Het salaris is voor Cubanen op dit moment het grootste probleem. Raúl Castro erkende dit al in 2006 en Ulises Guilarte de Nacimiento, secretaris-generaal van de vakcentrale CTC, blijft de werknemers tot vandaag om geduld vragen. Volgens het Nationaal Bureau voor de Statistiek (ONEI) bedroeg het gemiddelde maandsalaris in 2017 740 peso’s of 26,50 dollar. In de onderwijssector was het 549 peso’s’ of 19,46 dollar en in de gezondheidszorg 833 peso’s of 25,84 dollar. Uit studies – o.a. Cambios en Cuba 2010 van Oscar Espinosa Chepe – blijkt dat de koopkracht van een maandsalaris tussen 1989 en 2009 aanzienlijk daalde als gevolg van de geaccumuleerde inflatie. De waardedaling bedroeg 74% ten opzichte van 1989. Ook de nominale loonsverhogingen hebben de koopkracht verre van gecompenseerd.
Lage lonen verslechteren de kwaliteit van het leven en ontmoedigen werk en productie, bevorderen de instabiliteit op de arbeidsmarkt, leiden tot diefstal, corruptie, de trek van het platteland naar de steden en de emigratie. Terwijl de regeringen van Cuba en de Verenigde Staten elkaar bij de VN bestreden vanwege het economisch embargo van de VS, schreven vele duizenden Cubanen zich in voor de visaloterij van de Amerikaanse ambassade in Havana. Uises Guilarte de Nacimiento, secretaris-generaal van de staatsvakcentrale CTC, lanceerde eind oktober in Santiago de Cuba oplossingen voor de salarisproblemen. Maar daarvan is niets terug te vinden in de teksten die aan het 21ste Congres van de CTC, te houden in 2019, zijn voorgelegd. Guilarte, ook lid van het Politbureau van de Cubaanse Communistische Partij, herhaalde zijn argumenten op de Provinciale Conferentie van de CTC in Pinar del Río begin november. Leden van de CTC hebben tijdens bijeenkomsten van de bond tussen juni en oktober in bedrijven en tijdens bijeenkomsten op provinciaal en gemeentelijk niveau, herhaaldelijk aangedrongen op verbetering van de salarissen. Het onderwerp kwam ook aan de orde tijdens de vergaderingen die nu in het hele land plaatsvinden om de nieuwe grondwet van de Republiek Cuba te bespreken.
Raúl Castro
Discipline
In zijn toespraak van 26 juli 2007 zei Raúl Castro, toen nog eerste vicepresident en tijdelijk vervanger van de zieke Fidel Castro: ‘We zijn ons er evenzeer van bewust dat, temidden van de extreme objectieve moeilijkheden waarmee we te maken hebben, de lonen nog steeds duidelijk onvoldoende zijn om aan alle behoeften te voldoen. Dat betekent dat het praktisch onmogelijk is om het socialistisch principe te waarborgen dat ieder bijdraagt naar zijn vermogen en verdient vanwege zijn arbeid. Daardoor komt ongedisciplineerd gedrag aan de oppervlakte dat moeilijk uit te roeien is, ook wanneer de objectieve redenen ervan al lang zijn verdwenen.’ De fundamentele maatregelen die Raúl Castro op 24 februari 2008 aankondigde toen hij werd benoemd tot voorzitter van de Staatsraad en de Raad van Ministers, waren ‘de afschaffing van absurde verboden, de geleidelijke en voorzichtige herwaardering van de peso (de afschaffing van de dubbele munteenheid), het herstel van de koopkracht en van de relatie tussen de inkomsten van iemand en het werk dat men er legaal voor doet. Om traumatische effecten te voorkomen, moet elke wijziging van de dubbele munteenheid gepaard gaan met een integrale aanpak, waarbij onder meer rekening wordt gehouden met het salarissysteem, de prijzen bij de detailhandel, de miljoenen subsidies die er momenteel voor iedere Cubaan bestaan voor ontelbare diensten en producten zoals die worden verstrekt via de rantsoenering of libreta. Gezien de huidige toestand van onze economie zijn deze subsidies irrationeel en onhoudbaar,’ aldus Castro.
Wisselkoersen
Na zoveel jaren, aldus de secretaris-generaal van de CTC, ‘ligt de oplossing in de uitvoering van een algemene hervorming van het salaris, die wordt bepaald door drie variabelen: het oplossen van de monetaire en wisselkoersverschillen, het waarborgen van een basispakket van goederen en diensten, het vaststellen van een minimaal pakket voor het levensonderhoud op basis van een landelijk vastgesteld minimumloon.’ Guilarte deed een beroep op het vertrouwen van de werknemers bij ‘de oplossing van dit probleem, dat voor ons nog steeds een prioriteit is om op de kortst mogelijke termijn op te lossen.’ De mogelijke afschaffing van de dubbele valuta (CUC’s en nationale peso’s) werd al in 2012 aangekondigd bij de presentatie van de Lineamientos of Richtlijnen. Rodrigo Malmierca, Minister van Buitenlandse Handel en Investeringen, zei eind oktober dat hij denkt dat het binnenkort zal gebeuren, maar dat het besluit is uitgesteld omdat de maatregelen om de negatieve effecten op de economie te verlichten worden geëvalueerd: ‘Ik spreek niet over dit jaar. Het is een complexe kwestie omdat we niets willen doen dat onze bedrijven en de bevolking schade berokkent,’ aldus de minister.
Kleine zelfstandigen
De autoriteiten frustreren het werk van de kleine zelfstandigen. Velen van hen behoren tot de honderdduizend arbeiders die bij staatsbedrijven zijn ontslagen. Hun werk als kleine zelfstandigen is een welkome aanvulling op de macro-economie, leidt tot verhoging van de belastingopbrengsten en verhogen daardoor de kwaliteit van het leven van veel Cubanen. De verstrekking van nieuwe vergunningen voor deze succesvolle activiteiten is sinds 2017 afgeremd en de accumulatie van rijkdom is nog steeds verboden. Dit heeft geleid tot het vertrek van ondernemers naar buurlanden waar ze met hun spaargeld nieuwe bedrijven opzetten. Verwacht wordt dat in december de verstrekking van vergunningen voor kleine ondernemers weer wordt hervat. Maar de interesse om een klein bedrijf op te zetten is verminderd door alle geboden en controles, de daling van het aantal toeristen uit de VS en de dwingende overmacht van staatsbedrijven in de toeristensector.
Groei
Het bruto binnenlands product (BBP) groeit in 2018 met 1%, hoewel de doelstellingen van de sectoren toerisme, suiker en mijnbouw niet zullen worden gehaald, aldus Alejandro Gil, hoofd economie en planning, tijdens de vergadering van de Raad van Ministers op 30 oktober, voorgezeten door president Díaz-Canel voordat deze Rusland, China, Noord-Korea, Vietnam en Laos bezocht. In 2019 zal het gebrek aan liquide middelen en de inkrimping van de importen blijven bestaan. Dat kan de industrie treffen met als gevolg tekorten aan grondstoffen en reserveonderdelen, met als gevolg contractbreuk, de onmogelijkheid van extra prestatiebeloningen en het ontslag van werknemers. De loonhervorming zou opnieuw kunnen worden uitgesteld.
Bron
Miriam Leiva
Miriam Leiva (1947), website Cubanet, 10 november 2018
Leiva is sinds 1995 onafhankelijk freelance journalist. Vicevoorzitter van het Manuel Márquez Sterling Verband van Journalisten, medeoprichter in maart 2003 van de Damas de Blanco. Daarvoor was zij diplomaat, gastdocent aan het Hoger Instituut voor Internationale Betrekkingen. Ook werkte zij als ambtenaar bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar zij in 1992 werd ontslagen. Ze heeft een blog Reconciliacion Cubana.
CUBA 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.