Pleidooi voor realisme relatie Cuba en de VS

De regering van president Barack Obama nam twee weken geleden nieuwe maatregelen om de last van het embargo / de blokkade te verlichten op weg naar de normalisatie van de relaties tussen zijn land en Cuba. Dat is de enige weg die hem rest om het embargo stap-voor-stap te doen verdwijnen. Wanneer de Democratische kandidaat bij de komende presidentsverkiezingen wint, kan een voortzetting van dit beleid worden verwacht. Dat zal anders zijn als een van de huidige Republikeinse kandidaten wint, tenminste als we hun uitspraken moeten geloven en die van enkele veel geprezen internationale analisten. Dit wordt echter betwijfeld door Pedro Campos, publicist en voormalig diplomaat van Cuba en een pleitbezorger van een democratisch socialisme in dit land. Want oppositie voeren is iets anders dan deel uitmaken van de regering, of zoals een Cubaans spreekwoord zegt una cosa es con guitarra y otra con violín.

Josefina Vidal, degene die namens het Cubaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken de onderhandelingen voerde met de VS, heeft gezegd niet te geloven dat een nieuwe Amerikaanse president de relaties met Cuba zal verbreken. De uitspraak is een bewijs van de Cubaanse bereidheid om de huidige koers voort te zetten, met welke nieuwe regering in de VS dan ook. De diplomatieke relaties tussen beide landen zijn hersteld en nu gaat het erom de samenwerking op een aantal terreinen te vergroten. Die werd in enkele gevallen gehinderd door de embargopolitiek die de Republikeinen steunden en de Cubaanse-Amerikanen in het Congres. Maar men moet de Cubaanse uitdrukking niet vergeten, una cosa es con guitarra y otra con violín (een ding is gitaar spelen, een ander ding de viool),  dat wil zeggen dat het niet hetzelfde is oppositie te voeren of deel uit te maken van de regering. Men kan niet verhullen dat achter de Republikeinse weerstand in het Congres om het embargo / de blokkade op te heffen vooral de wens verborgen ligt te voorkomen dat Obama en de Democraten de geschiedenis zullen ingaan als de partij die het communisme in Cuba de genadeslag gaf waardoor een einde werd gemaakt aan onrecht en voor hen opnieuw een plaats in het Witte Huis vrijkwam.

China’s president Zhou-en-Lai en president Nixon in februari 1972

Republikeinen
Het was de Republikein Richard Nixon die de ontspanningspolitiek begon met China. De toenadering tot de Sovjet-Unie, door velen beschouwd als het begin van het einde van het communisme in Europa, was het werk van een andere Republikein, namelijk Ronald Reagan. Nixon bezocht Peking, Reagan Moskou. Misschien wil men het bezoek aan Havana reserveren voor een Republikein en spant men zich in om het de huidige president moeilijk te maken. Eerdere Republikeinse regeringen hebben al plannen gehad om toenadering tot Cuba te zoeken. Het was de regering van George W. Bush die als eerste enkele beperkingen van het embargo / de blokkade, verbonden aan de verkoop van voedsel, introk. Het establishment in de VS in het algemeen, is zich in de afgelopen tijd bewust geworden dat het embargo / blokkadebeleid om verschillende redenen veranderen moest en Republikeinse bestuurders, senatoren en volksvertegenwoordigers uit staten met de potentie om te investeren in Cuba, hebben een rol gespeeld achter alle initiatieven die gericht waren op opheffing van enkele verboden uit het embargo.

Dwarsliggen
De pogingen van Cubaans-Amerikaanse leden van het Congres om de Ley de Ajuste Cubano* aan te passen heeft geleid tot grotere ongecontroleerde emigratie uit Cuba en tot openlijke confrontaties met delen van de oppositie in Cuba. Men weet dat mogelijke represailles van de zijde van de Cubaanse autoriteiten, de voortgang van de verbetering van de relaties tussen beide regeringen compliceren en een mogelijk bezoek van Obama aan Cuba in gevaar kan brengen. De Republikeinen weten als geen ander dat er een sterke relatie bestaat tussen de Ley de Ajuste Cubano en de opheffing van het embargo / de blokkade.

De val van de Muur in Berlijn 1989 en de mogelijke val van het embargo en het reisverbod naar Cuba

Imago VS in Latijns-Amerika
Anderzijds is het imago van de VS als imperialistische macht die haar wil oplegt aan de rest van Latijns-Amerika, afgezwakt door de toenadering met Cuba en het is voor niemand een geheim dat dit ook een van de doelstellingen van de nieuwe politiek is. De terugtocht van de anti-imperialistische populistische krachten in Latijns-Amerika (Venezuela, redactie) is niet het gevolg van de verandering van het imago van de VS, maar hangt er wel mee samen. Het zal het deze populistische machthebbers minder makkelijk maken het falen van het binnenlands beleid te wijten aan de imperialistische bemoeienis. De Cubaans-Amerikaanse toenadering maakt ook dat de verdedigers van de VS in het continent minder negatief zullen worden benaderd. Degene die Obama opvolgt, ongeacht zijn politieke kleur, zou van dit nieuwe imago kunnen profiteren om het beleid van de Amerikaanse politiek effectiever te maken en dat kan leiden tot versterking van de VS- belangen in dit westelijk halfrond.

Verdergaande samenwerking
Diplomatieke relaties zijn één ding, goede politieke banden en samenwerking zijn andere zaken. De regeringen die na Obama komen, kunnen profiteren van de mogelijkheden die door de toenadering ontstonden en verder gaan met samenwerking op het gebied van veiligheid, drugshandel, mensenhandel en milieubescherming. Zij die doorgaan de relaties tussen beide landen af te meten aan democratische veranderingen in Cuba zullen wellicht het tegenovergestelde ontdekken. Daarmee ontken ik niet dat de fundamentele belemmeringen voor een sociale en economische ontwikkeling van Cuba gelegen zijn in het bestaande gecentraliseerde model van de politiek en economie, opgelegd door een niet-bestaand socialisme en niet door de imperialistische politiek zoals de Cubaanse regering beweert en zo het eigen falen rechtvaardigt.

Nieuwe markten
Het openen van nieuwe markten voor kapitaal en handelswaar is een doelstelling van elke Amerikaanse regering en de omstandigheden scheppen waarin dat met Cuba mogelijk wordt, bepalen op dit moment de relaties tussen beide landen. Elke nieuwe regering zal die weg openhouden. Er zijn analisten die een onzekere toekomst voorspellen voor de relaties tussen beide landen, maar wie dit fenomeen grondig analyseert kan concluderen dat het beter is de ontwikkeling van de gebeurtenissen af te wachten opdat een zuiverder beoordeling mogelijk wordt.

Bron
* Pedro Campos, internetkrant 14ymedio, 3 februari 2016

Noot
** De Ley de Ajuste of Cuban Adjustment Act uit 1966 kan enkel door het Congres worden gewijzigd. Sinds 50 jaar hebben de Cubanen een privilege dat bijvoorbeeld bewoners uit Haïti of de Dominicaanse Republiek ontberen. De Cuban Adjustment Act geeft Cubanen het recht om binnen 1 jaar na aankomst legale residentie in de VS te verkrijgen en vervolgens burgerschap. Cubanen die op zee worden aangehouden, worden gewoonlijk door de VS teruggestuurd. Enkele Congresleden, ook van Republikeinse huize, hebben dit jaar gepleit voor herziening van deze wet. Onder hen was de Republikeinse presidentskandidaat Marco Rubio uit Florida die constateerde in januari jl. dat de huidige wet Cubanen ‘binnen één jaar en één dag politiek asiel verleent ’ en dat deze Cubanen vervolgens ‘tien tot 15 keer per jaar hun familie in Cuba bezoeken.’