Celebrities haasten zich naar Cuba (deel 2)

Gisteren lieten we Yuris Nórido, medewerker van de officiële krant Trabajadores aan het woord over de rush van celebrities naar Cuba. Vandaag begeeft Michael Weissenstein van Associated Press zich in het nachtleven van Havana waar celebrities zich mengen met buitenlandse zakenlieden. Een Cubaanse bovenlaag rekent op een snelle goldrush. Rockzanger Gorki, tegenstander van het regime, verwelkomt de buitenlandse gasten, maar zou willen dat ze niet hun ogen sloten voor de onderdrukking. ‘Wees niet naïef’.

Bewoners van Oud-Havana tijdens de wandeling die Rihanna door de wijk maakte

De buitenlanders die vroeger de Cubaanse hoofdstad bezochten waren vaak Europeanen met weinig middelen of linkse Amerikanen, die de projecten van ecologisch verantwoorde landbouw of klinieken in de volkswijken wilden bezoeken. Tien maanden nadat de VS en Cuba een einde maakten aan de vijandelijkheden is het klimaat in Havana veranderd. De stad ontvangt tientallen vip’s die vertier zoeken en hedgefondsbezitters die de mogelijkheden onderzoeken om miljoenen te verdienen in een van de laatste bastions van het communisme. Voor velen is de stroom geld die uit de VS komt een zekerheid en bijna onvermijdelijk. Zeker onder de bevoorrechte Cubanen zindert het van veelbelovende berichten. Hoewel de meeste Cubanen dit als toeschouwers gadeslaan, bereidt de beter gesitueerde klasse in Cuba zich voor op een soort goudkoorts. Cuba is in hun ogen het middelpunt van de wereld en dat heeft men sinds de komst van Fidel Castro uit de bergen in 1959, niet meer meegemaakt; toen werden de buitenlanders die Cuba beschouwden als hun tropisch recreatiepark, verjaagd.

Miljoenen
Hannah Berkeley Cohen kwam voor de eerste keer in Cuba om marxisme en leninisme te bestuderen als onderdeel van een studie in het buitenland van de Universiteit van Pittsburgh. Na enige tijd als freelance journaliste te hebben gewerkt en als gids voor ‘linkse mensen en sociaaldemocraten uit New Engeland’ zoals zij haar klanten van toen beschrijft, brengt ze nu drie maanden door met Amerikanen die ’s avonds en ’s nachts de nachtclubs bezoeken en overdag woningen zoeken en mogelijkheden om te investeren. Cohen: ‘Mijn klanten komen nu met ideeën om miljoenen te verdienen in Cuba’ en ‘Iedereen wil nog voor de ander, hier zijn.’ De opkomst van clubs en dure bars in Havana wordt door veel Cubanen met argwaan bezien. Zij beschouwen de gelijkheid als een van de pilaren van de revolutie en die zien nu grote groepen buitenlanders en hun Cubaanse aanhang die in een nacht meer opmaken dan het gemiddelde salaris van 30 dollar dat een Cubaan gemiddeld per maand verdient. ‘Deze verandering is een drama voor een grote groep mensen die de mentaliteit hebben dat alles ter wereld toegankelijk moet zijn voor allen, zegt Octavio Borges Pérez, cultureel medewerker van een persbureau van de staat. ‘Het is een shock voor velen dat men bepaalde plaatsen alleen kan bezoeken afhankelijk van iemands bestedingsmogelijkheden.’

Hoe, volgens tekenaar Lauzan, het beeldmerk van de Rolling Stones samenvalt  met de icoon ‘Çhe’ Guevara

Iedereen consultant
In de kleine kring van academici en gidsen die zich interesseerden in Cuba voor de ontspanning, is de kennis over de complexe aspecten van het eiland van weinig betekenis. Op dit moment biedt ieder die ook maar iets af weet van het eiland zich aan als consultant voor grote bedrijven. Collin Laverty leidt een bekend en gerespecteerd bedrijf dat educatieve reizen organiseerde, ook op het moment dat voor de meeste Noord-Amerikanen nog een reisverbod gold voor Cuba. In juli richtte hij een bedrijf op Havana Strategies als reactie op de groeiende vraag naar adviezen bij investeringen. Laverty zegt veel telefoontje te krijgen ‘uit de hele wereld van mensen die waterleidingen en tractoren willen verkopen tot mensen die cruises willen organiseren, hotels bouwen en concerten en triatlons willen organiseren. Het is ongelofelijk. Er is belangstelling voor elke sector.’

Paris Hilton met Fidel Castro junior tijdens het grote gala ter ere van de Cubaanse sigaar

Egoisme
Julia Sweig, directeur van het Latin American Studies for the Council on Foreign Relations en Phil Peters, directeur van het Cuba Research Center, hebben D17 Strategies opgericht. De naam van het bedrijf verwijst naar 17 december vorig jaar toen de presidenten Barack Obama en Raúl Castro via de televisie de verbetering van de relaties aankondigden.‘Interesse voor Cuba vond je voorheen vooral bij academici,’ zegt Ted Henken, expert van het Baruch College die recent naar Cuba reisde met een ex-directeur van Goldman Sachs op zoek naar mogelijkheden voor technologische investeringen in de particuliere sector in Cuba. ‘Nu bestaat de mogelijkheid om je kennis en je contacten te gebruiken voor iets dat een praktisch economisch doel heeft, en ook een egoïstisch trekje heeft, namelijk winsten opleveren.’

Amerikaanse multinationals
De Cubaanse regering lijkt op dit moment niet uit te zijn op grote contracten met Amerikaanse ondernemingen. Tom Popper, directeur van het Cubaanse reisbureau InsightCuba, zegt dat het hem na een recent gesprek met de Cubaanse president Raúl Castro duidelijk werd dat Cuba er voorlopig niet aan denkt grote Amerikaanse investeerders het hof te maken. De twee spraken kort met elkaar tijdens Castro’s recente bezoek aan New York, waar hij deelnam aan de Algemene Vergadering van de VN. Het Cubaanse staatshoofd merkte op dat ‘Cuba vooral vertrouwen heeft in die Amerikaanse bedrijven die al veel jaren in Cuba hebben gewerkt,’ aldus Popper. Hij benadrukte dat vriendschap en vertrouwen zaken zijn die tijd vragen, ‘het is geen privilege. Dit nieuwe tijdperk is goed begonnen, maar er blijft nog veel doen’, aldus Castro.

Niet naïef
Gorkí Águila, rockzanger en tegenstander van het regime, verwelkomt de buitenlandse artiesten en zegt het positief te vinden dat zij Cuba willen bezoeken. Maar hij waarschuwt ook voor manipulatie door het regime dat goed weet ‘hoe belangrijk een artiest kan zijn om het politieke verhaal van Cuba te verkopen.’ Gorkí zegt in een interview met Diario de Cuba (Spaanstalig en 12 minuten durend) te pleiten voor culturele uitwisseling, maar niet op een naïeve manier. Hij wijst erop dat de cambio / de veranderingen die zich in Cuba voordoen niet veel meer zijn dat ‘het officiële sprookje’ van ‘de nieuwe façade van de tirannie’ .

Bron
* O.a. Michael Weissenstein, persbureau Associated Press, 15 oktober 2015 en de website Diario de Cuba
Link
* Op de website van het radiostation WRLN uit Zuid Florida staan de ervaringen opgetekend van Amerikanen die al langer handel drijven met Cuba of dat willen gaan doen: Commerce with Communists – Doing Business in Cuba.