Investeerders met durf gezocht

President Díaz-Canel opende maandag jl. de 36e editie van de Internationale Beurs van Havana / Feria Internacional de La Habana (Fihav). Meer dan 60 landen zijn er vertegenwoordigd. Wie zaken doet met Cuba moet echter bereid zijn risico’s te nemen: bureaucratie, wanbetaling en rechtsonzekerheid blijven het land parten spelen bij het aantrekken van buitenlands kapitaal. Een Italiaanse ondernemer zegt: ’Nu is het nog een zeer riskante investering, maar ik hoop dat over vijf jaar alles ten goede is gekeerd.’

President Díaz-Canel opent de Fihav 2018. De Minister van Buitenlandse Investeringen, Malmierca, staat rechts.

‘Twee-en-half-jaar zijn gepasseerd sinds ik Cuba binnenkwam en ik eindelijk kon starten met mijn werk,’ zegt de investeerder die werkzaam is in de sector schoonmaakartikelen en zaken voor de persoonlijke hygiëne. ‘Dit is geen plek voor mensen die proberen om snel zaken te doen en je moet de officiële taal heel goed beheersen’, zegt hij. Met deze nieuwe Fihav willen de autoriteiten het beeld versterken van een land dat openstaat voor buitenlands kapitaal ondanks het gecompliceerde karakter van de Cubaanse economie die voor de uitdaging staat meer buitenlandse ondernemers naar het eiland te trekken om de liquiditeitscrisis op te lossen. Na de goedkeuring van de Wet op buitenlandse investeringen van 2014 waren ondernemers zeer voorzichtig; van de 2 miljard dollar die de regering elk jaar verwachtte, was eind 2016 slechts 1,3 miljard dollar gerealiseerd. In 2017 kondigden de autoriteiten aan dat ze erin geslaagd waren om in dat fiscale jaar voor 2,3 miljard dollar aan investeringsverdragen te sluiten, maar hierover werden geen details bekend gemaakt.

Bureaucratie
De traagheid bij de goedkeuring van de investeringen belemmert de komst van cash geld. Voeg daarbij de complexe bureaucratie waarbij ‘ambtenaren van de derde of vierde categorie een rol spelen, die niets beslissen, maar veel tijd verspillen’, aldus de Italiaanse zakenman die liever anoniem blijven. De zakenman benadrukt dat de Cubanen nu voor ‘honderdduizend dollars’ bij hem in het krijt staan, maar hij blijft goederen naar Cuba exporteren in de hoop zijn geld terug te krijgen. Hij houdt het oog gericht op de toekomst.

De Marielzone en het project ZEDM

Uitverkoop
In een interview met de staatsmedia herhaalde de Cubaanse Minister van Buitenlandse Handel en Buitenlandse Investeringen, Rodrigo Malmierca Díaz, dat ‘de bescherming van de soevereiniteit bij het investeringsbeleid centraal staat. ‘We gaan het land echt niet verkopen. We gaan dit proces ontwikkelen in overeenstemming met onze wetten en ons beleid,’ waarschuwt hij.  Malmierca riep op niet te wanhopen bij de trage resultaten van de Speciale Ontwikkelingszone van Mariel (ZEDM) en wees erop dat dit project ‘is ontworpen voor de lange termijn’ en ‘een project is van 50 jaar ontwikkeling.’ Zijn uitspraken vergrootten de scepsis onder Cubanen, moe van het wachten op een opleving van de economie. De Zona Especial de Desarrollo de Mariel (ZEDM), het paradepaardje van voormalig  president Raúl Castro, heeft niet de verwachte vruchten afgeworpen. Tot nu toe telt het project investeringen uit 15 landen en zijn er 37 bedrijfsplannen goedgekeurd. Toenemende voedseltekorten, stijgende prijzen van landbouwproducten en nieuwe beperkingen voor de particuliere sector maken de interne gang van zaken op het eiland alleen maar moeilijker.

Spanje
Expocuba, in de jaren tachtig opgericht als een etalage voor de nauwe banden met de toenmalige Sovjet-Unie, verwelkomt dit jaar 2.500 zakenlieden uit meer dan 60 landen, inclusief de president Miguel Diaz-Canel. Hij hield de openingstoespraak en sprak er met belangrijke vertegenwoordigers van delegaties zoals de Venezolaanse vicepresident Tareck El Aissami, en Yuri Borisov, vicepremier van de Russische Federatie. Spanje is het land dat het sterkst vertegenwoordigd is met 112 bedrijven, waarvan 63 in het officiële paviljoen en 29 in het paviljoen van Baskenland. Ook de pasbenoemde ambassadeur van Spanje, Juan Fernández Trigo, was aanwezig. Binnenkort komt de Spaanse president, Pedro Sánchez, naar het eiland voor een officieel bezoek.

De waarde van de Cubaanse export tussen 2011 en 2017.

Cubaanse economen
De Cubaanse econoom Elías Amor, woonachtig in Spanje, is kritisch over de Fihav. ‘Als de Cubaanse economie meer wil uitvoeren, moet je de beurzen en feesten vergeten en je toeleggen op het verhogen van de productie,’ zegt hij op zijn weblog Cubaeconomía.
Elías Amor adviseert ‘beter te produceren en ook dat wat wordt geproduceerd te verkopen, de werkende bevolking te kwalificeren, nieuwe technologieën in te voeren en de zaken goed te doen en niet goedkoop’. Volgens deze specialist moet het eiland ‘de export van producten doen stijgen, wil het de grote schuldenlast op buitenlandse rekeningen corrigeren’, maar sinds 2011 is de export alleen maar gedaald en wel met 59%. Het kolossale socialistisch staatsapparaat domineert nog steeds de economie en het bestaan van twee munten schrikt veel geïnteresseerde investeerders af. Cuba is bovendien een slechte betaler van goederen en diensten uit het buitenland en buitenlandse investeerders voelen zich op het eiland onvoldoende juridisch beschermd. Voor de econoom Omar Everleny Pérez is een flexibelere wetgeving tegenover buitenlands kapitaal niet voldoende, maar is er een nieuwe mentaliteit nodig bij hen die beslissingen nemen over de economie zodat Cuba zich kan voegen in de internationale netwerken voor commercie en investeringen.

Ingezetenen
De Fihav vindt plaats tegen de achtergrond van debatten in wijken en bedrijven over de tekst van een nieuwe grondwet. Een van de hot items is het recht van Cubaanse ingezetenen om in het eigen land te kunnen investeren zoals buitenlandse bedrijven dat nu ook kunnen doen. Cubanen in en buiten het land zouden willen investeren in de industrie, het toerisme en de toeristensector.

Bron
* Website 14ymedio, 30 oktober 2018

Link
* Interview (Spaanstalig) met Rodrigo Malmierca, minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkeling, website Cubadebate 28 oktober 2018