Nog drie maanden heeft Barack Obama om zijn historische Cuba-erfenis veilig te stellen. Het Amerikaanse Congres lijkt niet van zins de finale stap te zetten op de weg naar normalisering van de relaties tussen Cuba en de VS, namelijk de afschaffing van het Amerikaans embargo. Obama vaardigde daarom vrijdag jl. een presidentiële richtlijn uit om de al genomen maatregelen ‘te consolideren’ en te zorgen dat zij ‘niet omkeerbaar’ zijn voor de volgende bewoner van het Witte Huis. De Nederlandse media benadrukten vooral dat Amerikaanse burgers nu onbeperkt Cubaanse rum en sigaren mogen meenemen uit Cuba, maar er is meer en Obama’s richtlijnen gaan veel verder. Daarover schreef Silvia Ayuso vorige week vrijdag in de Spaanse krant El Pais. Haar uitvoerig artikel volgt hier.
Michelle en Barack Obama tijdens hun bezoek aan Cuba, 20 maart 2016
De nieuwe presidentiële politieke richtlijn, Directiva Presidencial de Política sobre la Normalización de Relaciones EE UU-Cuba, ‘omvat de volledige betrokkenheid van de regering rond het compromis met het volk en de regering van Cuba en is bedoeld om onze opening naar Cuba onomkeerbaar te maken,’ aldus de boodschap van het Witte Huis. Het zogeheten handboek zoals personen in het Witte Huis het al noemen, geeft een opsomming van alle stappen die zijn gezet sinds op 17 december 2014 het proces van normalisering werd aangekondigd. Ook worden de hoofddoelen van het normalisatieproces geformuleerd zoals een grotere interactie met de regering en het Cubaanse volk, expansie van de handel en het stimuleren van de economische hervormingen op het eiland plus een verheldering van de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van elk uitvoerend orgaan binnen de Amerikaanse overheid.
Presidentiële Richtlijn
Hoewel een presidentiële richtlijn een uitvoerend karakter heeft en daarom niet aan het Congres hoeft te worden voorgelegd ter goedkeuring, geeft deze richtlijn een groter gewicht aan presidentiële beslissingen. Een presidentiële richtlijn kan geheim zijn zoals president George W. Bush in januari 2004 deed met de laatst uitgevaardigde richtlijn over Cuba toen hij Transitie naar de democratie in Cuba / Transición a la Democracia en Cuba uitvaardigde. Een richtlijn kan ook beschouwd worden als een marsroute voor komende administraties en institutionaliseert feitelijk de beleidswijzigingen die de regering van Obama sinds december 2014 doorvoerde. De richtlijn van de president komt twee maanden nadat het Congres de benoeming van de eerste ambassadeur in Havana sinds een halve eeuw bekendmaakte. De benoeming van Jeffrey DeLaurentis moet door de Senaat worden geratificeerd. De Republikeinse kandidaat voor het presidentschap Donald Trump zei afgelopen week dat hij ‘de concessies’ van Obama aan Cuba wil terugdraaien terwijl Hillary Clinton de opening richting Cuba juist wil voortzetten. De volgende president kan een nieuwe richtlijn uitbrengen, maar dat is een gecompliceerd en lang proces. Er wordt gerekend op het gezond verstand van de komende president, zoals de adviseur voor de Nationale Veiligheid, Susan Rice, zegt.
Obama tijdens zijn wandeling door Havana
Want hoewel beloofd in de verkiezingscampagne, is het onwaarschijnlijk dat de nieuwe bewoner van het Witte Huis zulke lucratieve en populaire besluiten als het herstel van de directe commerciële vluchten naar Cuba of de flexibilisering van de commerciële relaties, zal terugdraaien. ‘We weten al een halve eeuw dat de politiek van isolement niet werkt, maar nu moeten Amerikanen en Cubanen ook samen het woord bij de daad voegen,’ aldus James Williams, voorzitter van Engage Cuba, een organisatie die de opheffing van het embargo bevordert. Obama erkent dat er nog steeds ‘zeer reële tegenstellingen bestaan’ tussen Washington en Havana ‘vooral over zaken als democratie en mensenrechten’. Hij is er echter van overtuigd dat ‘de interactie de beste manier is om deze verschillen te overbruggen en voortgang te boeken in naam van onze belangen en waarden.’
Een nieuwe slag voor het embargo
De Amerikaanse regering kondigde afgelopen vrijdag een nieuw pakket van maatregelen aan dat de interactie met Cuba moet vergemakkelijken ondanks het ‘verouderde’ embargo. De sectoren die daarvan zullen profiteren zijn: het wetenschappelijk onderzoek, vooral de medische sector die in Cuba een voorbeeldfunctie heeft en waar de VS belangstelling voor hebben, en de handel. De nieuwe beleidslijnen gaan vandaag in.
Wetenschappelijke uitwisseling
De nieuwe regelingen voorzien in de mogelijkheid dat ‘van oorsprong Cubaanse medicijnen in de VS kunnen worden geïmporteerd, verkocht en gedistribueerd.’ Amerikaanse staatsburgers die bij deze transacties zijn betrokken kunnen een bankrekening in Cuba openen en onderhouden. Amerikanen krijgen ook toestemming om deel te nemen aan wetenschappelijk medisch onderzoek, ook met commerciële doeleinden, samen met Cubaanse burgers. Cubanen kunnen ook profiteren van beurzen, subsidies en prijzen winnen op het terrein van onderzoek. Dat geldt ook voor godsdienstige activiteiten.
Een impuls voor de handel en de Cubaanse economie
De VS heffen de betalingsbeperkingen die gelden voor Cuba voor de verkoop van pesticiden en landbouwtrekkers (die moesten tot nu toe vooraf en cash worden betaald) op. Amerikanen kunnen toestemming krijgen voor dienstverlening op het gebied van ‘ontwikkeling, reparatie, onderhoud en verbetering van de Cubaanse infrastructuur’ als die ‘direct ten goede komt aan het Cubaanse volk.’ Het nieuwe beleid maakt ook een einde aan de beperkingen op de invoer door Amerikaanse staatsburgers op Cubaanse producten als de befaamde Cubaanse sigaren en rum. Tot nu mochten Cubaanse producten ter waarde van maximaal 400 dollar worden ingevoerd.
Internationale handel
Niet enkel voor Cuba maar ook voor landen die al langer handel drijven met Cuba, is de opheffing van een andere sanctie van belang die de handel met Cuba al jarenlang frustreert: elk willekeurig schip beladen met vracht dat Cuba aandeed, werd gedurende 180 dagen de toegang tot de VS verboden. Die regel is vanaf heden opgeheven behalve wanneer sprake is van ‘terroristische motieven.’
Bron
* Silvia Ayuso in El Pais, 14 oktober 2016
Bijlagen
* Engelstalige tekst van de presidentiele richtlijn, 14 oktober 2016
* De website van de ambassade van de VS in Havana met de Spaanstalige tekst, 14 oktober 2016
* 54 Years Later, We’re Marking a New Day in America’s relationship with Cuba door ambassadeur Susan Rice, adviseur Nationale Veiligheid
CUBA 