De grote vergissing van Fidel Castro

David D’Omni ZF (1984) is een betrokken Cubaanse musicus. Hij groeide op in de wijk Alamar in Havana en maakt deel uit van de interdisciplinaire groep Omni-Zonafranca. Rock, new age, hiphop en reggae hebben zijn muziek beinvloed. Maar hij is ook een politiek betrokken Cubaan; zijn teksten op Facebook bewijzen dat. Hij publiceerde in oktober een post waarin hij de ‘grote vergissing van Fidel Castro beschreef’ namelijk ‘dat hij geen vertrouwen stelde in zijn volk.’ Op 26 november 2016 is het twee jaar geleden dat Fidel Castro overleed. Hier volgt zijn betoog.

Fidel Castro, begin jaren zestig

Ik denk dat Fidel Castro, zoals veel anderen die almaar aan de macht blijven, de grote vergissing beging dat hij geen vertrouwen stelde in zijn volk, dat hij het liet wennen aan paternalisme en dat hij de initiatieven van de hele samenleving fnuikte. Híj was de grote econoom, de grote politicus, de grote kunstenaar, de grote Godgelijkende vader van wie een heel volk afhankelijk was. Dit egovertoon, dat geneigd is de natuurlijke diversiteit van het brede menselijk spectrum te fnuiken en dat berust op een doorzichtig Messiascomplex, heeft tot een diepe morele crisis in onze maatschappij geleid. Geen enkele staatsburger die na 1959 in Cuba werd geboren, ontving voor zijn eigen onbedwingbare ideeën steun onder de bescherming van de grote Vader, die stakingen en partijen verbood en iedere andere sociale manifestatie die zich buiten de lijnen van de enige heersende partij waagde. De emigratie en constante repressie van vrijdenkers gedurende tientallen jaren heeft ons tot een verweesde maatschappij gemaakt. Vader is er niet meer, maar voor hij heenging heeft hij zich gekloond in alle wettige instellingen van ons eiland. Heel de handel, de politiek, de kunst en het onderwijs zijn in handen van twee of drie generaals van het leger. Nu is het aan het maatschappelijk middenveld, uitgedund en gestigmatiseerd, om moedig te vechten voor het zaaien van schaars maar vruchtbaar zaad in de dorre grond die Vader ons heeft nagelaten.

David D’Omni

Welke toekomst?
Hoe dan ook is het van belang om niet alleen te kijken naar de gevolgen van een ‘verlengde’ Fidel, maar ook naar de rol van het maatschappelijk middenveld. Eerst is er het zijn, dan denken, dan doen en vervolgens bezitten, en vanzelfsprekend gaat bezitten vooraf aan geven. Om geld te kunnen geven, moet je geld hebben, om vrede te brengen moet je vrede hebben, om liefde te verspreiden moet je die in je binnenste koesteren en om vrijheid te geven moet je er wat van hebben. Hypocrisie is een duidelijk voorbeeld van geven wat je niet hebt. De lijst van politici die spreken van vrede en legers aanhouden, van kunstenaars die spreken van gemeenschap zonder iets te weten van gedienstigheid en van leiders die spreken van zuiverheid terwijl ze de kiemen van tirannie in hun hart bewaren, is lang. Op deze lijst staan de meesten van ons, daarom kan ik niet spreken over de toekomst van mijn eiland zonder de wereld erbij te halen. Ik zie wel degelijk een toekomst, maar welke toekomst komt er zoals iemand die plant? De toekomst ligt in de waakzaamheid van onze daden nu, er bestaan geen gegarandeerde strategieën, maar het is een feit dat het oprecht handelen van iemand die niet eerloos kan leven, diepe sporen trekt in de geschiedenis.

De mensenrechtengroep Damas de Blanco wordt in Cuba vervolgd

Onszelf
Weliswaar is in mijn land het gebrek aan democratie enorm groot, maar het is niet groter dan het vermogen dat huist in de wil van de mens om in vrijheid te handelen. Wanneer we de schuld voor onze problemen bij anderen en bij externe omstandigheden leggen, geven we onze macht weg. Als de wortel van het probleem niet in onszelf ligt, dan de macht om het op te lossen ook niet. Ik denk niet dat het de tijd is om te wachten op democratische platforms die de regering toch niet wil oprichten. Daarom heb ik het diepste respect voor het Cubaanse maatschappelijk middenveld dat, ondanks slaag en willekeurige opsluitingen, besluit om de teugels van de vrijheid in handen te nemen, en inderdaad scheppen ze zo democratische ruimtes, ook al doet de regering haar best ze te bagatelliseren.

Pedro Pablo Alvarez – vakbondsleider – was een van de velen die deel uitmaakte van het maatschappelijk middenveld in Cuba.

Minderheden
Ieder volk heeft zijn eigen vorm van geschiedenis schrijven volgens zijn cultuur, en in het geval van het Cubaanse volk zou ik een kort historisch overzicht willen geven. In de onafhankelijkheidsoorlogen van de negentiende eeuw, toen we nog een Spaanse kolonie waren, waren de vrijheidsstrijders een minderheid. Pas toen ze zegevierend door de straten trokken sloot het volk zich aan. In de twintigste eeuw waren er andere minderheden die pas nadat ze de overwinnig behaalden, de steun van de aangestoken massa kregen. Heden ten dage is er een andere minderheid, die een meerderheid van het volk niet eens kent. Ik heb het voorrecht om deel uit te maken van dit maatschappelijk middenveld, dat bovendien vreedzaam is en op een dag in de nabije toekomst zegevierend zal optrekken. De boom van de Cubaanse revolutie groeide, droeg vruchten en stierf al lang voor Fidel. Als ik zeg ‘stierf’ bedoel ik dat niet poëtisch; dezelfde grondleggers van deze revolutie eindigden badend in corruptie en zij voor wie dat niet geldt, worden financieel onderhouden, want in dit land is werken met fatsoen onmogelijk is. Onze gefrustreerde ouders zijn het voorbeeld voor de toekomst die ons wacht als wij deze uitgeholde revolutie blijven steunen. Jongeren van nu zien als hun voorbeeld een kelner in een hotel, een gids voor toeristen of een vlot op zee; ingenieurs en leerkrachten zijn straatverkopers van allerlei zaken, die wegglippen voor de politie om te kunnen leven. Zij die nog een of andere studie volgen weten maar al te goed dat hun toekomst niet in Cuba ligt. Dagelijks vertrekken er vliegtuigen uit allerlei provincies van het land vol met Cubanen die niet van plan zijn terug te keren.

 

Leve de familie

Tijd voor democratie
Ik heb alleen maar hoop in dat waartoe we in staat zijn; als we democratie willen is het tijd om democratie in te voeren, als we welvaart willen is het tijd om onafhankelijke vakbonden en instellingen op te richten, als we vrijheid willen, is het tijd om met opgeheven hoofd te lopen en in alle windrichtingen luidkeels de wens tot emancipatie te verspreiden. Dat is allemaal verboden in Cuba, maar het is echt en komt uit het hart, en alleen het maatschappelijk middenveld is in staat gebleken dit kruis te dragen en het stigma te verduren. Het is het bestaande maatschappelijk middenveld dat de drager is van de nalatenschap van Félix Varela en José Martí, en het verbaast me niet dat het door velen wordt belasterd, vervolgd en gevreesd. Die velen zullen zich later voegen bij de lasteraars en vervolgers die zich sinds onheugelijke tijden al voortbewegen in kuddes zonder enig benul van wat het betekent om mens te zijn, uniek, divers en creatief; alles wat een kudde niet is.

Bron
* Facebook David D’Omni ZF, gepubliceerd door de website 14ymedio, 14 november 2018

Linken
* Youtube met de song Iguales (4.27 minuten)
* Youtube met het lied Pasalo (4.57 minuten)

Prijzen stijgen, maar salarisverhogingen blijven uit

Het salaris is voor Cubanen op dit moment het grootste probleem. Raúl Castro erkende dit al in 2006 en Ulises Guilarte de Nacimiento, secretaris-generaal van de vakcentrale CTC, blijft de werknemers tot vandaag om geduld vragen. Volgens het Nationaal Bureau voor de Statistiek (ONEI) bedroeg het gemiddelde maandsalaris in 2017 740 peso’s of 26,50 dollar. In de onderwijssector was het 549 peso’s’ of 19,46 dollar en in de gezondheidszorg 833 peso’s of 25,84 dollar. Uit studies – o.a. Cambios en Cuba 2010 van Oscar Espinosa Chepe – blijkt dat de koopkracht van een maandsalaris tussen 1989 en 2009 aanzienlijk daalde als gevolg van de geaccumuleerde inflatie. De waardedaling bedroeg 74% ten opzichte van 1989. Ook de nominale loonsverhogingen hebben de koopkracht verre van gecompenseerd.

Lage lonen verslechteren de kwaliteit van het leven en ontmoedigen werk en productie, bevorderen de instabiliteit op de arbeidsmarkt, leiden tot diefstal, corruptie, de trek van het platteland naar de steden en de emigratie. Terwijl de regeringen van Cuba en de Verenigde Staten elkaar bij de VN bestreden vanwege het economisch embargo van de VS, schreven vele duizenden Cubanen zich in voor de visaloterij van de Amerikaanse ambassade in Havana. Uises Guilarte de Nacimiento, secretaris-generaal van de staatsvakcentrale CTC, lanceerde eind oktober in Santiago de Cuba oplossingen voor de salarisproblemen. Maar daarvan is niets terug te vinden in de teksten die aan het 21^ste Congres van de CTC, te houden in 2019, zijn voorgelegd. Guilarte, ook lid van het Politbureau van de Cubaanse Communistische Partij, herhaalde zijn argumenten op de Provinciale Conferentie van de CTC in Pinar del Río begin november. Leden van de CTC hebben tijdens bijeenkomsten van de bond tussen juni en oktober in bedrijven en tijdens bijeenkomsten op provinciaal en gemeentelijk niveau, herhaaldelijk aangedrongen op verbetering van de salarissen. Het onderwerp kwam ook aan de orde tijdens de vergaderingen die nu in het hele land plaatsvinden om de nieuwe grondwet van de Republiek Cuba te bespreken.

Raúl Castro

Discipline
In zijn toespraak van 26 juli 2007 zei Raúl Castro, toen nog eerste vicepresident en tijdelijk vervanger van de zieke Fidel Castro: ‘We zijn ons er evenzeer van bewust dat, temidden van de extreme objectieve moeilijkheden waarmee we te maken hebben, de lonen nog steeds duidelijk onvoldoende zijn om aan alle behoeften te voldoen. Dat betekent dat het praktisch onmogelijk is om het socialistisch principe te waarborgen dat ieder bijdraagt naar zijn vermogen en verdient vanwege zijn arbeid. Daardoor komt ongedisciplineerd gedrag aan de oppervlakte dat moeilijk uit te roeien is, ook wanneer de objectieve redenen ervan al lang  zijn verdwenen.’ De fundamentele maatregelen die Raúl Castro op 24 februari 2008 aankondigde toen hij werd benoemd tot voorzitter van de Staatsraad en de Raad van Ministers, waren ‘de afschaffing van absurde verboden, de geleidelijke en voorzichtige herwaardering van de peso (de afschaffing van de dubbele munteenheid), het herstel van de koopkracht en van de relatie tussen de inkomsten van iemand en het werk dat men er legaal voor doet. Om traumatische effecten te voorkomen, moet elke wijziging van de dubbele munteenheid gepaard gaan met een integrale aanpak, waarbij onder meer rekening wordt gehouden met het salarissysteem, de prijzen bij de detailhandel, de miljoenen subsidies die er momenteel voor iedere Cubaan bestaan voor ontelbare diensten en producten zoals die worden verstrekt via de rantsoenering of libreta. Gezien de huidige toestand van onze economie zijn deze subsidies irrationeel en onhoudbaar,’ aldus Castro.

Wisselkoersen
Na zoveel jaren, aldus de secretaris-generaal van de CTC, ‘ligt de oplossing in de uitvoering van een algemene hervorming van het salaris, die wordt bepaald door drie variabelen: het oplossen van de monetaire en wisselkoersverschillen, het waarborgen van een basispakket van goederen en diensten, het vaststellen van een minimaal pakket voor het levensonderhoud op basis van een landelijk vastgesteld minimumloon.’ Guilarte deed een beroep op het vertrouwen van de werknemers bij ‘de oplossing van dit probleem, dat voor ons nog steeds een prioriteit is om op de kortst mogelijke termijn op te lossen.’ De mogelijke afschaffing van de dubbele valuta (CUC’s en nationale peso’s) werd al in 2012 aangekondigd bij de presentatie van de Lineamientos of Richtlijnen.  Rodrigo Malmierca, Minister van Buitenlandse Handel en Investeringen, zei eind oktober dat hij denkt dat het binnenkort zal gebeuren, maar dat het besluit is uitgesteld omdat de maatregelen om de negatieve effecten op de economie te verlichten worden geëvalueerd: ‘Ik spreek niet over dit jaar. Het is een complexe kwestie omdat we niets willen doen dat onze bedrijven en de bevolking schade berokkent,’ aldus de minister.

Kleine zelfstandigen
De autoriteiten frustreren het werk van de kleine zelfstandigen. Velen van hen behoren tot de honderdduizend arbeiders die bij staatsbedrijven zijn ontslagen. Hun werk als kleine zelfstandigen is een welkome aanvulling op de macro-economie, leidt tot verhoging van de belastingopbrengsten en verhogen daardoor de kwaliteit van het leven van veel Cubanen. De verstrekking van nieuwe vergunningen voor deze succesvolle activiteiten is sinds 2017 afgeremd en de accumulatie van rijkdom is nog steeds verboden. Dit heeft geleid tot het vertrek van ondernemers naar buurlanden waar ze met hun spaargeld nieuwe bedrijven opzetten. Verwacht wordt dat in december de verstrekking van vergunningen voor kleine ondernemers weer wordt hervat. Maar de interesse om een klein bedrijf op te zetten is verminderd door alle geboden en controles, de daling van het aantal toeristen uit de VS en de dwingende overmacht van staatsbedrijven in de toeristensector.

Groei
Het bruto binnenlands product (BBP) groeit in 2018 met 1%, hoewel de doelstellingen van de sectoren toerisme, suiker en mijnbouw niet zullen worden gehaald, aldus Alejandro Gil, hoofd economie en planning, tijdens de vergadering van de Raad van Ministers op 30 oktober, voorgezeten door president Díaz-Canel voordat deze Rusland, China, Noord-Korea, Vietnam en Laos bezocht. In 2019 zal het gebrek aan liquide middelen en de inkrimping van de importen blijven bestaan. Dat kan de industrie treffen met als gevolg tekorten aan grondstoffen en reserveonderdelen, met als gevolg contractbreuk, de onmogelijkheid van extra prestatiebeloningen en het ontslag van werknemers. De loonhervorming zou opnieuw kunnen worden uitgesteld.

Bron

Miriam Leiva

Miriam Leiva (1947), website Cubanet, 10 november 2018
Leiva is sinds 1995 onafhankelijk freelance journalist. Vicevoorzitter van het Manuel Márquez Sterling Verband van Journalisten, medeoprichter in maart 2003 van de Damas de Blanco. Daarvoor was zij diplomaat, gastdocent aan het Hoger Instituut voor Internationale Betrekkingen. Ook werkte zij als ambtenaar bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar zij in 1992 werd ontslagen. Ze heeft een blog Reconciliacion Cubana.

Kunstenaarsbond uitgesloten van debat over nieuwe grondwet

De officiële kunstenaarsbond Unión de Escritores y Artistas de Cuba, UNEAC, heeft gisteren laten weten niet deel te nemen aan het landelijk debat over de komende nieuwe grondwet. Zij roept de leden op zich aan te sluiten bij de debatten in de wijken en bedrijven. Volgens de Cubaanse autoriteiten hebben 7,3 miljoen mensen aan deze debatten deelgenomen die op 15 november worden afgesloten. In de afgelopen weken hebben leden van de UNEAC geprotesteerd tegen het feit dat de organisatie geen rol mag spelen in het debat over de nieuwe grondwet.

De UNEAC zegt in een verklaring: ‘In tegenstelling tot de volksraadplegingen van de afgelopen jaren, nemen de politieke en massaorganisaties die deel uitmaken van onze civil society, niet als zodanig deel aan dit proces’, aldus een communiqué van de leiding van de UNEAC op de website. In de voorbije weken hebben diverse leden van de UNEAC o.a. via hun Facebook geprotesteerd tegen de weigering deel te nemen aan de besprekingen over een nieuwe grondwet. Onder hen is de hoogleraar Economie, Esteban Morales. Hij schreef vorige week een brief aan de vice-minister van Cultuur, Fernando Rojas, waarin hij o.a. een tweet van de vice-minister bekritiseerde. Vice-minister Rojas zei ‘elke elitaire visie die ons probeert te scheiden van ons volk te verwerpen, evenals onverantwoorde criteria en manipulaties die proberen de vermeende schending van de mensenrechten in Cuba, met name die van intellectuelen, te framen.’  In de verklaring van de UNEAC wordt geconstateerd dat de critici die aandringen op debat binnen de bond ‘de autoriteit en het prestige van UNEAC in twijfel hebben getrokken.’ De bond zegt nooit ‘het debat te hebben ontweken, hoe complex het ook mag zijn’ en altijd ‘de cultuur verbonden aan een Revolutie die ruimte biedt voor authentieke artistieke creaties, te hebben verdedigd’. Ook verwerpt de bond ‘de gewetenloze wijze waarom media betaald door de vijand de debatten proberen te beïnvloeden’. De bond spreekt van ‘gezagsondermijnende projecten die proberen ons te verdelen’ en noemt dit ‘een globale koloniale vloedgolf’.

De voorzitter van de UNEAC, Miguel Barnet, is een getrouwe volgeling van het regime.

Kritiek
Esteban Morales noemt het ‘een gigantische politiek fout’ om de kunstenaarsbond UNEAC geen rol te laten spelen in het debat. De historica Gladys Marel García beschuldigt in een protestbrief president Díaz Canel en de leiding van de partij ervan Miguel Barnet (voorzitter van de UNEAC) opdracht te hebben gegeven te voorkomen dat de UNEAC aan het debat deelneeemt. ‘Hij die dit besluit neemt discrimineert ons en schendt de rechten van de collega’s van de schrijversbond’. Schrijver en journaliste Gisela Arandia Covarrubias schreef ook een brief waarin zij de gang van zaken bekritiseerde. Zij wijst erop dat de UNEAC als ngo ‘evenals andere groepen in de samenleving zoals docenten, artsen, juristen, boeren, arbeiders, wetenschappers, studenten, kleine ondernemers, kerken of huisvrouwen’ dezelfde rechten hebben. Arandia benadrukt dat het hier niet om ‘een voorrecht noch een privilege gaat, maar om het recht van deelname.’

Volksraaadpleging
Zodra de volksraadpleging op 15 november is afgerond, worden de voorstellen aangeboden aan de Nationale Commissie voor de Grondwetshervorming. Deze zal een nieuw document opstellen en aanbieden aan de Nationale Assemblee die daarover discussieert en haar goedkeuring zal verlenen. In februari zal dit document tijdens een volksraadpleging aan de Cubaanse burgers ter beoordeling worden voorgelegd.

Bronnen
* Persbureau EFE en de website 14Ymedio, 5 november 2018

Linken
* Commentaar van de site Diario de Cuba: Why are members of the UNEAC being left out of discussions on the new Constitution? 31 oktober 2018
* De Open Brief van Esteban Morales aan vice-minister Rojas, 30 oktober 2018

Investeerders met durf gezocht

President Díaz-Canel opende maandag jl. de 36e editie van de Internationale Beurs van Havana / Feria Internacional de La Habana (Fihav). Meer dan 60 landen zijn er vertegenwoordigd. Wie zaken doet met Cuba moet echter bereid zijn risico’s te nemen: bureaucratie, wanbetaling en rechtsonzekerheid blijven het land parten spelen bij het aantrekken van buitenlands kapitaal. Een Italiaanse ondernemer zegt: ’Nu is het nog een zeer riskante investering, maar ik hoop dat over vijf jaar alles ten goede is gekeerd.’

President Díaz-Canel opent de Fihav 2018. De Minister van Buitenlandse Investeringen, Malmierca, staat rechts.

‘Twee-en-half-jaar zijn gepasseerd sinds ik Cuba binnenkwam en ik eindelijk kon starten met mijn werk,’ zegt de investeerder die werkzaam is in de sector schoonmaakartikelen en zaken voor de persoonlijke hygiëne. ‘Dit is geen plek voor mensen die proberen om snel zaken te doen en je moet de officiële taal heel goed beheersen’, zegt hij. Met deze nieuwe Fihav willen de autoriteiten het beeld versterken van een land dat openstaat voor buitenlands kapitaal ondanks het gecompliceerde karakter van de Cubaanse economie die voor de uitdaging staat meer buitenlandse ondernemers naar het eiland te trekken om de liquiditeitscrisis op te lossen. Na de goedkeuring van de Wet op buitenlandse investeringen van 2014 waren ondernemers zeer voorzichtig; van de 2 miljard dollar die de regering elk jaar verwachtte, was eind 2016 slechts 1,3 miljard dollar gerealiseerd. In 2017 kondigden de autoriteiten aan dat ze erin geslaagd waren om in dat fiscale jaar voor 2,3 miljard dollar aan investeringsverdragen te sluiten, maar hierover werden geen details bekend gemaakt.

Bureaucratie
De traagheid bij de goedkeuring van de investeringen belemmert de komst van cash geld. Voeg daarbij de complexe bureaucratie waarbij ‘ambtenaren van de derde of vierde categorie een rol spelen, die niets beslissen, maar veel tijd verspillen’, aldus de Italiaanse zakenman die liever anoniem blijven. De zakenman benadrukt dat de Cubanen nu voor ‘honderdduizend dollars’ bij hem in het krijt staan, maar hij blijft goederen naar Cuba exporteren in de hoop zijn geld terug te krijgen. Hij houdt het oog gericht op de toekomst.

De Marielzone en het project ZEDM

Uitverkoop
In een interview met de staatsmedia herhaalde de Cubaanse Minister van Buitenlandse Handel en Buitenlandse Investeringen, Rodrigo Malmierca Díaz, dat ‘de bescherming van de soevereiniteit bij het investeringsbeleid centraal staat. ‘We gaan het land echt niet verkopen. We gaan dit proces ontwikkelen in overeenstemming met onze wetten en ons beleid,’ waarschuwt hij.  Malmierca riep op niet te wanhopen bij de trage resultaten van de Speciale Ontwikkelingszone van Mariel (ZEDM) en wees erop dat dit project ‘is ontworpen voor de lange termijn’ en ‘een project is van 50 jaar ontwikkeling.’ Zijn uitspraken vergrootten de scepsis onder Cubanen, moe van het wachten op een opleving van de economie. De Zona Especial de Desarrollo de Mariel (ZEDM), het paradepaardje van voormalig  president Raúl Castro, heeft niet de verwachte vruchten afgeworpen. Tot nu toe telt het project investeringen uit 15 landen en zijn er 37 bedrijfsplannen goedgekeurd. Toenemende voedseltekorten, stijgende prijzen van landbouwproducten en nieuwe beperkingen voor de particuliere sector maken de interne gang van zaken op het eiland alleen maar moeilijker.

Spanje
Expocuba, in de jaren tachtig opgericht als een etalage voor de nauwe banden met de toenmalige Sovjet-Unie, verwelkomt dit jaar 2.500 zakenlieden uit meer dan 60 landen, inclusief de president Miguel Diaz-Canel. Hij hield de openingstoespraak en sprak er met belangrijke vertegenwoordigers van delegaties zoals de Venezolaanse vicepresident Tareck El Aissami, en Yuri Borisov, vicepremier van de Russische Federatie. Spanje is het land dat het sterkst vertegenwoordigd is met 112 bedrijven, waarvan 63 in het officiële paviljoen en 29 in het paviljoen van Baskenland. Ook de pasbenoemde ambassadeur van Spanje, Juan Fernández Trigo, was aanwezig. Binnenkort komt de Spaanse president, Pedro Sánchez, naar het eiland voor een officieel bezoek.

De waarde van de Cubaanse export tussen 2011 en 2017.

Cubaanse economen
De Cubaanse econoom Elías Amor, woonachtig in Spanje, is kritisch over de Fihav. ‘Als de Cubaanse economie meer wil uitvoeren, moet je de beurzen en feesten vergeten en je toeleggen op het verhogen van de productie,’ zegt hij op zijn weblog Cubaeconomía.
Elías Amor adviseert ‘beter te produceren en ook dat wat wordt geproduceerd te verkopen, de werkende bevolking te kwalificeren, nieuwe technologieën in te voeren en de zaken goed te doen en niet goedkoop’. Volgens deze specialist moet het eiland ‘de export van producten doen stijgen, wil het de grote schuldenlast op buitenlandse rekeningen corrigeren’, maar sinds 2011 is de export alleen maar gedaald en wel met 59%. Het kolossale socialistisch staatsapparaat domineert nog steeds de economie en het bestaan van twee munten schrikt veel geïnteresseerde investeerders af. Cuba is bovendien een slechte betaler van goederen en diensten uit het buitenland en buitenlandse investeerders voelen zich op het eiland onvoldoende juridisch beschermd. Voor de econoom Omar Everleny Pérez is een flexibelere wetgeving tegenover buitenlands kapitaal niet voldoende, maar is er een nieuwe mentaliteit nodig bij hen die beslissingen nemen over de economie zodat Cuba zich kan voegen in de internationale netwerken voor commercie en investeringen.

Ingezetenen
De Fihav vindt plaats tegen de achtergrond van debatten in wijken en bedrijven over de tekst van een nieuwe grondwet. Een van de hot items is het recht van Cubaanse ingezetenen om in het eigen land te kunnen investeren zoals buitenlandse bedrijven dat nu ook kunnen doen. Cubanen in en buiten het land zouden willen investeren in de industrie, het toerisme en de toeristensector.

Bron
* Website 14ymedio, 30 oktober 2018

Link
* Interview (Spaanstalig) met Rodrigo Malmierca, minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkeling, website Cubadebate 28 oktober 2018

Kleine ondernemers onttrekken 2,3 miljard dollar aan economie Cuba

De nieuwe sector van kleine ondernemers in Cuba exporteerde in 2017 voor 2,39 miljard dollar naar het buitenland. Deze kapitaalvlucht kan enkel worden tegengegaan door ‘een radicale mentaliteitsverandering en wetgeving die de ontwikkeling van een particuliere sector binnen Cuba mogelijk maakt en stimuleert’, aldus een woordvoerder van de Havana Consulting Group. Cuba telt op dit moment 556.064 kleine zelfstandigen of cuentapropistas. Het bedrag van 2,39 miljard dollar is negen keer het bedrag aan buitenlands kapitaal dat in de Speciale Ontwikkelingszone van Mariel (ZDEM) wordt geïnvesteerd.

Markt van cuentapropistas

Het bedrag is gelijk aan het bedrag dat volgens de Cubaanse autoriteiten nodig is om de economie van het eiland te doen opleven. Volgens de Havana Consulting Group wordt de kapitaalvlucht veroorzaakt door het ‘gebrek aan mogelijkheden’ dat zelfstandigen hebben om ‘te investeren en hun bedrijf uit te breiden’ op het eiland. Enkele oorzaken van dit fenomeen zijn het ‘ontbreken van vrij ondernemerschap, de niet-erkenning van privé-eigendom, het bestaan van de staatsmonopolies in de afgelopen 60 jaar en het gebrek aan mogelijkheden om te investeren en goederen op de markt te brengen’, aldus de Cubaanse econoom Emilio Morales, directeur van het adviesbureau.

Wetgeving
In het artikel klaagt Morales de recente wetgeving aan die de Cubaanse regering aankondigde om de prestaties van zelfstandigen te reguleren. Deze maatregelen zullen wanneer ze worden ingevoerd, ‘de emigratie van ondernemers en de vlucht van kapitaal naar andere markten’ versterken. Een opvallend feit is dat veel van deze Cubaanse zelfstandigen ingezetenen worden van de VS, Panama, Dominicaanse Republiek, Ecuador of Spanje, waardoor ze in staat zijn op een wettige basis een bedrijf te vestigen en over een bankrekening en startkredieten kunnen beschikken.

Geen stimulans
Na acht jaar van ‘economische hervormingen’, zegt Morales dat de effecten ervan onduidelijk zijn. ‘Het model gaat niet vooruit’, ondanks de ‘economische boom’ die de dooi in de betrekkingen met de Verenigde Staten korte tijd veroorzaakte. Volgens Morales is er ‘geen enkele maatregel ingevoerd om zelfstandige arbeid te reguleren die de particuliere sector stimuleert. Het tegendeel is waar.’

Bron
* Website 14ymedio, 23 oktober 2018

Cubaanse president wil zich vastberaden opstellen tegenover Trump

De relaties van Cuba met de Verenigde Staten zijn slechter aan het worden, zei de Cubaanse president Miguel Diaz-Canel zondag in zijn eerste grote televisie-interview met het Latijns-Amerikaanse televisiestation TeleSUR sinds hij in april het roer overnam van Raúl Castro. Hij pleitte voor het aannemen van een vastberaden houding tegenover president Donald Trump en zijn regering.

Interviewster Patricia Villegas in gesprek met president Diaz-Canel

Onder de voormalige Amerikaanse president Barack Obama verbeterden de relaties met Cuba aanzienlijk, maar onder Trump zijn ze opnieuw verslechterd. Hij legde reizen naar en handel met Cuba terug aan banden. ‘We houden nog steeds de weg van de dialoog open en onze houding is om op geen enkel moment de mogelijkheid van dialoog te weigeren, maar dan moet het er een tussen gelijken zijn’, zei Diaz-Canel. ‘Als de Amerikaanse regering deze afkerige houding behoudt, komt er geen dialoog’, klonk het vastberaden. ‘Aan de Amerikaanse president moet worden gevraagd of hij met Cuba wil praten, en dat kan niet vanuit een almachtige houding. We zijn niet bereid toe te geven op principes.’

Communisme
De president zei wel toe dat het Cubaanse economische en sociale model, in de context van het Amerikaanse embargo, ‘geactualiseerd’ moet worden. De Cubanen debatteren sinds midden augustus over een nieuwe grondwet. In het ontwerp van de nieuwe grondwet wordt de rol van de markt en de privé in de economie erkend. Maar hoewel de verwijzing naar de toekomstige ‘communistische samenleving’ is geschrapt, betekent dat volgens de president niet dat het communisme wordt afgezworen.

Homohuwelijk
Diaz-Canel verdedigde ook het deel van de nieuwe grondwet dat de weg opent naar de legalisering van het homohuwelijk. ‘Ik denk dat de benadering van het herkennen van het huwelijk tussen mensen, zonder beperkingen, beantwoordt aan het elimineren van alle soorten discriminatie in de samenleving’, zei hij.

Bron:
* Persbureau Belga, 17 september 2018

Linken
* Telesur, 16 september 2018: Patricia Villegas interviewt president Miguel Diaz-Canel, in een exclusief interview met Engelse vertaling. (1 uur en 29 minuten)
* Persbureau Reuters: Cuba’s president says can’t talk with Trump unless it’s as equals, 17 september 2018
* Partijkrant Granma maakte een uitgebreide Spaanstalige samenvatting van de uitspraken van Diaz-Canel bij Telesur, 16 september 2018.

Huizenverkoop in Cuba is miljoenenzaak (deel 2)

‘Een kapitalistisch appartement op de eerste verdieping aan Avenida L, dichtbij hotel Habana Libre’, aldus een advertentie gepubliceerd op een Cubaanse website. De toevoeging ‘kapitalistisch’ wijst op een woning die voor de revolutie in 1959 werd gebouwd en wijst op kwaliteit. De eigenaar vraagt 100.000 dollar. Een anonieme advertentie over een woning in dezelfde buurt, vermeld al vast de betaalwijze: ‘Geld in Canada, 400.000 dollar in de VS, 200.000 CUC’s in Cuba en 200.000 dollar te betalen in Cuba’.

Te koop

Dit zijn niet de bedragen die later ook in de definitieve verkoopcontracten staan. Dan komen koper en verkoper meestal bedragen overeen die dichter bij de nominale waarde van het pand ligt. Vorig jaar heeft de regering minimumnormen voor de verkoop van huizen vastgesteld op basis van de ligging en andere criteria, om meer belasting te kunnen innen. Maar toch is het verschil tussen de door de overheid vastgestelde waarde en de reële marktprijzen enorm. María Rodríguez, een makelaar of ‘koop- en verkoopmanager’, zoals ze in Cuba bekend staat, zegt dat de eigenaren van de miljoenenpanden die via het internet worden aangeboden Cubanen zijn, maar dat de echte kopers van dit onroerend goed buitenlanders zijn of ‘gerepatrieerd’. Het verkooptraject van dit soort onroerend goed kan ‘maanden en jaren duren’, zegt zij in een telefoongesprek vanuit Havana. De repatrianten zijn Cubaanse emigranten die zijn teruggekeerd om in Cuba te wonen. Velen wonen eigenlijk niet op het eiland, maar hebben het recht op permanente residentie gekregen en proberen zo het recht om een eigen huis te bezitten te heroveren.

Repatriatie
De Cubaanse regering noemt Cubanen emigranten wanneer zij langer dan twee jaar in het buitenland verblijven. Dan verliezen zij hun permanente residentie in Cuba en ook diverse rechten als dat op eigendom maar ook hun burger- en politieke rechten. Dat proces kan worden gekeerd en teruggedraaid via een traject dat bekeend staat als ‘repatriatie.’ Cubanen die teruggekeerd zijn, zij die deviezen ontvangen van familie in het buitenland, Cubanen met voorspoedige carrières als artiesten en sportlieden vormen ondertussen een nieuwe klasse. Samen met buitenlanders veroorzaken zij een proces van gentrificatie** in de hoofdstad, aldus García Pleyán in CubaGeográfica.

Bevolkingsgroei
Het proces is bijzonder zichtbaar in zones als Oud-Havana waar kopers complete appartementen opkochten met de bedoeling er hotels en rbnb’s voor toeristen te bouwen hoewel de wet dit verbiedt. De overheid die als bezitter van staatshotels moet concurreren met deze particuliere hotels, reageerde onlangs met strengere regels voor de koop en verkoop van huizen in wijken waar veel toeristen verblijven zoals Oud-Havana en Varadero met het argument ‘de groei van ‘de bevolking in deze wijken te controleren’, aldus een mededeling in de Staatscourant. Ook zou de concurrentie van de particuliere sector zo worden gecontroleerd opdat deze ‘de programma’s voor de ontwikkeling van het toerisme’ niet belemmeren.

Bron
* Nora Gámez Torres, website 14ymedio, 5 september 2018
Link
* Website Revolico met aanbiedingen van huizen.
Noot
** Gentrificatie: de opwaardering van buurten op sociaal, cultureel en economisch gebied, het aantrekken van kapitaalkrachtige nieuwe bewoners/gebruikers. Gaat vaak gepaard met verdrijving van de lagere klassen en stijging van de prijzen voor onroerend goed en de huurprijzen. 

Huizenverkoop in Cuba is miljoenenzaak (deel 1)

Een huis van twee verdiepingen met 6 kamers in Santa Fe, aan de kust ten westen van Havana wordt voor anderhalf miljoen dollar verkocht. Een andere woning ‘met de kapitalistische luxe uit de jaren vijftig in het beste deel van Miramar’, een andere exclusieve buurt in de hoofdstad, wordt voor 600.000 dollar aangeboden. Het kopen en verkopen van huizen in Cuba is een miljoenen bedrijf geworden, dat volgens CubaGeográfica een monetaire waarde van bijna de helft van het BBP (bruto binnenlands product) van het eiland bedraagt. De journaliste Nora Gamez Torres van 14ymedio ging op onderzoek uit.

CubaGeográfica

Volgens voorzichtige schattingen van de auteur, socioloog en stedenbouwkundige Carlos García Pleyán, wordt de omvang van de huizenverkoop geschat op 37 miljard peso’s per jaar of ongeveer 1,5 miljard dollar. Dat is ongeveer de helft van het BBP van Cuba tussen 2011 en 2014. In 2011 werd de koop en verkoop van huizen door particulieren vrijgegeven en werd de de onroerend goedmarkt booming. Volgens een ingewijde die in Havana woont, werden in 2012 45.000 huizen verkocht en 88.000 in 2013. ‘De markt zou gemakkelijk jaarlijks ongeveer 100.000 transacties kunnen noteren maar in 2015 was er sprake van een daling. De markt kromp in doordat de VS immigratiebeperkingen afkondigde,’ zegt hij.

Duur en heel duur
De markt onderscheidt twee segmenten, namelijk huizen van 5.000 tot 25.000 CUC, gelegen in buitenwijken en binnen het bereik van de lokale bevolking, en anderen in betere conditie op centrale locaties, toeristisch en dicht bij de zee, met prijzen vanaf 50.000 tot één miljoen CUC. Eén CUC, de Cubaanse converteerbare valuta, is gelijk aan 1,13 dollar. Het gemiddelde jaarlijksalaris voor een functie bij de Cubaanse overheid is ongeveer 360 CUC per jaar. Dat betekent dat buitenlands kapitaal bij dit duurdere segment een grote rol speelt. Veel Cubaanse-Amerikanen hebben geïnvesteerd in huizen op het eiland, hetzij als woning, hetzij om een bedrijf te openen dat wordt gerund door hun families. Hoewel buitenlanders niet direct huizen kunnen kopen, hebben veel buitenlanders derden in dienst op het eiland zelf, aldus García Pleyán. De beste prijs voor een woning wordt in Havana, Matanzas en Santiago de Cuba betaald. Tot die dure plaatsen behoren de badplaats Varadero in Matanzas en wijken als Playa met exclusieve buurten als Miramar en Siboney, en de wijk Plaza, waar populaire buurten als Vedado en Kohly liggen, een woonwijk waar veel Cubaanse soldaten wonen. De expert verduidelijkt dat zijn observaties zijn gebaseerd op een analyse van de aankondigingen die in 2017 op verschillende websites en in artikelen in media werden gepubliceerd. De juistheid kan enigszins worden betwist omdat er geen officiële statistieken over het onderwerp bestaan.

Dit huis is te koop

‘Kapitalistisch’
Een snelle blik op Cuba’s website voor de verkoop en koop van woningen porlalivre.com, levert meer dan 1000 onroerend goed aanbiedingen met een waarde van meer dan 100.000 dollar op. Drieënveertig verwijzen naar onroerend goed projecten van meer dan een half miljoen dollar op, meestal in Havana. Verschillende advertenties in Porlalivre gebruiken het bijvoeglijk naamwoord ‘kapitalistisch’ om aan te geven dat de bouw van het pand vóór 1959 plaatsvond. Dat verhoogt de waarde omdat de kwaliteit van panden van vóór 1959 hoger is.

Bron
* Nora Gámez Torres, El Nuevo Herald, 5 september 2018
Link
* Tijdschrift CubaGeografica, 19 juli 2018.  Bevat vanaf pagina 12 het gehele artikel: Venta de casas en Cuba es un negocio millonario.

‘Loyale Cubanen’ mogen deelnemen aan debat grondwet

Vorige maand deelde Ernesto Soberón, directeur Consulaire Zaken en verantwoordelijk voor het beleid voor Cubanen in het buitenland, mee dat Cubanen in de diaspora ook kunnen deelnemen aan de discussie over de nieuwe grondwet. Voorwaarde is dat zij de uitgangspunten van de revolutie steunen en dat hun bijdragen aan de discussie gericht zijn op verbetering van de socialistische grondwet. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken verspreidde een video om ‘de effectieve deelname te garanderen van de ongeveer 1.400.000 Cubanen verspreid over zo’n 120 landen’.

De nieuwe grondwet in het Cubaans parlement

De Cubaanse regering spreekt van ‘een initiatief dat zijn weerga niet kent in de geschiedenis van de revolutie’ en wijst erop dat dit een stap is in de richting van de voortzetting van de toenadering tot de diaspora, een moeizame relatie na decennia van ballingschap voor duizenden Cubanen. In heel Cuba vindt op dit moment een volksraadpleging plaats om de opvattingen van de bevolking te leren kennen over het wetsontwerp voor hervorming van de grondwet; de term communisme wordt geschrapt, particulier eigendom wordt erkend, de figuur van de premier wordt geïntroduceerd en de weg wordt geëffend voor het homohuwelijk.  Het referendum ter goedkeuring van de voorgestelde grondwetsherziening vindt plaats op 24 februari 2019. Soberón zei dat ‘hoe groter de participatie in Cuba en in het buitenland is, hoe groter het succes van dit proces zal zijn, want de opbouw van een nieuwe grondwet vereist de betrokkenheid van velen met kennis en wijsheid’, aldus het Cubaanse persbureau Prensa Latina.

Ernesto Soberón

Wantrouwen
In de Cubaanse diaspora is het voorstel van de regering door velen met argusogen ontvangen en door vertegenwoordigers van de historische ballingengroepen verworpen. Orlando Gutiérrez Boronat, voorzitter van Directorio Democrático, een organisatie in Miami die verschillende traditionele oppositieplatforms binnen en buiten Cuba groepeert, weigert zelfs de machthebbers in Cuba ‘regering’ te noemen. Orlando Gutiérrez: ‘De Magna Carta of grondwet bevat fundamentele rechten op basis waarop de Staat is georganiseerd en bedoeld om de rechten van het volk niet te beperken. Hier is sprake van het tegenovergestelde. Het is de communistische partij die de staat wil reorganiseren om haar macht te behouden,’ zegt de activist tegen een medewerker van de website 14ymedio. Voor Maruchy Alfonso, die in de Verenigde Staten woont, is het ‘onaanvaardbaar’ dat het begrip ‘vaderland’ zodanig wordt gewijzigd dat het wordt gekoppeld aan het socialisme met als enig doel de macht van de communistische partij te bestendigen. ‘Ze willen de opvattingen manipuleren van de vrije Cubanen die in het buitenland wonen. Alleen de meningen die bijdragen aan de opbouw van het socialisme zullen in aanmerking worden genomen, dus degenen onder ons die bijdragen met democratische ideeën hebben geen kans om deel te nemen,’ zegt Maruchy Alfonso. Alfonso wijst ook op de rol van Cubaanse groepen in ballingschap die het beleid van Havana steunen. Zij moeten, aldus Maruchy het proces legitimeren. In Miami werden Cubanen die het niet eens zijn met het officiële beleid al bij een openbare discussie uitgesloten van het debat.

Liu Santiesteban

Nummer paspoort
Liu Santiesteban, een mensenrechtenactiviste, wijst op het feit dat deelnemers aan de discussie het nummer van hun paspoort moeten doorgeven om  voorstellen voor grondwetshervorming in te kunnen dienen. ‘Het is ieders eigen risico omdat ze dan precies zullen weten wat iedereen denkt,’ zegt de activist, die het ook betreurt dat veel Cubanen die in de Verenigde Staten wonen niet kunnen deelnemen omdat ze niet over een duur reisdocument als een paspoort beschikken. Het Cubaanse paspoort wordt beschouwd als een van de duurste ter wereld. De Cubaanse ambassade in Washington vraagt er 400 dollar voor. Het paspoort moet elke twee jaar verlengd worden voor een bedrag van 160 dollar. Santiesteban moedigt echter alle emigranten aan om mee te doen en hun mening te geven over controversiële kwesties zoals de onherroepelijkheid van het Socialisme, het machtsmonopolie van de Communistische Partij en het gebrek aan burgerlijke vrijheden.

Bron
* Mario J. Pentón, website 14ymedio, 31 augustus 2018
Link
* Ministerie van Buitenlandse Zaken, 31 augustus 2018, inclusief video: Cubanen in het buitenland kunnen hun mening geven over het wetsontwerp voor een nieuwe grondwet.
* Website Diario de Cuba, 4 september 2018. Editorial: A constitutional ‘consultation’ for Cubans abroad – with their permission to return at stake.

Katholieke kerk in Cuba tegen homohuwelijk

De katholieke kerk in Cuba verzet zich tegen plannen om in paragraaf 68 van nieuwe grondwet de definitie van het huwelijk te wijzigen om de legalisering van homorelaties mogelijk te maken. De aartsbisschop van Santiago de Cuba, Dionisio García, spreekt in dit verband van ‘ideologische kolonialisme’. In de brief waarschuwt de aartsbisschop voor de mogelijke gevolgen en noemt met name de adoptie van kinderen door homostellen als een kwalijk gevolg. Het is de eerste keer dat de katholieke kerk van Cuba zich in het debat mengt. Enkele kleinere evangelische groepen deden dat al eerder.

Mars in Havana tegen homofobie

‘Negeren wat ons van nature is gegeven of ingaan tegen wetten en processen die vastliggen, zelfs genetisch, in ons wezen, levert altijd betreurenswaardige gevolgen op, hetzij onmiddellijk, hetzij door de jaren heen,’ aldus de brief van de aartsbisschop. De brief benadrukt dat ‘het instituut van het huwelijk zo oud is als de mensheid, aan de oorsprong ligt van de mens en al aanwezig was bij primitieve vormen van sociale organisaties’(…) ‘gebaseerd op de twee bestaande geslachten, man en vrouw.‘ Kritiek op het homohuwelijk komt, aldus de aartsbisschop, niet alleen van christenen maar wordt ondersteund door de ervaring, geschiedenis en wetenschappen die de mens en zijn gedrag bestuderen. Garcia waarschuwt dat ’als gevolg van de herdefiniëring van het huwelijk in de grondwet, ook de inhoud van de opvoeding en het onderwijs, de cultuur en de media kan worden aangepast’ en hij noemt dit ‘’een onnodige culturele verandering’. (…) ‘Het is onjuist te beweren dat het typisch is voor een revolutie om dergelijke veranderingen aan te brengen en met tradities te breken. De manier om een ​​huwelijk te vieren kan als een traditie worden beschouwd, maar niet het huwelijk zelf’, stelt hij. In de nieuwe grondwet zou niet langer worden gesproken over het huwelijk als een verbintenis tussen een man en een vrouw maar over een vrijwillige verbintenis tussen twee personen.

Alternatief
Als alternatief stelt de aartsbisschop van Santiago voor om ‘op zoek te gaan naar de juridische middelen om degenen te beschermen die in zo’n situatie verkeren.’ Volgens de bisschop mag de situatie niet misbruikt worden ‘als argument de definitie van een natuurlijke orde zoals het huwelijk te veranderen, een orde die de continuïteit van de mensheid door de eeuwen heen heeft beschermd. De prelaat is verder van mening dat ‘zo’n buitenaards idee’ voor de Cubaanse cultuur als het toestaan ​​van een homoseksueel huwelijk’, afkomstig is ‘uit landen met machtige groepen met een grote economische macht en invloed.’ Hij is ervan overtuigd dat internationale organisaties maar ook de regeringen van rijke landen, met economische en financiële hulp groepen steunen die deze opvattingen steunen en regeringen dwingen in veel gevallen met economische steun, hun beleid met betrekking tot het homohuwelijk aan te passen.

Kerkgangers tegen het homohuwelijk. ‘Ik ben voor het oorspronkelijke ontwerp’

Kerken tegen
De katholieke kerk sluit zich met deze kritiek aan bij enkele andere kerkgenootschappen in Cuba, die zich de afgelopen weken hebben uitgesproken tegen de verandering in de grondwet van de definitie van het huwelijk en die deze instelling willen reserveren voor huwelijkse relaties tussen man en vrouw. Verschillende christelijke kerken op het eiland riepen hun gelovigen op om te ‘vechten’ tegen artikel 68, hielden vastenakties en verspreidden pamfletten met illustraties van een man en vrouw, ter verdediging van ‘het oorspronkelijke ontwerp van het gezin’. De LGBTI-gemeenschap reageerde met pamfletten en campagnes ten gunsten van ‘interessantere modellen.’ Tot november wordt in Cuba gedebatteerd over het concept van de nieuwe grondwet. Daarna zal een commissie geleid door oud-president Raúl Castro, de discussiebijdragen beoordelen en al dan niet toevoegen aan de concepttekst. Vervolgens buigt het parlement zich over het resultaat en zal de nieuwe grondwet in februari 2019 in een referendum aan de bevolking worden voorgelegd.

Bron
* Persbureau EFE, 31 augustus 2018
Link
* Brief van de Cubaanse bisschoppenconferentie, 29 augustus 2018