Mededeling: CubaTips en Cuba-weblog stoppen, maar Twitter gaat door!

Het zal de lezers van deze Cubaweblog en van de CubaTips van vandaag verrassen, maar ik heb besloten een punt achter twee van mijn Cuba-activiteiten te zetten. Op dit moment eist mijn gezondheid al mijn aandacht op. Ik heb Parkinson en dat betekent dat ik nu aan andere prioriteiten voorrang moet geven, zoals veel bewegen en sporten.

Kees van Kortenhof in gesprek met Max van Weezel bij Het Oog over de 90ste verjaardag van Fidel Castro in 2016.

Ooit begonnen in juni 1990 als een A4-tje Mensenrechtenberichten Cuba, groeide dit initiatief uit tot een actuele Cubaweblog en de wekelijks verschijnende nieuwsbrief CubaTips. Ik stop met de weblog en de wekelijks verschijnende tips. Met Twitter ga ik door.

Voor velen was Cuba in de beginjaren een soort paradijs op aarde. Dankzij uw steun en belangstelling was het mogelijk de andere werkelijkheid van Cuba voor het voetlicht te brengen. Die van een harde dictatuur die achter de zonnige stranden, de schitterende natuur, de aardige mensen, de rum en de vrolijke salsaklanken schuilgaat. Dat is hier en in Cuba gelukkig niet onopgemerkt gebleven.

Kees van Kortenhof

Mededeling van het Bestuur van Glasnost in Cuba:
Het bestuur van de Stichting Glasnost in Cuba acht bovenstaande beweegredenen van haar voorzitter volstrekt onaanvechtbaar en respectabel. Vaak wordt iemand de gemeenplaats toegevoegd dat hij/zij onmisbaar is. In ons geval blijkt dat ook het geval. Pogingen om een vervanger te vinden bleven zonder resultaat. Vandaar dat we hebben besloten deze Cubaweblog en de uitgave van de CubaTips te beëindigen.

Deze Cubaweblog blijft wel als historisch naslagwerk op internet bestaan en via Twitter zal Kees ons regelmatig blijven attenderen op alle nieuws, actualiteiten en andere nieuwswaardigheden rond Cuba.

We adviseren u daarom volger te worden van Glasnost in Cuba via Twitter. 

Volledige inhoudsopgave van de laatste nieuwsbrief van vandaag:

1. Mededeling: CubaTips en Cuba-weblog stoppen; Twitter gaat door
2. Cubaanse artsen weg uit Brazilië
3. Cuba’s voetbalteam deserteert
4. Nieuwe rechtstreekse vlucht VS-Cuba
5. Cartoon: Is de president al terug?
6. Strafexpeditie tegen 16 Cubaanse hotels
7. Cubaans-Amerikaanse Republikeinen verliezen twee bolwerken in Florida
8. De Cubaanse weerman valt uit zijn rol
9. Culturele Agenda
10. Het laatste nieuws.

Twitter
Nu de CubaTips niet meer zullen verschijnen kunt u geïnformeerd worden via Twitter. We adviseren u als abonnee – die vandaag de laatste CubaTips ontvangt – daarom volger te worden van Glasnost in Cuba via Twitter.

De grote vergissing van Fidel Castro

David D’Omni ZF (1984) is een betrokken Cubaanse musicus. Hij groeide op in de wijk Alamar in Havana en maakt deel uit van de interdisciplinaire groep Omni-Zonafranca. Rock, new age, hiphop en reggae hebben zijn muziek beinvloed. Maar hij is ook een politiek betrokken Cubaan; zijn teksten op Facebook bewijzen dat. Hij publiceerde in oktober een post waarin hij de ‘grote vergissing van Fidel Castro beschreef’ namelijk ‘dat hij geen vertrouwen stelde in zijn volk.’ Op 26 november 2016 is het twee jaar geleden dat Fidel Castro overleed. Hier volgt zijn betoog.

Fidel Castro, begin jaren zestig

Ik denk dat Fidel Castro, zoals veel anderen die almaar aan de macht blijven, de grote vergissing beging dat hij geen vertrouwen stelde in zijn volk, dat hij het liet wennen aan paternalisme en dat hij de initiatieven van de hele samenleving fnuikte. Híj was de grote econoom, de grote politicus, de grote kunstenaar, de grote Godgelijkende vader van wie een heel volk afhankelijk was. Dit egovertoon, dat geneigd is de natuurlijke diversiteit van het brede menselijk spectrum te fnuiken en dat berust op een doorzichtig Messiascomplex, heeft tot een diepe morele crisis in onze maatschappij geleid. Geen enkele staatsburger die na 1959 in Cuba werd geboren, ontving voor zijn eigen onbedwingbare ideeën steun onder de bescherming van de grote Vader, die stakingen en partijen verbood en iedere andere sociale manifestatie die zich buiten de lijnen van de enige heersende partij waagde. De emigratie en constante repressie van vrijdenkers gedurende tientallen jaren heeft ons tot een verweesde maatschappij gemaakt. Vader is er niet meer, maar voor hij heenging heeft hij zich gekloond in alle wettige instellingen van ons eiland. Heel de handel, de politiek, de kunst en het onderwijs zijn in handen van twee of drie generaals van het leger. Nu is het aan het maatschappelijk middenveld, uitgedund en gestigmatiseerd, om moedig te vechten voor het zaaien van schaars maar vruchtbaar zaad in de dorre grond die Vader ons heeft nagelaten.

David D’Omni

Welke toekomst?
Hoe dan ook is het van belang om niet alleen te kijken naar de gevolgen van een ‘verlengde’ Fidel, maar ook naar de rol van het maatschappelijk middenveld. Eerst is er het zijn, dan denken, dan doen en vervolgens bezitten, en vanzelfsprekend gaat bezitten vooraf aan geven. Om geld te kunnen geven, moet je geld hebben, om vrede te brengen moet je vrede hebben, om liefde te verspreiden moet je die in je binnenste koesteren en om vrijheid te geven moet je er wat van hebben. Hypocrisie is een duidelijk voorbeeld van geven wat je niet hebt. De lijst van politici die spreken van vrede en legers aanhouden, van kunstenaars die spreken van gemeenschap zonder iets te weten van gedienstigheid en van leiders die spreken van zuiverheid terwijl ze de kiemen van tirannie in hun hart bewaren, is lang. Op deze lijst staan de meesten van ons, daarom kan ik niet spreken over de toekomst van mijn eiland zonder de wereld erbij te halen. Ik zie wel degelijk een toekomst, maar welke toekomst komt er zoals iemand die plant? De toekomst ligt in de waakzaamheid van onze daden nu, er bestaan geen gegarandeerde strategieën, maar het is een feit dat het oprecht handelen van iemand die niet eerloos kan leven, diepe sporen trekt in de geschiedenis.

De mensenrechtengroep Damas de Blanco wordt in Cuba vervolgd

Onszelf
Weliswaar is in mijn land het gebrek aan democratie enorm groot, maar het is niet groter dan het vermogen dat huist in de wil van de mens om in vrijheid te handelen. Wanneer we de schuld voor onze problemen bij anderen en bij externe omstandigheden leggen, geven we onze macht weg. Als de wortel van het probleem niet in onszelf ligt, dan de macht om het op te lossen ook niet. Ik denk niet dat het de tijd is om te wachten op democratische platforms die de regering toch niet wil oprichten. Daarom heb ik het diepste respect voor het Cubaanse maatschappelijk middenveld dat, ondanks slaag en willekeurige opsluitingen, besluit om de teugels van de vrijheid in handen te nemen, en inderdaad scheppen ze zo democratische ruimtes, ook al doet de regering haar best ze te bagatelliseren.

Pedro Pablo Alvarez – vakbondsleider – was een van de velen die deel uitmaakte van het maatschappelijk middenveld in Cuba.

Minderheden
Ieder volk heeft zijn eigen vorm van geschiedenis schrijven volgens zijn cultuur, en in het geval van het Cubaanse volk zou ik een kort historisch overzicht willen geven. In de onafhankelijkheidsoorlogen van de negentiende eeuw, toen we nog een Spaanse kolonie waren, waren de vrijheidsstrijders een minderheid. Pas toen ze zegevierend door de straten trokken sloot het volk zich aan. In de twintigste eeuw waren er andere minderheden die pas nadat ze de overwinnig behaalden, de steun van de aangestoken massa kregen. Heden ten dage is er een andere minderheid, die een meerderheid van het volk niet eens kent. Ik heb het voorrecht om deel uit te maken van dit maatschappelijk middenveld, dat bovendien vreedzaam is en op een dag in de nabije toekomst zegevierend zal optrekken. De boom van de Cubaanse revolutie groeide, droeg vruchten en stierf al lang voor Fidel. Als ik zeg ‘stierf’ bedoel ik dat niet poëtisch; dezelfde grondleggers van deze revolutie eindigden badend in corruptie en zij voor wie dat niet geldt, worden financieel onderhouden, want in dit land is werken met fatsoen onmogelijk is. Onze gefrustreerde ouders zijn het voorbeeld voor de toekomst die ons wacht als wij deze uitgeholde revolutie blijven steunen. Jongeren van nu zien als hun voorbeeld een kelner in een hotel, een gids voor toeristen of een vlot op zee; ingenieurs en leerkrachten zijn straatverkopers van allerlei zaken, die wegglippen voor de politie om te kunnen leven. Zij die nog een of andere studie volgen weten maar al te goed dat hun toekomst niet in Cuba ligt. Dagelijks vertrekken er vliegtuigen uit allerlei provincies van het land vol met Cubanen die niet van plan zijn terug te keren.

 

Leve de familie

Tijd voor democratie
Ik heb alleen maar hoop in dat waartoe we in staat zijn; als we democratie willen is het tijd om democratie in te voeren, als we welvaart willen is het tijd om onafhankelijke vakbonden en instellingen op te richten, als we vrijheid willen, is het tijd om met opgeheven hoofd te lopen en in alle windrichtingen luidkeels de wens tot emancipatie te verspreiden. Dat is allemaal verboden in Cuba, maar het is echt en komt uit het hart, en alleen het maatschappelijk middenveld is in staat gebleken dit kruis te dragen en het stigma te verduren. Het is het bestaande maatschappelijk middenveld dat de drager is van de nalatenschap van Félix Varela en José Martí, en het verbaast me niet dat het door velen wordt belasterd, vervolgd en gevreesd. Die velen zullen zich later voegen bij de lasteraars en vervolgers die zich sinds onheugelijke tijden al voortbewegen in kuddes zonder enig benul van wat het betekent om mens te zijn, uniek, divers en creatief; alles wat een kudde niet is.

Bron
* Facebook David D’Omni ZF, gepubliceerd door de website 14ymedio, 14 november 2018

Linken
* Youtube met de song Iguales (4.27 minuten)
* Youtube met het lied Pasalo (4.57 minuten)

Europarlement: ‘grote bezorgdheid’ over nieuwe grondwet Cuba

De voltallige vergadering van het Europees Parlement (EP) heeft ‘grote zorgen’ over de nieuwe ontwerpgrondwet en het voor februari 2019 geplande referendum in Cuba. Een resolutie ingediend door de Liberale en Conservatieve fracties, werd aangenomen met 325 stemmen voor, 240 tegen en 4 onthoudingen. De sociaaldemocraten stemden tegen evenals links-radicale partijen als Podemos (Spanje) en Groen Links (Nederland).

Tijdens het debat werd herinnerd aan de Overeenkomst betreffende politieke dialoog en samenwerking (PDCA) tussen de EU en Cuba, die in 2017 in werking trad. Deze voorziet in een opschortingclausule wanneer de mensenrechten op het eiland niet worden gerespecteerd. Ter linkerzijde werd o.a. door Elena Valenciano (PSOE-Spanje) opgemerkt dat de indieners van deze resolutie enkel de dialoog met Cuba willen boycotten en het aanstaande bezoek van de Spaanse president Pedro Sánchez aan Cuba willen frustreren.

Participatie organisaties
In de door het Europees Parlement goedgekeurde resolutie wordt kritiek geuit op het feit dat in het constitutionele proces in Cuba ‘elementen als inclusie, tolerantie en respect voor fundamentele burgerlijke en politieke rechten die een democratisch constitutioneel proces zouden kunnen waarborgen, ontbreken’. De resolutie dringt er bij de Cubaanse regering op aan haar mensenrechtenbeleid te herdefiniëren door het aan te passen aan het internationaal recht. Zij dringen erop aan dat de nieuwe grondwet alle maatschappelijke organisaties en leden van de politieke oppositie in staat stelt actief deel te nemen aan het politieke en sociale leven, zonder dat er beperkingen worden opgelegd.

Geen verbeteringen
Ook veroordeelt de resolutie ‘willekeurige detentie, vervolging en pesterijen en aanvallen tegen vreedzame dissidenten, onafhankelijke journalisten, mensenrechtenactivisten en leden van de politieke oppositie in Cuba’. De leden van het Europees Parlement ‘betreuren’ dat ‘de situatie op het gebied van mensenrechten en democratie niet is verbeterd, ondanks de goedkeuring van de samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en Cuba, die in 2017 in werking is getreden. Ze roepen op tot naleving van de bindende verplichtingen die in die overeenkomst zijn vastgelegd, vooral die over de eerbiediging van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden, en herinnerden dat als dat niet het geval is, het samenwerkingsverdrag kan worden opgeschort. De resolutie in het Europees Parlement is een initiatief van christendemocraten, conservatieven en liberale Europarlementariërs. Ze werd ingediend, één week voor het historische bezoek van de Spaanse president Sánchez aan het eiland, het eerste officiële bezoek van een Spaanse president in 32 jaar.

Bron
* Diverse persbureaus, de website 14ymedio, 15 november 2018

Hoe Che ‘de koning van de suiker’ zijn rijkdom afnam

Julio Lobo (1898) was tot 1958 de rijkste mens van Cuba. Hij werd ‘de koning van de suiker’ genoemd en bezat 14 suikercentrales. BBC Mundo beschrijft hoe Che Guevara in oktober 1960 Lobo’s rijkdom in beslag nam. In de jaren vijftig werd zijn bezit op 2 miljard dollar geschat.

Julio Lobo

Die nacht van de 11^e oktober 1960 reed er een zwarte Chrysler door de straten van Havana. In de auto zat Julio Lobo, de rijkste man van Cuba die nog niet besefte dat hij naar een bijeenkomst ging die de rest van zijn leven zou bepalen. De Chrysler parkeerde tegenover de kantoren van de Nationale Bank van Cuba. Lobo die enigszins kreupel liep, betrad het gebouw waar de nieuwe president-directeur van de Nationale Bank, Ernesto ‘Che’ Guevara, sinds enkele maanden zetelde. Lobo was te middernacht door Che opgeroepen voor spoedoverleg. Ze zaten tegenover elkaar aan een tafel vol stapels papieren in een dichte wolk sigarenrook. Aan de ene kant de sobere communist met zijn baret, de kopie van de Nieuwe Mens, aan de andere kant het symbool van de bourgeoisie van het eiland, het ultieme symbool van het Cubaans kapitalisme. ‘Het was een uniek moment; daar ontmoette het Cuba van vóór en na 1959 elkaar en men kon zien dat het uur van de waarheid had geslagen,’ aldus John Paul Rathbone, auteur van De suikerkoning van Havana: de opkomst en ondergang van Julio Lobo, Cuba’s laatste tycoon.

Het Volk
Guevara hield het kort. Hij nodigde Lobo uit de suikersector in de nieuwe regering te leiden in ruil voor zijn bezittingen. Hij zei hem ook dat er in de nieuwe samenleving geen ruimte meer was voor het kapitalisme en nodigde hem uit zijn kant te kiezen. Lobo zou in zijn villa kunnen blijven wonen en het vruchtgebruik kunnen krijgen van de Tinguaro, een van zijn 14 suikercentrales en zijn meest geliefde. De andere 13 centrales, pakhuizen, raffinaderijen, de radiostudio’s, de bank, de rederij, de luchtvaart -maatschappij, verzekeringen en de oliemaatschappij zouden overgaan in handen van het Volk of de Revolutie. Lobo reageerde niet ter plekke en vroeg om enkele dagen bedenktijd. De volgende ochtend, toen hij op zijn kantoor kwam, vroeg hij zijn secretaresse om hem te helpen bij het zoeken naar enkele belangrijke documenten, die nu nog steeds in handen zijn van zijn nakomelingen in Florida. ‘Dit is het einde,’ zei hij. Twee dagen later zat hij in een vliegtuig dat hem naar de VS bracht en keek uit over zijn geboorteland, ‘het eiland waar hij het meest van hield’.

Suikerrietplantage

De bloei
Lobo was als 2-jarige in Cuba aangekomen, afkomstig uit Caracas, waar hij in 1898 werd geboren. Zijn familie, Sefardische joden, had zich daar gevestigd na een lange reis van Nederland via Spanje naar Portugal en Curaçao. ‘Vader verkreeg een fortuin in Cuba en Julio wordt, net als bijna alle kinderen van rijke mensen, naar de Verenigde Staten gestuurd om te studeren. Dan gaat hij terug naar Cuba en begint hij aan de bouw van zijn suikerrijk,’ zegt Rathbone. In zijn boek Cuba, The Pursuit of Freedom, schat historicus Hugh Thomas dat Lobo in 1958 bijna 405.000 hectare van het land in Cuba beheerste. Hij controleert het grootste deel van de in cultuur gebrachte suikerrietvelden in Cuba. De suikercentrales van Lobo leverden 4 van de 6 miljoen ton suiker die het land jaarlijks produceerde. ‘Cuba en suiker waren in die tijd het equivalent van Saoedi-Arabië en olie nu. Vanuit Havana werden de suikerprijzen op de wereldmarkt gecontroleerd. En achter die prijzen zat Julio Lobo,’ voegt Rathbone toe. Met de inkomsten uit suiker breidde Lobo’s ‘imperium’ zich uit tot het bankwezen, de scheepvaart en de luchtvaart. Volgens zijn biograaf, was een van zijn doelen om het Amerikaans kapitaal van het eiland te verdrijven. ‘Lobo verdiende zijn fortuin in Cuba en investeerde het in Cuba. Hij kocht veel suikermolens van Amerikanen omdat hij geloofde dat de Cubanen de controle over het land moesten hebben,’ zegt Rathbone. ‘Het is een aspect uit zijn leven dat wijst op nationale trots en vaderlandsliefde onder een bepaald deel van de Cubaanse bourgeoisie op het eiland. Dit in tegenstelling tot de clichés die er  bestaan over de bourgeoisie en de Cubanen voor de revolutie,’ zegt de schrijver.

Museo Napoleonico in Havana

Nieuw fortuin
Na zijn vlucht naar New-York verkreeg Lobo nieuw kapitaal op Wall Street, maar binnen vijf jaar raakte hij opnieuw bijna alles kwijt. Hij besloot vervolgens naar Spanje te gaan. Hij was een bewonderaar van generaal Francisco Franco en had al eerder financieel bijgedragen aan zijn strijd tegen de Republikeinen. Hij zou echter ook geld geven aan de rebellen die Fidel Castro leidde in de Sierra Maestra. Met zijn rijkdommen financierde hij ook het Museo Napoleónico in Havana met grootste verzameling memorabilia over Napoleon buiten Frankrijk. Lobo stierf op 20 januari 1983 in Madrid. Volgens Ratbone had hij minder verdriet over het verlies van zijn suikerraffinaderijen en andere rijkdommen, maar was het vooral het verlies van de schilderijen van Bartolomé Esteban Murillo, Diego Rivera, Da Vinci en Salvador Dalí die hem pijn deden. Die had de staat na zijn vertrek uit Cuba  geconfisqueerd.

Bron
* BBC News Mundo, 10 november 2018

Link
* Boekbespreking van The Sugar King of Havana: The Rise and Fall of Julio Lobo, Cuba’s Last Tycoon by John Paul Rathbone, Amercias Quarterly, Lente 2011

Einde bliksemcarrière van Alejandro Castro Espín?

Volgens The New Yorker wordt de politieke positie van de zoon van Raúl Castro,  Alejandro Castro Espín, bedreigd door zijn mogelijke rol bij de akoestische aanvallen, die bij Amerikaanse en  Canadese diplomaten in Havana gezondheidsprobleem veroorzaakten. Alejandro was chef van de Commissie voor Defensie en Nationale Veiligheid. Die afdeling bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken werd in maart ontmanteld.

Alejandro Castro Espìn

Volgens de reportage in The New Yorker The Mystery of the Havana Syndrome waren er toen al geruchten over een gedwongen terugtreding van Castro Espín. Hij werd eerder aangeduid als een mogelijke opvolger van zijn vader. In januari 2018 bleek dat hij niet op de kandidatenlijst van de Nationale Assemblee stond, een voorwaarde om president te worden. In april werd zijn vader opgevolgd door Miguel Díaz-Canel als president van het land. Amerikaanse ambtenaren die hem leerden kennen vanwege zijn rol bij de totstandkoming van de diplomatiek betrekkingen tussen de VS en Cuba, deelden The New Yorker mee dat hij niet langer reageerde op hun mailtjes. Zij meldden ook dat Castro Espín in ‘isolement verkeert en nog zelden in het openbaar verschijnt’. Hij zou een soort huisarrest hebben gekregen, een zogeheten plan de piyama. Deze term wordt in Cuba gebruikt wanneer een politicus in ongenade is gevallen, niet langer nuttig is voor het  regime of een te grote populariteit dreigt te verwerven.

Akoestische aanval
Een bron bij het Ministerie laat weten ‘dat hij met ons werkte en het zou verschrikkelijk zijn als hij gestopt zou zijn vanwege de verandering van het beleid van de VS’. Een voormalige bekende van Fidel Castro suggereert aan The New Yorker een ernstiger reden: ‘Alexander zou ontslagen kunnen zijn omdat hij verantwoordelijk was voor de akoestische aanvallen op personeel van de Amerikaanse en Canadese ambassade in Havana. Hij zou daar op eigen initiatief opdracht toe hebben gegeven, zonder medeweten van zijn vader. Het is de enig mogelijke verklaring voor Raúl’s besluit om hem te straffen,’ zegt de bron.

President Obama verlaat het Paleis van de Revolutie; achter hem met rode das: Alejandro Espín.

Prominent
Met de mogelijke verdwijning van Castro Espín uit de kring van Cubaanse machtigen, verdwijnt een speler die een doorslaggevende rol heeft gespeeld bij enkele fundamentele kwesties op de internationale agenda van Raúl Castro. Toen Raúl Castro in april 2015 een ontmoeting had met de Amerikaanse president Barack Obama tijdens een historische bijeenkomst in Panama, maakte Castro Espín deel uit van de kleine groep die in de ruimte bleef waar de twee met elkaar spraken. Hij speelde een onzichtbare hofdrol tijdens de 18-maanden durende geheime onderhandelingen tussen beide landen en de aankondiging van de détente op 17 december 2014, toen zijn vader en Obama het begin van de dooi aankondigden. Onderdeel van de onderhandelingen was de vrijlating van de zogeheten Cuban Five, de Cubaanse spionnen die in de VS gevangen zaten. Hij was ook de eerste die in militair uniform, drie van deze spionnen veroordeeld tot lange gevangenisstraffen in de Verenigde Staten, bij terugkeer in Havana op het vliegveld begroette. Toen Raúl Castro paus Franciscus ontmoette in het Vaticaan, stond zijn zoon dicht bij hen.

Alejandro signeert een van zijn boeken.

Rusland
Daarnaast had Alejandro in 2017 een ontmoeting met de secretaris van de Russische Veiligheidsraad, Nikolai Pátrushev, om de samenwerking op het gebied van computer-beveiliging te bespreken. In 2014 heeft Castro Espín in Moskou een ‘memorandum van samenwerking’ voor de twee inlichtingendiensten van Rusland en Cuba ondertekend.

Bron
* Diario de Cuba, 12 november 2018

Link
* Adam Entous, The New Yorker, 9 november 2018: Exploding mojito’s, the first sonic attacks targeting diplomats in Cuba may have taken place thirty years ago.

Prijzen stijgen, maar salarisverhogingen blijven uit

Het salaris is voor Cubanen op dit moment het grootste probleem. Raúl Castro erkende dit al in 2006 en Ulises Guilarte de Nacimiento, secretaris-generaal van de vakcentrale CTC, blijft de werknemers tot vandaag om geduld vragen. Volgens het Nationaal Bureau voor de Statistiek (ONEI) bedroeg het gemiddelde maandsalaris in 2017 740 peso’s of 26,50 dollar. In de onderwijssector was het 549 peso’s’ of 19,46 dollar en in de gezondheidszorg 833 peso’s of 25,84 dollar. Uit studies – o.a. Cambios en Cuba 2010 van Oscar Espinosa Chepe – blijkt dat de koopkracht van een maandsalaris tussen 1989 en 2009 aanzienlijk daalde als gevolg van de geaccumuleerde inflatie. De waardedaling bedroeg 74% ten opzichte van 1989. Ook de nominale loonsverhogingen hebben de koopkracht verre van gecompenseerd.

Lage lonen verslechteren de kwaliteit van het leven en ontmoedigen werk en productie, bevorderen de instabiliteit op de arbeidsmarkt, leiden tot diefstal, corruptie, de trek van het platteland naar de steden en de emigratie. Terwijl de regeringen van Cuba en de Verenigde Staten elkaar bij de VN bestreden vanwege het economisch embargo van de VS, schreven vele duizenden Cubanen zich in voor de visaloterij van de Amerikaanse ambassade in Havana. Uises Guilarte de Nacimiento, secretaris-generaal van de staatsvakcentrale CTC, lanceerde eind oktober in Santiago de Cuba oplossingen voor de salarisproblemen. Maar daarvan is niets terug te vinden in de teksten die aan het 21^ste Congres van de CTC, te houden in 2019, zijn voorgelegd. Guilarte, ook lid van het Politbureau van de Cubaanse Communistische Partij, herhaalde zijn argumenten op de Provinciale Conferentie van de CTC in Pinar del Río begin november. Leden van de CTC hebben tijdens bijeenkomsten van de bond tussen juni en oktober in bedrijven en tijdens bijeenkomsten op provinciaal en gemeentelijk niveau, herhaaldelijk aangedrongen op verbetering van de salarissen. Het onderwerp kwam ook aan de orde tijdens de vergaderingen die nu in het hele land plaatsvinden om de nieuwe grondwet van de Republiek Cuba te bespreken.

Raúl Castro

Discipline
In zijn toespraak van 26 juli 2007 zei Raúl Castro, toen nog eerste vicepresident en tijdelijk vervanger van de zieke Fidel Castro: ‘We zijn ons er evenzeer van bewust dat, temidden van de extreme objectieve moeilijkheden waarmee we te maken hebben, de lonen nog steeds duidelijk onvoldoende zijn om aan alle behoeften te voldoen. Dat betekent dat het praktisch onmogelijk is om het socialistisch principe te waarborgen dat ieder bijdraagt naar zijn vermogen en verdient vanwege zijn arbeid. Daardoor komt ongedisciplineerd gedrag aan de oppervlakte dat moeilijk uit te roeien is, ook wanneer de objectieve redenen ervan al lang  zijn verdwenen.’ De fundamentele maatregelen die Raúl Castro op 24 februari 2008 aankondigde toen hij werd benoemd tot voorzitter van de Staatsraad en de Raad van Ministers, waren ‘de afschaffing van absurde verboden, de geleidelijke en voorzichtige herwaardering van de peso (de afschaffing van de dubbele munteenheid), het herstel van de koopkracht en van de relatie tussen de inkomsten van iemand en het werk dat men er legaal voor doet. Om traumatische effecten te voorkomen, moet elke wijziging van de dubbele munteenheid gepaard gaan met een integrale aanpak, waarbij onder meer rekening wordt gehouden met het salarissysteem, de prijzen bij de detailhandel, de miljoenen subsidies die er momenteel voor iedere Cubaan bestaan voor ontelbare diensten en producten zoals die worden verstrekt via de rantsoenering of libreta. Gezien de huidige toestand van onze economie zijn deze subsidies irrationeel en onhoudbaar,’ aldus Castro.

Wisselkoersen
Na zoveel jaren, aldus de secretaris-generaal van de CTC, ‘ligt de oplossing in de uitvoering van een algemene hervorming van het salaris, die wordt bepaald door drie variabelen: het oplossen van de monetaire en wisselkoersverschillen, het waarborgen van een basispakket van goederen en diensten, het vaststellen van een minimaal pakket voor het levensonderhoud op basis van een landelijk vastgesteld minimumloon.’ Guilarte deed een beroep op het vertrouwen van de werknemers bij ‘de oplossing van dit probleem, dat voor ons nog steeds een prioriteit is om op de kortst mogelijke termijn op te lossen.’ De mogelijke afschaffing van de dubbele valuta (CUC’s en nationale peso’s) werd al in 2012 aangekondigd bij de presentatie van de Lineamientos of Richtlijnen.  Rodrigo Malmierca, Minister van Buitenlandse Handel en Investeringen, zei eind oktober dat hij denkt dat het binnenkort zal gebeuren, maar dat het besluit is uitgesteld omdat de maatregelen om de negatieve effecten op de economie te verlichten worden geëvalueerd: ‘Ik spreek niet over dit jaar. Het is een complexe kwestie omdat we niets willen doen dat onze bedrijven en de bevolking schade berokkent,’ aldus de minister.

Kleine zelfstandigen
De autoriteiten frustreren het werk van de kleine zelfstandigen. Velen van hen behoren tot de honderdduizend arbeiders die bij staatsbedrijven zijn ontslagen. Hun werk als kleine zelfstandigen is een welkome aanvulling op de macro-economie, leidt tot verhoging van de belastingopbrengsten en verhogen daardoor de kwaliteit van het leven van veel Cubanen. De verstrekking van nieuwe vergunningen voor deze succesvolle activiteiten is sinds 2017 afgeremd en de accumulatie van rijkdom is nog steeds verboden. Dit heeft geleid tot het vertrek van ondernemers naar buurlanden waar ze met hun spaargeld nieuwe bedrijven opzetten. Verwacht wordt dat in december de verstrekking van vergunningen voor kleine ondernemers weer wordt hervat. Maar de interesse om een klein bedrijf op te zetten is verminderd door alle geboden en controles, de daling van het aantal toeristen uit de VS en de dwingende overmacht van staatsbedrijven in de toeristensector.

Groei
Het bruto binnenlands product (BBP) groeit in 2018 met 1%, hoewel de doelstellingen van de sectoren toerisme, suiker en mijnbouw niet zullen worden gehaald, aldus Alejandro Gil, hoofd economie en planning, tijdens de vergadering van de Raad van Ministers op 30 oktober, voorgezeten door president Díaz-Canel voordat deze Rusland, China, Noord-Korea, Vietnam en Laos bezocht. In 2019 zal het gebrek aan liquide middelen en de inkrimping van de importen blijven bestaan. Dat kan de industrie treffen met als gevolg tekorten aan grondstoffen en reserveonderdelen, met als gevolg contractbreuk, de onmogelijkheid van extra prestatiebeloningen en het ontslag van werknemers. De loonhervorming zou opnieuw kunnen worden uitgesteld.

Bron

Miriam Leiva

Miriam Leiva (1947), website Cubanet, 10 november 2018
Leiva is sinds 1995 onafhankelijk freelance journalist. Vicevoorzitter van het Manuel Márquez Sterling Verband van Journalisten, medeoprichter in maart 2003 van de Damas de Blanco. Daarvoor was zij diplomaat, gastdocent aan het Hoger Instituut voor Internationale Betrekkingen. Ook werkte zij als ambtenaar bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar zij in 1992 werd ontslagen. Ze heeft een blog Reconciliacion Cubana.

CubaTips: Kleine ondernemers, economie, hondenkapsalon, foto’s van 1895 tot nu, Putin’s wensen en Celia Cruz

In de CubaTips van vandaag treft u veel economisch getint nieuws over Cuba aan. Zoals een bericht uit het Financieele Dagblad (FD) over de tegenvallende groei van de Cubaanse economie. De Cubaanse bevolking ondervindt de gevolgen aan den lijve: steeds minder én duurder dagelijks voedsel.

Honderd foto’s uit Cuba van 1895 tot nu

Jongeren zien geen toekomst of zoeken juist naar mogelijkheden om gebruik te maken van een zekere economische vrijheid. Ze beginnen bijvoorbeeld een hondenkapsalon in Havana zoals in de reportage van ARTE TV is te zien.

En de kleine ondernemers hopen op nieuwe mogelijkheden nu zowel de Panamese als Uruguyaanse overheid een speciaal visum verstrekt voor Cubaanse beginnende kleine ondernemers.
En natuurlijk is er weer een culturele agenda en het laatste nieuws.

Volledige inhoudsopgave nieuwsbrief van vandaag.

1. Van de redactie
2. Nieuwe opening voor kleine ondernemers
3. ARTE TV: Cuba: een generatie in transitie
4. Honderd foto’s uit Cuba van 1895 tot nu
5. De wensenlijst van Putin
6. Expositie: Voor altijd Celia
7. Tegenvallende export drukt groei economie
8. Foto: quinceañera
9. Culturele Agenda
10. Het laatste nieuws

Oproep tot respect voor elk politiek gedachtengoed

Roberto Carcassés, musicus en leider van de groep Interactivo, is woonachtig in Havana en schrijft op zijn Facebookaccount over het debat dat in Cuba plaatsvindt over de nieuwe grondwet. Roberto Carcassés: ‘Ik denk dat een van de belangrijkste elementen in de nieuwe grondwet moet zijn, dat alle vormen van politiek gedachtengoed gegarandeerd zullen zijn.’

De muziekggroep Interactivo met rechts pianist Roberto Carcassés

Carcassés herinnert aan de oproep van de Cubaanse autoriteiten en de Nationale Assemblee waarin zij de Cubanen vroegen naar hun mening over de nieuwe grondwet. ‘Ik had nooit kunnen denken dat ik in mijn leven nog die mogelijkheid zou krijgen, gezien het grote aantal mensen dat geboren wordt en sterft zonder deze kans.’ Zijn vrienden en bekenden vertelden hem echter dat zijn mening van geen belang zou zijn, want de regering ‘zal zoals altijd, doen wat ze wil’. (…) ’Maar ik vertegenwoordig hier niemand anders dan mezelf. Ik zou denken en willen dat iedereen zichzelf kan vertegenwoordigen en kan leven in vrijheid, verantwoordelijkheid en met een gezond verstand,’ voegde hij eraan toe.

Verraad
De musicus ging in op het controversiële begrip ‘verraad aan het vaderland’ in de tekst van de ontwerpgrondwet. ‘Geen enkele Cubaan die de oprechte bedoeling heeft om zijn land met vreedzame middelen, met redenen en goede daden te verbeteren, kan worden beschouwd als een verrader van zijn land, zelfs als hij het niet eens is met het socialisme als systeem,’ aldus Carcassés. ‘Als dit begrip in de grondwet wordt opgenomen, kan iedereen als een verrader worden beschouwd die een systeem wil consolideren dat al zijn economische ondoelmatigheid heeft bewezen en, op zijn zachtst gezegd, ideologisch discutabel is’. Carcassés geeft toe dat het Cubaanse socialistisch proces gunstige gevolgen had voor Cuba, maar ‘de ideologische starheid, de onderdrukking en het slechte economische beheer van het socialistische programma, ontgoochelden vanaf het allereerste begin veel mensen en zij staakten het gesprek over ideeën met hun leiders.’ Om die reden, zegt de musicus, moeten zij die geëmigreerd zijn en de bewoners van het eiland ‘dezelfde rechten hebben als degenen die het huidige project van de Revolutie verdedigen. We maken allemaal deel uit van wat wordt omschreven wordt als het volk van Cuba en ik geloof dat we op een punt zijn beland waar ieder van ons de dialoog kan voeren en naar de ander kan luisteren, ook naar degene die niet denkt zoals ik, maar mij met respect behandelt en van wie ik iets kan leren.’

Robertico Carcassés

Investeringen
Over de economische situatie van het eiland, zegt hij dat Cubanen de eersten zijn die er belang bij hebben ‘een land achter te laten waar ze trots op zijn en waar ze niet weg willen.’ Daarom moeten buitenlandse investeringen worden bevorderd, maar moeten ook ‘investeringen van Cubanen in hun eigen land, in kleine, middelgrote en grote bedrijven, afhankelijk van het kapitaal dat ze hebben, bevorderd en ondersteund worden’. (…) ‘Op economisch gebied moet van alles gebeuren. Er is hier geen cement, er zijn geen spijkers, geen vloerkleden, geen transport, enz. Cubanen, ongeacht van waar ze komen of waar ze zich bevinden en wat ze denken, zullen het meest geïnteresseerd zijn om hun creativiteit en middelen in te zetten, zodat ieder van ons zich kan ontwikkelen in overeenstemming met zijn kwaliteiten en in het bezit van echte economische en politieke macht om onze dromen te realiseren, in solidariteit en met een sociaal geweten.‘

Sancties
Robertico Carcassés werd in september 2013 voor onbepaalde tijd uit de officiële muzieksector verwijderd als represaille voor de politieke kritiek die hij tijdens een rechtstreekse televisie-uitzending uitte over het gebrek aan vrije verkiezingen en de achterstelling van dissidenten in Cuba. Ook eiste hij ‘vrijheid van informatie’. Hij bepleitte de vrijlating van de helden van de Cuban Five, maar ook van dissidenten. ‘Militanten van de partij of dissidenten, alle Cubanen hebben dezelfde rechten,’ zei hij toen tegen de president.

Bron
* Diario de Cuba, 9 november 2018

Linken
* Zie deze Cubaweblog van 14 september 2013: Oproep via Cubaanse staatstelevisie voor meer vrijheid
* YouTube: De 30 seconden televisie met kritiek van Robertico Carcassés.

Waarom wapens uit Rusland?

Er wordt een wagen met bevroren kip uitgeladen bij het winkelcentrum Carlos III Plaza. De menigte werpt zich erop. Er wordt geschreeuwd, geduwd en getrokken. Twee mannen pakken verschillende dozen bevroren kip en schreeuwen: ‘Die zijn van mij’. Het is dinsdag en twee dagen geleden werd bekend dat Rusland Cuba kredieten zal verlenen voor de aankoop van wapens.

Putin: ‘Wij willen terug naar Cuba. Met drie militaire bases, één voor de inlichtingen, één voor multifunctionele nucleaire onderzeeërs en de derde voor intercontinentale raketten.’ .De Cubaanse president Díaz Canel: ‘Maar hou je de die Russissche wasmachines merk Aurika dan thuis?’ (Cartoon van Lauzan)                                                                                        NB.: De wasmachine van het merk Aurika kwam destijds uit de voormalige Sovjet Unie.

Het nieuws van de 50 miljoen dollar die Moskou aan het eiland geeft om de militaire sector te versterken, is een klap in het gezicht van veel Cubanen die geconfronteerd worden met voedseltekorten en stijgende prijzen. Midden in de steeds groter wordende schaarste is het onbegrijpelijk dat een van de afspraken die met het Kremlin zijn gemaakt, gericht zijn op troepentraining, de inkoop van munitie en de uitrusting voor oorlogsdoeleinden. Het is des te absurder omdat Cuba niet betrokken is bij een gewapend conflict, geen territoriale disputen binnen zijn grondgebied kent en waarschijnlijk ook niet door een buitenlandse mogendheid zal worden aangevallen. Het verspillen van dit geld kan slechts verklaard worden als onderdeel van een geopolitiek plan van het Kremlin, richting het Witte Huis. Dat is vaker gebeurd op dit eiland dat al eerder een diplomatiek schaakstuk was tussen deze twee landen.

Uitstalkast
Sinds enkele jaren is de geest van de Koude Oorlog teruggekeerd en de recente diplomatieke toenadering tussen Vladimir Putin en Miguel Díaz-Canel doet denken aan de tijd dat Cuba dichtbij de Sovjet-Unie stond, zijn soldaten in Afrika inzette om Moskou te behagen en aanzienlijke middelen uit de Russische schatkist ontving om sociale verworvenheden te etaleren die het, rekening houdend met het eigen economische potentieel, niet zelf kon betalen. Cuba was een etalage, een speerpunt en kanonnenvoer voor de Sovjet Unie en is nu de lanceerplaats voor het expansionisme van Putin in Latijns-Amerika. Een triest lot voor een land waar de autoriteiten de retoriek van de soevereiniteit herhalen, terwijl ze iedere dag meer afhankelijk zijn van andere regeringen om de schuldenlast te verminderen en fondsen of subsidies ontvangen om – hoe dan ook – ons mislukt systeem te subsidiëren

Welkom in Cuba

Verloren tijd
Het is belachelijk om oorlogje te spelen. Niet alleen omdat de nationale economie niet in staat blijkt het hoofd te rechten en duizenden Cubanen hun koffers pakken om aan het eiland te ontsnappen. Ze zijn moe van het wachten op een herstel dat niet komt. Het is ook een bewijs van de verbroken relatie tussen het Plein van de Revolutie en de straat. Terwijl sommigen nadenken over hoe ze een vinger in het oog van Washington kunnen steken, willen burgers een beleid dat welvaart, ontwikkeling en verbeteringen in de dienstverlening bevordert. Met het nieuws over de 50 miljoen dollar om wapens te kopen, wordt men herinnerd aan de vele verloren uren die verschillende generaties Cubanen moesten besteden aan militaire trainingen, evacuatieoefeningen en belachelijke manoeuvres om ons te verdedigen tegen een vijand die nooit kwam. Dat waren de jaren waarin de officiële propaganda de angst voor een buitenlandse invasie zeer vakkundig gebruikte om ons te dwingen de rijen te sluiten en ons op te sluiten. De suggestie van een onmiddellijk gewapend conflict werd gebruikt als grap, afleiding en dreigement.

Geloofwaardig
Het oorlogsverhaal wordt echter minder geloofwaardig. De echte strijd is de strijd die we dagelijks meemaken om voedsel te vinden, om van de ene plaats naar de andere te reizen, om medicijnen te krijgen en de voortdurende strijd met de buitensporige bureaucratie. Al die wapens die worden gekocht zijn niet bedoeld om een vijand af te schrikken, maar om ons als burgers bang te maken. Het zijn de kogels van de overreding en de bedreiging die op ons neer zullen vallen.

Bron
* Yoani Sánchez, website 14ymedio, 5 november 2018

Kunstenaarsbond uitgesloten van debat over nieuwe grondwet

De officiële kunstenaarsbond Unión de Escritores y Artistas de Cuba, UNEAC, heeft gisteren laten weten niet deel te nemen aan het landelijk debat over de komende nieuwe grondwet. Zij roept de leden op zich aan te sluiten bij de debatten in de wijken en bedrijven. Volgens de Cubaanse autoriteiten hebben 7,3 miljoen mensen aan deze debatten deelgenomen die op 15 november worden afgesloten. In de afgelopen weken hebben leden van de UNEAC geprotesteerd tegen het feit dat de organisatie geen rol mag spelen in het debat over de nieuwe grondwet.

De UNEAC zegt in een verklaring: ‘In tegenstelling tot de volksraadplegingen van de afgelopen jaren, nemen de politieke en massaorganisaties die deel uitmaken van onze civil society, niet als zodanig deel aan dit proces’, aldus een communiqué van de leiding van de UNEAC op de website. In de voorbije weken hebben diverse leden van de UNEAC o.a. via hun Facebook geprotesteerd tegen de weigering deel te nemen aan de besprekingen over een nieuwe grondwet. Onder hen is de hoogleraar Economie, Esteban Morales. Hij schreef vorige week een brief aan de vice-minister van Cultuur, Fernando Rojas, waarin hij o.a. een tweet van de vice-minister bekritiseerde. Vice-minister Rojas zei ‘elke elitaire visie die ons probeert te scheiden van ons volk te verwerpen, evenals onverantwoorde criteria en manipulaties die proberen de vermeende schending van de mensenrechten in Cuba, met name die van intellectuelen, te framen.’  In de verklaring van de UNEAC wordt geconstateerd dat de critici die aandringen op debat binnen de bond ‘de autoriteit en het prestige van UNEAC in twijfel hebben getrokken.’ De bond zegt nooit ‘het debat te hebben ontweken, hoe complex het ook mag zijn’ en altijd ‘de cultuur verbonden aan een Revolutie die ruimte biedt voor authentieke artistieke creaties, te hebben verdedigd’. Ook verwerpt de bond ‘de gewetenloze wijze waarom media betaald door de vijand de debatten proberen te beïnvloeden’. De bond spreekt van ‘gezagsondermijnende projecten die proberen ons te verdelen’ en noemt dit ‘een globale koloniale vloedgolf’.

De voorzitter van de UNEAC, Miguel Barnet, is een getrouwe volgeling van het regime.

Kritiek
Esteban Morales noemt het ‘een gigantische politiek fout’ om de kunstenaarsbond UNEAC geen rol te laten spelen in het debat. De historica Gladys Marel García beschuldigt in een protestbrief president Díaz Canel en de leiding van de partij ervan Miguel Barnet (voorzitter van de UNEAC) opdracht te hebben gegeven te voorkomen dat de UNEAC aan het debat deelneeemt. ‘Hij die dit besluit neemt discrimineert ons en schendt de rechten van de collega’s van de schrijversbond’. Schrijver en journaliste Gisela Arandia Covarrubias schreef ook een brief waarin zij de gang van zaken bekritiseerde. Zij wijst erop dat de UNEAC als ngo ‘evenals andere groepen in de samenleving zoals docenten, artsen, juristen, boeren, arbeiders, wetenschappers, studenten, kleine ondernemers, kerken of huisvrouwen’ dezelfde rechten hebben. Arandia benadrukt dat het hier niet om ‘een voorrecht noch een privilege gaat, maar om het recht van deelname.’

Volksraaadpleging
Zodra de volksraadpleging op 15 november is afgerond, worden de voorstellen aangeboden aan de Nationale Commissie voor de Grondwetshervorming. Deze zal een nieuw document opstellen en aanbieden aan de Nationale Assemblee die daarover discussieert en haar goedkeuring zal verlenen. In februari zal dit document tijdens een volksraadpleging aan de Cubaanse burgers ter beoordeling worden voorgelegd.

Bronnen
* Persbureau EFE en de website 14Ymedio, 5 november 2018

Linken
* Commentaar van de site Diario de Cuba: Why are members of the UNEAC being left out of discussions on the new Constitution? 31 oktober 2018
* De Open Brief van Esteban Morales aan vice-minister Rojas, 30 oktober 2018