Einde bliksemcarrière van Alejandro Castro Espín?

Volgens The New Yorker wordt de politieke positie van de zoon van Raúl Castro,  Alejandro Castro Espín, bedreigd door zijn mogelijke rol bij de akoestische aanvallen, die bij Amerikaanse en  Canadese diplomaten in Havana gezondheidsprobleem veroorzaakten. Alejandro was chef van de Commissie voor Defensie en Nationale Veiligheid. Die afdeling bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken werd in maart ontmanteld.

Alejandro Castro Espìn

Volgens de reportage in The New Yorker The Mystery of the Havana Syndrome waren er toen al geruchten over een gedwongen terugtreding van Castro Espín. Hij werd eerder aangeduid als een mogelijke opvolger van zijn vader. In januari 2018 bleek dat hij niet op de kandidatenlijst van de Nationale Assemblee stond, een voorwaarde om president te worden. In april werd zijn vader opgevolgd door Miguel Díaz-Canel als president van het land. Amerikaanse ambtenaren die hem leerden kennen vanwege zijn rol bij de totstandkoming van de diplomatiek betrekkingen tussen de VS en Cuba, deelden The New Yorker mee dat hij niet langer reageerde op hun mailtjes. Zij meldden ook dat Castro Espín in ‘isolement verkeert en nog zelden in het openbaar verschijnt’. Hij zou een soort huisarrest hebben gekregen, een zogeheten plan de piyama. Deze term wordt in Cuba gebruikt wanneer een politicus in ongenade is gevallen, niet langer nuttig is voor het  regime of een te grote populariteit dreigt te verwerven.

Akoestische aanval
Een bron bij het Ministerie laat weten ‘dat hij met ons werkte en het zou verschrikkelijk zijn als hij gestopt zou zijn vanwege de verandering van het beleid van de VS’. Een voormalige bekende van Fidel Castro suggereert aan The New Yorker een ernstiger reden: ‘Alexander zou ontslagen kunnen zijn omdat hij verantwoordelijk was voor de akoestische aanvallen op personeel van de Amerikaanse en Canadese ambassade in Havana. Hij zou daar op eigen initiatief opdracht toe hebben gegeven, zonder medeweten van zijn vader. Het is de enig mogelijke verklaring voor Raúl’s besluit om hem te straffen,’ zegt de bron.

President Obama verlaat het Paleis van de Revolutie; achter hem met rode das: Alejandro Espín.

Prominent
Met de mogelijke verdwijning van Castro Espín uit de kring van Cubaanse machtigen, verdwijnt een speler die een doorslaggevende rol heeft gespeeld bij enkele fundamentele kwesties op de internationale agenda van Raúl Castro. Toen Raúl Castro in april 2015 een ontmoeting had met de Amerikaanse president Barack Obama tijdens een historische bijeenkomst in Panama, maakte Castro Espín deel uit van de kleine groep die in de ruimte bleef waar de twee met elkaar spraken. Hij speelde een onzichtbare hofdrol tijdens de 18-maanden durende geheime onderhandelingen tussen beide landen en de aankondiging van de détente op 17 december 2014, toen zijn vader en Obama het begin van de dooi aankondigden. Onderdeel van de onderhandelingen was de vrijlating van de zogeheten Cuban Five, de Cubaanse spionnen die in de VS gevangen zaten. Hij was ook de eerste die in militair uniform, drie van deze spionnen veroordeeld tot lange gevangenisstraffen in de Verenigde Staten, bij terugkeer in Havana op het vliegveld begroette. Toen Raúl Castro paus Franciscus ontmoette in het Vaticaan, stond zijn zoon dicht bij hen.

Alejandro signeert een van zijn boeken.

Rusland
Daarnaast had Alejandro in 2017 een ontmoeting met de secretaris van de Russische Veiligheidsraad, Nikolai Pátrushev, om de samenwerking op het gebied van computer-beveiliging te bespreken. In 2014 heeft Castro Espín in Moskou een ‘memorandum van samenwerking’ voor de twee inlichtingendiensten van Rusland en Cuba ondertekend.

Bron
* Diario de Cuba, 12 november 2018

Link
* Adam Entous, The New Yorker, 9 november 2018: Exploding mojito’s, the first sonic attacks targeting diplomats in Cuba may have taken place thirty years ago.

Oproep Castro op nationale feestdag tot meer spaarzin

Partijsecretaris Raúl Castro heeft vandaag het woord gevoerd bij de officiële herdenking in Santiago de Cuba van de 65^ste verjaardag van de aanval op de Moncadakazerne in 1953, door Cuba beschouwd als het begin van de Revolutie.

Beeld van Moncadakazerne hedenmorgen

Castro riep op tot meer spaarzaamheid en bekritiseerde het ‘neoliberale offensief’ van de VS in Latijns-Amerika. Hij benadrukte zijn ‘onverbrekelijke solidariteit’ met president Maduro van Venezuela en president Ortega van Nicaragua en drong aan op vrijlating van de voormalige president Lula van Brazilië. Radio en televisie zonden de plechtigheid rechtstreeks uit, die begon om 5 uur in de ochtend. Ruim 10.000 inwoners van Santiago en genodigden waren aanwezig.

Vanochtend in Santiago: Raúl Castro en Díaz Canel.

Linken
* Op de website Cubadebate is onder aan de pagina een link te vinden met de twee uur durende plechtigheid.
* Persbureau AFP: Cuba’s Castro hits out at US sanctions on left-wing LatAm gov’ts, 26 juli 2018

Cuba schrapt ‘communisme’ in wetsontwerp grondwet

In het wetsontwerp voor een nieuwe Cubaanse grondwet wordt niet langer gesproken over ‘communisme’. In de nieuwe tekst wordt alleen gesproken over ‘socialisme’ en wordt de doelstelling ‘vooruitgang in de richting van een communistische samenleving’ uit de huidige grondwet van 1976 geschrapt. Strikt formeel neemt het regime hiermee afscheid van het communisme. Ook wordt in het kader van de gecontroleerde liberalisering van het economisch model de erkenning van privé-eigendom in de nieuwe grondwet opgenomen. Zaterdag, zondag en maandag kwam het Cubaans parlement bijeen om nieuwe ontwerpteksten te bediscussiëren. Uiteindelijk werden alle teksten unaniem goedgekeurd. Later spreekt de Cubaanse bevolking zich uit via een volksraaadpleging.

Miguel Díaz-Canel en Raúl Castro, president en voormalig president van Cuba, afgelopen woensdag in Havana. Op de voorgrond vice-voorzitter van de Ministerraad, Ramiro Valdés.

In de huidige Grondwet van 1976, gebaseerd naar beeld en gelijkenis van het voormalig socialistische blok, wordt in artikel 5 nog als doelstelling ‘de vooruitgang in de richting van een communistische samenleving’ vermeld. Met de huidige grondwetsherziening verdwijnt dat concept. Het is een verandering van grote historische betekenis, die de overheid presenteert als slechts een aanpassing van de taal aan de nieuwe fase van de revolutionaire continuïteit. ‘Het betekent niet dat we afstand doen van onze ideeën, maar eerder dat we in onze visie streven naar een socialistisch, soeverein, onafhankelijk, welvarend en duurzaam land,’ zegt de voorzitter van de Nationale Vergadering, Esteban Lazo, op vrijdag. Ideologisch zal Cuba zich dan losmaken van het communistisch gedachtengoed in de grondwet, maar anderzijds blijft de Cubaanse Communistische Partij het hoogste bestuursorgaan van het land. Volgens de partijkrant Granma bevestigt het ontwerp grondwet ‘het socialistische karakter van de revolutie en de leidende rol van de partij’ en de ‘onherroepelijkheid van het politieke en economische model’.

Homohuwelijk
Het ontwerp van de nieuwe Cubaanse grondwet opent de deur om het homohuwelijk op het eiland te legaliseren. Volgens Homero Acosta, secretaris van de Staatsraad, definieert artikel 68 het huwelijk als een verbond ‘tussen twee personen (…) en zegt niet van welk geslacht’. De huidige grondwet van 1976 erkent alleen een huwelijk tussen man en vrouw. De legalisatie van het homohuwelijk is een steeds dringender eis van de LGBTI-gemeenschap in Cuba. Mariela Castro, dochter van Raúl Castro en directeur van het Centro Nacional de Educación CENESEX, is daarvan de vaandeldrager. Evangelische groepen hebben de afgelopen dagen op het eiland gedemonstreerd tegen de mogelijke legalisatie van het homohuwelijk.

Tijdperk Fidel Castro en Karl Marx is deel van de historie

Markt en kapitaal
In 2011 begon de Cubaanse regering met de actualisering van het economisch model en de afzwakking van de communistische leer. Tijdens het zesde partijcongres werden ook de Richtlijnen van de Economische en Sociale Politiek geformuleerd. In 313 hoofdstukken kreeg de wens van Raúl Castro vorm tot veranderingen die moesten leiden tot dynamisering van de zwakke Cubaanse economie door meer ruimte te bieden aan zelfstandig ondernemerschap en het land open te stellen voor buitenlandse investeringen. Dit Raulisme betekende een verschuiving naar meer pragmatisme ten opzichte van de lijn die Fidel Castro decennialang had opgelegd met een grote terughoudendheid tot de de markt en het vastklampen aan marxistisch-leninistische concepten tot hij zich in 2006 wegens ziekte terugtrok.

Continuiteit
Cuba gaat het post-Castrotijdperk in onder het motto ‘continuïteit’, geleid door president Miguel Díaz-Canel (58 jaar), geboren na de revolutie van 1959 aan wie Raúl Castro (87) in april zijn functie als voorzitter van de Staatsraad overdroeg na hem jarenlang als trouwe opvolger op deze rol te hebben voorbereid. Díaz-Canel stelde een Raad van Ministers samen met veel getrouwen van zijn voorganger. De Nationale Assemblee keurde dit nieuwe kabinet zaterdag jl. goed; 20 van de 34 ministers vervulden deze functie ook al onder Raúl Castro. Deze blijft tot 2021 secretaris-generaal van de Cubaanse Communistische Partij, de hoogste autoriteit op het eiland.

Minister Alejandro Gil

Nieuwe ministers
De belangrijkste nieuwe ontwikkeling rond het kabinet is de benoeming van een andere minister van Financiën, Alejandro Gil, die tot nu toe viceminister was. Sinds Raúl Castro in 2008 het roer overnam, is deze begonnen met een sobere aanpassing van het socialistisch systeem aan de markt en het aantrekken van buitenlandse investeringen. Díaz-Canel zal deze tendensen moeten versnellen en proberen een einde te maken aan de eeuwigdurende tekorten en groeipercentages die bijna nihil zijn. Gil wordt verantwoordelijk voor de gecompliceerde cocktail van enerzijds staatsbemoeiing en anderzijds economische liberalisering. Gil behoort tot de nieuwe generatie van Cubaanse bureaucraten en vervangt Ricardo Cabrisas (81), die een van de vier vicevoorzitters van de Raad van Ministers wordt. Ramiro Valdés (86) is een andere vicevoorzitter die ook tot de historische leiders behoort. Díaz-Canel stond bekend als een technocraat met een open-mind. Sinds twee jaar is zijn benadering rigoureus en conservatief en benadrukt hij dat zijn doelstelling niets anders is dan ‘continuïteit’, vandaag de dag het toverwoord voor de status quo in Cuba.

De voorstellen tot wijziging van de grondwet werden unaniem aangenomen.

Unaniem
In zijn team zullen zwaargewichten zoals de bondskanselier en meesterbrein van de betrekkingen met de Verenigde Staten, Bruno Rodríguez (60), Leopoldo Cintra (77), afkomstig uit de inner circle van Raúl Castro en Minister van de Strijdkrachten, viceadmiraal Julio César Gandarilla (75) verantwoordelijk voor het machtige Ministerie van Binnenlandse Zaken, aan zijn zijde staan. Handel en Buitenlandse Investeringen en Toerisme, twee portefeuilles die van bijzonder belang zijn omdat Cuba dringend kapitaal moet aantrekken, blijven in handen van Rodrigo Malmierca en Manuel Marrero. De gemiddelde leeftijd van dit kabinet is 60 jaar. Het bestaat uit 26 mannen en acht vrouwen.

Bron
* El Pais, 21 juli 2018

Linken
* Persbureau Reuters, 21 juli 2018: Cuba Aims to Build Socialism, Not Communism, in Draft Constitution
* Carmen Sesin, NBC Nieuws, 23 juli 2018: With significant constitutional changes, Cuba’s leaders aim for their system’s survival
* Website 14ymedio: Reform the Essence of the Constitution, Not the Letter. Boris González, lid van de oppositiegroep MUAD, bekritiseert het gebrek aan een publiek debat in Cuba over de hervorming van de grondwet. Het gaat er, aldus González, niet om de letter van de wet te wijzigen maar vooral de essentie van de grondwet te veranderen.

Miguel Díaz-Canel gekozen tot president van Cuba

Hij volgt Raúl Castro op, die na tien jaar presidentschap terugtreedt. De machtswisseling wordt gezien als historisch, aangezien Cuba al sinds de revolutie in 1959 onder leiding stond van de gebroeders Castro – eerst Fidel, en later Raúl. Met 57-jarige Díaz-Canel komt een nieuwe generatie aan de macht. Vicepresident werd de met zijn 72 jaar aanzienlijk minder jonge Salvador Valdés Mesa. Edwin Koopman schreef erover in Trouw van 19 april 2018.

Díaz-Canel (korte mouwen) tijdens Eén Meiviering (2016)

De keus voor Díaz-Canel is geen verrassing. Hij was al vicepresident en vertegenwoordigde Cuba in het verleden al regelmatig in het buitenland. De Cubaanse Communistische Partij koos met hem voor zekerheid en continuïteit. Dertig jaar lang draait hij al mee in de molens van de macht, waarvan een aantal als minister van onderwijs en de afgelopen vijf jaar als eerste vicepresident. Al die tijd bleef hij onomstreden en keurig in de pas lopen met de communistische doctrine, wat in Cuba geen sinecure is. Een lange stoet kroonpretendenten viel de afgelopen decennia van de ene op de andere dag uit de gratie.

Benaderbaar
Het nieuwe staatshoofd is afkomstig uit de provincie Villa Clara, waar hij als elektrotechnisch ingenieur bij de universiteit werkte. Later werd hij actief binnen de Communistische Partij. Díaz-Canel staat bekend als gemakkelijk benaderbaar, relaxed, een goede luisteraar, wars van conflicten en ongecompliceerd. Als jonge partijfunctionaris luisterde hij naar rockmuziek en fietste hij liever in korte broek naar het partijkantoor dan in de dienst-Lada die de partij hem aanbood. Ook bij de parlementsverkiezingen vorige maand sloot hij nog netjes aan in de rij en schroomde niet met gewone Cubanen een praatje te maken.

Bron
* Edwin Koopman in Trouw van 19 april 2018

Linken
* Marjolein Van De Water in de Volkskrant, 18 april 2018
De nieuwe president van Cuba is een vriendelijke overlever zonder vijanden in de partij. Miguel Díaz-Canel volgt de Castro-dynastie op. Al in 2013 was Miguel Díaz-Canel (57) de gedoodverfde opvolger van Raúl Castro. De piepjonge vice-president opereert efficiënt tussen de hoogbejaarde ex-guerrillero’s zonder vijanden te maken.
* RTL-Z: Hoe staat Cuba er economisch voor, video 3 minuten
* Persbureau EFE, 18 april 2018: Díaz-Canel, Raúl Castro’s Disciplined Pupil Who Will Pilot Post-Castroism

Cubaans parlement kiest Raúl Castro’s opvolger

De bijeenkomst van het pasgekozen Cubaanse parlement is verplaatst van donderdag 19 april naar woensdag 18 april. Niet bekend is of de opvolger van Raúl Castro morgen al wordt verkozen. Volgens de Staatsraad heeft de verschuiving te maken met de wens ‘meer ruimte te hebben die nodig is voor een dergelijke zitting bij zo’n gewichtig onderwerp.’ De constituerende vergadering van de Asamblea Nacional del Poder Popular begint morgen om 9 uur in het Palacio de las Convenciónes in Havana.

De huidige Cubaanse president Raúl Castro met naast hem zijn verwachte opvolger Miguel Díaz-Canel tijdens een zitting van het parlement.

De huidige president Raúl Castro had al eerder zijn vertrek aangekondigd; toen werd gesproken over 24 februari 2018, maar ‘de effecten van de orkaan Irma’ maakten uitstel tot 19 april nodig. Morgen of donderdag wordt de voorzitter van de Staatsraad / Consejo de Estado gekozen, die ook staatshoofd is. Ook worden de eerste vicepresident, de vijf andere vicepresidenten en gewone leden gekozen van de Staatsraad. Artikel 68 van de Kieswet schrijft voor dat de Nationale Commissie van Kandidaten een kandidatenlijst voorlegt bestaande uit leden van ‘de massaorganisaties’, zoals de vakcentrale CTC, Central de Trabajadores de Cuba, de vrouwenbond Federación de Mujeres Cubanas FMC, het Verbond van Kleine Boeren / Asociación Nacional de Agricultores Pequeños ANAP, de Comités ter Verdediging van de Revolutie (CDR), de studentenorganisatie Federación Estudiantil Universitaria (FEU) en die van het hogere beroepsonderwijs Federación de Estudiantes de la Enseñanza Media (FEEM). Al deze ‘massaorganisaties’ zijn onderdeel van het huidige Cubaanse communistische bewind.

31 kandidaten voor 31 zetels
De Nationale Commissie van Kandidaten raadpleegt alle 605 vertegenwoordigers van de Nationale Assemblee en stelt vervolgens een lijst van 31 leden samen voor de 31 leden die de Staatsraad telt. Uit hen wordt ook het nieuwe staatshoofd gekozen. De lijst wordt bij handopsteken in stemming gebracht. Als het voorstel minder dan 50% van de stemmen krijgt, iets wat nog nooit gebeurde, moet het proces opnieuw plaatsvinden en moet de Nationale Commissie van Kandidaten een nieuwe lijst samenstellen. Wanneer de Assemblee akkoord gaat, worden in een geheime stemming de acht belangrijkste leden van de Staatsraad gekozen. Bijna 90% van de volksvertegenwoordigers die de nieuwe president zullen kiezen, zijn geboren na de machtsovername van Fidel Castro in 1959. Bijna alle deskundigen menen dat Miguel Diaz-Canel, de huidige eerste vicepresident, de nieuwe Cubaanse president zal worden. Hij wordt voor een periode van vijf jaar gekozen en is slechts eenmaal herkiesbaar.

Bron
* Website 14ymedio, 16 april 2018

Linken
* De Groene, 16 april: Is er een Cuba na Raúl? Uitgebreide analyse door Cees Zoon
* NRV, Nina Jurna, 17 april 2018
Zes decennia na de revolutie die uitmondde in een communistische dictatuur legt Raúl Castro woensdag het presidentschap neer. Zijn opvolger erft een land dat snakt naar hervormingen, leert een reis langs de oude revolutionaire route. 
* Marc Frank, persbureau Reuters, 17 april 2018: The state of Raul Castro’s economic reforms in Cuba.

Het netwerk dat de Castro’s weefden (deel 2)

Het schaakbord is sinds 2006 steeds aan veranderingen onderhevig, het jaar waarin Fidel Castro aftrad vanwege ziekte en Raúl Castro tot 2008 tijdelijk de macht overnam. De laatste introduceerde economische veranderingen gebaseerd op zijn ervaringen met ondernemerschap van het leger. Dat voegde nieuwe elementen toe aan de machtscirkels aan de top, maar er kwamen ook oude gezichten voor terug. Raúl Castro had sinds de affaire Ochoa zijn invloed al uitgebreid van het leger naar het Ministerie van Binnenlandse Zaken. De zuiveringen daar hadden geleid tot lege plaatsen die Raúl Castro opvulde met hoge legerfunctionarissen. Dat bood hem de kans om tussen 2006 en 2008 praktische het apparaat van steun aan zijn broer te vernietigen. Niet alleen verdween de zogeheten Grupo de Apoyo del Comandante en Jefe / Steungroep ter Ondersteuning van de Opperbevelhebber. Maar ook José Luis Rodríguez García, Minister van Economische Zaken en Planning, verdween van het toneel en werd vervangen door Marino Murillo Jorge, de zogenaamde Tsaar van de hervormingen, voorheen minister van Economie en Binnenlandse Handel.

Otto Rivero

Maar er verdwijnen ook andere spelers zoals Otto Rivero, voorman van de massale mobilisatiecampagne Batalla de Ideas / Ideeenstrijd. Rivero kon daarbij rekenen op volledige steun van Fidel Castro die alle middelen vrijmaakte voor deze campagne. Rivero werd echter beschuldigd van ‘gebrek aan loyaliteit’ en verdween van het politiek toneel, slachtoffer van de machtstrijd in het regeringsapparaat en de Cubaanse Communistische Partij , die daarmee aan het licht kwam.

Alejandro Castro Espín begroet president Obama tijdens zijn bezoek aan Cuba in maart 2016

Economische veranderingen
Van de veranderingen die door Raúl Castro zijn doorgevoerd, waren velen gericht op de ontwikkeling van een ander economisch model. Het stond diametraal tegenover het economisch model van zijn broer en sloot aan bij economische experimenten van de strijdkrachten, gecentreerd in de GAESA-groep onder leiding van Alejandro Castro Espín die tevoren chef was van Departement 50 van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (MININT), belast met corruptiezaken en economische delicten. Het was zowel een strategische als riskante positie die hem in de gelegenheid stelde alle vertrouwelijke dossiers over de belangrijke spelers in politiek en economie in Cuba te kunnen raadplegen.

Echte macht
Tegen deze achtergrond kunnen we ook de benoeming tot Minister van Defensie van divisiegeneraal Julio Casas Regueiro zien. Die ging gepaard met een verdere onderwerping van staatsinstellingen en een hoofdrol voor het huidige Departement van Defensie en Nationale Veiligheid met een vertegenwoordiger in elk ministerie die boven de minister staat. Dat is een controlestructuur die niet bestond tijdens de regering van Fidel Castro en die vanaf 2011 steeds zichtbaarder wordt als de eerste stappen naar normalisatie van de betrekkingen met de Verenigde Staten gezet worden. Bedenk dat Alejandro Castro Espín in november 2012 in een interview in Rusia Today al de vrijheid neemt te spreken over de mogelijkheid van een dialoog met de Verenigde Staten. In zijn eigen woorden, een dialoog ‘die er zal komen’. Het is ook een interview waarin hij, met verwijzing naar de Verenigde Staten,  een machtsschema lijkt te beschrijven dat zich al in Cuba aan het vormen was: ‘Besluiten komen van ver, van de mensen die uiteindelijk de echte macht in de VS bezitten. Dat wil zeggen, de politieke klasse en de klasse van de ondernemers zijn degenen die werkelijk de capaciteit tot beslissen hebben, uitgaande van hun economische macht,’ zegt Castro Espín.

Bron
* Publicatie van onderzoeksjournalist Ulises Fernández. Op de website Cubanet, 2 januari 2018

Link
* Zie ook op deze Cubaweblog, 6 maart 2017: Hoe Fidel’s kroonprins Otto Rivero in ongenade viel, 6 maart 2017

Het netwerk dat de Castro’s weefden (deel 1)

Zowel binnen als buiten Cuba is de rol van de hoofdrolspelers in het politiek krachtenveld vaak een raadsel ondanks het feit dat de grondwet deze helder heeft geformuleerd. Er is dikwijls sprake van invloedssferen waar bepaalde personen een machtige rol spelen die vanwege het gebrek aan transparantie onzichtbaar blijven. Wat blijft zijn de geruchten, roddel en achterklap over de aanwezigheid van een significant aantal leden uit de familiekring van Raúl Castro in de belangrijkste ondernemingen, overheidsinstellingen en  organismen van het centraal bestuur van de Staat, zonder dat er sprake is van controleerbare feiten. 

De journalist Ulises Fernández (Cubanet) probeerde de kluwen van dit netwerk te ontrafelen. Hij legt daarbij het accent op de rol van Raúl Castro die aanstaande donderdag 19 april terugtreedt als president.

 Raúl Castro (links) en de commandanten Ramiro Valdés (midden) en Guillermo García (rechts). Achterste rij van rechts naar links: Raúl Guillermo Rodríguez Castro (kleinzoon van Raúl Castro) en Alejandro Castro Espín (zoon van Raúl Castro).
Raúl Guillermo Rodríguez Castro is de zoon van Raúl’s dochter Deborah Castro Espín en Luis Alberto Rodríguez. Het stel is inmiddels gescheiden.

Raúl Castro was weliswaar de spil waar alles omdraaide en om wie de andere politieke spelers in meerdere of mindere mate invloed hadden op de macht, de besluitvorming en uitvoering. Maar misschien is de machtsverdeling wel veel gecompliceerder. Ondanks de gebrekkige informatie van de kant van de instellingen in Cuba bestaat er een pyramide van de macht met aan de top de huidige president Raúl Castro als het Cubaanse oppergezag. Onder aan de pyramide zien we de mensen die geen mogelijkheid hebben deze structuur te doorbreken, dat wil zeggen de Cubanen aan de basis die niet zijn georganiseerd.

Ware en informele hiërarchie
Wanneer het gaat om politieke spelers onderscheiden wij personen die een rol spelen in de officiële media en zij die daar buiten vallen. Een goed voorbeeld is de wijze waarop de staatsmedia tot nu toe berichtten over Alejandro Espín Castro, zoon van Raúl Castro. Hij is de laatste jaren gestegen op de pyramide van de macht en bevindt zich nu in het centrum ervan. Tot 2005 werd hij nauwelijks in de officiële media  genoemd behalve op de website Cubadebate waar hij analyses en commentaren publiceerde. Hij werd dan omschreven als ‘professor in de Politieke Wetenschappen en sociaal onderzoeker’ en ook wel als ‘ingenieur’ of  ‘docent in Internationale Betrekkingen en onderzoeker van thema’s betreffende Nationale Verdediging en Veiligheid’.

Kolonel Alejandro Castro Espín, zoon van Raúl Castro

Na 2015 verandert dat en wordt hij op officiële blogs en websites van de regering zoals Cuba Información.tv, gepresenteerd als ‘zoon van Raúl Castro en Vilma Espín’ en wordt gezegd dat hij op regeringsniveau meewerkt aan de complexe missie van de verdere ontwikkeling van ‘de Cubaanse Revolutie te midden van een scherpe internationale crisis’. Op 11 april 2015 wordt in een officiële mededeling van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (MINREX) gemeld dat Alejandro Castro Espín kanselier Bruno Rodríguez Parrilla vergezelde bij de VIIe Top van de Amerika’s als ‘lid van de Commissie van Nationale Verdediging en Veiligheid’. Slechts zes maanden later noemt dit ministerie hem voor de eerste keer ‘adviseur voor Nationale Veiligheidszaken’. Dat gebeurde op 29 september 2015 in een persbericht over de ontmoeting van Barack Obama en Raúl Castro in New York.  Sommigen waren verrast door de verschijning van Alejandro Castro bij de gesprekken tussen de regeringen van Cuba en de VS. Vanwege zijn abrupte verschijning op het wereldtoneel maar ook vanwege het effect op de Cubaanse Minister van Buitenlandse Zaken, Bruno Rodriguez die blijkbaar een ‘adviseur’ nodig had op het gebied van nationale veiligheid. Maar de toevoeging van een adviseur uit het leger uit de kring van Raúl Castro is in de Cubaanse top geen uitzondering. Bronnen bij Buitenlandse Zaken zeggen dat dit adviseurschap aanvankelijk was toebedacht aan de pas overleden generaal Guillermo Rodríguez del Pozo, verwant met Raúl Castro want hij was de vader van Luis Alberto Rodríguez López-Callejas en daardoor grootvader van vaderskant van Raúl Guillermo Rodríguez Castro. Deze laatste is de man die voortdurend aan Raúl’s zijde opduikt en benoemd werd tot chef van de Dirección General de Seguridad, de persoonlijke veiligheidsdienst van de huidige president.

Bruno Rodríguez bij de Verenigde Naties

Tot de grond afbreken
Een van de eerste besluiten die Raúl Castro nam, toen hij officieel zijn zieke broer verving, was de ontmanteling van de machtsstructuren die hij erfde. In maart 2009 ontzet Raúl Castro alle potentiële opvolgers – vaak ook door Fidel geschoold en getraind – uit de macht, onder wie vicepresident Carlos Lage Dávila, maar ook kanselier Felipe Pérez Roque die onmiddellijk wordt vervangen door Bruno Rodríguez Parrilla, afkomstig uit een familie die vanaf het begin van de revolutie dichtbij de Castro’s stond. De huidige Cubaanse kanselier is een zoon van José María Rodríguez (die diverse functies had o.a. als directeur van het Bureau van Industrieel Eigendom), neef van Carlos Rafael Rodriguez (vicepresident van de Staatsraad en Raad van Ministers tot 1977) en neef van Dania Rodriguez Garcia- Buchaca, echtgenote van de overleden generaal  Julio Casas Regueiro, die door Raúl Castro als zijn opvolger werd aangewezen bij het Ministerie van de Revolutionaire Strijdkrachten (FAR). De rol van Casas Regueiro als voornaamste architect van de Ondernemersgroep van de Strijdkrachten / Grupo Empresarial de las FAR, GAESA was fundamenteel. Hij was vanaf 1981 de mentor voor economische zaken van generaal Luis Alberto Rodriguez Lopez-Callejas, toen nog schoonzoon van Raúl, en nu hoofd van GAESA en leider van het Vijfde Departement van de FAR (Economisch) en lid van  het Centraal Comité van de Cubaanse Communistische Partij (PCC). Luis Alberto was getrouwd met de dochter van Raúl Castro, Deborah.

Luis Alberto Rodriguez Lopez Callejas

Complex
Dit schema wordt nog complexer als er lijnen worden getrokken tussen deze meer zichtbare personen en de anderen die hun werk praktisch op de achtergrond uitvoeren, zoals in het geval van Guillermo Rodriguez Lopez-Callejas, broer van Luis Alberto, directeur van een groot aantal off-shore bedrijven, waarvan er enkele betrokken zijn bij de onthullingen van de Panama Papers.  Deze bedrijven zijn ook betrokken bij de overhevelen van vooral brandstof van het Venezolaanse staatsoliebedrijf PDVSA tussen Venezuela en Cuba.

Bron
* Publikatie van onderzoeksjournalist Ulises Fernández op de website Cubanet, 2 januari 2018

De macht en onmacht van Díaz-Canel

Begin jaren negentig hoorde Juan Juan Almeida voor de eerste keer de naam van Miguel Díaz-Canel, nu de meest genoemde opvolger van president Raúl Castro. Juan Juan Almeida, zoon van de vooraanstaande Comandante Juan Almeida Bosque hoorde toen dat tijdens een bijeenkomst van leden van de Staatsraad, op de vierde verdieping van het Ministerie van de Strijdkrachten (Minfar) gesproken was over de invulling van topfuncties. Raúl Castro had toen de kandidaat Miguelito Díaz-Canel afgewezen omdat hij te jong was en scholing zou nodig hebben. Juan Juan ontvluchtte in 2010 Cuba en woont nu in de VS. Hier volgt zijn column.

Midden: Díaz-Canel

Miguel Mario Díaz-Canel Bermudez, ingenieur en voormalig universitair hoogleraar, geboren op 20 april 1960, is inmiddels de meest presidentiële kandidaat en het veelvuldig vertonen van zijn beeltenis in de Cubaanse media, onderstreept dit. Miguel Diaz-Canel wordt de man die de huidige voorzitter van de Staatsraad van de Republiek Cuba zal opvolgen. Het is opvallend dat zijn naam binnen de gelederen van de Cubaanse Communistische Partij, onder oud-klasgenoten en zelfs binnen zijn eigen familie, een zeldzame mengeling van meningen en reacties oproept. Oud-studenten van de Centrale Universiteit Marta Abreu de Las Villas (UCLV), waar hij afstudeerde als ingenieur, herinneren zich hem als een hardwerkende student, maar ook als een student met een beperkte inventiviteit en weinig openhartig. Oud-collega’s beschrijven hem als een gereserveerde kerel die verzen schrijft die hij met niemand deelde. Sommigen die meer geneigd zijn om risico’s te nemen, merken op dat zijn strategie om de macht te veroveren bestond uit stilzwijgen. En een persoon die dicht bij zijn familie staat, drukt uit ‘dat velen van ons hun leven organiseren rond grote of kleine beslissingen. Dat is niet het geval met Díaz-Canel. Hij is anders omdat hij zich plaatst aan de zijde van hen die nog geen besluit hebben genomen om zo niet de aandacht te trekken of anderen tegen te spreken.’

Juan Almeida op 1 mei 2008. Hij is de vader van Juan Juan, de schrijver van deze column

Einde historische leiders
Ongeacht de meningen voor of tegen hem, is Miguel Diaz-Canel een leider geboren uit politieke noodzaak en het naderende einde van de houdbaarheidsdatum van de historische leiders van het regime. De huidige eerste vicepresident bleek alsnog een goede kandidaat die bovendien bereid bleek het hoofd te buigen voor Raúl Castro en zijn belangrijkste mentor, José Ramón Machado Ventura behaagde. Als hij Raúl opvolgt zal de mate van openheid van zijn bestuur in grote mate afhangen van de manier waarop de Verenigde Staten hierop reageren, maar de toekomst van het eiland zal echter niet enkel afhangen van wie de troon krijgt, maar wie de scepter krijgt en de troon kan veroveren.

Censuur
Diaz-Canel is een erkend leider, maar dat betekent niet dat hij een gerespecteerde man is. In augustus 2017 verscheen er een slechte video van hem op sociale netwerken. Het is een Diaz-Canel die goedkope taal uitsloeg tegen wat hij omschreef als ‘een lawine van ideeën en projecten van gezagsondermijnende inhoud.’ Hij noemde o.a. El Paquete, ansichtkaarten die de periode van voor 1959 verheerlijkten en hij beloofde de digitale glossy OnCuba te sluiten. Nu, in maart 2018, gaat OnCuba gewoon door en zien miljoenen Cubanen elke week weer uit naar het audiovisueel materiaal van het Pakket. Het gezag van deze heer, als eerste vicepresident van een dictatoriaal land, is twijfelachtiger dan de titel van stylist voor de kapper van Kim Jong-un.

Maatregelen
De agenda van de nieuwe leider vermeldt een serie belangrijke taken. Zij zullen niet alles oplossen maar zijn wel dringend. Zo is er de computerisering (3G) van de Cubaanse samenleving, zodat de bevolking een grotere toegang tot het internet heeft, het afschaffen van overbodige regels, de hervorming van het financiële stelsel van het land, de goedkeuring van een nieuwe wet op buitenlandse investeringen, de hervorming van de arbeidsmarkt en verbetering van de kwaliteit van Cubaanse werknemers, meer ruimte scheppen voor kleine zelfstandigen en bovenal de verbetering van de situatie van gepensioneerden. Kan Miguel Mario Díaz-Canel deze belangrijke maatregelen uitvoeren? Ik betwijfel het. Deze agenda is bedoeld om de publieke opinie om de tuin te leiden, een nieuw element toe te voegen aan het scenario van de relaties tussen Cuba en de VS en een spel te spelen met de onzekerheid van de mensen door vage hervormingen.

Juan Juan Almeida

Bron
* Weblog La Voz del Morro van Juan Juan Almeida, 23 maart
2018

Noot
* Juan Juan Almeida is de zoon van de in 2009  overleden Comandante en vicevoorzitter van de Staatsraad Juan Almeida Bosque. Juan Juan ageerde publiekelijk tegen het regime en verliet Cuba in 2010.

President van Cuba treedt pas in april af

De Cubaanse president Raúl Castro (86) zal pas in april 2018 zijn ambt van staatshoofd neerleggen. Het parlement van het socialistische eiland in de Caraïben kondigde donderdag in de hoofdstad Havana aan dat het einde van de ambtstermijn van 24 februari naar 19 april verschoven is.

De Cubaanse president Raúl Castro (86) blijft nog twee maanden langer aan. Achter hem: Díaz-Canel (57), eerste vice-president van het land die Raúl Castro waarschijnlijk zal opvolgen. Rechts de tweede vice-president Machado Ventura (87).

Castro had al bij zijn herverkiezing in februari 2013 verklaard dat het zijn laatste ambtstermijn zou zijn. Als grond voor de verlenging van de ambtstermijn met twee maanden werden ‘buitengewone omstandigheden’ door de orkaan Irma genoemd. De wervelstorm kostte in september tien mensen het leven en richtte zware schade aan.

Fidel ziek
Castro volgde in de zomer van 2006 zijn oudere broer Fidel op, die ziek was. In 2008 en 2013 werd hij telkens voor een termijn van vijf jaar tot president verkozen.

Bron
* Persbureau Belga, 21 december 2017

Geen verrassingen bij Cubaanse gemeenteraadsverkiezingen

De gemeenteraadsverkiezingen – de laatste voordat Raúl Castro in februari aftreedt – zijn zondag zonder verrassingen, debatten, exitpolls en dergelijke verlopen. Dat constateert de kritische website 14ymedio. Tijdens de verkiezingsdag bleek dat politieke activisten moeite hadden om hun stem uit te brengen of werden verwijderd als ze het tellen van de stemmen wilde bijwonen. Bij deze verkiezingen werden de afgevaardigden van de gemeenteraden gekozen in de 12.515 kiesdistricten van het eiland. Zij zullen actief worden in de 169 gemeenteraden die Cuba telt. In 24.366 stembureaus in het hele land werd gestemd.

Manuel Cuesta Morúa, woordvoerder van #Otro18, bevestigde dat de oppositie er niet in was geslaagd onafhankelijke kandidaten te plaatsen op de stembiljetten vanwege druk, bedreigingen en arrestaties die hen verhinderden om zelfs maar de vergaderingen in hun buurt bij te wonen waar de kandidaten werden geselecteerd. Voor de rest van de burgers ging de dag voorbij zonder grote verwachtingen en temidden van een intense campagne in de officiële media waarbij de verkiezingen in Cuba werden omschreven als een demonstratie van ‘democratie’ en ‘participatie van het volk’.

Opkomst
‘Ik was nog maar net wakker toen ik buiten een pioniertje mijn naam hoorde schreeuwen,’ aldus Claudia, die 41 jaar is en in de wijk Cerro woont. De gewoonte om pioniertjes langs de huizen van kiezers te laten gaan was in Havana al enige tijd verdwenen maar dit keer wilden de autoriteiten de laatkomers geen kansen geven. ‘Wij willen dat het stemmen om drie uur rond is maar als we langer open moeten blijven, doen we dat’, vertelde het hoofd van een stembureau in de wijk Guanabo in het oosten van Havana aan 14ymedio. ‘Iedereen die een kiezer kent die niet is gekomen om zijn stem uit te brengen, heeft de burgerplicht om hem of haar aan te klampen’, voegt ze eraan toe. Alina Balseiro Gutiérrez, voorzitter van de Nationale Kiescommissie (CEN), deelde de pers mee dat 82,05% van de kiezers stemde. Onder de verkozen afgevaardigden zijn gedeeltelijk ook kandidaten voor de helft van het aantal afgevaardigden in de Nationale Assemblee. Die verkiezingen vinden de komende maanden plaats. De rest van de parlementariërs wordt bij hand opsteken aangewezen door de almachtige kandidatencommissie.

Raúl Castro stemde’s ochtends om zeven uur.

Opvolger Raúl
Het is de taak van het nieuwe parlement – de Nationale Vergadering van de Volksmacht – om op 24 februari 2018 op voorstel van de Staatsraad de opvolger van Raúl Castro voor het presidentschap van het land te kiezen. Hij zal dan plaatsmaken voor een nieuwe generatie, die mogelijk is belichaamd in de figuur van vicepresident Miguel Diaz-Canel Bermúdez, die momenteel 57 jaar oud is. Omdat de verkiezingen samenvielen met de herdenking van het overlijden van Fidel Castro, benadrukten de staatsmedia dat de verkiezingen ook de mogelijkheid boden ’de nagedachtenis van El Comandante en Jefe te eren’ en zijn ‘nalatenschap voort te zetten”. In de meeste stembureaus hing naast het wapen van de Republiek en de nationale vlag, een foto van de voormalige president.

Waarnemers
Een onafhankelijke groepering Stadswaarnemers van het Verkiezingsproces (COPE), had 40 mensen in 7 provincies ingezet om het stemproces te monitoren. In de provincie Santiago de Cuba veroordeelden activisten van de Patriottische Unie van Cuba (UNPACU) onregelmatigheden bij de kiesregisters en obstakels waardoor het onmogelijk bleek om als waarnemer het tellen van de stemmen mee te maken. Manuel Cuesta Morúa zei tegenover het Spaanse persbureau EFE dat zijn groep van waarnemers bestaande uit 275 leden in 13 van de 15 provincies, ‘zonder al teveel problemen’ hun rol als waarnemers hadden kunnen uitoefenen. Activisten van de UNPACU lieten weten dat hun namen ontbraken in de kiesregisters. Zes activisten werden op de dag van de verkiezingen gearresteerd; Víctor Campa Almenares, Carlos Oliva Riverí, Alexis Rodríguez Chacón, Vladimir Martín Castellanos, Juan Salgado Jurado en José Antonio Valdés Pi Pidés wilden bij het stemlokaal in de buurt waar zij woonden, deelnemen aan het tellen van de stemmen.

Bron
* 14ymedio, Havana, 27 november 2017