Journaliste Maartje Duin bezocht in juni en juli Cuba en maakte o.a. voor de VPRO-Gids en Radio 1 reportages over de groeiende populariteit bij Cubaanse jongeren voor het skaten. Ze sprak er o.a. met René Sugar Lecour, tot voor kort manager van een skatepark in Miami, die sinds 2010 duizenden tweedehands skateboards naar Cuba bracht. Hij richtte de stichting Amigo Skate op om skaters in het land van zijn ouders te helpen. De autoriteiten staan zeer gereserveerd tegenover deze sport en dus zijn de skaters overgeleverd aan een willekeurig gedoogbeleid. De revolutionaire buurtwacht heeft Sugar Lecour ervan beschuldigd geld en anti-Castro pamfletten aan de kinderen uit te delen. Zijn stichting zou ‘chaos in de sportgemeenschap’ veroorzaken. Urenlang werden Sugar Lecour, zijn team en de eigenaren van hun bed & breakfast ondervraagd. Hier volgen enkele fragmenten uit de reportage van Maartje Duin.
Het is de eerste zomerdag in Havana en de argeloze voorbijganger op de Avenida Salvador Allende kan getuige zijn van een wonderlijk tafereel. Het verkeer wordt opgehouden door een kluwen jongeren. Sommigen zijn nog kind, anderen al jonge mannen, hun lichamen met piercings en tatoeages versierd. Ze hebben hun armen uitgestrekt en hun blik verwachtingsvol naar boven gericht. Daar, tussen de zuilen van een balkon, staat een teddybeerachtige figuur met een baard. Met een groots gebaar gooit hij telkens iets van het balkon af. T-shirts, petjes en stickers dwarrelen naar beneden. De jongens duwen, schreeuwen, trekken, als eenden om een stuk brood. Wie een pet in veiligheid heeft gebracht, doet een tweede poging voor een sticker. Een oudere dame waagt zich in de menigte – ‘Voor mijn kleinzoon!’ – maar grijpt mis. Een t-shirt blijft hangen in de takken van een boom en wordt net zo lang met schoenen bekogeld tot het valt. Dit zijn de skaters van Havana. Vandaag zijn ze in de skateboardhemel beland, en de man op het balkon is hun God. De skater op Cuba heeft het niet makkelijk. Op het hele communistische eiland is geen skatewinkel te bekennen. Wie zijn skateboard breekt, kan maanden zonder zitten – ‘de donkere maanden’ noemen skaters dat. Online worden Cubaanse creditcards niet geaccepteerd. Bovendien: een skateboard kost al gauw meer dan het gemiddelde maandsalaris van vijftien euro.(…)
Naar de VS
‘Bijna alle skaters die ik ken, willen naar de VS,’ zegt René Sugar Lecour. Velen wagen de oversteek illegaal. Ze gaan direct over zee, of over land via Ecuador, Midden-Amerika en Mexico. Een tocht die weken, soms maanden kan duren. Eenmaal in Miami, waar het gros van de Cubanen woont, kunnen de skaters zich niet meten met Amerikanen die zijn opgegroeid tussen de verts en halfpipes. ‘En ja, dan moet de huur betaald worden. Hun dromen over professioneel skateboarden veranderen in nachtmerries over afwassen,’ lacht René. ‘Het eerste jaar zijn ze vaak depressief. Logisch: de overgang van een hechte gemeenschap in Cuba naar een eenzame grote stad is groot. Ik probeer ze er wel eens van te doordringen dat het in Amerika niet allemaal rozengeur en maneschijn is. Maar het droombeeld van een land waar alles beter is, blijft.’ (…)
Verdacht
Zo bezien is het natuurlijk verdacht wanneer, zoals nu gebeurt, een zelfverklaarde weldoener in hartje Havana Amerikaanse vlaggetjes rondstrooit. Elk stratenblok in Cuba heeft een Comité de Defensa de la Revolución: een buurtwacht die contrarevolutionaire –- of mogelijk contrarevolutionaire – activiteiten rapporteert. Ze hebben gebeld, de politie is in aantocht. Sugar Lecour, inmiddels uit zijn huis gekomen, wacht hun oordeel niet af. ‘Vámonos!’ roept hij, ‘wegwezen!’ Hij pakt zijn skateboard en zet af.(…)
Politie
In het bed & breakfast van René Sugar Lecour blijkt de politie langs geweest, de volgende morgen komt de immigratiedienst. De buurtwacht heeft hem ervan beschuldigd geld en anti-Castro pamfletten aan de kinderen uit te delen. Zijn stichting zou ‘chaos in de sportgemeenschap’ veroorzaken. Urenlang worden Sugar Lecour, zijn team en de eigenaren van hun bed & breakfast ondervraagd. De rest van hun verblijf op het eiland houden twee agenten hen in de gaten.(…)
Linken
* Lees de volledige reportage van Maartje Duin in de VPRO-Gids van 12 juli 2016
* Beluister de documentaire De skaters van Havana gemaakt door Maartje Duin voor Radio 1, 8 minuten en uitgezonden op 21 juli, NPO 1
* Korte reportage (Spaanstalig) van The Guardian, 3 minuten
* Nog 16 foto’s van Cubaanse jongeren en hun skates
* Facebook van Amigo Skate
CUBA 