T-shirt van Che is wapen in ideologische strijd

Waar kan ik tegen een redelijke prijs een Cubaanse vlag kopen om die bij ons huis uit te steken of mee te nemen als we de bergtop Pico Real del Turquino beklimmen? Waarom worden shirts van Che Guevara, die zoveel jongeren zouden willen dragen, tegen dure deviezen verkocht? Die vraag verscheen op de weblog La Chiringa de Cuba, een weblog die is opgezet door Carlos Alberto Pérez en Harold Cárdenas Lema en een voorbeeld is van de enigszins kritische, maar brave journalistiek, die een deel van de jonge bloggers bedrijven. Zij willen niet behoren tot de politieke dissidentie, onthouden zich van elke politieke kritiek op het regime en zijn ook afkerig van de orthodoxe Castrogetrouwe-bloggers.

In het artikel constateert de auteur Rouslyn Navia Jordán dat dit een veelgestelde vraag was tijdens de bijeenkomsten die voorafgingen aan het congres in juli van de communistische jeugdbeweging, Unión de Jóvenes Comunistas (UJC). Volgens  Navia Jordán is het probleem nijpender geworden vanwege de aanwezigheid van ‘buitenlandse symbolen’ in Cuba (waarschijnlijk doelt de blogger op de Amerikaanse vlag). De journaliste van Soy Cuba, Yurislenia Pardo, wees eerder al op ‘de golf van shirts en andere accessoires met daarop de Engelse, Braziliaanse of Amerikaanse vlag’. En in een reportage op de website Cubahora staat een reportage (‘Tussen blauw en rood’) van Alejandro Ulloa García die de vraag stelt; ‘Waarom is het zo gemakkelijk gebleken onder Cubanen een symbool uit het buitenland te introduceren en te vercommercialiseren dat ons vreemd is. Is dat een bewijs dat we ons steeds minder interesseren over onze eigenheid?’ En op de weblog Joven Cuba, stelt Osmany Sánchez de vraag: ‘Waar kunnen we een Cubaanse vlag vinden om bij ons kantoor of onze woning te hangen? Waar vinden we een buste van Martí, Mella, Guiteras, José Antonio, Che of willekeurige andere patriot? Waarom worden de shirts met de beeltenis van Che enkel in deviezen verkocht en zijn deze zo duur?,’ aldus Sánchez.*

De Artexzaak in de straat Obispo met producten voor Cubanen

Voor buitenlanders
In de winkel ARTEX La Internacional in de Obispostraat in Havana worden pullovers met de beeltenis van Che, de Cubaanse vlag of met het woord CUBA verkocht tegen prijzen die variëren van 12.95 tot 14.55 CUC. Een paar straten verderop kosten deze artikelen bij particuliere verkopers tussen de 10 tot 18 CUC. Rouslyn Navia Jordán concludeert dat de particuliere eigen bazen de markten intelligent hebben verdeeld; geïmporteerde kleding en accessoires worden aan de Cubanen verkocht terwijl veel van de nationale artesania aan de buitenlanders wordt verkocht. Op die manier liggen de eerste artikelen van buiten Cuba onder het bereik van de Cubaan maar dragen vaak buitenlandse symbolen. De tweede categorie producten met symbolen als Che en de Cubaanse vlag komen dan bij de buitenlanders terecht. Op die manier ontneemt men de eigen Cubanen de mogelijkheid het nationale symbool te dragen, aldus Navia Jordán.

Een winkel waar overwegend toeristen komen

Economie versus identiteit?
Hoe is het mogelijk dat deze artikelen de luxe van weinigen zijn geworden en we op de Eerste Mei met een sweater uit China rondlopen in plaats van een met de beeltenis van Che?, vraagt zij zich af. ‘Natuurlijk zijn er economische oorzaken, maar de productie van symbolen is vitaal in de huidige ideologische strijd en niet altijd moet het economische de doorslag geven (….) zelfs een kleine vlag of stickers zijn in Cuba niet te krijgen’. En auteur Ulloa pleit voor nationale producten die bereikbaar zijn voor ieders beurs en wil ‘marketingstrategieën die uitgaan van de Cubaanse nationaliteit en de identiteit en die leiden tot een stevige markt voor nationale producten.’ En de jeugdige Harold Cárdenas Lema zegt op zijn blog dat ‘Cuba een flinke dosis aan patriottisme en nationalisme nodig heeft en identificatie met zijn cultuur en historie’.

Politiek correct maar legaal?
De jeugdige communisten vragen zich nog wel af of het politiek correct is beelden van nationale symbolen te dragen op petten, pullovers bekers of rugzakken. De wet verbiedt namelijk dergelijk gebruik van deze symbolen. Verwezen wordt nog naar een congres van de staatsonderneming Labiofam die vorig jaar parfums wilde presenteren met de namen van Ernesto en Hugo, een verwijging naar Che Guevara en Hugo Chávez. Volgens Navia Jordán was de  verontwaardiging o.a. via sociale media groot en besloot de Raad van Ministers tot een verbod ‘na de klachten van de bevolking die het product veroordeelden.’

Gebrek aan respect
Ook wordt Aleida Guevara, dochter van de Heroïsche Guerrillero, geciteerd. Zij zei nooit de beeltenis van Che te accepteren op een fles wijn of op lingerie. ‘Dat is een zeer groot gebrek aan respect’, maar op ‘shirts van jongeren of op vlaggen gebruikt in de dagelijkse strijd, kunnen we daar geen bezwaar tegen hebben.’ En Lilith vormt op haar weblog La esquina de Lilith het levende bewijs van de uitspraken van Aleida: ‘Voor mij is de beeltenis van Che op een shirt een manier om mij te manifesteren, mijn stem te verheffen en te zeggen dat ik me verbonden voel met wat dit symbool voorstelt, namelijk de utopie van een betere wereld, het project van gelijkheid en sociale rechtvaardigheid, en de volledige verwerkelijking van mannen en vrouwen.’ En auteur Rouslyn Navia Jordán sluit haar artikel op La Chiringa de Cuba op soortgelijke wijze af. ‘Niemand moet ons voor dwazen uitmaken omdat we onze oneindige liefde voor het land waar wij werden geboren op een plein willen tonen, een beeltenis van Che aan onze borst gedrukt en met de vlag willen zwaaien. Dat is geen gekkigheid van jongeren, maar de behoefte aan symbolen.’

Bron
* Weblog La Chiringa de Cuba. De tekst van Rouslyn Navia Jordán is een samenvatting en werd op 17 juli 2015 gepubliceerd.

Noot
* Osmany Sánchez is net als Harold Cárdenas Lema ook betrokken bij het portal van La Joven Cuba/De Cubaanse jeugd, waar een moderne journalistieke formule samengaat met een grote trouw aan het Castroregime. Osmany Sánchez pleitte voor ‘de invoering van een mediawet in Cuba’ en zijn suggestie tot censuur werd door de officiële website Cubadebate overgenomen. Volgens Sánchez is censuur nodig zijn omdat ‘je geen informatie mag manipuleren of verspreiden met het doel het beeld van ons land of dat van ons sociale systeem te beschadigen’.