Overheid en paladares, een dubbelzinnige relatie (deel 2)

Miriam Celaya vervolgt hier haar artikel over de speciale relatie die er in Cuba bestaat tussen de communistische partij en eigenaren van particuliere eethuisjes. Die verschilt niet veel van de relatie die er in Cuba altijd al bestond tussen staatsrestaurants en de partij. Deze vorm van cliëntelisme leidde tot een soort geheime middenklasse die het voordeel had i.t.t. de arbeidersklasse, dat ze toegang had tot consumptie– en dienstengoederen. Dat levensniveau en de toegang tot consumptie-artikelen is precies hetzelfde als dat van de huidige particuliere eigenaren  van de meest succesrijke paladares en ligt ruim boven het levensniveau van de meeste Cubanen.

Salon Rojo, een al wat langer bestaande nachtclub in Havana in handen van de Cubaanse staat

Het verschil tussen die staatsambtenaren van weleer en die eigenaren van nu is dat de eerste openbare goederen verhandelden aangezien privé-bezit verboden was, en laatstgenoemden werken met privé-kapitaal. De gemeenschappelijke noemer tussen hen is dat de overheid – die naar eigen goeddunken vergunning verleent, straft en pardon verleent – hen controleert en  manipuleert. Zo hangt de welvaart van de de privé-manager tot de dag van vandaag af van zijn handigheid om de staatsgoederen die hem worden toevertrouwd te verduisteren, zonder dat dit wordt ontdekt; en het succes van de particuliere eigenaar hangt af van zijn handigheid om de wet te overtreden, hetzij door toegang tot de zwarte markt om de goederen te verwerven die hij nodig heeft, hetzij door belasting en  andere regelgeving te ontduiken.

Slachtoffers
Wat nieuw is in dit journalistieke verslag, is dat er in de overheidspers ruimte wordt gegeven aan de stem van de zogenaamde slachtoffers – de altijd belasterde particuliere eigenaren of ondernemers – en dat deze zich kritisch en vrij kunnen uitlaten over de talloze beperkingen die het systeem zzp’ers als hen oplegt. Onder de grootste beperkingen die worden opgesomd is het niet bestaan  van een groothandel en het onvoldoende aanbod van netwerken voor kleinhandel, de onmogelijkheid zich te kunnen verbinden met importzaken voor het kunnen investeren in productiemiddelen, de gebrekkige uitrustingen in de kleinhandelsnetwerken, het uitgesproken verbod voor de private sector producten te importeren die die niet worden verhandeld door de staatsbedrijven, waaronder bepaalde alcoholische dranken waar een ruime vraag naar is, de restrictie op het aantal toegestane zitplaatsen (max. 50, zowel voor cafetaria’s als restaurants), hetgeen ‘een aanslag betekent op de goede ontwikkeling van de business’ , vooral in die zaken  die service verlenen aan de officiële toeristenbureau’s en die zich bij gelegenheid gedwongen zien de hand te lichten met die contracten gezien de grote vraag naar en het beperkt aantal wettig toegestane zitplaatsen.

Nachtleven
De kritiek trof ook de nachtelijke uitgangsgelegenheden van de staat die door de eigenaren van paladares  als onvoldoende worden gekwalificeerd ‘voor het bieden van service met kwaliteit’, wat doet denken dat wellicht op betrekkelijk korte termijn met de groeiende toestroom van toeristen dit soort zaken – tot nu toe exclusief domein van de staat- in privéhanden kunnen overgaan. ‘Wij zijn bereid de gevraagde belasting te betalen (….), maar wij willen voortvarend zaken kunnen doen’, gaf een van hen aan, waarbij hij impliciet doelde op de financiële capaciteit van de elite van de sector. Maar het verslag in Granma ziet ook de nuance waardoor het verschilt met de gewoonlijk platte en onkritische journalistiek in de krant van de partij. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de eigenaar die, als belastingbetaler, eiste meer te willen weten over de bestemming van de belastingen die bijdragen aan de begroting van de staat; iets wat tot voor kort als ketterij werd beschouwd.

Schaars signaal
Het zijn natuurlijk lichte en schaarse signalen, maar zij grijpen vooruit op een mogelijke ontwikkeling van het privé-kapitaal, zij het beperkt tot een elitaire sector, die ondanks zijn fragiliteit zich autonoom begint te voelen en zich als nuttig en noodzakelijk ziet voor de overleving van een vermolmd, niet-productief systeem in crisis. Vanzelfsprekend zijn er geen officiële antwoorden op de eisen van de particuliere eigenaars gepubliceerd. Niemand weet met zekerheid hoe groot de dosis stoutmoedigheid is die in deze weinig voorkomende  journalistieke aanpak, ligt besloten. Voor nu is het de moeite waard het lot van de particuliere restaurants in Havana aandachtig te volgen. Laten we het oude gezegde niet vergeten: ‘God maakt recht wat krom is’ .

Bron
* Miriam Celaya op de website 14ymedio, 16 november 2016

Link
* Yudy Castro Morales in de partijkrant Granma, 11 november 2016 met:  Particuliere restaurants in de hoofdstad. Controle en succes, in die volgorde?

Privatisering staatsrestaurants in Cuba wordt doorgezet

Gisteren heeft de Cubaanse overheid aangekondigd de privatisering van de 12.988 restaurants van de staat door te zetten. Inmiddels zijn 3.750 van deze grotere en kleinere eetgelegenheden overgegaan in handen van particulieren.

De autoriteiten erkennen, aldus een bericht van het officiële persbureau Agencia de Información Nacional AIN, dat deze vorm van privatisering heeft geleid tot verhoging van de kwaliteit en een versterking van bedrijven hoewel de prijzen ook zijn gestegen. Een functionaris laat weten dat de prijzen nu meer bepaald worden door vraag en aanbod. Soms wordt de centrale prijsbepaling bijvoorbeeld tussen filialen, gehandhaafd. De autoriteiten merken verder dat de particuliere bedrijfsvoering functioneert, maar dat in bedrijven ook de scholing ontbreekt voor deze veranderingen.

13.000 eetgelegenheden in particuliere handen

Ruim 13.000 eetgelegenheden en restaurants zullen ‘voortvarend’ worden overgedragen aan kleine ondernemers of cuentapropistas. Dat kondigde de Minister van Binnenlandse Handel, Mary Blanca Ortega, afgelopen donderdag in Sancti Spíritus aan.

Rijst met gebakken eieren

Volgens Mary Blanca Ortega moet ‘de invoeging van de gastronomie in de niet-staatssector bijdragen tot kwaliteitsverbetering van het aanbod en de dienstverlening.’ Tot nu toe waren alle restaurants in Cuba in handen van de staat. Zij moesten de laatste jaren concurreren met de particuliere eethuisjes (paladares) die een gevarieerder en aantrekkelijker aanbod hebben. In een onderhoud tussen leiders in deze sector, zei de minister dat ‘condities gecreëerd zullen worden voor de herstructurering van het ondernemerschap, de vakscholing en de verhuur van lokalen die nu zijn gesloten omdat ze in slechte staat verkeren.’

Hoofdrol Staat
Zij voegde er aan toe dat ‘de Staat niet het eigendom zal verliezen over de fundamentele productiesectoren van het land die een hoofdrol blijven spelen en waar de staat hoge eisen aan zal blijven stellen.’ Cuba telt ongeveer 13.000 van dergelijke gastronomische instellingen en toeleveringsbedrijven waar 130.000 arbeiders werkzaam zijn.

Bron
* Diario de Cuba
Link
* Meer Spaanstalige details website Cubadebate

Voormalige topsporters beginnen eigen restaurant

Volleybalkampioenen Mireya Luis en Raúl Diago en voormalig Cubaans hoogspringer Javier Sotomayor hebben de sport ingeruild voor het particulier ondernemerschap en zijn een restaurant gestart in Havana. Dat meldt het tijdschrift On Cuba dat in Miami verschijnt en dichtbij het regime in Havana staat. Javier Sotomayor vertelt in het interview dat een restaurant runnen niet gemakkelijk is, maar dat hij nu wel meer tijd voor zijn vrienden en gezin heeft.

Mireya Luis, Javier Sotomayor en Raúl Diago

‘Zij bereikten de top in de Olympische sport, maar staan nu met beide benen weer op de grond met…de beste jobs,’ zegt On Cuba. Mireya Luis bestiert de pizzeriabar Tres Medallas, een oude droom die haar man Gian Carlo Incerti tot werkelijkheid maakte. ‘Ik droomde altijd al van een bar, maar nooit zag ik me zoals nu, er een leiden. De sport heeft me geleerd me in te spannen en te werken in een team en deze deugden komen me nu als ondernemer goed te pas. Maar een restaurant managen is gecompliceerder want een sportploeg werk steeds in dezelfde richting, maar een eigen zaak heeft vele kanten.’ De ex-volleybalster opereert biologisch verantwoord. Ze heeft achter haar huis een tuin van 350 vierkante meter waar allerlei producten worden gekweekt; de zaden komen uit Italië. Raúl Diago heeft een restaurant bar: ‘Ik heb me altijd al ondernemer gevoeld,’ zegt de voormalige kampioen uit de nationale selectie en ooit voorzitter van de Cubaanse Volleybalbond. Een jaar geleden besloot hij definitief te kiezen voor de gastronomie. ‘Ik ben stapje voor stapje deze wereld ingerold.

Diago (rechts), nog  als voorzitter van de volleybond met jong talent Wilfredo Leon

Ik had meer zin dan concrete ervaring, maar ik kreeg een goede band met een chef-kok en die heeft me veel geholpen en geleerd, vooral over de scholing en vorming van het personeel.’ Maar zowel het huis van Diago als het restaurant worden nu op een website te koop aangeboden.

Meer privetijd
Javier Sotomayor, ooit de Prins van de Hoogspringers, heeft sinds kort een eigen restaurant. ‘Ondernemer zijn is moeilijk en vraagt net als de sport veel opoffering. Maar dit werk heeft ook voordelen; je kunt eens een biertje dringen, praten met je vrienden en ik kan meer tijd aan mijn gezin wijden. Van mijn 10e  tot mijn 34^ste was is hoogspringer en zeker, ik hield van die sport,’ zegt hij. Nu op zijn 45^ste levensjaar begint hij een nieuw leven: producten aankopen, menu’s samenstellen, reclame maken en boekhouden….Eén idee spreekt hem aan: ‘Als ik slaag, slaagt mijn familie ook.’

Bronnen
* On Cuba (Engelstalig)
* Diario de Cuba