dit overleg verwerpen de ‘serenere stellingname van Spanje tegenover het eiland.’ Volgens El Confidencial Digital is het een van de wensen van de huidige minister van Buitenlandse Zaken van Spanje, Esperanza Aguirre, na het maandenlang durende overleg tussen Havana en Madrid over de vrijlating van Carromero, de toon te matigen tegenover Cuba. Woordvoerders van het ministerie, politici van de Partido Popular en de Spaanse EU- delegatie in Brussel  zouden een dergelijke opdracht hebben gekregen.

Noot
* De Amerikaanse wet Cuban Refugee Adjustment Act / Ley de Ajuste Cubano (1994), biedt Cubanen, die het eiland ontvluchten en Amerikaanse grond aanraken automatisch een verbijfvergunning, in tegenstelling tot vluchtelingen uit andere Latijns Amerikaanse landen. De Cubaanse regering spreekt over de Ley Asesina / Moorddadige Wet  omdat zij Cubaanse burgers zou aanmoedigen onder gevaarlijke omstandigheden de Straat van Florida over te steken.

Obama volgens de website Babalublog

Link
* De verklaring van de Cubaans-Amerikaanse ballingenorganisaties, Libre Online
* Artikel in Confidencial digital
* De weblog Babalublog is een informatieve website van conservatieve Cubaanse-Amerikanen; tégen president Obama en vóór het Amerikaanse embargo.