Er zijn geen toverformules voor de problemen van Cuba (1)

‘De grootste fout die we maakten was te geloven dat de opbouw van het socialisme garant stond voor ontwikkeling,’ zei een van Cuba’s meest gerespecteerde economen van dit moment tegen de journalist Fernando Ravsberg. Hij beschrijft op zijn website Cartas desde Cuba dat de Cubaanse problemen niet met toverformules, noch met politieke etiketten kunnen worden opgelost. Hier volgt in twee delen zijn tekst.

Staatswinkel waar de producten van de rantsoeneringskaart verkrijgbaar zijn

Dat idee keert namelijk terug in de houding van veel Cubanen tegenover de toekomst van het land. Je ziet het bij hen die het socialisme beschouwen als een toverformule, maar ook bij hen die geloven dat het kapitalisme alle problemen in het land zal oplossen. Sommigen denken dat zonder het embargo van de VS, het Cubaans socialisme automatisch levensvatbaar zal zijn. Aan de andere kant kennen we mensen voor wie het particuliere bezit de sleutel tot het succes is. Het is de gedachte dat men gelooft dat een van beide systemen zelf de toekomst van het land zal bepalen.

Tweemaal gefaald
De waarheid is dat in een tijdsbestek van één eeuw een klein land als Cuba al tweemaal deze beide systemen meemaakte en in beide keren was het een mislukking. Cubaans kapitalisme schiep veel rijkdom, maar deed dit op basis van brute ongelijkheid en tegen de achtergrond van extreme armoede op het platteland. De ongelijkheid was zo dominant dat het politiek programma van Fidel Castro, uitgesproken in zijn toespraak History Will Absolve Me, sterk gericht was op meer sociale rechtvaardigheid en een eerlijkere verdeling van de rijkdom. Kapitalisme was in Cuba in vele opzichten een mislukking. Men leze daarvoor het rapport dat in 1957 werd gepubliceerd door de Katholieke Studentenbond: over ondervoeding, ongeletterdheid, gebrek aan medische voorzieningen en de schrikbarende sanitaire situaties waar heel veel Cubanen mee te maken hadden. Het geweld in de Cubaanse samenleving bereikte zo’n omvang dat de president van de Republiek zich gedwongen zag een pact te sluiten met lokale gangsters en een andere machthebber met de Amerikaanse maffia, die daardoor binnen Cuba in absolute vrijheid konden opereren.

Nixon met Batista (r): Weinig landen waren zo afhankelijk van de Amerikanen als Cuba

Democratische farce
Het ‘democratisch systeem’ dat over vijftig jaar kapitalisme was gelegd, was een farce. Er was hooguit 10 jaar sprake van normaal functioneren tegen 40 jaar ongrondwettelijkheid en 30 jaar lang was er het Platt Amendment dat de grondwet wurgde en buitenlandse invasies en diverse coups vergemakkelijkte. Cuba was geen voorbeeld van een staat met nationale soevereiniteit. De afhankelijkheid van de VS was zo groot dat een Amerikaanse ambassadeur ooit bij zijn Ministerie van Buitenlandse Zaken om overplaatsing verzocht. Hij zei doodmoe te zijn van al die Cubaanse politici die van alles deden zonder hem eerst consulteren.

Bron
* Fernando Ravsberg op zijn website Cartas desde Cuba, 27 augustus 2015