Zowel binnen als buiten Cuba is de rol van de hoofdrolspelers in het politiek krachtenveld vaak een raadsel ondanks het feit dat de grondwet deze helder heeft geformuleerd. Er is dikwijls sprake van invloedssferen waar bepaalde personen een machtige rol spelen die vanwege het gebrek aan transparantie onzichtbaar blijven. Wat blijft zijn de geruchten, roddel en achterklap over de aanwezigheid van een significant aantal leden uit de familiekring van Raúl Castro in de belangrijkste ondernemingen, overheidsinstellingen en organismen van het centraal bestuur van de Staat, zonder dat er sprake is van controleerbare feiten.
De journalist Ulises Fernández (Cubanet) probeerde de kluwen van dit netwerk te ontrafelen. Hij legt daarbij het accent op de rol van Raúl Castro die aanstaande donderdag 19 april terugtreedt als president.
Raúl Castro (links) en de commandanten Ramiro Valdés (midden) en Guillermo García (rechts). Achterste rij van rechts naar links: Raúl Guillermo Rodríguez Castro (kleinzoon van Raúl Castro) en Alejandro Castro Espín (zoon van Raúl Castro).
Raúl Guillermo Rodríguez Castro is de zoon van Raúl’s dochter Deborah Castro Espín en Luis Alberto Rodríguez. Het stel is inmiddels gescheiden.
Raúl Castro was weliswaar de spil waar alles omdraaide en om wie de andere politieke spelers in meerdere of mindere mate invloed hadden op de macht, de besluitvorming en uitvoering. Maar misschien is de machtsverdeling wel veel gecompliceerder. Ondanks de gebrekkige informatie van de kant van de instellingen in Cuba bestaat er een pyramide van de macht met aan de top de huidige president Raúl Castro als het Cubaanse oppergezag. Onder aan de pyramide zien we de mensen die geen mogelijkheid hebben deze structuur te doorbreken, dat wil zeggen de Cubanen aan de basis die niet zijn georganiseerd.
Ware en informele hiërarchie
Wanneer het gaat om politieke spelers onderscheiden wij personen die een rol spelen in de officiële media en zij die daar buiten vallen. Een goed voorbeeld is de wijze waarop de staatsmedia tot nu toe berichtten over Alejandro Espín Castro, zoon van Raúl Castro. Hij is de laatste jaren gestegen op de pyramide van de macht en bevindt zich nu in het centrum ervan. Tot 2005 werd hij nauwelijks in de officiële media genoemd behalve op de website Cubadebate waar hij analyses en commentaren publiceerde. Hij werd dan omschreven als ‘professor in de Politieke Wetenschappen en sociaal onderzoeker’ en ook wel als ‘ingenieur’ of ‘docent in Internationale Betrekkingen en onderzoeker van thema’s betreffende Nationale Verdediging en Veiligheid’.
Kolonel Alejandro Castro Espín, zoon van Raúl Castro
Na 2015 verandert dat en wordt hij op officiële blogs en websites van de regering zoals Cuba Información.tv, gepresenteerd als ‘zoon van Raúl Castro en Vilma Espín’ en wordt gezegd dat hij op regeringsniveau meewerkt aan de complexe missie van de verdere ontwikkeling van ‘de Cubaanse Revolutie te midden van een scherpe internationale crisis’. Op 11 april 2015 wordt in een officiële mededeling van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (MINREX) gemeld dat Alejandro Castro Espín kanselier Bruno Rodríguez Parrilla vergezelde bij de VIIe Top van de Amerika’s als ‘lid van de Commissie van Nationale Verdediging en Veiligheid’. Slechts zes maanden later noemt dit ministerie hem voor de eerste keer ‘adviseur voor Nationale Veiligheidszaken’. Dat gebeurde op 29 september 2015 in een persbericht over de ontmoeting van Barack Obama en Raúl Castro in New York. Sommigen waren verrast door de verschijning van Alejandro Castro bij de gesprekken tussen de regeringen van Cuba en de VS. Vanwege zijn abrupte verschijning op het wereldtoneel maar ook vanwege het effect op de Cubaanse Minister van Buitenlandse Zaken, Bruno Rodriguez die blijkbaar een ‘adviseur’ nodig had op het gebied van nationale veiligheid. Maar de toevoeging van een adviseur uit het leger uit de kring van Raúl Castro is in de Cubaanse top geen uitzondering. Bronnen bij Buitenlandse Zaken zeggen dat dit adviseurschap aanvankelijk was toebedacht aan de pas overleden generaal Guillermo Rodríguez del Pozo, verwant met Raúl Castro want hij was de vader van Luis Alberto Rodríguez López-Callejas en daardoor grootvader van vaderskant van Raúl Guillermo Rodríguez Castro. Deze laatste is de man die voortdurend aan Raúl’s zijde opduikt en benoemd werd tot chef van de Dirección General de Seguridad, de persoonlijke veiligheidsdienst van de huidige president.
Bruno Rodríguez bij de Verenigde Naties
Tot de grond afbreken
Een van de eerste besluiten die Raúl Castro nam, toen hij officieel zijn zieke broer verving, was de ontmanteling van de machtsstructuren die hij erfde. In maart 2009 ontzet Raúl Castro alle potentiële opvolgers – vaak ook door Fidel geschoold en getraind – uit de macht, onder wie vicepresident Carlos Lage Dávila, maar ook kanselier Felipe Pérez Roque die onmiddellijk wordt vervangen door Bruno Rodríguez Parrilla, afkomstig uit een familie die vanaf het begin van de revolutie dichtbij de Castro’s stond. De huidige Cubaanse kanselier is een zoon van José María Rodríguez (die diverse functies had o.a. als directeur van het Bureau van Industrieel Eigendom), neef van Carlos Rafael Rodriguez (vicepresident van de Staatsraad en Raad van Ministers tot 1977) en neef van Dania Rodriguez Garcia- Buchaca, echtgenote van de overleden generaal Julio Casas Regueiro, die door Raúl Castro als zijn opvolger werd aangewezen bij het Ministerie van de Revolutionaire Strijdkrachten (FAR). De rol van Casas Regueiro als voornaamste architect van de Ondernemersgroep van de Strijdkrachten / Grupo Empresarial de las FAR, GAESA was fundamenteel. Hij was vanaf 1981 de mentor voor economische zaken van generaal Luis Alberto Rodriguez Lopez-Callejas, toen nog schoonzoon van Raúl, en nu hoofd van GAESA en leider van het Vijfde Departement van de FAR (Economisch) en lid van het Centraal Comité van de Cubaanse Communistische Partij (PCC). Luis Alberto was getrouwd met de dochter van Raúl Castro, Deborah.
Luis Alberto Rodriguez Lopez Callejas
Complex
Dit schema wordt nog complexer als er lijnen worden getrokken tussen deze meer zichtbare personen en de anderen die hun werk praktisch op de achtergrond uitvoeren, zoals in het geval van Guillermo Rodriguez Lopez-Callejas, broer van Luis Alberto, directeur van een groot aantal off-shore bedrijven, waarvan er enkele betrokken zijn bij de onthullingen van de Panama Papers. Deze bedrijven zijn ook betrokken bij de overhevelen van vooral brandstof van het Venezolaanse staatsoliebedrijf PDVSA tussen Venezuela en Cuba.
Bron
* Publikatie van onderzoeksjournalist Ulises Fernández op de website Cubanet, 2 januari 2018
CUBA 