De macht en onmacht van Díaz-Canel

Begin jaren negentig hoorde Juan Juan Almeida voor de eerste keer de naam van Miguel Díaz-Canel, nu de meest genoemde opvolger van president Raúl Castro. Juan Juan Almeida, zoon van de vooraanstaande Comandante Juan Almeida Bosque hoorde toen dat tijdens een bijeenkomst van leden van de Staatsraad, op de vierde verdieping van het Ministerie van de Strijdkrachten (Minfar) gesproken was over de invulling van topfuncties. Raúl Castro had toen de kandidaat Miguelito Díaz-Canel afgewezen omdat hij te jong was en scholing zou nodig hebben. Juan Juan ontvluchtte in 2010 Cuba en woont nu in de VS. Hier volgt zijn column.

Midden: Díaz-Canel

Miguel Mario Díaz-Canel Bermudez, ingenieur en voormalig universitair hoogleraar, geboren op 20 april 1960, is inmiddels de meest presidentiële kandidaat en het veelvuldig vertonen van zijn beeltenis in de Cubaanse media, onderstreept dit. Miguel Diaz-Canel wordt de man die de huidige voorzitter van de Staatsraad van de Republiek Cuba zal opvolgen. Het is opvallend dat zijn naam binnen de gelederen van de Cubaanse Communistische Partij, onder oud-klasgenoten en zelfs binnen zijn eigen familie, een zeldzame mengeling van meningen en reacties oproept. Oud-studenten van de Centrale Universiteit Marta Abreu de Las Villas (UCLV), waar hij afstudeerde als ingenieur, herinneren zich hem als een hardwerkende student, maar ook als een student met een beperkte inventiviteit en weinig openhartig. Oud-collega’s beschrijven hem als een gereserveerde kerel die verzen schrijft die hij met niemand deelde. Sommigen die meer geneigd zijn om risico’s te nemen, merken op dat zijn strategie om de macht te veroveren bestond uit stilzwijgen. En een persoon die dicht bij zijn familie staat, drukt uit ‘dat velen van ons hun leven organiseren rond grote of kleine beslissingen. Dat is niet het geval met Díaz-Canel. Hij is anders omdat hij zich plaatst aan de zijde van hen die nog geen besluit hebben genomen om zo niet de aandacht te trekken of anderen tegen te spreken.’

Juan Almeida op 1 mei 2008. Hij is de vader van Juan Juan, de schrijver van deze column

Einde historische leiders
Ongeacht de meningen voor of tegen hem, is Miguel Diaz-Canel een leider geboren uit politieke noodzaak en het naderende einde van de houdbaarheidsdatum van de historische leiders van het regime. De huidige eerste vicepresident bleek alsnog een goede kandidaat die bovendien bereid bleek het hoofd te buigen voor Raúl Castro en zijn belangrijkste mentor, José Ramón Machado Ventura behaagde. Als hij Raúl opvolgt zal de mate van openheid van zijn bestuur in grote mate afhangen van de manier waarop de Verenigde Staten hierop reageren, maar de toekomst van het eiland zal echter niet enkel afhangen van wie de troon krijgt, maar wie de scepter krijgt en de troon kan veroveren.

Censuur
Diaz-Canel is een erkend leider, maar dat betekent niet dat hij een gerespecteerde man is. In augustus 2017 verscheen er een slechte video van hem op sociale netwerken. Het is een Diaz-Canel die goedkope taal uitsloeg tegen wat hij omschreef als ‘een lawine van ideeën en projecten van gezagsondermijnende inhoud.’ Hij noemde o.a. El Paquete, ansichtkaarten die de periode van voor 1959 verheerlijkten en hij beloofde de digitale glossy OnCuba te sluiten. Nu, in maart 2018, gaat OnCuba gewoon door en zien miljoenen Cubanen elke week weer uit naar het audiovisueel materiaal van het Pakket. Het gezag van deze heer, als eerste vicepresident van een dictatoriaal land, is twijfelachtiger dan de titel van stylist voor de kapper van Kim Jong-un.

Maatregelen
De agenda van de nieuwe leider vermeldt een serie belangrijke taken. Zij zullen niet alles oplossen maar zijn wel dringend. Zo is er de computerisering (3G) van de Cubaanse samenleving, zodat de bevolking een grotere toegang tot het internet heeft, het afschaffen van overbodige regels, de hervorming van het financiële stelsel van het land, de goedkeuring van een nieuwe wet op buitenlandse investeringen, de hervorming van de arbeidsmarkt en verbetering van de kwaliteit van Cubaanse werknemers, meer ruimte scheppen voor kleine zelfstandigen en bovenal de verbetering van de situatie van gepensioneerden. Kan Miguel Mario Díaz-Canel deze belangrijke maatregelen uitvoeren? Ik betwijfel het. Deze agenda is bedoeld om de publieke opinie om de tuin te leiden, een nieuw element toe te voegen aan het scenario van de relaties tussen Cuba en de VS en een spel te spelen met de onzekerheid van de mensen door vage hervormingen.

Juan Juan Almeida

Bron
* Weblog La Voz del Morro van Juan Juan Almeida, 23 maart
2018

Noot
* Juan Juan Almeida is de zoon van de in 2009  overleden Comandante en vicevoorzitter van de Staatsraad Juan Almeida Bosque. Juan Juan ageerde publiekelijk tegen het regime en verliet Cuba in 2010.

Strengere maatregelen tegen kleine zelfstandigen verwacht

Volgens persbureau Reuters zou de Cubaanse regering de controle op de particuliere sector willen aanscherpen. Dat is de kern van een document dat op dit moment in en buiten Cuba circuleert. Het persbureau zegt dat het niet in staat is de echtheid van het document te bevestigen. Het ontwerpdocument suggereert dat er onvrede bestaat onder leiders van de communistische partij over de hervormingen die Raúl Castro acht jaar geleden introduceerde. De columnist Juan Juan Almeida citeert bronnen die strenge sancties verwachten, gericht tegen ‘economische delicten’.

President Castro kondigde in december al beperkingen aan op de groei van de particuliere sector, maar de maatregelen die in dit document worden voorgesteld gaan veel verder. ’Wooneenheden zouden pas vergunning krijgen als zij zich beperken tot de exploitatie van één restaurant, één cafetaria of één bar. Het aantal stoelen per vestiging wordt beperkt tot 50. Veel van de succesvolle restaurants in Havana hebben op dit moment meer vergunningen waardoor ze 100 personen of meer kunnen ontvangen’, zegt Reuters. In het uitgelekte document wordt gesteld dat de sancties die zullen worden opgelegd aan overtreders van de nieuwe regelgeving strenger zullen zijn. De strengere voorschriften die afgelopen december zijn aangekondigd, zijn ook in dit ontwerp opgenomen, maar er worden nu meer details en data voor de uitvoering van de maatregelen gegeven, hoewel Reuters deze niet heeft gespecificeerd. Overheidsvertegenwoordigers hebben de afgelopen maanden forse kritiek geuit op de ‘accumulatie van rijkdommen’ onder zelfstandigen en noemden dit een bron van spanning.

Overleg
De beperkingen die vorig jaar augustus bekend werden, omvatten onder meer de beperking van de bedrijfsvergunningen tot één activiteit per werkgever en de oprichting van een nieuwe afdeling in het Ministerie van Arbeid om zelfstandig ondernemerschap te beheren en te controleren. Behalve het Ministerie van Arbeid nemen politie, de dienst immigratie, de communistische partij, het Ministerie van Gezondheid en de staatsvakbeweging CTC deel aan overleg met zelfstandige ondernemers, vooral uit de toeristensector. Volgens Reuters behoort 12% van de werkende bevolking tot de kleine zelfstandigen en hun aantal steeg van 157.731 werknemers in 2010 naar 567.982 werknemers medio 2017.

Juan Juan Almeida is de zoon van de overleden Comandante en vice-voorzitter van de Staatsraad Juan Almeida Bosque. Juan Juan ageerde pubiekelijk tegen het regime en verliet Cuba in 2010

Strenge sancties
Volgens Juan Juan Almeida, columnist in ballingschap van o.a. de website Martí Noticias, willen de autoriteiten de groei van de sector van zelfstandigen afremmen door de herinvoering van strafmaatregelen. Juan Juan Almeida, zoon van de historische Comandante Almeida, noemt o.a. strafmaatregelen tegen ‘acties die schadelijk zijn voor de economische plannen van de staat’. Gedacht kan worden aan werknemers in staatsdienst die vanwege betere salariëring hun baan vaarwel zeggen en als zelfstandige ondernemers beginnen. Vooral het Cubaans onderwijs heeft daarmee te maken. Volgens Almeida wordt ook gedacht aan de actualisering van een oud statuut, Sectie 7 van de Cubaanse Strafwet, aanvankelijk gericht tegen economische criminaliteit in staatsbedrijven. ‘Dit is geen onbeduidende zaak. Zelfs de kleinste overtreding kan leiden tot straffen die variëren van drie tot acht jaar gevangenis. Bij ernstige inbreuken en overtredingen van dit statuut zelfs van acht tot twintig jaar,’ aldus de bron van Almeida. In de wijk Playa (Havana) is al een groep advocaten actief die zich heeft gespecialiseerd in dit soort zaken en die lokaal bekend staat als ‘advocaten van de coöperaties.’

Bron
* Website 14ymedio en Martí Noticias

Link
* Marti Noticias, de column (Spaanstalig) van Juan Juan Almeida, 20 februari 2018

Juan Juan Almeida: ‘Raúl is een slechte karikatuur van zijn broer Fidel’

Juan Juan Almeida kwam in 2010 als balling in Miami aan. Hij is de zoon van de vorig jaar overleden Comandante historico Juan Almeida Bosque, voormalig vicepresident van Cuba. Juan Juan groeide op in het gezin van Raúl Castro; hij maakte lange tijd deel uit van de Cubaanse nomenklatura tot hij zich openlijk verzette. In een interview met het Spaanse magazine Época gaat Juan Juan o.a. in op de verschillen tussen Fidel en Raúl en geeft hij zijn oordeel over de ingezette hervormingen. Als kleine jongen zat Juan Juan vaak op de knieën van Raúl Castro en hij herinnert zich hoe  trots deze was op zijn glimmend uniform. Dat veranderde allemaal toen Juan Juan besloot zijn stem te verheffen tegen de repressie waar hij getuige van was en hij een persoon werd die vooral bestreden moest worden. Na drie jaar strijd en verschillende momenten van gevangenisstraf, kreeg Almeida toestemming om Cuba te verlaten, ondermeer vanwege een ernstige ziekte.

Juan Juan Almeida als kind met zijn 'oom Raúl'

‘Fidel denkt enkel aan de macht en aan het vestigen van zijn naam in de wereldgeschiedenis,’ zegt de dissident in de familie Castro, die niet de hoop verliest dat zijn eiland ooit vrij zal worden.

Hoe was uw relatie met de familie destijds toen u opgroeide in het gezin van Raúl Castro?
‘Ja, ik ken hen goed, woonde jarenlang bij hen in huis en was deel van het gezin. Mijn ouders hadden vier kinderen: drie meisjes en een jongen, net als het huwelijk van Vilma Espín en Raúl Castro. Alejandro Castro Espín was mijn eerste beste vriend. Toen mijn ouders gingen scheiden, was ik 5 jaar en men besloot dat ik bij mijn vriendje Alejandro zou gaan wonen. Zijn ouders werden mijn tante Vilma en oom Raúl. Ik stelde velen teleur toen ik mijn militaire carrière afbrak en dingen zei die men volgens hen nog niet eens zou mogen denken. Breken met een toekomst die al was uitgestippeld, leverde me duizenden problemen op.’

Denkt u dat Raúl zijn zoon Alejandro voorbereidt op een belangrijke taak als opvolger waardoor de dictatuur van de Castro’s zal voortbestaan?
‘Alejandro Castro Espín (foto rechts) kan rekenen op troon en scepter. Hij is voorbereid een belangrijke rol te spelen en op dit moment begeleidt hij zijn vader Raúl. Hij coördineert in opdracht van zijn vader alle activiteiten van ministeries of functionarissen van de staat. Hij heeft een speciale charme waarmee hij je als kind al bedroog, maar op een verleidelijke bescheiden manier. Raúl is de machtigste man in het land en gezien zijn opvliegend en gepassioneerd gedrag, is hij ook de meest gevreesde. Zijn favoriete straffen, die ik ook zelf onderging, zijn het stuk hout en het systematisch negeren. Beide vormen van terreur zijn heel doelmatig om je te isoleren, te kleineren en je alle ruimte af te nemen om van repliek te dienen.’

Zijn er verschillen in karakter tussen de beide Castro’s?
‘Zoals alle broers zijn er verschillen en zij zijn geen uitzondering, hoewel ze zelf graag denken een uitzondering te zijn. Fidel Castro is een psychopaat, hij denkt God te zijn en Raúl is slechts een slechte karikatuur van zijn broer. Fidel heeft een superieure houding tegenover zijn broer en Raúl accepteert die onderdanigheid. Fidel moet gehoord worden, toegejuicht, gerespecteerd en gevreesd. Voor Raúl is het gezin een belangrijk instituut, dat hij meer met de ijzeren vuist dan met liefde bestiert en waar het alledaagse ‘ik hou van je’ enkel betekent dat je ‘een gehoorzaam kind bent en dan zal ik lof toezwaaien.’ Toen mijn land de militaire eretekenen van het Warschaupact overnam, werd de toenmalige Comandante Raúl tot de rang van maarschalk verheven. Deze vergulde sterren maakten zijn droom waar. Hij is de man die een bewonderaar is van de sfeer van Sovjetmaarschalken. Ik heb vaak gezien hoe hij glom van trots vanwege dat schitterende nieuwe uniform. En als je iets gedaan wilde hebben, hoefde je hem slechts verlegen te vragen: ‘Oom Raúl, bent u maarschalk?’ Hij schaterde het uit, maakte een boze grimas, zette je op zijn knie en vervulde je wens. Maar steeds was er de alomtegenwoordigheid van zijn broer; Fidel Castro denkt slechts aan de macht en heeft slechts één bedoeling, namelijk een naam verwerven in de geschiedenis. Niemand kan hem treffen behalve de natuur, orkanen, bliksemflitsen of tsunami’s. Raúl kent de wereldlijke geneugten en lacht vaak, zeker als hij zelf een grap maakt. Het is een man die de prijs en de waarde van het geld kent; hij is pragmatisch, georganiseerd en omkoopbaar.’

Aankomst van Juan Juan in Miami in augustus 2010; zijn vrouw en dochter waren daar al

Raúl zei dat Cuba moet veranderen of ten onder zal gaan. Denkt u dat hij een opener mentaliteit heeft dan Fidel en dat hij het socialistisch systeem van Cuba wil veranderen?
‘Ik herinner me een geniale uitspraak van Giuseppe Tomasi di Lampedusa in zijn boek El Gatopardo: ‘Verander alles opdat niets verandert.’ Dat is de beste manier om de illusie en het denken te koloniseren. Fidel is een manipulator, Raúl Castro, zijn uitvoerder, is degene die jaren achtereen aan de knoppen van de macht zat. De tijd heeft het laatste woord. Op dit moment geloof ik, dat Raúl tijd koopt en ondertussen een Cubaans systeem opbouwt (niet Russisch, niet Chinees, niet Vietnamees) waar enkele vrijheden hun plek krijgen tot het definitieve moment van een verandering door de Cubanen zelf, met veel steun van vrienden en anderen die nog geen vriend zijn.’

Zal die verandering van Raúl komen als Fidel overlijdt of zal hij de confrontatie met zijn broer aangaan?
‘De veranderingen in Cuba begonnen al enige tijd terug, je ziet ze op de straten, leest erover in de kranten en op internet. Misschien zijn ze niet zo omvangrijk als we zouden willen en hoopten; maar we moeten niet in zo’n begrafenisstemming blijven hangen. Als Fidel overlijdt, zullen er veranderingen zijn; als hij niet overlijdt, zullen er ook veranderingen zijn. Dat zal ook met Raúl gebeuren; de wereld draait door en wij zijn aan het aftellen.’

Bij het laatste congres van de PCC in april van dit jaar, trok Raúl alle macht naar zich toe en benoemde als tweede partijsecretaris Machado Ventura. Ook de minister van Economische Zaken, Marino Murillo, profileert zich als een van de sterke mannen van het regime. Wat kunt u me over hen vertellen? Komt er een Castro-dynastie? Hoe komt er een einde aan de dictatuur?

President Raúl Castro en vice-president José Ramon Machado Ventura op 1 mei 2010

‘Het sprookje over de arend en de slang, schetst de persoonlijkheid van Machado Ventura, die geen arend is, maar een slang. Minister Marino Alberto Murillo is militair en econoom. Hij kwam in 2009 in de schijnwerpers te staan, toen Raúl hem benoemde tot minister van Planning en Economie. In een recente toespraak legde hij er de nadruk op dat het Cubaans economisch stelsel niet zonder een proces van adequate loondienstsystematieken kan. Perestrojka zonder glasnost. Ik vind het niet erg serieus. De echte macht in mijn land ligt niet in handen van de sluwe Machado Ventura, noch in die van Marino Murillo; ze ligt in de handen van de familie Castro. Om een einde te maken aan de dictatuur, moeten we onze manier van werken veranderen, de Cubanen leren dat individualisme geen slecht woord is en het woord Wij veranderen in Ik, zonder in extremen te vervallen. Wij moeten er naar streven dat de burgers hun rechten kennen en zich kunnen verdedigen.’

 Hoe worden de hervormingen van Raúl zichtbaar?
‘De hervormingen van Raúl hebben geleid tot een versterking van raciale discriminatie**;  de nieuwe leider met de witte guayabera is openlijk racist. De jeugd volgt, maar mist elke richting, de ontevredenheid groeit en men kijkt meer dan ooit naar de oceaan als oplossing. Mijn land vervalt van slecht in slechter; de corruptie groeit en concentreert zich bij Raúl en zijn trouwe volgelingen. Als men dat hervormingen noemt, dan zijn die een feit geworden.’

Bron
 * La Gaceta, 21 augustus 2011

** Vorige maand riep de voorzitter van het Cubaanse parlement, Ricardo Alarcón, op ‘het racisme volledig uit te roeien.’ Hij zei dat dit thema een belangrijke rol zal spelen op de conferentie die de Cubaanse Communistische Partij voor januari 2012 heeft voorzien. Alarcón zei verder dat dit betekende: harder werken aan een eerlijker vertegenwoordiging van (jonge) zwarten en vrouwen in kaderfuncties. Cuba telt 11,2 miljoen inwoners waarvan ongeveer 35% wordt omschreven als zwart of mezties. De discussie over het racisme in de Cubaanse samenleving is de afgelopen maanden versterkt ondanks eerdere uitspraken dat met de revolutie van 1959 ook het racisme verdwenen zou zijn. De zwarte academicus en vooraanstaand parijlid Esteban Morales benadrukt dat de voorgenomen ontslagen van een miljoen arbeiders in de staatsbedrijven vooral zwarten en mulatten zal treffen.