Voor een pers zonder stilzwijgen (deel 1)

Eén van de twee was twee jaar werkloos geweest. De ander ging naar Miami en werkt, volgens de Cubaanse regering, voor de pers van het imperialisme, terwijl de derde korte berichten maakt voor een lokaal Cubaans radiostation en droomt van onderzoeksjournalistiek. Alle drie zijn afgestudeerd aan universiteiten op het eiland, zijn talenvolt en willen dingen doen, maar hen rest slechts beroepsfrustratie.

granma-voorpagina-19april2018

‘Opnieuw een 19e april vol successen’

Vrijdag begon in Havana het congres van de Unie van Journalisten van Cuba (UPEC) in Havana, waar 267 verslaggevers, redacteuren, fotojournalisten en nieuwsdirecteuren uit het hele land bijeenkwamen. De bijeenkomst vond plaats tegen de achtergrond van verwachtingen die variëren van het ene uiterste tot het andere. De slotverklaring kan een vernieuwingsimpuls betekenen voor de pers of is een keurslijf, nog strakker dan de huidige beroepsuitoefening al is.

Ingewikkeld scenario
Zoals tijdens elk conclaaf van UPEC zal de roep klinken naar een doortastender journalistiek die dichter bij de werkelijkheid staat. Zal de eis klinken om nieuwsredacties meer toegang te geven tot officiële informatie en om de lokale pers een grotere redactionele autonomie te geven. De sector, die zo geplaagd wordt door buitensporige ideologische controle en materiële instabiliteit, snakt naar modernisering. Het congres kon niet ontkomen aan de verplichte eerbied als het bij de opening wordt opgedragen aan Fidel Castro Ruz, een hardnekkig roofdier van de persvrijheid en de belangrijkste architect van vele problemen waar de leden van dit gilde de afgelopen halve eeuw, onder leden. Maar naast deze formaliteiten, meer ingegeven door opportunisme dan door geloof, vindt dit congres plaats binnen een ingewikkeld scenario.

pers-upec-congres13072018

Afgevaardigden van de provincie Santiago de Cuba tijdens het congres van de officiële journalistenbond UPEC.

Censuur en intimidatie
De journalisten die in het Palacio de los Convenciónes bijeen zijn, wisselen van gedachten in een tijd waarin de censuur tegen El Paquete (een video- en televisie-aanbod dat via de informele markt via usb-sticks aan de Cubaanse consument wordt aangeboden, redactie) toeneemt, er nieuwe obstakels worden opgeworpen voor artiesten om in particuliere gelegenheden op treden en de intimidatie van onafhankelijke verslaggevers toeneemt. Al deze gebeurtenissen suggereren dat de regerende partij door intimidatie de ruimte wil terugwinnen die de laatste jaren bij de verspreiding van content en nieuws verloren is gegaan. UPEC heeft ook een ontmoeting met president Miguel Díaz-Canel, die enkele weken na zijn aantreden ambivalente uitspraken deed over de media. Enerzijds riep hij journalisten op om dieper in te gaan op kwesties met betrekking tot de Cubaanse realiteit, anderzijds presenteerde hij zich als de onverbiddelijke hoeder van de revolutionaire pers, die demoniseert en dreigt een einde te maken aan media die buiten de controle van de Cubaanse Communistische Partij vallen.

granma-bezoek-fidel-Granma-Jorge Enrique Mendoza-directeur

Fidel Castro – ook wel Soldaat met de Pen ggenoemd – bezoekt het redactielokaal van Granma, naast hem Jorge Enrique Mendoza, directeur.

Soldaat met de pen
Tijdens dit congres zou een nieuwe etappe kunnen worden toegevoegd aan het informatiebeleid en zou men – bij gebrek aan een succesvol systeem dat kan wijzen op tastbare resultaten en in afwachting van een diepe economische crisis – kunnen kiezen voor een beleid waarbij de krantenkoppen prioriteit krijgen boven de werkelijkheid, de ideologische component van de media wordt versterkt en een nieuwe inzet van persprofessionals wordt geeist die zich zouden moeten gedragen als ‘soldaten van de pen’ in plaats van als enthousiaste nieuwsmakers. Op hun beurt eisen journalisten die in de officiële media werken betere garanties om hun werk te doen, maar velen van hen eisen ook dat andere informatieverstrekkers, die zij slecht opgeleid of ideologisch verwerpelijk vinden, worden geëlimineerd.

Bron
* Yoani Sánchez, website 14ymedio, 14 juli 2018

Plaats een reactie