Katholieke kerk verwerpt monopolie partij en homohuwelijk

De Cubaanse Bisschoppenconferentie spreekt zich in een pastorale brief uit tegen openstelling van het huwelijk voor personen van hetzelfde geslacht, voor afschaffing van de doodstraf en tegen abortus. De Cubaanse bisschoppen roepen de gelovigen op om op verantwoorde wijze deel te nemen aan de raadplegingen voor een nieuwe grondwet, die nu overal in Cuba plaatsvinden en die zullen uitmonden in een referendum op 24 februari aanstaande. Ze vragen de autoriteiten om ‘rekening te houden met de meningen en bijdragen die tijdens de raadplegingen worden verzameld’. Zij betreuren ‘het gebrek aan erkenning van de diversiteit van politieke opvattingen’ hoewel de autoriteiten spreken van een ‘debat’.

De ontwerpgrondwet sluit meer partijen uit en handhaaft de controle van de Cubaanse Communistische Partij PCC over alle instituten van de staat. Tijden de laatste bijeenkomst van de Nationale Vergadering heeft Raúl Castro duidelijk gemaakt dat de partij niet ondergeschikt zal zijn aan de grondwet. In de brief stellen de bisschoppen vast dat ‘de grondwet niet ondergeschikt kan worden gemaakt aan wetten, decreten, resoluties, politieke partijen, ideologieën of rechterlijke uitspraken, aangezien de grondwet daar boven staat.’ Zij stellen voor dat de nieuwe grondwet voorziet in de oprichting van een Constitutioneel Hof met als doel de rechten te waarborgen die in de grondwet worden omschreven.

Leven
Zij wijzen er ook op dat ‘het recht op leven’ moet worden beschermd ‘vanaf het moment van de conceptie van het individu tot aan het moment van de natuurlijke dood.’ Op dit moment is abortus legaal in Cuba. Ook achten de bisschoppen de afschaffing van de doodstraf wenselijk.

Homohuwelijk
Verder zijn de bisschoppen van mening dat het opnemen van begrippen als ‘geslacht, seksuele geaardheid en genderidentiteit’ in de wetgeving ‘onnodig is.’ Zij constateren dat deze begrippen afkomstig zijn van de zogeheten genderideologie die zij verwerpen omdat deze ideologie ‘een culturele en sterk subjectieve constructie’ is en impliceert dat elke persoon zijn eigen seksuele identiteit kiest. Vermelding van de sekse zou voldoende zijn om ‘alle leden van de samenleving in te sluiten,’ aldus het schrijven van de Cubaanse bisschoppen. De kans dat de nieuwe grondwet de mogelijkheid opent voor het homohuwelijk in Cuba heeft tot controverses op het eiland geleid. Naast de katholieke kerk hebben ook evangelische kerken zich openlijk tegen deze mogelijkheid gekeerd en de evangelische groepen hebben er publiekelijk tegen geageerd. De bisschoppen benadrukken dat de katholieke kerk altijd duidelijk is geweest. ‘Het fundament van de roeping tot het huwelijk en het gezin is de wederzijdse en complementaire liefde tussen man en vrouw, waardoor er een eenheid ontstaat die met geen enkele andere kan worden gelijkgesteld,’ zeggen ze.

De parochiekerk Señora Candelaria van Artemisa

Godsdienstvrijheid
De erkenning in de ontwerptekst voor de nieuwe grondwet van de vrijheid om religieuze overtuigingen te belijden is aanleiding voor de bisschoppenconferentie om oude aanspraken van de katholieke kerk te herhalen. Zij doelt o.a. op de juridische erkenning van de kerk en van haar eigen identiteit en missie, waaronder de mogelijkheid om haar morele leer volgens het evangelie bekend te maken, de systematische toegang tot de communicatiemiddelen, de vrijheid tot het geven van onderwijs en evangelisatie en het bouwen en bezitten van gebouwen die geschikt zijn voor deze activiteiten. Ook eist de kerk het recht zich te verenigen voor doeleinden die niet alleen strikt religieus zijn, maar ook educatief, cultureel, charitatief en medisch kunnen zijn. In Cuba is de religieuze vrijheid ondergeschikt aan de controle van de Cubaanse Communistische Partij. Religieuze activiteiten worden toegestaan aan die denominaties die zijn erkend door het Oficina de Asuntos Religiosos / Bureau voor Godsdienstzaken.

Gezinnen
In de brief wordt verder kritiek geleverd op het feit dat ‘het onderwijs een functie van de Staat is’ en er in de tekst gezwegen wordt over de bijdrage die gezinnen leveren aan de opvoeding. ‘Noch de Staat noch enig andere institutie mogen zich deze delicate opdracht toeeigenen.’ De autoriteiten worden opgeroepen te bevorderen dat ‘de grondwet de mogelijkheid biedt voor elke burger een salaris te genieten dat tegemoetkomt aan zijn behoeften.’ Tenslotte zijn de bisschoppen van mening dat het recht om te investeren dat op dit moment bestaat voor buitenlandse bedrijven, ‘wordt  uitgebreid naar Cubaanse ingezetenen’.

Bron
* Diario de Cuba, 27 oktober 2018

Link
* De brief van de bisschoppenconferentie, 24 oktober 2018 (Spaanstalig)

Aartsbisschop bezoekt politieke gevangene en hongerstaker

Dionisio García Ibáñez, de aartsbisschop van Santiago de Cuba, heeft een bezoek  gebracht aan de hongerstakende politieke gevangene Tomás Núñez Magdariaga. Magdariaga werd veroordeeld tot één jaar gevangenisstraf voor een vermeende ‘bedreiging.’ Maar de openbare aanklager Aldo Rosales Montoya liet de rechtbank in Palma Soriano weten dat hij onder druk van de geheime dienst een valse verklaring had afgelegd. Magdariaga is vanwege zijn hongerstaking opgenomen in het ziekenhuis Dr. Juan Bruno Zayas. Vandaag is hij 57 dagen in hongerstaking, aldus José Daniel Ferrer García, algemeen coördinator van de Patriottische Unie van Cuba (UNPACU). Sinds 24 september wordt hij geisoleerd en kan zijn familie hem niet bezoeken.

Tomás Núñez Magdariaga.

Dissidentenvoorman José Daniel Ferrer betwist de waarneming van de aartsbisschop, die zei dat Magdariaga ‘nog steeds sterk en helder is’. (…) ‘Iemand die 55 dagen niet eet is niet sterk,’ aldus Ferrer. Hij herinnert aan zijn eigen gevangenschap tijdens de Zwarte Lente van 2003. ‘Ik zag gevangenen in hongerstaking, die na 27 dagen krankzinnig werden, alle begrip van realiteit en tijd verloren en onzin spraken omdat de lange tijd vasten hun hersenen had beïnvloed.’ In een interview met Martí Noticias zei de aartsbisschop dat hij alleen met Magdariaga sprak, die op zijn bed zat, maar onduidelijk is of de politieke gevangene geboeid was aan zijn bed of stoel zoals eerder. Bisschop Dionisio García zei: ‘Hij maakte een heldere indruk en is stabiel, wellicht ook door het intraveneus voedsel dat hij krijgt toegediend’. Hij voegde er aan toe dat de kwestie binnen enkele dagen zal zijn opgelost omdat de autoriteiten met wie hij sprak, hem dat zeiden. Ook wees hij er op dat de openbare aanklager de klacht tegen Magdariaga had ingetrokken, maar de autoriteiten zeiden dat er nog onderzoek nodig is.

Aartsbisschop Dionisio García (midden) begroet Raúl Castro

Waardering bisschop
De UNPACU laat weten dat de oppositiebeweging de inspanningen van de aartsbisschop waardeert en wijst erop dat ‘Jezus Christus in de Bijbel na 40 dagen vasten ook steun van engelen nodig had om hem te helpen’ en dat dit ook geldt voor een sterveling als Tomas Magdariaga, die op zijn leeftijd en met de gezondheidsproblemen die hij heeft, al veel kritieke en moeilijke situaties doormaakte. Zo werd hij fysiek en psychologisch gemarteld in de politiebureaus van Versailles en Palma Soriano en werd hij met geweld bedreigd toen hij een hongerstaking hield in de Boniato-gevangenis in Havana. Ferrier: ‘Men wilde hem dwingen de hongerstaking te beëindigen, maar dat lukte hen niet. Hij bleef standvastig’.

De Boniato-gevangenis

Isolement
Sinds 24 september van dit jaar heeft geen enkel familielid Tomás Núñez Magdariaga kunnen zien. Zijn nicht Nurvia Núñez Jaime zegt: ‘Ik heb geprobeerd hem in het ziekenhuis te bezoeken, maar ze laten me niet naar het zaaltje gaan waar hij in isolement wordt gehouden, door twee politieagenten wordt bewaakt en geboeid aan zijn bed vast zit,’ zegt zij met tranen in zijn ogen. Zij vreest hem niet meer levend te zien. Een recente poging om hem toch te bezoeken mislukte omdat een verpleegster haar wegjoeg toen zij de afdeling waar hij lag, wilde binnengaan.

Bron
* Yosmany Mayeta Labrada, Cubanet, 8 oktober 2018

Bisschop Pinar del Rio vraagt herziening proces Ruiz Urquiola

De bisschop van Pinar del Rio wil een herziening van de rechtzaak tegen de bioloog en opposant Ariel Ruiz Urquiola. Bisschop Jorge Serpa bezocht deze gewetensgevangene van Amnesty International in zijn gevangenis. Hij houdt een hongerstaking die al ruim een week duurt.

De bisschop van Pinar del Río, Jorge Serpa, en de bioloog Ariel Ruiz Urquiola. 

Serpa zei dit tijdens een telefoongesprek met de website 14ymedio. Hij heeft ruim een uur met de gevangene gesproken en zei over hem: ‘Een persoon met wie men kan praten en over zijn opvattingen en overtuigingen van gedachten kan wisselen’, aldus Serpa. Over de gezondheidstoestand van Urquiola, benadrukte Serpa dat deze niet in gevaar is. Vooral buiten Cuba circuleren berichten over een dramatische verslechtering van Urquiola’s gezondheid. ‘Sommige mensen bellen mij en melden dat zijn leven in gevaar is. Dat is niet het geval. Serpa: ’Iemand die op een coherente manier een gesprek van een uur kan voeren, kan niet als verzwakt worden beschouwd, hoewel hij bij voortduring van dit proces, in die toestand kan geraken. Wie meerdere dagen op deze wijze doorbrengt, raakt verzwakt.’

Recht protest
Serpa zegt dat Urquiola’s protest gerechtvaardigd. ‘Hij wil gerechtigheid en vraagt herziening van het vonnis waartoe hij veroordeeld werd. Ik denk dat hij gelijk heeft en dat het zijn recht is om te protesteren,’ legt de bisschop uit. Ariel Ruiz Urquiola werd begin mei veroordeeld tot één jaar gevangenisstraf wegens ‘belediging’. Ruiz Urquiola kreeg de maximale straf opgelegd. Zijn familie zegt dat de autoriteiten hem zijn stuk land in bruikleen willen afpakken om hem te straffen voor zijn verzet tegen de regering. De geneticus en biologieprofessor Ariel Ruiz Urquiola werd in mei 2016 om ideologische meningsverschillen van het Centro de Investigaciónes Marítimas / Centrum voor Maritiem Onderzoek van de Universiteit in Havana verwijderd.

Eduardo Cardet is sinds het overlijden (22 juli 2012) onder verdachte omstandigheden van Oswaldo Payá, Nationaal Coördinator van de Christelijke Beweging van Bevrijding (MCL). Hij werd in 2016 veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf en zou nu hij de helft van zijn straf heeft uitgezeten, in voorwaardelijke vrijheid worden gesteld. Dat hebben de autoriteiten onmogelijk gemaakt.

Amnesty en de VS
Twee weken geleden heeft Amnesty International Ruiz Urquiola tot gewetensgevangene uitgeroepen en actie ondernomen om zijn vrijlating te eisen. Dinsdag hebben de VS Cuba verzocht om ‘onmiddellijke’ vrijlating van alle politieke gevangenen op het eiland en hebben zij hun bijzondere bezorgdheid geuit over de situatie van Eduardo Cardet en Ariel Ruiz Urquiola. ‘De gevallen van dr. Ariel Ruiz Urquiola en dr. Eduardo Cardet, die allebei door een mensenrechtenorganisatie als ‘gewetensgevangenen’ zijn aangemerkt, zijn slechts twee voorbeelden van hoe de Cubaanse regering de vreedzame oppositie van haar eigen burgers het zwijgen blijft opleggen’, aldus Heather Nauert, woordvoerster van het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Bron
* Mario J. Penton, website 14ymedio, 30 juni 2018

Cubaanse priester is ‘verbijsterd’ over EU en éénpartijdemocratie

De katholieke priester Castor José Álvarez Devesa, een van de drie priesters die in januari een brief stuurden aan Raúl Castro waarin zij om vrije verkiezingen vroegen en het totalitarisme dat op het eiland heerst, aan de kaak stelde, zegt dat deze brief kwalijke gevolgen voor hen kan hebben. ‘We zullen niet gevangen worden genomen of vanwege de brief worden doodgeschoten. Maar je kunt ook op een andere manier om het leven komen, in een verkeersongeluk of omdat je ziek wordt.’ (…) ‘Of je belandt in de gevangenis omdat ze pornografisch materiaal in je huis plaatsen en daarom veroordeeld kunt worden’, zei hij in een gesprek met het Spaanse katholieke weekblad Alfa en Omega. Devesa bezocht Rome en werd daar begin februari ontvangen door kardinaal Pietro Parolin, staatssecetaris van het Vaticaan.

Castor José Álvarez Devesa

Devesa: ‘Parolin was heel vriendelijk, ik voelde me als een zoon met zijn vader. In het Vaticaan hebben ze een universele visie, die soms groter is dan de onze’, zegt hij in het interview. Hij voegde eraan toe dat de Heilige Stoel, maar ook in Europa een visie over de Cubaanse werkelijkheid wilden horen. ‘De Europese Unie heeft ons verbijsterd door (in haar jaarrapport over de mensenrechten) te verklaren dat we in een ‘éénpartijdemocratie’ leven. Ik kan alleen maar denken dat dit te maken heeft met de economische belangen van de EU. En dit baart me veel zorgen,’ voegde hij eraan toe.

Hiërarchie
Volgens Álvarez Devesa was de positie van de Cubaanse katholieke hiërarchie afwachtend en passief toen zij de brief naar Raúl Castro wilden versturen. ‘Zij beletten ons niet de brief naar Raúl Castro te sturen of naar het Vaticaan te reizen om deze aan de staatssecretaris voor te leggen. Sterker nog, sommige bisschoppen gaven ons groen licht. Een andere bisschop benadrukte dat er in onze brief een heleboel dingen stonden, die zij ook benoemden in een document van de bisschoppenconferentie uit 2013, met de titel La esperanza no defraude / De hoop stelt niet teleur.

Christusbeeld aan de baai van Havana

Tegenwerking
De priester noemt tegenwerking bij de bouw van nieuwe kerken, de beperkte ruimte om  gevangenen pastoraal bij te staan en de ontoegankelijkheid in de meeste gevallen van de staatsmedia. Hij zegt ook dat er ‘normaliter tijdens misvieringen mensen in de kerken zijn die noteren wat er wordt gezegd.’ Soms zelfs meerdere personen. ‘Een van de mannen die me hielp, bekende me dat de Staatsveiligheidsdienst hem had opgedragen mij te bespioneren.’  Soms komen parochianen naar hem toe omdat ze vermoeden dat iemand een vertrouweling is van het regime. Hij probeert deze vermeende spionnen te evangeliseren en waakt er voor deze mensen geen toegang te geven tot bepaalde informatie. ‘Maar je moet niet in vooroordelen vervallen’. Verder onderneemt hij geen actie tenzij er door activiteiten van het regime verdeeldheid ontstaat. ‘We moeten waken over de eenheid van de kerk, want de duivel zaait verdeeldheid of veroorzaakt een slechte sfeer, demoraliseert priesters en verspreidt laster,’ voegt hij eraan toe. ‘Het is onze taak om te evangeliseren, het evangelie te verspreiden vanuit een diep geloof, ook aan hen, in de hoop dat de waarheid van Jezus Christus hun deel zal worden,’ aldus Devesa. De priester sprak ook met Europese media over andere kwesties die in zijn brief aan generaal Raúl Castro aan de orde kwamen zoals de geringe bescherming en zorg voor ouderen en het gezin, de vrijheid van meningsuiting en de angst om te spreken, de controle van de staat over banen en de zwarte markt en diefstal.

Bron
* Diario de Cuba, 19 februari 2018 met o.a. een YouTube gesprek (4 minuten) met Devesa.

Drie Cubaanse priesters willen echte verkiezingen en vrije media

Drie katholieke priesters hebben in een brief aan president Raúl Castro aangedrongen op ‘verkiezingen in vrijheid’. Op deze wijze, aldus de waarschuwing van de priesters, onstaat de keus van ‘verschillende politieke opties’ en wordt ‘voorkomen dat Cuba op zekere dag, door bepaalde omstandigheden ondergedompeld wordt door gewelddadige veranderingen.’

De preek van aartsbisschop Meurice (links) op 24 januari 1998 leidde tot grote irritatie bij het regime. Na de rechtstreekse televisie-uitzending van deze mis door de paus, werden ze binnen Cuba nooit meer herhaald.

De drie publiceerden de brief op de dag 20 jaar geleden dat paus Johannes Paulus II tijdens zijn bezoek aan Cuba in 1998 de Mis voor het Vaderland opdroeg in Santiago de Cuba. De drie priesters zijn Castro José Álvarez de Devesa uit Camagüey; José Conrado Rodríguez Alegre uit Trinidad en Roque Nelvis Morales Fonseca uit Holguín. Zij willen eer betuigen aan de toenmalige aartsbisschop van Santiago, Pedro Meurice Estiú, die op 24 januari 1998 de open lucht preek uitsprak in aanwezigheid van de toenmalige Minister van de Strijdkrachten, Raúl Castro. Meurice zei toen o.a. dat een groeiend aantal Cubanen ‘het vaderland verwart met één partij, de natie met het historisch proces dat we in de afgelopen tientallen jaren meemaakten en de cultuur verwarren met een ideologie.’

Verkiezingen en stemmingen
‘Wij willen in vrijheid kiezen. In Cuba zijn er stemmingen, geen verkiezingen. Het is noodzakelijk om verkiezingen te hebben zodat we niet alleen over de toekomst, maar ook over het heden kunnen beslissen. Nu worden we uitgenodigd te stemmen, ja te zeggen tegen wat al bestaat en de wil ontbreekt om te veranderen. Kiezen betekent dat er verschillende opties bestaan, kiezen impliceert de mogelijkheid verschillende paden te bewandelen,’ zeggen de priesters. Zij constateren dat ‘sinds de institutionalisering van de Cubaanse Communistische Partij als enige toegestane partij, dit volk nooit is toegestaan een afwijkende stem te verheffen’, en zij benadrukken dat alle kritiek tot stilzwijgen is gebracht. Volgens de auteurs moeten de politieke veranderingen die zij nastreven worden ingebed in wetgeving waarbij sprake is van een scheiding tussen uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht en waarbij hun onafhankelijkheid is gewaarborgd. Zij willen ook dat het Capitool in Havana gevuld wordt met wetgevers die de ware belangen verdedigen van de kiesdistricten die zij vertegenwoordigen.

Eén van de ondertekenaars José Conrado Rodríguez Alegre uit Trinidad.

Godsdienstvrijheid
De brief laakt ‘het gebrek aan religieuze vrijheid’ omdat ‘de Kerk wordt getolereerd maar permanent gemonitord en gecontroleerd.’ De regering beperkt de wijze waar op religie op het eiland wordt gepraktiseerd en wijst op het voorbeeld dat voor processies en grote bijeenkomsten de toestemming van de autoriteiten nodig is, en deze besluiten daarover niet hoeft te verantwoorden.

Tijdens bezoek van paus Franciscus aan Cuba in 2015

Media
Legalisering van particuliere en onafhankelijke media is een andere eis. De drie ondertekenaars wijzen er op dat de kerk geen vrije toegang heeft tot de massamedia in Cuba vanwege ‘het monopolie en controle van de massamedia’.
Ook benadrukken zij dat ‘Cubanen het recht hebben te participeren als investeerders in de economie’ en zij bekritiseren ‘de jammerlijke hopeloosheid’ die Cubanen ervaren als zij – op basis van gelijkheid met buitenlanders – economisch zelfstandig willen worden en willen investeren.
Hoewel onderwijs in Cuba gegarandeerd is voor iedereen wordt er ‘één wijze van denken onderwezen’. De auteurs verdedigen het recht op ‘onderwijskundige alternatieven’ en het recht van ouders om ‘te kiezen voor het onderwijs dat zij voor hun kinderen gepast vinden.’

Bron
* 14ymedio, 24 januari 2018

Link
* De volledige tekst van de Engelstalige versie van de brief van de drie priesters

Scherp conflict nieuwjaarsvoorspellingen santería

Priesters van Cuba’s Afrocubaanse santería voorspellen dat de komende pensionering van president Raúl Castro ‘een moment van verandering’ kan betekenen voor het tempo van de veranderingen in Cuba. Miljoenen Cubanen praktiseren santería; zij ervaren de Nieuwjaarsbrief of Letra del Año als een richtlijn en voorspelling van hun dagelijks leven. Een onafhankelijke groepering noemt de brief ‘een verlengstuk van de gevangenissen van de Staatsveiligheidsdienst’.

Op 1 januari 2018 werd de Letra del Año / Jaarbrief gepresenteerd door twee santeriagroepen, namelijk de Asociación Cultural Yoruba de Cuba en de Comisión Miguel Febles Padrón. Sinds twee jaar trekken beide groepen gezamenlijk op; vanaf dat moment verscheen nog slechts één Letra del Año.

Víctor Betancourt, een babalawo of santeriapriester, lid van de Commissie die de nieuwjaarsbrief met profetieën en aanbevelingen samenstelt, zei tijdens een persconferentie in Havana: ‘Ik ben zeker dat dit een moment van verandering is, een moment dat ons welgevallig kan zijn. In de eerste plaats omdat het valt onder de godheid van Yemayá, die waakt over ons voedsel,’ aldus Betancourt ‘en dat is wat we nodig hebben’. Yemayá is in bredere zin ook de godheid van de zeeën en het water en zij wordt beschouwd als een van de krachtigste vrouwelijke godheden of orisha’s die de santeria kent. Raúl Castro (86) kondigde vorige maand aan in april 2018 af te treden. Betancourt: ’Wij hopen dat de nieuwe leider hervormingen brengt. Wij smeken om hervorming van wetten, het voedsel en de gezondheidszorg en de maatschappelijke opvoeding van de jeugd.’ Volgens velen is o.a. de hervorming van de Cubaanse economie vertraagd door tegenstand en tegenwerking van bureaucraten, die een koers gericht op een meer marktgericht systeem blokkeren.

De godin Yemayá waakt dit jaar over het welzijn van de volgelingen ‘als een kind dat wegen opent’.

Onenigheid
De Cubaanse staatsmedia schonken veel aandacht aan de Letra del Año, gepresenteerd door de Asociación Cultural Yoruba, terwijl de onafhankelijke Asociación Yorubas Libres de Cuba de Cubanen waarschuwde voor deze brief omdat deze een ‘verlengstuk van de gevangenissen van de Staatsveiligheid’ zou zijn. De onafhankelijke groepering Asociación Yorubas Libres spreekt van ‘een volledig gemanipuleerd document’ dat tegemoet komt aan ‘de belangen van een atheïstische en materialistische tirannie.’ Ook ontbreken uitspraken ‘ten gunste van politieke gevangenen in Cuba en de martelingen die deze ondergaan’. Ook wordt gewezen op het gebed ‘ten gunste van Fidel Castro’ waar men bij de dood van de Cubaanse leider in 2016 toe opriep.

Babalaopriester leest brief

Brief politie
Volgens de critici lijkt deze brief eerder op ‘een brief van de politie dan op een Letra del Año’. Vooral de oproep ‘niet samen te zweren, noch deel uit te maken van welke samenzwering dan ook’ leidde tot felle polemiek. Volgens de onafhankelijke groep ‘ontbreekt het de Asociación Cultural Yoruba volledig aan de morele religieuze autoriteit om in naam van de Yoruba te spreken en voorspellingen te publiceren die het heden en de toekomst van het land aangaan.’

Bronnen
* Reuters en 14ymedio

Linken
* De Nieuwjaarsbrief 2018 of Letra del Año
* Marti Noticias: Asociación de Yorubas Libres de Cuba kritiseert eenzijdigheid van de Letra del Año (Spaanstalig)

José Conrado: ‘Obama stelde geen eisen aan Havana’

José Conrado is pastoor van de kerk van San Francisco de Paula in Trinidad. Conrado is een van de weinige priesters die openlijk kritiek uiten op het regime. Hij kwam daarbij niet alleen in botsing met het Castroregime maar ook met de leiding van de katholieke kerk in Cuba. Hij was recent in Miami voor de presentatie van zijn boek Sueños y pesadillas de un cura en Cuba / Dromen en schrikbeelden van een pastoor in Cuba. Volgens José Conrado heeft de kerk in Cuba ‘niet veel mogelijkheden om hulp te bieden omdat de ruimtes die de regering ter beschikking stelt heel klein zijn en omdat de Cubaanse kerk arm is’. Ook is hij van mening dat de katholieke kerk in Cuba ‘meer lef moet tonen’ in het spreken over mensenrechten.

José Conrado Rodríguez

Hoe ziet u de Cubaanse realiteit?
‘Cuba verkeert in een immense crisis, materieel, economisch, politiek en wat betreft leiderschap. Het is de crisis van een model dat niet meer voldoet en dat niet in staat is de problemen van het land op te lossen, maar onder deze realiteit gaat een diepe geestelijke en morele crisis schuil. Dat is de wortel van die andere crisis. Wat we nu meemaken is niet plotseling ontstaan, maar is het resultaat van ingrijpende beleids- en gedragslijnen die het land naar deze impasse hebben geleid. De onderdrukking in Cuba van de vrijheid en van het godsdienstig bewustzijn gedurende vele jaren heeft de crisis uitgelokt waarin het land is ondergedompeld. Die is het gevolg van de angst die gezaaid is, en die in de botten van de mensen is gaan zitten, in hun intiemste en meest persoonlijke wezen.’

Als u uw stem blijft verheffen binnen Cuba, waarom denkt u dan dat de Cubaanse regering u toestaat te komen en te gaan, missen op te dragen en u zelfs vrij door het land te bewegen?
‘Als je eenmaal een bepaalde publieke en internationale bekendheid hebt, zijn de maatregelen die de repressieve instellingen treffen, anders van aard. Vanwege het feit dat ik pastoor ben, trouw aan mijn overtuigingen en aan mijn pastoraal werk zorgen ze ervoor dat ze van mij geen probleem met de kerk maken. Ik doe niets verkeerds. In geen enkel land ter wereld is het verboden om mensen te bezoeken, bruggen te slaan en de dialoog te bevorderen. Ook is het de realiteit dat iedereen altijd uit Cuba kan vertrekken die het geld voor een paspoort heeft en een visum voor het ontvangende land.’

Voelt u dat u onder toezicht staat van of gevolgd wordt door de Staatsveiligheid?
‘Zeker. In Trinidad is mijn voordeur het grootste openbaar urinoir, bijvoorbeeld. Ik heb dat al vaak aan de kaak gesteld, ook in preken, maar niemand doet er iets aan. Mannen maken hun gulp open en voor het oog van de hele wereld urineren ze tegen de deur van de kerk. Er zijn ook vrouwen die dat doen. Dat is beschamend. Het is geen toeval dat we het al zo vaak aan de kaak hebben gesteld en dat het blijft gebeuren.’

Trinidad is een toeristische trekpleister, maar u kent ook haar armere kant. Hoe is dat deel van die stad die niet voorkomt in de reisgidsen en wat heeft de kerk gedaan om de armoede te verlichten?
‘De kerk heeft niet veel mogelijkheden om hulp te bieden omdat de ruimtes die de regering ter beschikking stelt heel klein zijn en omdat de Cubaanse kerk arm is. De mensen vergissen zich in de kerk omdat ze geeft, maar de realiteit is dat ze geeft van haar armoede. Wanneer de kerk helpt, is dat omdat iemand van buiten het land iets heeft gedoneerd of omdat de gelovigen in Cuba zelf in staat zijn te delen van hun armoede. Het is een grootse prestatie van de Cubaanse kerk dat ze zo veel mensen helpt met zo weinig middelen.’

‘De programma’s van de parochie worden onderhouden dankzij mijn salaris en de donaties van gelovigen. De armoede in de steden is groot, maar die op het platteland nog groter. In de parochie geven we maaltijden aan een groep van ongeveer twintig kinderen die op hun schooltje geen middageten krijgen, maar orkaan Irma heeft het dak van de kerk eraf geblazen. Een deel van het geld uit de verkoop van het boek Sueños y pesadillas de un cura en Cuba is bestemd om deze ruimte te herstellen en een ander deel is voor de slachtoffers van de orkaan in Ciego de Ávila.’

‘We doen wat we kunnen om de mensen te helpen, maar de dienst van het geloof bij een volk zonder hoop is de belangrijkste dienst die we kunnen bieden. Dat is de missie van de kerk.’

Foto: José Conrado Rodríguez (midden) bij de presentatie van zijn boek in het Museo Americano de la Diáspora Cubana/ Amerikaans Museum van de Cubaanse Diaspora vergezeld door Manuel Salvat en Myriam Márquez. (14ymedio)

U hebt vanuit de kerk de diplomatieke dooi tussen Cuba en de VS meegemaakt. Vindt u dat er door de kerkelijke leiders te veel bemoeienis was met dit onderwerp? Hoe ziet u de actuele de relatie tussen Cuba en de VS?

‘De kerk deed wat zij moest doen – ik verwijs naar paus Franciscus. Zonder twijfel bespeur ik een belangrijke breuklijn: het was een akkoord tussen de top van de Cubaanse regering, de kerk en de VS, maar de oplossingen die Cuba nodig heeft, zijn fundamenteler. Als wij als natie een heling tot stand moeten brengen, moeten we dat doen met alle Cubanen, niet alleen de machthebbers. Om die reden is elk akkoord dat alleen de hogere kringen betreft een ontoereikend akkoord.’

‘In Cuba was iedereen enthousiast en hoopvol gestemd over de weg die president Obama insloeg, maar de regering van de VS zwichtte en zwichtte zonder eisen te stellen. Dat is niet de goede manier van onderhandelen. Mensenrechten gaan ieder mens aan en het is niet een onderwerp om aan voorbij te gaan in onderhandelingen met Cuba. Dit verdrag tussen Cuba en de VS bereikte niet wat het moest bereiken.’

Veel mensen hebben kritiek op het stilzwijgen van de Cubaanse kerktop ten aanzien van onderwerpen als de schending van mensenrechten op het eiland.
‘Ik heb zelf bij diverse gelegenheden gezegd dat stilzwijgen geïnterpreteerd kan worden als medeplichtig zwijgen, maar het zou erg onrechtvaardig zijn om niet te herinneren aan de vele keren dat de katholieke kerk haar stem heeft verheven om te waarschuwen voor gevaar. Als we denken aan het pastoraal schrijven El amor todo lo espera/De liefde waarop iedereen hoopt, of de brieven van de bisschoppen bij het begin van de Revolutie en de documenten van de Encuentro Nacional Eclesial Cubano/Nationale Cubaanse Kerkelijke Ontmoeting, in 1986 kunnen we een veel objectievere afweging maken van de rol van de kerk in de geschiedenis van het land.’

‘Normaal gesproken doet niemand verslag van de preken door priesters en bisschoppen, waarin er ook kritiek is, maar dat blijft niet bij woorden. We hebben meer engagement met de daad dan met het woord. Ik geloof dat er veel onrecht is, maar vooral ook onwetendheid onder hen die zeggen dat de kerk zwijgt.’

Hoeveel is er nog te doen voor de Cubaanse kerk in de begeleiding van de mensen?
‘We zijn in stilte onze weg gegaan, dag na dag, in het vertrouwen van de christelijke bevolking die zij aan zij leefde met het Cubaanse volk en zijn leed ondervond, zijn behoeften deelde en getuigde van de aanwezigheid van God te midden van het volk. De kerk moet vooruit kijken en dat moet het legaat zijn van de Cubaanse kerk.’

‘De kerk loopt het risico van de zelfgenoegzaamheid  waarover paus Franciscus veel spreekt, van een doel op zich te worden. Alsof het alleen maar nodig is dat de kerken steeds machtiger en talrijker worden, maar wij beseffen heel goed dat het niet dát is waardoor we de roeping van de kerk kunnen realiseren.’

‘In deze zin heeft de Cubaanse kerk een voorsprong: ze bevindt zich al langs de zijlijn, maar ze moet meer lef tonen. God roept ons met een bepaald doel en de kerk is geroepen om te dienen, dat is haar roeping: de behoeftigen dienen, hen die zich vervolgd voelen en hen die vermorzeld zijn.’

Conrado presenteerde zijn boek in de kerk van de Ermita de la Caridad/Kapel van de Barmhartigheid in Miami. Hij droeg er zijn boek op aan de Virgen de la Caridad del Cobre/Maagd van Barmhartigheid van El Cobre. Dit bedevaartsoord bij Santiago de Cuba trekt vele duizenden pelgrims per jaar. Foto: René Kerkhoven

Welk leiderschap heeft Cuba nodig om uit de crisis te geraken?
‘Leiderschapstijlen heb je in soorten en maten, bijvoorbeeld die van Fidel Castro, die alle macht in één hand hield en hem weghaalde bij individuen. Er zijn andere leiderschapstijlen, zoals die van Mandela, die geen scheidslijnen trok onder de bevolking, omdat hij begreep dat de ware vrijheid en de beste manier van leider zijn ligt in vergeving en erkenning van de ander.’

‘Ik geloof dat het leiderschap dat Cuba nodig heeft er een is waarin de leider zijn macht ontkent zodat de mensen leren vrij te zijn en met zijn allen en in dienst van allen een vaderland op te bouwen dat voortkomt uit participatie en verantwoordelijkheid ten aanzien van het gezamenlijk welzijn.’

Hoe ziet u de vervanging van Jaime Ortega als kerkelijk leider van het aartsbisdom Havana?
‘Het is nog erg vroeg om die vraag te beantwoorden, maar zoals ik de nieuwe aartsbisschop van Havana ken, namelijk als een diepgelovig man met een heel grote betrokkenheid bij het evangelie, ben ik ervan overtuigd dat zijn aanwezigheid in het aartsbisdom de bevolking van de hoofdstad zeer ten goede zal komen.’

Wat vindt u ervan dat de evangelische kerken steeds meer terrein winnen in Cuba?
‘Als Christus terrein wint in Cuba, winnen we allemaal. Als iemand zich werkelijk tot christen bekeert, verheugt ons dat, of hij nou katholiek of protestant is. Zij die zich geen christen voelen zijn mensen die vanwege hun overtuigingen de weg van de barmhartigheid verlaten. Ik zie in Cuba vooral veel begrip en liefde tussen katholieken en protestanten. Maar zelden reageren mensen agressief tegen een ander geloof.’

Bron
* Mario J. Pentón, website 14ymedio, 4 november 2017

Voormalig kerkleider Ortega kritiseert santeriaballet

Kardinaal Jaime Ortega noemt het ‘historisch absurd’ om de santería-god Ochún te laten samenvallen met de door Cubaanse katholieken vereerde Maagd van de Caridad del Cobre. De teruggetreden aartsbisschop van Havana reageert op de balletvoorstelling Afrodita, oh, espejo van de choreograaf Rosario Cardenas, die in de staatsmedia veel aandacht kreeg en op 29 september in Teatro Alonso in Havana in première ging. De leiding van de katholieke kerk in Cuba is een verklaard tegenstander van dit zogeheten syncretisme**, terwijl voor veel katholieke Cubanen de grenzen tussen het katholieke geloof en de Afrocubaanse santeria in de praktijk vaag zijn.

De god Ochún draagt geel.

De kardinaal schrijft in het kerkblad Palabra Nueva: ‘Dat de arme slaven zo hun orisha/god laten samenvallen, is begrijpelijk. Dat kan men begrijpen als het geweld van de onderdrukking de mens in onmenselijke omstandigheden van ballingschap en slavernij drijft. Dat deze voorouderlijke overtuigingen zijn verspreid onder het Cubaanse volk in het algemeen, met name in de tweede helft van de vorige eeuw en tot aan de dag van vandaag, is ongelukkig en vaak pijnlijk.’ Ortega noemt het ‘folklore’ van wat men als lo cubano/als typisch Cubaans ziet. Ortega wijst ook op andere sectoren van de Cubaanse samenleving waar het Afro-Cubaanse gedachtengoed van de santería een leidende rol heeft gekregen, bijvoorbeeld in het toerisme. Volgens Ortega is dit fenomeen vooral ingegeven door verkeerde economische belangen. Hij kritiseert de business die er rondom heen ontstaat, variërend van het fokken van de geiten voor rituele offers tot de verkoop van witte paraplu’s.

Winkel waar gebruiksartikelen uit de santería worden verkocht.

Onacceptabel
Voor de kerkleider is het ‘onacceptabel’ dat de auteur, choreograaf en regisseur van het werk ‘voor de televisiecamera’s uiteenzet dat de dans de passie verbeeldt en aanwakkert tussen Changó en onze patrones, de Maagd Maria.’ Ortega noemt dit ‘de legitimatie van het absurde’ op weg naar ‘het primitivisme.’ (….) Noch om redenen die eigen zijn aan het christelijk geloof, noch om niet-bestaande theologische vergelijkingen, noch om historische redenen kan de toewijding aan de Virgin de la Caridad, symbool voor de Maagd Maria en het model van pure liefde van de Maagd en van de Moeder, worden vergeleken met de orisha Ochún, die een godin van seksuele passies is.’

In 1612 verscheen de Maagd van Barmhartigheid van El Cobre bij Santiago de Cuba aan twee indiaanse broers Juan en Rodrigo de Hoyos en aan de 10-jarige zwarte slaaf Juan Moreno. Deze Mariafiguur groeide uit tot een beschermheilige van de Mambises, de strijdende Cubanen die tegen de Spanjaarden vochten voor de onafhankelijkheid van Cuba. In 1916 verklaarde paus Benedictus XV de Maagd van El Cobre (een plaats ongeveer 20 kilometer ten noordwesten van Santiago de Cuba ) tot  patroonheilige van heel Cuba. In de Afro Cubaanse santería wordt deze Maria ook vereerd onder de naam Ochún. Gelovig of niet, elke Cubaan kent La Virgin de la Caridad del Cobre, die in de volksmond gewoonlijk La  Cachita wordt genoemd. De koosnaam voor vrouwen in Cuba die Caridad heten, is ook Cachita of Cacha.

Patrones
Hij voegt eraan toe dat deze ‘verwarring onder de arme Afrikaanse slaven begrijpelijk is, maar voor een ontwikkelde Cubaan uit de 21^ste eeuw niet acceptabel. En het is nog minder aanvaardbaar om dit gedachtengoed te verspreiden met de titel Patrones van Cuba, de titel waarmee ons volk en paus Benedictus XV haar hebben geëerd.’ (…) ‘Het is de beslissing van de auteur om de orisha Ochún te eren uit religieuze sympathie, artistieke motieven of vanwege modieuze folklore, maar verwar dit magisch fenomeen niet met de patroonheilige van Cuba. Dat is naast een historische absurditeit ook een patriottische zonde’, aldus Ortega.

Reacties
Een recensent van de Nationale Raad voor Podiumkunst omschreef het werk in de  officiële krant Granma als ‘een rijke verzameling vol universele patronen waarin Aphrodite en Ochún met elkaar verweven zijn’. Op de website Cartas desde Cuba zijn ook kritische geluiden te lezen over Ortega’s opmerkingen zoals de reactie van Karl: ‘De katholieke kerk moet nog heel wat evolueren. Het is een gebrek aan respect om de namen van Oshún en Changó met een kleine letter te schrijven, alsof het mindere goden zijn dan die zij (de katholieken, redactie) vereren. Ten tweede is er het gebrek aan erkenning (ik ben zeker dat het geen gebrek aan kennis is) dat veel katholieke rituelen sterk beïnvloed zijn geweest dooor heidense geloofsopvattingen. En ten derde hebben kunstenaars in een seculier land als Cuba volkomen het recht om zich vrij te uiten en hun artistieke kracht te mengen met wat hen goeddunkt. De religie, zoals al wat leeft, evolueert. Deze brief is een bewijs van een gebrek aan respect, een voorbeeld van mentaal kolonialisme dat moet worden bekritiseerd als de drager van intolerantie. En dan wil ik niet eens praten over de wijze waarop de katholieke kerk zelf financieel van het geloof heeft geprofiteerd. Hoe schaamteloos moet je zijn om met zo’ n tekstje op de proppen te komen?’

Bron
* Diario de Cuba, 5 oktober 2017

Linken
* Palabra Nueva met het Spaanstalige commentaar van Jaime Ortega
* Website (Engelstalig) over santería: De karakteristieken van Ochún, de koningin van de  rivieren
*  De website Mens en Samenleving: over santeria en Cubaans syncretisme.
*  Deze Cubaweblog (21 maart 2012) over: 400 jaar Maagd van Cobre

Noot:
** Syncretisme is een term die verwijst naar het naar elkaar toegroeien van religies, als een poging om uiteenliggende of tegengestelde geloven en religies met elkaar te combineren. In Cuba wordt de term gebruikt om het naar elkaar groeien van santeria en katholicisme aan te duiden. De leiding van de katholieke kerk is een fervent tegenstander van een dergelijk proces van het in elkaar opgaan van religies.

Cubaanse dominee en thuisonderwijzer mag weer aan het werk

Een Cubaanse dominee mag zijn werk als kerkleider in Guantánamo hervatten, zes maanden nadat hij en zijn vrouw werden gearresteerd omdat zij hun kinderen thuisonderwijs wilden geven. Ramón Rigal van de Cubaanse Kerk van God / Iglesia de Dios en Cristo en zijn vrouw Adya willen hun kinderen zelf les geven omdat zij de marxistisch-leninistische ideologie in het Cubaanse onderwijs afwijzen. Op 8 augustus verscheen Rigal voor de rechter en hoorde hij dat hij zijn werk als kerkleider mag hervatten. Het huisarrest van hem en zijn vrouw blijft echter gehandhaafd.

Ramón Rigal en zijn twee dochters

De Cubaanse strafwet (Artikel 315.1) verbiedt elke poging om een minderjarige te dwingen zijn huis te verlaten, een school te verzuimen en educatieve arbeid te weigeren die deel uitmaakt van het nationale opvoedingssysteem. Hij of zij die faalt de plichten te vervullen, verbonden aan het respect en de liefde voor het land, kan worden onderworpen aan ‘vrijheidsbeneming van drie maanden tot één jaar, of een boete….of beiden.’ Dominee Ramón Rigal en zijn vrouw Adya wilden hun kinderen thuisonderwijs geven omdat zij de marxistisch-leninistische ideologie in het Cubaanse onderwijssysteem afwijzen. De ouders maakten ook melding van het feit dat hun kinderen op school werden gepest. Het paar werd in februari gearresteerd. Na een kort proces in april werd Ramón veroordeeld tot een jaar gevangenis in een heropvoedinginstituut en zijn vrouw tot een jaar huisarrest.

Protest
Na een vreedzaam protest in juli voor de Cubaanse ambassade in Washington en een petitie met 30.000 handtekeningen, werd de straf voor de dominee teruggebracht tot huisarrest. Rigal kreeg ook te horen dat hij niet langer kon werken als kerkleider. Hem werd nieuw werk aangebonden, namelijk de controle op de aanwezigheid van muskieten in de waterleiding bij de lokale bevolking. Het echtpaar hield de autoriteiten echter teksten voor uit de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens waarin o.a staat: ‘Ouders hebben het eerste recht om het onderwijs uit te kiezen dat aan hun kinderen wordt gegeven.’ De rechter bepaalde vervolgens op 8 augustus dat Rigal zijn werk als kerkleider kon hervatten.

Meer gevallen
Volgens Christian Solidarity Worldwide (CSW)  is de zaak van de Rigal’s een van de vele gevallen waarbij de autoriteiten druk uitoefenen op familieleden van kerkleiders die dreigen af te wijken en ‘een probleem’ vormen. CSW meldt o.a. het voorbeeld van een activist voor godsdienstvrijheid Felix Yuniel Llerena López die van de Universiteit van Havana werd verwijderd omdat hij met leden van het Congres en het State Department in Washington had gesproken over godsdienstvrijheid in Cuba. Hij mag sindsdien zijn woonplaats niet verlaten. ‘Ondanks de beloften van meer vrijheid voor de Cubaanse bevolking als de relaties van Cuba met de VS en de Europese Unie zouden toenemen, gaat de repressie van godsdienstige groeperingen onverminderd voort’, aldus CSW.

Bron
* World Watch Monitor

Link
* Website Cubano Confesante
De website Cubano Confesante publiceerde een halfjaarlijks rapport van het Patmos-instituut over de religieuze vervolging in Cuba tussen januari tot en met juni 2017 waarin ook de voorgeschiedenis van de familie Riga wordt beschreven.
Citaat:
In relation to this violation, one pastor in eastern Cuba received reprisals after he chose to act against the system. This case is ongoing and refers to Pastor Ramón Rigal who resides in Guantánamo (Church of God in Christ (Iglesia de Dios en Cristo), Calle Luz Caballero #1075, entre Mármol y Varona, Guantánamo; Email: ramonrigal@nauta.cu, Mobile: +5358551607). This religious leader, representing the feelings of millions of Cuban parents, decided to home-school his children with support from prestigious institutions such as the Home School Legal Defense Association in the USA. For this reason, the pastor and his wife Adya were arrested on 21 February and accused of “acting against the normal development of a minor”. Later, on 25 April, they were put on trial without guarantees and Pastor Rigal was sentenced to a year in prison and his wife to a year of house arrest. The final decision will be given at an oral hearing on 6 July as a response to the pastor’s appeal.

Kerken schieten als paddenstoelen uit de grond in Cuba

Jarenlang was Cuba officieel atheïstisch. Vandaag schieten de kerken als paddenstoelen uit de grond. Meer dan zeshonderd zijn het er al.

In de Cubaanse hoofdstad Havana versnellen gezinnen hun pas om op tijd te komen voor de zondagsviering van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen. Ondanks de warmte dragen de mannen hemd en das, de vrouwen rok en bloes met mouwen. ‘Onze kerk is nog jong in Cuba, maar sinds 18 juni zijn we een district, wat betekent dat we groeien’, zegt Luis Wilberto Tito, voorzitter van deze afdeling van de mormoonse kerk. Beetje bij beetje vullen mensen van alle leeftijden en kleuren de kapel die de Oecumenische Raad van Kerken van Cuba hen ter beschikking stelt.

Religieuze diversiteit
In 1992 werd Cuba een seculiere staat, met fundamentele waarborgen voor de vrijheid van eredienst. De eerste Cubaanse bekeringen tot het mormoonse geloof, een christelijke religie, dateren van 1998. Er zijn nu twee mormoonse districten in Cuba, samen goed voor 140 gelovigen. ‘We zullen altijd een minderheid blijven, maar we zouden nog kunnen groeien in de provincies Holguín en Camagüey’, zegt Tito. Het illustreert de groeiende religieuze diversiteit in Cuba. Jarenlang, sinds Fidel Castro in 1959 de macht overnam, was Cuba officieel een atheïstische staat. In 1992 veranderde de grondwet: Cuba werd een seculiere staat, met fundamentele waarborgen voor de vrijheid van eredienst. ‘Er zijn nu veel verschillende kerken in het land en met alle hebben we de beste relaties’, zegt Tito. ‘De diversiteit laat zien dat de Cubaanse bevolking God wil kennen en dichter bij hem wil komen.’

Meer dan 600 kerken
In het Register van Verenigingen van het ministerie van Justitie groeien de religieuze verenigingen sinds 2013 het snelst. Het zijn er al meer dan zeshonderd: meer dan 500 spiritistische kerken, 55 evangelische en protestantse, zes joodse, vier Yoruba, een islamitische en een boeddhistische. De registratieprocedure is complex. Voor de mormoonse afdelingen is ze nog niet afgerond. Zolang kunnen beginnende kerken ondersteuning krijgen van de Raad van Kerken. ‘Het religieuze panorama ziet er steeds complexer uit, met nieuwe bewegingen en een fragmentarisering van de oude, zowel in de steden als op het platteland’, zegt Enrique López Oliva, expert religieuze geschiedenis.

Methodistenbijeenkomst in de wijk Marianao in Havana

Offensief van evangelische groepen
Cijfers over de religiositeit bij de Cubaanse bevolking zijn schaars. Volgens gegevens van de katholieke kerk is 60 procent van de 11 miljoen Cubanen gedoopt, maar gaat slechts 2 procent naar de zondagsmis. De protestanten zijn naar schatting met een miljoen. Van de Afro-Cubaanse religies zijn geen cijfers bekend, maar volgens sommige experts zouden ze meer aanhangers tellen dan de katholieke gemeenschap. Sommige van die Afro-Cubaanse religies eisen trouwens een katholiek doopsel. ‘Er is een groot offensief van evangelische groepen’, zegt Enrique López Oliva, expert religieuze geschiedenis. ‘Je hoort ook dat het aantal islamitische en joodse gelovigen sneller toeneemt dan het aantal christelijke, ook bij mensen zonder familiale voorgeschiedenis. En veel mensen gaan naar de Maya-rituelen die de ambassade van Guatemala organiseert.’ Volgens López Oliva is de religieuze diversiteit ‘een antwoord op de huidige crisis in de Cubaanse samenleving: veel mensen zijn onzeker over de toekomst en zoeken wanhopig een houvast.’ Hij ziet veel gedesoriënteerde jongeren.

Bron
* De Morgen, IPS-Havana, 24 juli 2017