Cuba: duurste paspoort ter wereld

Alexis denkt er al langer over om vanuit Madrid het vliegtuig te pakken naar Havana. Hij woont al 20 jaar in Europa en zou zijn geboorteland graag nog eens willen bezoeken, maar ‘de belangrijkste pagina uit zijn groene boekje’ is vier maanden geleden verlopen. En dat is een kostenpost waar hij geen rekening mee heeft gehouden. Het verhaal van Alexis, ook een Spaans staatsburger, staat niet op zichzelf. De website El Toque concludeert dat het Cubaanse paspoort tot de duurste ter wereld behoort.

Alexis kan met zijn dubbele nationaliteit bijna elk land binnenkomen behalve zijn geboorteland. Om Cuba binnen te komen moet hij om de zes jaar 180 euro betalen voor een paspoort dat hij nauwelijks gebruikt. Voordat het verloopt, moet het ook nog enkele malen verlengd worden. Hij krijgt daarvoor een stempel in zijn paspoort dat alleen op het eiland bestaat. Het lijkt erop dat dit stempel alleen is vereist om vreemde valuta van de bezoeker af te troggelen. De meeste bezoekers vinden dit willekeurig en overdreven. Vergeleken met de prijs van een Spaans paspoort, namelijk 27 euro en geldig voor 10 jaar, is het Cubaanse nationale document niet goedkoop. Maar als Alexis had besloten om zijn leven dichterbij te leiden bijvoorbeeld in Miami, zouden de kosten van het proces bijna drie keer zo hoog zijn. Voor de meer dan één miljoen Cubanen die in de Verenigde Staten wonen, worden de kosten inclusief de verlengingen geschat op 670 dollar. En als die emigrant een gezin heeft, moet dat bedrag met twee, drie… of vier worden vermenigvuldigd. Als Alexis of elke andere Cubaan die buiten Cuba woont, zou besluiten om de procedure van een paspoortaanvrage en verlengingen in Cuba te laten plaatsvinden, zou de prijs niet anders zijn.

Het duurste ter wereld

Chili duurder
Er zullen veel Cubanen zijn die niet in staat zijn dit bedrag op te brengen en daardoor niet naar hun land kunnen terugkeren, ook al is het voor een bezoek. De omschrijving ‘het duurste paspoort ter wereld’, dat we telkens weer horen als het gaat om Cuba’s paspoort, is absoluut waar. In Latijns-Amerika zijn er paspoorten met vergelijkbare prijzen, zoals in het geval van Colombia (95 dollar) en Chili (129 dollar) maar nergens bestaan die tussentijdse verlengingen waar ook geld voor wordt gevraagd. Een Cubaan betaalt meer dan een Chileen of een andere Latijns-Amerikaan, want het gemiddelde in de regio is 56 dollar en als je kijkt naar het minimumloon van een werknemer uit elk land (in Cuba 12 dollar per maand), is het Cubaanse document ongetwijfeld het duurste. Een paspoort voor Cubanen is getalsmatig net zo duur als voor een Japanner, met dit verschil dat, zoals te verwachten valt, het genereren van een dollar voor Japanners niet zo moeilijk is als voor een Cubaan in Manzanillo of Baracoa. Volgens de website GoEuro is het paspoort van Turkije met 238 dollar het duurste paspoort ter wereld. Hoe valt echter uit te leggen dat hetzelfde Cubaanse document een bepaalde waarde heeft in Cuba, een andere in Europa en weer een andere waarde in de rest van de wereld. En in de VS met de grootste immigrantengemeenschap, zelfs het duurst is?

De prijs van een paspoort in andere landen in dollars

Cubanen in Cuba
De kosten zijn niet alleen buitensporig hoog voor emigranten. Toen in 2013 de Cubanen in Cuba zonder uitreisvergunning mochten reizen, werd de prijs van 55 tot 100 CUC verhoogd. De prijs is voor alle bewoners gelijk, ongeacht leeftijd. In Cuba is het niet hetzelfde als in Venezuela, waar vrouwen ouder dan 55 jaar, mannen ouder dan 60 jaar en minderjarigen gratis een paspoort kunnen krijgen. Terwijl een Turkse burger met een minimumloon iets meer dan 200 uur moet werken om zijn paspoort te betalen, moet een Cubaanse werknemer – die volgens officiële statistieken een gemiddeld salaris ontvangt van 740 peso’ s of 29,6 dollar – daar bijna 4 maanden voor werken. Dat aantal uren stijgt als we het minimumsalaris als uitgangspunt nemen, namelijk 12 dollar per maand. Dat betekent dat om de benodigde 100 CUC’s samen te brengen, moet een inwoner van het eiland met een minimuminkomen 2.860 uur of 15 maanden werken, zodat elke cent van zijn inkomen wordt gespaard om te kunnen reizen naar landen die geen visum nodig hebben: Palestijnse Gebieden, Qatar, Rusland, Guyana, Maleisië……

Meer
De recente wijzigingen van de emigratievoorschriften wijzen er op dat de Cubaanse autoriteiten de relatie met de diaspora willen verbeteren. Zo zullen de zogeheten habilitación of tussentijds stempel verdwijnen waardoor de kosten enigszins lager worden. Maar er zijn verdergaande veranderingen nodig om de globale kosten voor deze procedure te verlagen. Want nu ‘verliest het land veel meer dan het verdient’, aldus de econoom Jesús Arboleya. Dan verliest het Alexis bijvoorbeeld, en zoveel anderen als hij.

Bron
* El Toque, Iván del Toro en Claudia Padrón Cueto, 17 november 2017