Einde bliksemcarrière van Alejandro Castro Espín?

Volgens The New Yorker wordt de politieke positie van de zoon van Raúl Castro,  Alejandro Castro Espín, bedreigd door zijn mogelijke rol bij de akoestische aanvallen, die bij Amerikaanse en  Canadese diplomaten in Havana gezondheidsprobleem veroorzaakten. Alejandro was chef van de Commissie voor Defensie en Nationale Veiligheid. Die afdeling bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken werd in maart ontmanteld.

Alejandro Castro Espìn

Volgens de reportage in The New Yorker The Mystery of the Havana Syndrome waren er toen al geruchten over een gedwongen terugtreding van Castro Espín. Hij werd eerder aangeduid als een mogelijke opvolger van zijn vader. In januari 2018 bleek dat hij niet op de kandidatenlijst van de Nationale Assemblee stond, een voorwaarde om president te worden. In april werd zijn vader opgevolgd door Miguel Díaz-Canel als president van het land. Amerikaanse ambtenaren die hem leerden kennen vanwege zijn rol bij de totstandkoming van de diplomatiek betrekkingen tussen de VS en Cuba, deelden The New Yorker mee dat hij niet langer reageerde op hun mailtjes. Zij meldden ook dat Castro Espín in ‘isolement verkeert en nog zelden in het openbaar verschijnt’. Hij zou een soort huisarrest hebben gekregen, een zogeheten plan de piyama. Deze term wordt in Cuba gebruikt wanneer een politicus in ongenade is gevallen, niet langer nuttig is voor het  regime of een te grote populariteit dreigt te verwerven.

Akoestische aanval
Een bron bij het Ministerie laat weten ‘dat hij met ons werkte en het zou verschrikkelijk zijn als hij gestopt zou zijn vanwege de verandering van het beleid van de VS’. Een voormalige bekende van Fidel Castro suggereert aan The New Yorker een ernstiger reden: ‘Alexander zou ontslagen kunnen zijn omdat hij verantwoordelijk was voor de akoestische aanvallen op personeel van de Amerikaanse en Canadese ambassade in Havana. Hij zou daar op eigen initiatief opdracht toe hebben gegeven, zonder medeweten van zijn vader. Het is de enig mogelijke verklaring voor Raúl’s besluit om hem te straffen,’ zegt de bron.

President Obama verlaat het Paleis van de Revolutie; achter hem met rode das: Alejandro Espín.

Prominent
Met de mogelijke verdwijning van Castro Espín uit de kring van Cubaanse machtigen, verdwijnt een speler die een doorslaggevende rol heeft gespeeld bij enkele fundamentele kwesties op de internationale agenda van Raúl Castro. Toen Raúl Castro in april 2015 een ontmoeting had met de Amerikaanse president Barack Obama tijdens een historische bijeenkomst in Panama, maakte Castro Espín deel uit van de kleine groep die in de ruimte bleef waar de twee met elkaar spraken. Hij speelde een onzichtbare hofdrol tijdens de 18-maanden durende geheime onderhandelingen tussen beide landen en de aankondiging van de détente op 17 december 2014, toen zijn vader en Obama het begin van de dooi aankondigden. Onderdeel van de onderhandelingen was de vrijlating van de zogeheten Cuban Five, de Cubaanse spionnen die in de VS gevangen zaten. Hij was ook de eerste die in militair uniform, drie van deze spionnen veroordeeld tot lange gevangenisstraffen in de Verenigde Staten, bij terugkeer in Havana op het vliegveld begroette. Toen Raúl Castro paus Franciscus ontmoette in het Vaticaan, stond zijn zoon dicht bij hen.

Alejandro signeert een van zijn boeken.

Rusland
Daarnaast had Alejandro in 2017 een ontmoeting met de secretaris van de Russische Veiligheidsraad, Nikolai Pátrushev, om de samenwerking op het gebied van computer-beveiliging te bespreken. In 2014 heeft Castro Espín in Moskou een ‘memorandum van samenwerking’ voor de twee inlichtingendiensten van Rusland en Cuba ondertekend.

Bron
* Diario de Cuba, 12 november 2018

Link
* Adam Entous, The New Yorker, 9 november 2018: Exploding mojito’s, the first sonic attacks targeting diplomats in Cuba may have taken place thirty years ago.

Wat te doen met de First Lady van Cuba?

Wie is toch die vrouw gekleed in zwart en paars, naast president Miguel Díaz-Canel tijdens zijn recente bezoek woensdag jl. aan Venezuela? Voor de Cubaanse staatsmedia bestond ze aanvankelijk niet. Op de  foto’s over dat bezoek werd Liz Cuesta Peraza, echtgenote van president Díaz-Canel, niet genoemd.

President Maduro (met snor), president Díaz-Canel en hun echtgenotes Cilia Flores (r) en Liz Cuesta Peraza (l).

Enkele bezoekers van de website Cubadebate doorbraken het stilzwijgen. ‘Hij wordt vergezeld van zijn echtgenote…..het is geen standbeeld, noch een vaas … zij verdient het officieel erkend te worden,’ schrijft lezer Rigo op Cubadebate. Na nog enkele van dit soort reacties, verandert het beleid van Cubadebate en wordt Cuesta omschreven als ‘echtgenote’ van de president op een van de zes foto’s die deze website afdrukte. Maar kranten als Granma en Juventud Rebelde handhaven de onvolledige berichtgeving.

Een foto van Liz Cuesta – met tattoo – die op sociale media circuleert

De staatsmedia lijken nerveus te worden van de term primera dama / first lady. In een reactie bij Cubadebate herinnert een lezer er aan dat de term First Lady sinds de overwinning van de revolutie in 1959 uit de grondwet verdween en ‘ik pleit ervoor dat dit zo blijft.’ , aldus Luis Enrique die tot zijn ergernis op de staatstelevisie Cuesta primera dama hoorde noemen. Hij voegt er aan toe dat ‘Fidel ons dat ook nooit heeft geleerd. Velen kennen zijn vrouw als compañera Dalia [Soto del Valle] die nooit bij openbare plechtigheden of publieke bijeenkomsten werd gepresenteerd.’

Bron
* Nora Gámez Torres, El Nuevo Herald, 31 mei 2018

Miguel Díaz-Canel gekozen tot president van Cuba

Hij volgt Raúl Castro op, die na tien jaar presidentschap terugtreedt. De machtswisseling wordt gezien als historisch, aangezien Cuba al sinds de revolutie in 1959 onder leiding stond van de gebroeders Castro – eerst Fidel, en later Raúl. Met 57-jarige Díaz-Canel komt een nieuwe generatie aan de macht. Vicepresident werd de met zijn 72 jaar aanzienlijk minder jonge Salvador Valdés Mesa. Edwin Koopman schreef erover in Trouw van 19 april 2018.

Díaz-Canel (korte mouwen) tijdens Eén Meiviering (2016)

De keus voor Díaz-Canel is geen verrassing. Hij was al vicepresident en vertegenwoordigde Cuba in het verleden al regelmatig in het buitenland. De Cubaanse Communistische Partij koos met hem voor zekerheid en continuïteit. Dertig jaar lang draait hij al mee in de molens van de macht, waarvan een aantal als minister van onderwijs en de afgelopen vijf jaar als eerste vicepresident. Al die tijd bleef hij onomstreden en keurig in de pas lopen met de communistische doctrine, wat in Cuba geen sinecure is. Een lange stoet kroonpretendenten viel de afgelopen decennia van de ene op de andere dag uit de gratie.

Benaderbaar
Het nieuwe staatshoofd is afkomstig uit de provincie Villa Clara, waar hij als elektrotechnisch ingenieur bij de universiteit werkte. Later werd hij actief binnen de Communistische Partij. Díaz-Canel staat bekend als gemakkelijk benaderbaar, relaxed, een goede luisteraar, wars van conflicten en ongecompliceerd. Als jonge partijfunctionaris luisterde hij naar rockmuziek en fietste hij liever in korte broek naar het partijkantoor dan in de dienst-Lada die de partij hem aanbood. Ook bij de parlementsverkiezingen vorige maand sloot hij nog netjes aan in de rij en schroomde niet met gewone Cubanen een praatje te maken.

Bron
* Edwin Koopman in Trouw van 19 april 2018

Linken
* Marjolein Van De Water in de Volkskrant, 18 april 2018
De nieuwe president van Cuba is een vriendelijke overlever zonder vijanden in de partij. Miguel Díaz-Canel volgt de Castro-dynastie op. Al in 2013 was Miguel Díaz-Canel (57) de gedoodverfde opvolger van Raúl Castro. De piepjonge vice-president opereert efficiënt tussen de hoogbejaarde ex-guerrillero’s zonder vijanden te maken.
* RTL-Z: Hoe staat Cuba er economisch voor, video 3 minuten
* Persbureau EFE, 18 april 2018: Díaz-Canel, Raúl Castro’s Disciplined Pupil Who Will Pilot Post-Castroism

Cubaans parlement kiest Raúl Castro’s opvolger

De bijeenkomst van het pasgekozen Cubaanse parlement is verplaatst van donderdag 19 april naar woensdag 18 april. Niet bekend is of de opvolger van Raúl Castro morgen al wordt verkozen. Volgens de Staatsraad heeft de verschuiving te maken met de wens ‘meer ruimte te hebben die nodig is voor een dergelijke zitting bij zo’n gewichtig onderwerp.’ De constituerende vergadering van de Asamblea Nacional del Poder Popular begint morgen om 9 uur in het Palacio de las Convenciónes in Havana.

De huidige Cubaanse president Raúl Castro met naast hem zijn verwachte opvolger Miguel Díaz-Canel tijdens een zitting van het parlement.

De huidige president Raúl Castro had al eerder zijn vertrek aangekondigd; toen werd gesproken over 24 februari 2018, maar ‘de effecten van de orkaan Irma’ maakten uitstel tot 19 april nodig. Morgen of donderdag wordt de voorzitter van de Staatsraad / Consejo de Estado gekozen, die ook staatshoofd is. Ook worden de eerste vicepresident, de vijf andere vicepresidenten en gewone leden gekozen van de Staatsraad. Artikel 68 van de Kieswet schrijft voor dat de Nationale Commissie van Kandidaten een kandidatenlijst voorlegt bestaande uit leden van ‘de massaorganisaties’, zoals de vakcentrale CTC, Central de Trabajadores de Cuba, de vrouwenbond Federación de Mujeres Cubanas FMC, het Verbond van Kleine Boeren / Asociación Nacional de Agricultores Pequeños ANAP, de Comités ter Verdediging van de Revolutie (CDR), de studentenorganisatie Federación Estudiantil Universitaria (FEU) en die van het hogere beroepsonderwijs Federación de Estudiantes de la Enseñanza Media (FEEM). Al deze ‘massaorganisaties’ zijn onderdeel van het huidige Cubaanse communistische bewind.

31 kandidaten voor 31 zetels
De Nationale Commissie van Kandidaten raadpleegt alle 605 vertegenwoordigers van de Nationale Assemblee en stelt vervolgens een lijst van 31 leden samen voor de 31 leden die de Staatsraad telt. Uit hen wordt ook het nieuwe staatshoofd gekozen. De lijst wordt bij handopsteken in stemming gebracht. Als het voorstel minder dan 50% van de stemmen krijgt, iets wat nog nooit gebeurde, moet het proces opnieuw plaatsvinden en moet de Nationale Commissie van Kandidaten een nieuwe lijst samenstellen. Wanneer de Assemblee akkoord gaat, worden in een geheime stemming de acht belangrijkste leden van de Staatsraad gekozen. Bijna 90% van de volksvertegenwoordigers die de nieuwe president zullen kiezen, zijn geboren na de machtsovername van Fidel Castro in 1959. Bijna alle deskundigen menen dat Miguel Diaz-Canel, de huidige eerste vicepresident, de nieuwe Cubaanse president zal worden. Hij wordt voor een periode van vijf jaar gekozen en is slechts eenmaal herkiesbaar.

Bron
* Website 14ymedio, 16 april 2018

Linken
* De Groene, 16 april: Is er een Cuba na Raúl? Uitgebreide analyse door Cees Zoon
* NRV, Nina Jurna, 17 april 2018
Zes decennia na de revolutie die uitmondde in een communistische dictatuur legt Raúl Castro woensdag het presidentschap neer. Zijn opvolger erft een land dat snakt naar hervormingen, leert een reis langs de oude revolutionaire route. 
* Marc Frank, persbureau Reuters, 17 april 2018: The state of Raul Castro’s economic reforms in Cuba.

Het netwerk dat de Castro’s weefden (deel 2)

Het schaakbord is sinds 2006 steeds aan veranderingen onderhevig, het jaar waarin Fidel Castro aftrad vanwege ziekte en Raúl Castro tot 2008 tijdelijk de macht overnam. De laatste introduceerde economische veranderingen gebaseerd op zijn ervaringen met ondernemerschap van het leger. Dat voegde nieuwe elementen toe aan de machtscirkels aan de top, maar er kwamen ook oude gezichten voor terug. Raúl Castro had sinds de affaire Ochoa zijn invloed al uitgebreid van het leger naar het Ministerie van Binnenlandse Zaken. De zuiveringen daar hadden geleid tot lege plaatsen die Raúl Castro opvulde met hoge legerfunctionarissen. Dat bood hem de kans om tussen 2006 en 2008 praktische het apparaat van steun aan zijn broer te vernietigen. Niet alleen verdween de zogeheten Grupo de Apoyo del Comandante en Jefe / Steungroep ter Ondersteuning van de Opperbevelhebber. Maar ook José Luis Rodríguez García, Minister van Economische Zaken en Planning, verdween van het toneel en werd vervangen door Marino Murillo Jorge, de zogenaamde Tsaar van de hervormingen, voorheen minister van Economie en Binnenlandse Handel.

Otto Rivero

Maar er verdwijnen ook andere spelers zoals Otto Rivero, voorman van de massale mobilisatiecampagne Batalla de Ideas / Ideeenstrijd. Rivero kon daarbij rekenen op volledige steun van Fidel Castro die alle middelen vrijmaakte voor deze campagne. Rivero werd echter beschuldigd van ‘gebrek aan loyaliteit’ en verdween van het politiek toneel, slachtoffer van de machtstrijd in het regeringsapparaat en de Cubaanse Communistische Partij , die daarmee aan het licht kwam.

Alejandro Castro Espín begroet president Obama tijdens zijn bezoek aan Cuba in maart 2016

Economische veranderingen
Van de veranderingen die door Raúl Castro zijn doorgevoerd, waren velen gericht op de ontwikkeling van een ander economisch model. Het stond diametraal tegenover het economisch model van zijn broer en sloot aan bij economische experimenten van de strijdkrachten, gecentreerd in de GAESA-groep onder leiding van Alejandro Castro Espín die tevoren chef was van Departement 50 van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (MININT), belast met corruptiezaken en economische delicten. Het was zowel een strategische als riskante positie die hem in de gelegenheid stelde alle vertrouwelijke dossiers over de belangrijke spelers in politiek en economie in Cuba te kunnen raadplegen.

Echte macht
Tegen deze achtergrond kunnen we ook de benoeming tot Minister van Defensie van divisiegeneraal Julio Casas Regueiro zien. Die ging gepaard met een verdere onderwerping van staatsinstellingen en een hoofdrol voor het huidige Departement van Defensie en Nationale Veiligheid met een vertegenwoordiger in elk ministerie die boven de minister staat. Dat is een controlestructuur die niet bestond tijdens de regering van Fidel Castro en die vanaf 2011 steeds zichtbaarder wordt als de eerste stappen naar normalisatie van de betrekkingen met de Verenigde Staten gezet worden. Bedenk dat Alejandro Castro Espín in november 2012 in een interview in Rusia Today al de vrijheid neemt te spreken over de mogelijkheid van een dialoog met de Verenigde Staten. In zijn eigen woorden, een dialoog ‘die er zal komen’. Het is ook een interview waarin hij, met verwijzing naar de Verenigde Staten,  een machtsschema lijkt te beschrijven dat zich al in Cuba aan het vormen was: ‘Besluiten komen van ver, van de mensen die uiteindelijk de echte macht in de VS bezitten. Dat wil zeggen, de politieke klasse en de klasse van de ondernemers zijn degenen die werkelijk de capaciteit tot beslissen hebben, uitgaande van hun economische macht,’ zegt Castro Espín.

Bron
* Publicatie van onderzoeksjournalist Ulises Fernández. Op de website Cubanet, 2 januari 2018

Link
* Zie ook op deze Cubaweblog, 6 maart 2017: Hoe Fidel’s kroonprins Otto Rivero in ongenade viel, 6 maart 2017

Het netwerk dat de Castro’s weefden (deel 1)

Zowel binnen als buiten Cuba is de rol van de hoofdrolspelers in het politiek krachtenveld vaak een raadsel ondanks het feit dat de grondwet deze helder heeft geformuleerd. Er is dikwijls sprake van invloedssferen waar bepaalde personen een machtige rol spelen die vanwege het gebrek aan transparantie onzichtbaar blijven. Wat blijft zijn de geruchten, roddel en achterklap over de aanwezigheid van een significant aantal leden uit de familiekring van Raúl Castro in de belangrijkste ondernemingen, overheidsinstellingen en  organismen van het centraal bestuur van de Staat, zonder dat er sprake is van controleerbare feiten. 

De journalist Ulises Fernández (Cubanet) probeerde de kluwen van dit netwerk te ontrafelen. Hij legt daarbij het accent op de rol van Raúl Castro die aanstaande donderdag 19 april terugtreedt als president.

 Raúl Castro (links) en de commandanten Ramiro Valdés (midden) en Guillermo García (rechts). Achterste rij van rechts naar links: Raúl Guillermo Rodríguez Castro (kleinzoon van Raúl Castro) en Alejandro Castro Espín (zoon van Raúl Castro).
Raúl Guillermo Rodríguez Castro is de zoon van Raúl’s dochter Deborah Castro Espín en Luis Alberto Rodríguez. Het stel is inmiddels gescheiden.

Raúl Castro was weliswaar de spil waar alles omdraaide en om wie de andere politieke spelers in meerdere of mindere mate invloed hadden op de macht, de besluitvorming en uitvoering. Maar misschien is de machtsverdeling wel veel gecompliceerder. Ondanks de gebrekkige informatie van de kant van de instellingen in Cuba bestaat er een pyramide van de macht met aan de top de huidige president Raúl Castro als het Cubaanse oppergezag. Onder aan de pyramide zien we de mensen die geen mogelijkheid hebben deze structuur te doorbreken, dat wil zeggen de Cubanen aan de basis die niet zijn georganiseerd.

Ware en informele hiërarchie
Wanneer het gaat om politieke spelers onderscheiden wij personen die een rol spelen in de officiële media en zij die daar buiten vallen. Een goed voorbeeld is de wijze waarop de staatsmedia tot nu toe berichtten over Alejandro Espín Castro, zoon van Raúl Castro. Hij is de laatste jaren gestegen op de pyramide van de macht en bevindt zich nu in het centrum ervan. Tot 2005 werd hij nauwelijks in de officiële media  genoemd behalve op de website Cubadebate waar hij analyses en commentaren publiceerde. Hij werd dan omschreven als ‘professor in de Politieke Wetenschappen en sociaal onderzoeker’ en ook wel als ‘ingenieur’ of  ‘docent in Internationale Betrekkingen en onderzoeker van thema’s betreffende Nationale Verdediging en Veiligheid’.

Kolonel Alejandro Castro Espín, zoon van Raúl Castro

Na 2015 verandert dat en wordt hij op officiële blogs en websites van de regering zoals Cuba Información.tv, gepresenteerd als ‘zoon van Raúl Castro en Vilma Espín’ en wordt gezegd dat hij op regeringsniveau meewerkt aan de complexe missie van de verdere ontwikkeling van ‘de Cubaanse Revolutie te midden van een scherpe internationale crisis’. Op 11 april 2015 wordt in een officiële mededeling van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (MINREX) gemeld dat Alejandro Castro Espín kanselier Bruno Rodríguez Parrilla vergezelde bij de VIIe Top van de Amerika’s als ‘lid van de Commissie van Nationale Verdediging en Veiligheid’. Slechts zes maanden later noemt dit ministerie hem voor de eerste keer ‘adviseur voor Nationale Veiligheidszaken’. Dat gebeurde op 29 september 2015 in een persbericht over de ontmoeting van Barack Obama en Raúl Castro in New York.  Sommigen waren verrast door de verschijning van Alejandro Castro bij de gesprekken tussen de regeringen van Cuba en de VS. Vanwege zijn abrupte verschijning op het wereldtoneel maar ook vanwege het effect op de Cubaanse Minister van Buitenlandse Zaken, Bruno Rodriguez die blijkbaar een ‘adviseur’ nodig had op het gebied van nationale veiligheid. Maar de toevoeging van een adviseur uit het leger uit de kring van Raúl Castro is in de Cubaanse top geen uitzondering. Bronnen bij Buitenlandse Zaken zeggen dat dit adviseurschap aanvankelijk was toebedacht aan de pas overleden generaal Guillermo Rodríguez del Pozo, verwant met Raúl Castro want hij was de vader van Luis Alberto Rodríguez López-Callejas en daardoor grootvader van vaderskant van Raúl Guillermo Rodríguez Castro. Deze laatste is de man die voortdurend aan Raúl’s zijde opduikt en benoemd werd tot chef van de Dirección General de Seguridad, de persoonlijke veiligheidsdienst van de huidige president.

Bruno Rodríguez bij de Verenigde Naties

Tot de grond afbreken
Een van de eerste besluiten die Raúl Castro nam, toen hij officieel zijn zieke broer verving, was de ontmanteling van de machtsstructuren die hij erfde. In maart 2009 ontzet Raúl Castro alle potentiële opvolgers – vaak ook door Fidel geschoold en getraind – uit de macht, onder wie vicepresident Carlos Lage Dávila, maar ook kanselier Felipe Pérez Roque die onmiddellijk wordt vervangen door Bruno Rodríguez Parrilla, afkomstig uit een familie die vanaf het begin van de revolutie dichtbij de Castro’s stond. De huidige Cubaanse kanselier is een zoon van José María Rodríguez (die diverse functies had o.a. als directeur van het Bureau van Industrieel Eigendom), neef van Carlos Rafael Rodriguez (vicepresident van de Staatsraad en Raad van Ministers tot 1977) en neef van Dania Rodriguez Garcia- Buchaca, echtgenote van de overleden generaal  Julio Casas Regueiro, die door Raúl Castro als zijn opvolger werd aangewezen bij het Ministerie van de Revolutionaire Strijdkrachten (FAR). De rol van Casas Regueiro als voornaamste architect van de Ondernemersgroep van de Strijdkrachten / Grupo Empresarial de las FAR, GAESA was fundamenteel. Hij was vanaf 1981 de mentor voor economische zaken van generaal Luis Alberto Rodriguez Lopez-Callejas, toen nog schoonzoon van Raúl, en nu hoofd van GAESA en leider van het Vijfde Departement van de FAR (Economisch) en lid van  het Centraal Comité van de Cubaanse Communistische Partij (PCC). Luis Alberto was getrouwd met de dochter van Raúl Castro, Deborah.

Luis Alberto Rodriguez Lopez Callejas

Complex
Dit schema wordt nog complexer als er lijnen worden getrokken tussen deze meer zichtbare personen en de anderen die hun werk praktisch op de achtergrond uitvoeren, zoals in het geval van Guillermo Rodriguez Lopez-Callejas, broer van Luis Alberto, directeur van een groot aantal off-shore bedrijven, waarvan er enkele betrokken zijn bij de onthullingen van de Panama Papers.  Deze bedrijven zijn ook betrokken bij de overhevelen van vooral brandstof van het Venezolaanse staatsoliebedrijf PDVSA tussen Venezuela en Cuba.

Bron
* Publikatie van onderzoeksjournalist Ulises Fernández op de website Cubanet, 2 januari 2018

De macht en onmacht van Díaz-Canel

Begin jaren negentig hoorde Juan Juan Almeida voor de eerste keer de naam van Miguel Díaz-Canel, nu de meest genoemde opvolger van president Raúl Castro. Juan Juan Almeida, zoon van de vooraanstaande Comandante Juan Almeida Bosque hoorde toen dat tijdens een bijeenkomst van leden van de Staatsraad, op de vierde verdieping van het Ministerie van de Strijdkrachten (Minfar) gesproken was over de invulling van topfuncties. Raúl Castro had toen de kandidaat Miguelito Díaz-Canel afgewezen omdat hij te jong was en scholing zou nodig hebben. Juan Juan ontvluchtte in 2010 Cuba en woont nu in de VS. Hier volgt zijn column.

Midden: Díaz-Canel

Miguel Mario Díaz-Canel Bermudez, ingenieur en voormalig universitair hoogleraar, geboren op 20 april 1960, is inmiddels de meest presidentiële kandidaat en het veelvuldig vertonen van zijn beeltenis in de Cubaanse media, onderstreept dit. Miguel Diaz-Canel wordt de man die de huidige voorzitter van de Staatsraad van de Republiek Cuba zal opvolgen. Het is opvallend dat zijn naam binnen de gelederen van de Cubaanse Communistische Partij, onder oud-klasgenoten en zelfs binnen zijn eigen familie, een zeldzame mengeling van meningen en reacties oproept. Oud-studenten van de Centrale Universiteit Marta Abreu de Las Villas (UCLV), waar hij afstudeerde als ingenieur, herinneren zich hem als een hardwerkende student, maar ook als een student met een beperkte inventiviteit en weinig openhartig. Oud-collega’s beschrijven hem als een gereserveerde kerel die verzen schrijft die hij met niemand deelde. Sommigen die meer geneigd zijn om risico’s te nemen, merken op dat zijn strategie om de macht te veroveren bestond uit stilzwijgen. En een persoon die dicht bij zijn familie staat, drukt uit ‘dat velen van ons hun leven organiseren rond grote of kleine beslissingen. Dat is niet het geval met Díaz-Canel. Hij is anders omdat hij zich plaatst aan de zijde van hen die nog geen besluit hebben genomen om zo niet de aandacht te trekken of anderen tegen te spreken.’

Juan Almeida op 1 mei 2008. Hij is de vader van Juan Juan, de schrijver van deze column

Einde historische leiders
Ongeacht de meningen voor of tegen hem, is Miguel Diaz-Canel een leider geboren uit politieke noodzaak en het naderende einde van de houdbaarheidsdatum van de historische leiders van het regime. De huidige eerste vicepresident bleek alsnog een goede kandidaat die bovendien bereid bleek het hoofd te buigen voor Raúl Castro en zijn belangrijkste mentor, José Ramón Machado Ventura behaagde. Als hij Raúl opvolgt zal de mate van openheid van zijn bestuur in grote mate afhangen van de manier waarop de Verenigde Staten hierop reageren, maar de toekomst van het eiland zal echter niet enkel afhangen van wie de troon krijgt, maar wie de scepter krijgt en de troon kan veroveren.

Censuur
Diaz-Canel is een erkend leider, maar dat betekent niet dat hij een gerespecteerde man is. In augustus 2017 verscheen er een slechte video van hem op sociale netwerken. Het is een Diaz-Canel die goedkope taal uitsloeg tegen wat hij omschreef als ‘een lawine van ideeën en projecten van gezagsondermijnende inhoud.’ Hij noemde o.a. El Paquete, ansichtkaarten die de periode van voor 1959 verheerlijkten en hij beloofde de digitale glossy OnCuba te sluiten. Nu, in maart 2018, gaat OnCuba gewoon door en zien miljoenen Cubanen elke week weer uit naar het audiovisueel materiaal van het Pakket. Het gezag van deze heer, als eerste vicepresident van een dictatoriaal land, is twijfelachtiger dan de titel van stylist voor de kapper van Kim Jong-un.

Maatregelen
De agenda van de nieuwe leider vermeldt een serie belangrijke taken. Zij zullen niet alles oplossen maar zijn wel dringend. Zo is er de computerisering (3G) van de Cubaanse samenleving, zodat de bevolking een grotere toegang tot het internet heeft, het afschaffen van overbodige regels, de hervorming van het financiële stelsel van het land, de goedkeuring van een nieuwe wet op buitenlandse investeringen, de hervorming van de arbeidsmarkt en verbetering van de kwaliteit van Cubaanse werknemers, meer ruimte scheppen voor kleine zelfstandigen en bovenal de verbetering van de situatie van gepensioneerden. Kan Miguel Mario Díaz-Canel deze belangrijke maatregelen uitvoeren? Ik betwijfel het. Deze agenda is bedoeld om de publieke opinie om de tuin te leiden, een nieuw element toe te voegen aan het scenario van de relaties tussen Cuba en de VS en een spel te spelen met de onzekerheid van de mensen door vage hervormingen.

Juan Juan Almeida

Bron
* Weblog La Voz del Morro van Juan Juan Almeida, 23 maart
2018

Noot
* Juan Juan Almeida is de zoon van de in 2009  overleden Comandante en vicevoorzitter van de Staatsraad Juan Almeida Bosque. Juan Juan ageerde publiekelijk tegen het regime en verliet Cuba in 2010.

Fidel Castro’s erfenis wordt instituut

Cuba richt een instituut op dat het gedachtengoed en levenswerk van de schepper van de Cubaanse Revolutie, Fidel Castro, moet bewaren en verspreiden. De huidige president Raúl Castro noemt dit project ‘een zware taak van het allergrootste belang.’ Fidel Castro overleed op 25 november 2016 op 90-jarige leeftijd.

Fidel Castro

Via een decreet heeft president Raúl Castro opdracht gegeven voor de vorming van een dergelijke werkgroep. De werkgroep moet de oprichting van het instituut voorbereiden. Ruim dertig experts uit diverse officiële organisaties, worden betrokken bij de formulering van de taken van het instituut en de oprichting ervan. De Eerste Vicepresident Díaz-Cane die verantwoordelijk is voor de uitvoering van het project, noemde de gedachten en daden van Fidel Castro deel van het ‘historisch geheugen van de natie’. Hij citeerde de overleden Colombiaanse schrijver Gabriel Garcia Márquez, die Fidel ooit omschreef als ‘de anti-dogmaticus bij uitstek.’

Bron
* Diverse Cubaanse media waaronder Cubadebate, 27 februari 2018

‘Geen plek voor zelfmoordenaars in Pantheon van het Vaderland’

De zelfmoord van Fidel Castro Díaz-Balart donderdag jl. kan toegevoegd worden aan de lange lijst van Cubaanse officials, die de afgelopen 60 jaar een einde aan hun leven maakten. De geschiedenis van de Cubaanse Revolutie is niet compleet zonder het hoofdstuk over de deserteurs, de ballingen en ook de zelfmoordenaars.

Fidel Castro Diaz Balart (met vlaggetje) bij de begrafenis van zijn vader Fidel Castro in 2016.

Het begon al in 1959 met de dood van commandant Felix Lugerio Pena. Hij leidde het Militair Tribunaal in een spraakmakend proces tegen 43 piloten in dienst van dictator Fulgencio Batista. Zij zouden betrokken zijn geweest bij acties tegen Fidel’s rebellen in de Sierra Maestra. De piloten werden vrijgesproken, maar dat besluit werd op last van Fidel Castro teruggedraaid en zij werden tot maximaal 30 jaar gevangennisstraf veroordeeld. Kort daarna overleed Pena door een kogel in het hoofd.

Mislukte pogingen
Er hebben zich ook mislukte zelfmoordpogingen voorgedaan zoals die van de advocaat Augusto Martínez Sánchez. Hij was een van de rebellen die door zijn rol in de Sierra Maestra de rang van Comandante kreeg. In 1959 werd hij tot Militair Aanklager benoemd en was hij verantwoordelijk voor de talrijke executies. Hij werd later Minister van de Strijdkrachten in het eerste revolutionaire kabinet. Martínez was ook opperrechter in de zaak tegen de deelnemers aan de Inval van de Varkensbaai in 1961. Hij werd later Minister van Arbeid. In 1964 schoot hij zichzelf in de borst, maar hij overleefde dit. Hij verdween uit het openbare leven en stierf in 2013.

De klok rond: Fidel Castro Díaz-Balart, voormalig president Osvaldo Dorticós, commandant Félix Pena en guerrillera Haydée Santamaría

Overval paleis
In 1972 pleegde Alberto Mora zelfmoord. Hij was de zoon van Menelao Mora, de oprichter van de Partido Auténtico. Menelao Mora was ook de organisator van de gewapende aanval op het presidentiële paleis in 1957. Het was de bedoeling dat Batista daarbij zou omkomen, maar die was afwezig en de actie mislukte. Menelao werd enkele maanden later op straat doodgeschoten. Zijn zoon Alberto Mora werd Comandante van de Revolutie en directeur van de Buitenlandse Handelsbank.

Heldin van de Revolutie
Haydée Santamaría was een van de bekendere strijders uit de periode van de clandestiniteit. Zij zou de oprichter worden van de bekende uitgeverij Casa de las Américas, de  denktank voor de ideologie van de Cubaanse revolutie. Ze pleegde zelfmoord op de vooravond van de 26^ste Juli, sommigen zeggen op de 26^ste Juli, Cuba’s nationale feestdag. Het is de dag waarop de aanval op de Moncada-kazerne in 1953 wordt herdacht waarbij haar broer Abel na gruwelijke martelingen werd gedood. Haar vriend Boris Luis Santa Coloma, nog geen 25 jaar, stierf ook bij de aanval op de Moncadakazerne. Zelf werd zij gevangen genomen door het leger van Fulgencio Batista. Santamaría zat bijna 2 maanden in een ondergrondse kerker. Zij beschreef die momenten als ‘een lijdensweg’ die maakte dat ze gevoelloos werd. Na haar dood werd Santamaría niet herdacht met het eerbetoon dat bij haar paste, gezien haar historische betekenis. Lange tijd werd de officiële gedachtenis van belangrijke personen die zelfmoord pleegden, genegeerd. Santamaría’s afscheidsbrief waarin de reden van de zelfdoding was opgenomen, is nooit gepubliceerd. ‘Er is geen plek voor zelfmoorden in het Pantheon van het Vaderland’, zei een voorman van de Cubaanse regering eens tot enkele vrienden uit de culturele wereld.

Haydee Santamaría

De partijkrant Granma berichtte kort over de dood van Santamaría. Comandante Juan Almeida zei destijds: ‘In principe accepteren wij, revolutionairen, het besluit tot zelfdoding niet. Het leven van revolutionairen behoort toe aan de zaak van de Revolutie en aan het volk.’ Maar hij voegde er aan toe ‘niet gevoelloos Haydée te willen veroordelen’ want iedereen die haar heeft gekend, inclusief ikzelf, weet dat ‘de wonden van de aanval op de Moncadakazerne nooit geheel bij haar geheeld waren.’ In 2008, ongeveer dertig jaar na deze gebeurtenis, kwamen de twee kinderen van Santamaría – inmiddels gehuwd met minister Armando Hart – Celia Hart Santamaría (45) en Abel Hart Santamaría (48) bij een auto-ongeval om het leven. De crash waarbij hun auto zich in een boom boorde, had het karakter van een zelfmoordactie, volgens sommige betrokkenen.
De zus van Vilma Espin, partijprominente en echtgenote van Raúl Castro, pleegde ook zelfmoord. Nilsa Espín beroofde zich in 1965 van het leven, samen met haar man Rafael Rivero. Hij deed dit in een militair kampement in Pinar del Río, zij pleegde zelfmoord in het kantoor van Raúl Castro.

Midden: president Dorticos, februari 1959

President
In juni 1983 schoot Osvaldo Dorticos, president van de Republiek Cuba van 1959 tot 1976, zichzelf een kogel door het hoofd, na een felle woordenwisseling, aldus getuigen, met Fidel Castro. Dorticós deed dit op het moment dat Cuba verwikkeld was in een grote operatie tegen corruptie, Toga Sucia (Vuile kleren). De actie was gericht tegen corrupte rechters, maar velen zagen er een poging in de rechterlijke macht te zuiveren van minder Castrogezinde rechters. De officiële media benadrukten dat de reden voor deze zelfmoord gezocht moest worden in een zware depressie, ontstaan na de dood van Dorticos’ vrouw, María Caridad Molina.

Breuk
Vorige week donderdag brak de officiële pers met een lange traditie van zwijgen over zelfmoorden. De zelfmoord van Fidel Castro Díaz-Balart – Fidel Castro’s oudste zoon, geboren voor de Revolutie uit het huwelijk met Castro’s eerste vrouw Mirta Díaz-Balart – zou tegenwoordig ook veel minder gemakkelijk geheim gehouden kunnen worden.

Bron
* Marcelo Hernández, website 14ymedio, 2 februari 2018

‘Fidelito’, oudste zoon van Fidel Castro, maakt eind aan zijn leven

Fidel Castro Díaz-Balart, de oudste zoon van de in 2016 overleden Cubaanse leider Fidel Castro, heeft zichzelf van het leven beroofd, zo melden Cubaanse staatsmedia. De nucleaire wetenschapper was zwaar depressief. Op de staatstelevisie werd de dood van Castro’s bekendste zoon kort gemeld.

‘Fidelito’ met de andere zoon van Fidel Castro: Fidel Antonio

De 68-jarige Castro Junior, die ook bekend stond als ‘Fidelito’ omdat hij sprekend op zijn vader leek, is de enige zoon uit het eerste huwelijk van Fidel Castro en diens eerste vrouw Mirtha Díaz-Balart. Van alle kinderen van de voormalige Cubaanse leider, trad ‘Fidelito’ het meest naar voren. Zijn vader was van 1959 tot 2006 leider van Cuba. Daarna nam Raúl Castro, broer van Fidel, de leiding over. Fidel Castro overleed op 25 november 2016 op 90-jarige leeftijd. Castro Díaz-Balart werd in de maanden voor zijn dood behandeld voor zware depressies. In eerste instantie was hij opgenomen, maar hij werd de afgelopen maanden buiten het ziekenhuis behandeld. Dat meldt Cubadebate, een Cubaanse nieuwssite.

7 januari 1959; Fidelito op een van de tanks die Havana binnentrekken.

Verenigde Staten
Fidelito werd geboren in 1949, tien jaar voordat zijn vader na een guerrillastrijd een einde maakte aan het pro-Amerikaanse bewind van Fulgencio Batista. Fidel Castro was toen kort getrouwd met Mirta Diaz-Balart, lid van een bekende aristocratische familie. Sommige van haar familieleden groeiden, in ballingschap in de VS, uit tot vooraanstaande tegenstanders van het Castro-bewind. Zo was Fidelito de neef van twee Amerikaanse parlementariërs, het huidige Republikeinse Congreslid Mario Diaz-Balart en oud-parlementslid Lincoln Diaz-Balart.

‘Fidelito’ met zijn vader Fidel, geinterviewd voor een Amerikaanse tv-zender in de beginjaren van de revolutie

Bittere strijd
Castro’s zoon was in de jaren vijftig onderwerp van een bittere strijd tussen beide families. Volgens Cuba-deskundigen nam zijn moeder hem mee naar de VS toen hij 5 jaar oud was. Zij wilde toen scheiden. Fidel zat op dat moment gevangen na een aanval op de Moncada-kazerne in de stad Santiago. Nadat hij de macht had gegrepen, slaagde de Cubaanse leider erin zijn zoon weer naar Cuba te halen. Fidelito groeide op in de roerige revolutionaire jaren. Hij werd door zijn vader naar Rusland gestuurd, de belangrijkste bondgenoot van het Castro-bewind, om daar te studeren. Hij leidde tussen 1980 en 1992 het nucleaire programma van het land. In die functie werkte hij aan de ontwikkeling van een kerncentrale, tot zijn vader hem ontsloeg. Cuba stopte in 1992 met het plan omdat er geen geld meer was; de handel met Moskou was ingestort na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Castro’s zoon verdween daarop grotendeels uit de openbaarheid. Af en toe werd hij nog wel gezien op een wetenschappelijk congres of een diplomatieke receptie. Onder het bewind van zijn oom Raul werd hij wetenschappelijk adviseur van een staatsorgaan. Tot zijn dood was Fidelito, die vier talen sprak, vicevoorzitter van de Cubaanse Academie voor Wetenschappen.

‘Fidelito’ in gezelschap van Paris Hilton (links) die in januari 2015 Cuba bezocht. Haar vader was de eigenaar van hotel Hilton of Habana Libre. Dat hotel werd hem in 1959 afgenomen door Fidel Castro, die er aanvankelijk een jaar woonde.

Noodzaak
Volgens Benjamin-Alvarado, een Cuba-deskundige van de Universiteit van Nebraska die contact had met Castro’s zoon, werden Fidelito’s ideeën over energiebeleid niet gedeeld door het bewind van zijn oom. ‘Hij had uitvoerig geschreven over de noodzaak om duurzame energie te ontwikkelen’, aldus Benjamin-Alvarado. ‘Maar het beleid van de Cubaanse regering bleef gericht op het handhaven van de status quo: afhankelijk blijven van olie. Dat was een teleurstelling voor hem.’ Castro Diaz-Balart was 68.

Bron: Redactie De Volkskrant, 2 februari 2018

Linken:
* CNN Breaking News: Fidel Castro’s eldest son took his own life, Cuban state media reports.  
* Huffington Post, 2 februari 2018: Fidel Castro’s oldest son dead by suicide.