Toespraak Obama liet niemand koud

In De Volkskrant van 23 maart schrijft Marjolein van de Water over de rede van Obama, die hij dinsdagochtend (locale tijd) in het Grote Theater in de Cubaanse hoofdstad heeft gehouden en die werd uitgezonden door de Cubaanse TV. Ze geeft aan, hoe ‘Obama’s retoriek ook de kritische Cubaan niet koud laat.’ Zij spreekt met de aanvankelijk zeer septische schrijver en dissident Ångel Santiesteban, die na afloop concludeert: ‘Mensen hier weten niet dat er een andere manier van denken mogelijk is, dat er alternatieve bestaan voor de officiële manier van denken. En Obama heeft  vandaag geholpen nieuwe gedachten te vormen.’
In de gecontroleerde media is de reactie op Obama’s toespraak vooral defensief en wordt de traditionele toonzetting weer krachtig opgenomen: angst voor verandering, rancune tegen de VS en de ballingen en vooral de morele superioriteit van het Cubaanse regime.
De oproep van Obama dinsdag jl. in het Gran Teatro Alicia Alonso van Havana aan de jongeren om zelf de toekomst op te bouwen en zijn verwijzing naar het particulier initiatief als instrument van emancipatie, zijn bij de regime-sympathisanten blijkbaar hard aangekomen. Hier volgen enkele van hun reacties.

‘Cultivo una rosa blanca’. Als president van de Verenigde Staten van Amerika, bied ik het Cubaanse volk vandaag een vredesgroet aan. Ik kweek een witte roos.’ Regel uit een gedicht van de Cubaanse vrijheidsstrijder José Martí

Enrique Ubieta, journalist van de officiële website Cubadebate:
‘De blokkade is moorddadig. Zou het niet gepast zijn geweest, uit naam van de Staat die hij vertegenwoordigt, excuses aan te bieden? ’ (…) ‘De toekomst van Cuba moet in handen zijn van de Cubanen’ (uitspraak Obama), alsof die al niet in handen van het volk was sinds 1959’.‘Het samenlevingsmodel waar wij naar streven is niet dat van het corrupte Miami, zoals Obama voorstelde met ongewone naïviteit’.

Staatsblogger Iroel Sánchez van de weblog La pupila insomne:
‘Zoals voorzien werd er aan het begin van de bijeenkomst aandacht geschonken aan de terroristische acties gepleegd door de Islamitische Staat in België (…), maar zoals te verwachten was bracht deze verschrikkelijke daad de spreker niet op de 3.478 Cubanen die zijn overleden als slachtoffers van het terrorisme, gefinancierd en aangemoedigd vanuit de VS’.(..) ‘Systematisch gebruikte hij tijdens zijn toespraak veronderstelde tegenstellingen zoals jongeren en historie, staat – individu, regering-volk, verleden –toekomst,  bedoeld als strategie om verdeeldheid te zaaien binnen de Cubaanse samenleving’. Hij verwees naar ‘ondernemers’, succesvolle Cubaanse emigranten wier voorbeeld we, volgens onze gast, zouden moeten en kunnen volgen in naam van ‘de verandering’ die hij ons oplegt, en hij wijst ons erop dat deze landgenoten gebruik hebben gemaakt van de ‘mogelijkheden’ die het Amerikaanse kapitalisme bieden. (…) Let op, het woord verandering kwam 14 keer voor in zijn toespraak’. (…) ‘Maar laten we niet vergeten dat bij elk succes er duizenden zijn die aan de kant van de weg blijven liggen en dat elke economisch triomf in de wereld van nu in de meeste gevallen de vernietiging van de hoop van velen is. Het stimuleren van het privé-initiatief is niet precies een daad van oprechtheid.’

‘In veel opzichten zijn de VS en Cuba twee broers die zijn vervreemd van elkaar, hoewel we hetzelfde bloed hebben’

Daylén Vega Muguercia, journalist van de officiële website Cubadebate:
‘Obama glimlacht en zegt geen veranderingen op te willen leggen, maar hij stopt niet met zijn ‘model’ aan ons te verkopen o.a. door 20 miljoen dollar ter beschikking te stellen voor de subversie en de programma’s ter verandering van het regime. Hij verdedigt het recht van de Cubanen op een eigen vakbond, maar vergeet dat 80% van de Amerikanen niet het recht hebben lid te worden van een bond.’

Enrique Alemán, president van de Asociación Espriritista de Cuba (Beweging van Spiritisten) zegt in Juventud Rebelde: ‘Een van de onderdelen van zijn toespraak was de oproep tot godsdienstvrijheid in Cuba, in een land met vrijheid van godsdienst, dat een religieuze democratie kent, waar mensen hun geloof kunnen kiezen en veranderen net zo vaak als ze willen’.

Leyde Rodríguez Hernández, professor aan het Instituto Superior de Relaciónes Internacionales: De toespraak is een uitnodiging tot demobilisatie, een oproep om elk compromis (betrokkenheid ) te verliezen met wat we in de afgelopen jaren in dit land hebben opgebouwd’. (.) ‘Obama spreekt over veranderingen, met één pennenstreek wist hij het feit dat de Revolutie de belangrijkste verandering in dit land was en niet alleen vrijheid, onafhankelijkheid en rechten bracht, maar ook sociale rechtvaardigheid en waardigheid’.

Obama: ‘Wij willen Cuba geen veranderingen opdringen. De veranderingen komen van het Cubaanse volk’

René González, één van de leden van de Cuban Five
De vrees dat de dooi tussen de VS en Cuba, het revolutionaire vuur in Cuba zal doven, wordt ook verwoord door René González, de eerste van de Cubaanse Vijf, de Cubaanse spionnen die door de VS geleidelijk werden vrijgelaten. Hij legt uit hoe tegelijk de revolutionaire waarden te bewaren en relaties te onderhouden met een grootmacht die Cuba vijandig gezind is. De website Cubanismo publiceerde een interview met René González. Citaat: De Cubaanse Revolutie vertegenwoordigt het morele kompas op de weg naar die bestemming en de politiek van de VS tegenover Cuba wil dat kompas van zijn koers doen af wijken. Door de relatie met de Cubaanse samenleving willen ze onze waarden ondergraven, en zo het voorbeeld en de inspiratie vernietigen die het internationalisme en de solidariteit van de Cubaanse Revolutie voor de volkeren van Latijns-Amerika belichaamt. Deze benadering impliceert een zachtere houding tegenover Cuba.

Raúl Castro Ruz in het Gran Teatro van Havana luisterend naar Obama

Link
* Samenvatting toespraak van 22 maart Barack Obama in de NRC
Video Youtube
* De integrale tekst van Obama, 34 minuten: