Goed en gratis onderwijs voor iedereen? (deel 1)

Wie in Cuba werkzaam is in het onderwijs, doet dit niet voor het geld. Zeker niet op de eerste plaats. Rolando Leyva Caballero beschrijft op de website Diario de Cuba de onderbetaling van Cubaanse onderwijzers, de vlucht van docenten naar andere beroepen en de achteruitgang van de kwaliteit van het onderwijs.  Ouders zoeken steeds vaker hun heil bij particuliere onderwijsinitiatieven.

Muurschildering met de tekst: Revolutie is liefde, een leerkracht een van de vruchten

Afgezien van het handjevol leden van de onderwijselite die in opdracht van het Ministerie van Onderwijs en het Ministerie van Hoger Onderwijs in het buitenland rondreizen, moeten de meesten in het onderwijs zien te overleven met een salaris dat onvoldoende is om in de primaire kosten van levensonderhoud te voorzien, ook al ligt dat salaris boven het algemeen geldende minimumsalaris in Cuba.*  De feiten zijn schokkend en zijn oorzaak van het verlies van kwaliteit van het onderwijs zoals veel Cubanen dat zelf ervaren.Men heeft getracht het tij te keren met allerlei onderwijskundige experimenten, maar het bleken kosmetische veranderingen die nauwelijks effect sorteerden. We kennen de introductie van schooltelevisie tot in de uithoeken van Cuba, de introductie van de zogeheten ‘integrale docent’ in het voortgezet onderwijs en het laten overkomen van  duizenden leerkrachten uit het beroepsonderwijs uit de provincie. En er was de oproep aan reeds gepensioneerde leerkrachten om terug te keren in het onderwijs om de tekorten op te vullen.

Groeiende fraude
Het effect van de toelatingsexamens voor het hoger onderwijs – waar ik al eerder op wees – leidde tot een serie schandalen waarbij toelating werd ‘gekocht’ en wijst op een duidelijk verlies van moraliteit die zijn oorzaak vindt in financiële en economische factoren. Hoewel de betrokken ministeries de gevolgen van de crisis rond de leerkracht trachten te minimaliseren, wijzen de feiten in een andere richting. Wie die feiten negeert begaat een ernstige beoordelingsfout met grote gevolgen op korte termijn.

Wandplaat in Cubaans onderwijs

Langzame privatisering
Andere initiatieven en praktijken die niet altijd met het blote ogen te zien zijn, bedreigen de structuur en de ethiek van het bestaande onderwijsmodel dat pretendeert gratis te zijn en iedereen te bereiken. De stapsgewijze privatisering van het onderwijs – vooral binnen het onderwijs aan jong volwassenen –  is een fenomeen waar nog weinig aandacht voor is. Ik wijs op de cursussen in vreemde talen die de Alliance Francaise in Havana verzorgt en ook via een filiaal in Santiago de Cuba en op het groeiend aantal taalcursussen voor leerlingen die in de wijken Vedado en Playa worden gegeven. Ze gaan vaak verder dan taalonderwijs en bieden een algemene culturele en integrale scholing aan. En dan zijn er de nog bijna onzichtbare elitecolleges in Miramar, een is er gelegen aan de Quinta Avenida waar de kinderen van diplomaten en buitenlandse ondernemers, maar ook andere gelukkigen schoolgaan; deze instellingen betalen hun docenten een salaris dat de 100 CUC overstijgt.

Noot
*  Het minimumsalaris in Cuba is 10 dollar of 250 peso’s. Het gemiddelde maandsalaris is volgens officiële bronnen op dit moment 23 CUC. Salarissen in het onderwijs variëren van 400 tot 600 peso’s per maand (16 tot 25 CUC)

Link
* Zie ook op deze Cubaweblog: Engelse cursussen zijn ‘booming, 23 april 2015