Amerikaanse cruises: veel toeristen, weinig inkomsten (deel 2)

Sommige jongeren in Havana gaan naar de haven en vragen de bezoekende toeristen van cruiseschepen naar de Wifi-inloggegevens van hun schip. Malcom: ‘Er lopen hier mensen rond die weten dat het cruiseschip The Royal in zicht komt, niet omdat ze het vaartuig zagen maar omdat ze via hun NanoSation of Mikrotik (draadloze routers) het Wifi signaal ontvingen.’ (…) ‘Elke toerist zal die gegevens afstaan en als je dan eenmaal ingelogd bent heb je een betere verbinding dan via het internet van Etecsa, omdat het zeer snel is en zonder censuur,’ vult hij aan. ‘Deze toeristen laten dan wel niet veel geld achter, maar wij besparen een paar peso’s die wij anders aan Etecsa, het staatsbedrijf van de communicatie, moeten betalen.’ 

De plek in de haven van Havana waar de cruiseschepen nu aanmeren.

Onlangs werd bekend gemaakt dat het Cubaanse bedrijf Aries Transporte een contract heeft getekend met het Turkse bedrijf Global Ports Holding (GPH) om de haven voor cruises uit te breiden en te verbeteren. Het aantal cruiseterminals zal worden uitgebreid van twee tot zes. Maar bij de aankondiging van dit nieuws werd niets gezegd over de verbetering van de infrastructuur en de paspoort- en douanecontrole van de schepen. De Baai van Havana kent nog veel plekken die verwaarloosd zijn en waar alleen de verroeste staketsels van werven staan. Er slingert een smal pad langs de kust waar grote toeristenbussen niet kunnen komen. De groei van het cruisetoerisme maakt dit probleem nog zichtbaarder. Deze indrukwekkende groei van het cruisetoerisme begon in 2014 toen de diplomatieke dooi tussen Washington en Havana begon. De Verenigde Staten versoepelden een aantal beperkingen, zodat Amerikaanse schepen ook een stop op het eiland konden maken en de Cubaanse autoriteiten negeerden maar al te graag de eerdere opvattingen van Fidel Castro, die de cruiseschepen demoniseerde door te zeggen dat ze alleen ‘hun afval’ achterlieten op de plaatsen waar ze passeerden.

Cruiseschip Carnival

Groei cruises
Vorig jaar ontving de haven van Havana zo’n 328.000 Amerikaanse passagiers en eind 2018 zouden dit er naar verwachting 500.000 zijn. Maar de eerste maanden van dit jaar brachten geen goed nieuws. Het rapport van de Havana Consulting Group THCG noemt het eerste semester van 2018 ‘traumatisch en verwoestend voor de Cubaanse toeristenindustrie’. Factoren die verantwoordelijk zijn voor de daling van het aantal bezoekers variëren van een afname van de belangstelling om Cuba te bezoeken, versterkt door de waarschuwingen van de Amerikaanse regering aan haar burgers, de schade veroorzaakt door het weer met inbegrip van orkanen en droogtes, en de hevige concurrentie van andere landen in het gebied, met goedkopere aanbiedingen en een betere kwaliteit van de dienstverlening. Het rapport van THCG spreekt van een stijging van het cruisetoerisme met 3%. Dat was een jaar eerder nog 12% tot 15%, aldus de econoom Emilio Morales.

Trump
De stijging van het aantal cruisepassagiers is onder andere toe te schrijven aan de door de regering van Donald Trump aangekondigde maatregel die Amerikanen verbiedt in hotels te blijven of in restaurants te eten die door de Cubaanse strijdkrachten worden geleid via het machtige militaire bedrijf Gaviota. Cruisemaatschappijen zien een nichemarkt en al meer dan een jaar hebben bedrijven als Carnival, Norwegian Cruise Line en Royal Caribbean tientallen nieuwe routes richting Cuba aan hun aanbod toegevoegd, ondermeer vanuit nieuwe havens als Tampa (Florida) en Charleston (Zuid-Carolina). Het bedrijf Royal Caribbean kwam met een groter schip voor zijn reizen naar het eiland. Het enorme Majesty of the Seas is 268 meter lang en vaart van Tampa naar Havana in 4 tot 5 nachten.

Uitgeven
Met een capaciteit voor 2.700 passagiers maakt de drijvende en glanzende stad inmiddels deel uit van de horizon van Oud Havana. Een van de reizen die de rederij organiseerde bracht Samantha, een jonge vrouw uit Indiana, voor haar eerste bezoek op het eiland. Ze is vooral geïnteresseerd in de oude stad en wil naar de boerderij Vigía, onderdeel van een tour naar de plaats waar de schrijver en Nobelprijswinnaar Ernest Hemingway woonde. Ze heeft geen plannen om naar het eiland terug te keren omdat ze liever ‘meerdere landen tegelijk’ met een cruiseschip aandoet. De opkomende particuliere sector van het eiland, zoals de eigenaren van particuliere restaurants bekend als paladares en de rbnb-verhuur, houdt niet van dit type toeristen die niets uitgeven.

Protest in Florida tegen het cruisetoerisme naar Cuba.

Immoreel
Bovendien ziet een deel van de ballingen in deze cruises een instrument om ‘het totalitarisme te versterken’ en startte de campagne Steun de repressie niet. Zij ziet deze vorm van toerisme als ‘illegaal en immoreel.’ Ondanks alles groeit het aantal cruiseschepen dat Cuba aandoet en enkele maatschappijen hebben al nieuwe routes aangekondigd. Dat geldt o.a. voor de luxueuze onderneming Seaborn, die opent in november 2019 een route tussen Miami en San Juan, inclusief enkele nachten in Havana en stops in Cienfuegos en Santiago.

Bron
* Website 14ymedio, Marcelo Hernández, Havana, 20 augustus 2018

Noot
* Donderdag jl. wijzigde het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken het reisadvies voor Cuba. In het vorige advies werd de bezoeker aan Cuba opgeroepen tot ‘de uiterste waakzaamheid’. In het nieuwe advies wordt geadviseerd een mogelijk bezoek aan Cuba eerst te ‘heroverwegen’. De toeristensector hoopt dat de versoepeling van het reisadvies de daling van het Amerikaanse toerisme zal afremmen en het aantal Amerikaanse bezoekers per cruise zal groeien.

Amerikaanse cruises: veel toeristen, weinig inkomsten (deel 1)

De glimmende kolos vaart de Baai van Havana binnen en binnen korte tijd passeren tientallen reizigers met zonnebrillen en in shorts de Cubaanse douane. Aan land wachten hen verschillende bussen voor een rondleiding door de stad. Vanaf het moment dat het schip aan de horizon verschijnt, is het aan de kade van de terminal Sierra Maestra (voor cruiseschepen) een komen en gaan van gidsen die op bordjes hun bekwaamheid in de Franse of Engelse taal aanprijzen. Sommigen hebben een speciaal aanbod: ‘Salsa, rum en een goede sigaar’.

Cruiseschip Norwegian Sun

Een visser kijkt verveeld naar het tafereel. ‘Ze komen aan land, lopen een tijdje rond en gaan terug naar het schip,’ vertelt de man die Sergio heet en vroeger als elektricien werktte. ‘Dat soort bezoekers heeft niet eens tijd voor een praatje. Ik bemoei me niet met hen en geef de voorkeur aan degenen die meer ontspannen zijn.’  Op zo’n ochtend vist Sergio wat in het donkere water van de baai, vangt wat vis voor zijn gezin en poseert tegen betaling met zijn hengel voor toeristen en praat over de stand van de vis in Cuba. Sergio klaagt: ‘Een cruiseschip is een drijvend hotel dat zelfs geen afval achterlaat, laat staan geld,’ klaagt hij. ‘Deze mensen slapen niet aan land, eten bijna nooit in de restaurants en verlaten het schip slechts om te wachten op een bus die hen naar een andere plek rijdt.’

Bestedingen
Sergio’s conclusies zijn gelijk aan de gegevens van het Statistisch Jaarboek 2016. Dat jaar besteedde elke buitenlandse bezoeker gemiddeld 765 dollar, terwijl een cruisepassagier slechts zo’n 50 dollar besteedde. ‘Voor elke 15,30 dollar die een toerist die per vliegtuig op het eiland aankomt uitgeeft, besteedt de toerist die per cruiseschip reist 1 dollar,’ zegt een rapport van de Havana Consulting Group (THCG). Rodobaldo wijst op ‘de inkomsten voor de staat uit het aanmeren in de Cubaanse havens, maar in de sfeer van de dienstverlening leveren zij veel minder winst op’, zegt Rodobaldo, een gids die vooral met Canadese cruisepassagiers werkt. ‘De klanten van een cruiseschip hebben weinig nodig; ze hebben voedsel en entertainment aan boord. Als zij van boord gaan, maken zij kleine wandelingen en gaan naar plaatsen waar alles veilig is en goed georganiseerd om optimaal profijt te hebben van de minuten die zij aan land doorbrengen,’ legt de gids uit. ‘Een bar, een plek om te dansen en een museum, maar ze willen niet al te ver Havana Centrum intrekken, een wijk als Alamar leren kennen of de stad verlaten om de Botanische Tuin te bezoeken. ‘Het is een zeer geïsoleerde vorm van toerisme waarbij men geen risico van welke aard ook wil lopen’.

Snelle souvenirverkoop
Ook de kooplieden in de buurt van de haven hebben hun aanbod aangepast aan het ‘haastig toerisme’. In het nabijgelegen dok van San José bedient een ambachtelijke souvenirmarkt al maandenlang ‘klanten die haast hebben’, zoals Liván Ramos de cruisepassagiers noemt. ‘Ze komen aan en willen iets kopen voor de sirenes van het schip klinken. Ze pakken van alles.’  Liván biedt een grote verscheidenheid aan producten, zoals een in hout uitgesneden bejaard echtpaar, de man met een bolhoed en de vrouw met een paraplu, voor ongeveer 5 dollar. ‘Daar is veel vraag naar bij cruisetoeristen, net als de kleine doeken met foto’s van de kathedraal, de Bodeguita del Medio of een afbeelding van Che Guevara, die voor 10 dollar wordt verkocht.’ Ramos: ‘Ze dingen niet af, ze betalen snel en zelfs de fles water die ze bij zich hebben, komt van hun schip,’ zegt hij. Hij betreurt het dat de infrastructuur rond de haven ‘nog niet erg berekend is op de komst van zoveel toeristen’. Naar zijn mening ‘is er een gebrek aan toiletten, plekken om drankjes te verkopen en meer informatiepunten, evenals schaduwrijke gebieden’.

Snelle hap
Bij een particulier café vlak in de buurt staat een bord met de aanbiedingen van de dag, zoals Hola Ola / Hallo Golf en Velero Azul / Blauwe Zeilboot. ‘Kom binnen en als u gaat zitten, hebt u in minder dan drie minuten een drankje in de hand,’ aldus de wervende affiche. De toeristensector in deze buurt lijkt zich te hebben aangepast aan het type bezoekers dat weinig uitgeeft. Tapas behoren al tot de complexe gerechten in de bars en restaurants dicht bij de zee. Zonnige terrassen zijn ook meer in trek dan de ruimten met airconditiong binnen.’ Er zijn mensen die van de boot stappen en hun schip niet uit het oog willen verliezen, dus willen ze op het terras zitten’, zegt Malcom, die werkt in een klein privérestaurant dat zich aan de nieuwe tijd heeft aangepast. ‘Geen rijst met bonen, deze mensen willen snel en veilig voedsel zoals wat fruit, kroketten, olijven of snacks met kaas’.

Bron
* Website 14ymedio, Marcelo Hernández, Havana, 20 augustus 2018

Link
* Havana Consulting Group, 17 januari 2018: The cruise market in the Caribbean: a second opportunity for the Cuban tourism industry

Cuba-beleid van Trump schaadt ook Amerikaanse economie

Cruiseschepen en vliegtuigen uit de VS blijven toekomen in Cuba. Maar het aantal Amerikaanse reizigers is fors gedaald sinds Donald Trump zijn intrek nam in het Witte Huis. De relaties tussen beide landen zijn tot een minimum herleid. Met zijn nieuwe beleid ten aanzien van Cuba verstoorde Trump de dooi die tussen beide landen was ingezet. Maar zijn belofte van juni 2017 dat hij alle bilaterale overeenkomsten van zijn voorganger Barack Obama met de regering van Raúl Castro zou annuleren, werd niet volledig uitgevoerd. Een aantal officiële kanalen blijft open. Zo is de bilaterale commissie waarin vertegenwoordigers van beide landen de thema’s opvolgen waarrond ze samenwerken, nog steeds actief. Ze hield haar zevende bijeenkomst op 14 juni. Ook de vergaderingen over onder meer cyberveiligheid, drugshandel, terrorisme en migratie blijven plaatsvinden.

Maar Washington heeft zijn diplomatiek personeel in Havana wel aanzienlijk verminderd, met enkele mysterieuze gezondheidsincidenten als argument. Het gaf zijn burgers ook een negatief reisadvies, zette 17 Cubaanse diplomaten in Washington het land uit, en verhardde het economische en handelsembargo. ‘Een van de belangrijkste ideeën van Trump, America First, begint te botsen met de Cuba-kwestie’, zegt econoom Luis René Fernández Tabío, Amerika-kenner aan de Universiteit van Havana. Trump ‘wil Amerika opnieuw groot maken, voorrang geven, banen creëren, maar door zijn eigen beleid heeft hij de Cubaanse optie hiervoor gesloten: Cuba kan belangrijke voordelen opleveren voor de bedrijfswereld in zijn land.’

6 miljard dollar
Volgens Fernández heeft Cuba geopolitiek en economisch gezien ‘een strategische positie en een belangrijke markt.’ Twee tot vier jaar na de eventuele opheffing van de blokkade zou de handel tussen beide landen al goed kunnen zijn voor 3 tot 6 miljard dollar. Zeker staten die dicht bij het eiland liggen, zoals Florida of Texas, zouden hiervan profiteren, maar ook andere staten met economische sectoren die complementair zijn met Cuba, kunnen er hun voordeel mee doen.

Kipfilet is vaak afkomstig uit de VS

Import van landbouwproducten
Jorge Domínguez, Cuba-expert van het David Rockefeller Center for Latin American Studies (DRCLAS) van de Amerikaanse Harvard-universiteit, schreef in een artikel in het Cubaanse tijdschrift Temas, dat Cuba van 2002 tot 2015 voor 5,3 miljard dollar aan landbouwproducten importeerde uit de VS. Deze aankopen werden vooraf betaald, in contanten, en bovendien ging het om eenrichtingsverkeer aangezien Cuba door het embargo niet naar zijn noordelijke buur kan exporteren. ‘In normale handelsrelaties is zoiets onaanvaardbaar en onvoorstelbaar’, zegt Fernandez.

Kredietverbod
Toch is het voor Cuba nog altijd voordeliger bepaalde producten in de VS te kopen, omdat de Amerikaanse landbouw zwaar wordt gesubsidieerd. Niettemin bedroeg de Amerikaanse import in 2017 slechts 250 miljoen dollar. Een rapport dat eind vorig jaar werd gepubliceerd door het tijdschrift Cuba Trade en de US Agriculture Coalition for Cuba, laat zien dat het kredietverbod een van de belangrijkste redenen is waarom landbouwproducten uit de Verenigde Staten slechts een klein percentage vertegenwoordigen van de invoer in Cuba.

Langs de weg in Cuba. ‘De blokkade is de grootste genocide van de historie’.

Opheffing van het embargo
Het verklaart waarom de Amerikaanse Senaat op 28 juni een wijziging van de landbouwwet goedkeurde waardoor een uitbreiding van de promotieprogramma’s mogelijk wordt om de toegang voor Amerikaanse landbouwproducten tot de Cubaanse markt te vergroten. Volgens Fernández is een meerderheid van de Senaat bereid om nog meer voorstellen goed te keuren die in de richting gaan van de opheffing van bepaalde beperkingen van het economische en handelsembargo dat van kracht is sinds 1960 en versterkt is onder de huidige Amerikaanse regering. Vanwaar die koerswijziging? ‘Door wat er in Cuba gebeurt’, zegt Fernández, ‘door de dynamiek van de buitenlandse investeringen hier, door de voortgang van projecten zoals de Speciale Ontwikkelingszone Mariel, door de bezoeken van bedrijven die geïnteresseerd zijn in handel met Cuba.’

Amerikaanse ondernemers uitgesloten
Naarmate de houding van het Congres of van Trump zelf verandert, zal Washington zich realiseren dat Cuba geen probleem vormt voor de Amerikaanse belangen, maar net grote mogelijkheden biedt om zaken te doen, ook al lijkt dat op het eerste gezicht niet zo. ‘Het zijn net de Amerikaanse ondernemers die uitgesloten zijn van alle soorten voordelen, enkele uitzonderingen daargelaten.’ De Amerikaanse ondernemers weten dat Cuba een groeiende markt is. Ze willen hier zijn wanneer de beperkingen voor Amerikanen om Cuba te bezoeken als toerist of om andere redenen worden opgeheven, zegt Fernández.

Amerikaanse toeristen bezoeken Havana per cruise.

Minder toeristen
Voor Amerikanen is het sinds 1961 verboden naar Cuba te reizen, maar het herstel van de diplomatieke relaties in 2015 leidde tot een aanzienlijke toename van het Amerikaanse toerisme naar Cuba. De nieuwe verkoeling onder Trump heeft die trend afgezwakt. Tijdens de eerste helft van dit jaar arriveerden 82.269 Amerikaanse reizigers minder dan in dezelfde periode vorig jaar (348.713), stelt het adviesbureau The Havana Consulting Group (THCG).

Bron
* Persbureau IPS, Patricia Grogg, 6 augustus 2018

Cruiseschepen naar Cuba verboden voor Cubaanse-Amerikanen

Carnival, het eerste Amerikaanse bedrijf dat regelmatig cruisetochten vanuit Cuba naar de VS zou verzorgen, ligt onder vuur omdat Amerikaanse burgers die geboren zijn in Cuba, niet kunnen boeken voor zo’n reis. De Cubaanse wetgeving verbiedt hen Cuba over zee te bereiken.

Twee Cubaanse-Amerikanen hebben nu een kort geding aangespannen tegen Carnival Corp. Zij stellen dat het verbod in strijd is met de Civil Rights Act en eisen dat de cruise van 1 mei aanstaande wordt geschrapt. Advocaat Robert Rodriguez zegt geschokt te zijn toen hij hoorde van de weigering van twee in Cuba geboren burgers en wees erop dat Carnival een invloedrijk bedrijf is in Zuid-Florida, het hart van de Cubaanse gemeenschap in de VS. Burgemeester Carlos Gimenez van Miami-Dade County zegt: ‘Als in Cuba geboren maar genaturaliseerde Amerikaanse burger, is het mij duidelijk dat dit beleid in strijd is met de normen.’ Carnival zegt dat het bedrijf hiertoe gedwongen is door de Cubaanse regering, die het personen die in Cuba zijn geboren, verbiedt via zee en niet via de lucht, naar hun land terug te keren. Het bedrijf belooft bij de Cubaanse autoriteiten aan te dringen op wijziging van beleid, maar verwerpt het voorgenomen kort geding omdat het geen beslissing van het bedrijf is, ‘maar een beslissing van de Cubanen’.

Woede en protest
Het verbod heeft tot woedende reacties geleid in Zuid-Florida waar bepaalde groepen Cubanen toch al sterk gekeerd zijn tegen de ontspanningspolitiek van president Obama tegenover Cuba. Een kleine honderd van hen demonstreerden maandag jongstleden voor het hoofdkantoor van Carnival in Miami. Een van de actievoerders, Orlando Gutierrez, zei dat de bereidheid van Carnival mee te gaan met de discriminerende maatregelen van Cuba hem herinnert aan de bedrijven die zich aanpasten aan de scheiding van ras in de VS. Ric Herrero, directeur van CubaNow, een groep die het beleid van Obama juist ondersteunt, benadrukte dat het beleid van Cuba veranderen moet, maar hij noemde dit ‘een gecompliceerde zaak’. Volgens Herrera was de al tientallen jaren bestaande maatregel van de Cubanen bedoeld om te voorkomen dat Cubanen het eiland ontvluchtten op vlotten en boten en tegen de dreiging van Cubanen die via het water naar Cuba terugkeerden om schade aan te richten op het eiland. Herrero zei dat Cuba geen moeite heeft met terugkerende Cubanen uit de VS en wees op de 450.000 Cubanen die elk jaar tussen Cuba en de VS heen-en-weer reizen.

Diverse bronnen

Onstuimige groei toerisme door cruiseschepen

Vanaf mei 2016 zullen wekelijks cruiseschepen vanuit Miami naar Cuba varen. Het Amerikaanse bedrijf Carnival is het eerste bedrijf dat van de Amerikaanse autoriteiten toestemming kreeg. Het bedrijf is nog in afwachting van toestemming van de Cubaanse autoriteiten.

Een passagiersschip van het Amerikaanse bedrijf Carnival

De cruiseschepen van Carnival hebben een capaciteit van 710 passagiers, die elk 2.990 dollar per persoon betalen; belastingen en andere lasten zijn daarbij niet inbegrepen. Hoewel het reisverbod voor Amerikaanse toeristen naar Cuba nog bestaat, kan Carnival gebruik maken van toegestane reizen met culturele, sociale, religieuze en humanitaire doeleinden, die in januari van dit jaar door president Obama werden goedgekeurd en waarbij uitwisseling en contacten tussen burgers van de VS en Cuba centraal staan. Formeel is vastgelegd dat 8 uur per dag besteed dient te worden aan een culturele activiteit; het volgen van een cursus salsa of een bezoek aan een krokodillenboerderij vallen ook onder deze criteria. Vanwege het nog bestaande Amerikaanse embargo dat transacties met Cuba verbiedt, zijn er geen casino’s aan boord van de cruiseschepen.

Havana: cruisehaven
Vorige week kondigde het Italiaans-Zwitserse bedrijf MSC Cruceros aan dat vanaf 22 december een van hun schepen, de MSC Opera, met een capaciteit van 2.120 passagiers, de komende winter vanuit Havana cruises organiseert in de Cariben en wel 16 reizen voordat het schip in april 2016 naar Europa terugvaart. In mei kregen twee veerbootondernemingen – het Amerikaanse Havanna Ferry Partners en het Mexicaanse Baja Ferries – toestemming van de Amerikaanse overheid om tussen Cuba en de VS lijnen te openen.

Twee miljoen
Havana maakte gisteren bekend dat verwacht wordt dat eind juli de twee miljoenste toerist van dit jaar wordt verwacht. Het Cubaanse Bureau voor de Statistiek (ONE) spreekt over een groei van het aantal bezoekende buitenlanders in de maand mei met 21,1%, vergeleken met mei 2014. Met 237.254 bezoekers in mei 2015 groeide het aantal internationale toeristen aan Cuba in de eerste vijf maanden tot 1,7 miljoen. Canada staat nog steeds boven aan de lijst waarna Duitsland, Frankrijk, Engeland, Italië, Argentinië en Venezuela volgen. Geschat wordt dat dit jaar rond de 20% van de toeristen uit de VS afkomstig zijn. In de eerste vijf maanden van 2015 werden 62.183 toeristen afkomstig van cruiseschepen geteld. Het toerisme is voor Cuba de tweede inkomstenbron na de export van professionele dienstverleners als doktoren, sporttrainers en verplegers (sters) naar o.a. Venezuela.

Bronnen
* ONE, Diario de Cuba, 14ymedio en Cubadebate

Gaan Amerikaanse ogen in Cuba wel open?

Begin december kwamen 600 Amerikaanse studenten en jongeren met het cruiseschip  Semestre en el Mar in de haven van Havana aan. Zij vormen een deel van het groeiend aantal Amerikanen, dat Cuba bezoekt in het kader van het zogeheten People-to-People-programma.  De stijgende aantallen wijzen op de soepele houding van de Obama-administratie, die people-to-people contacten gericht op politieke veranderingen op het communistisch eiland,  aanmoedigt. Ook gaf Obama toestemming voor meer vluchten vanaf meer Amerikaanse vliegvelden naar het eiland. De Amerikaanse studenten hadden een overvol programma met vooral officiële ontmoetingen en bezoeken aan historische plaatsen. De kritische blogger Miriam Celaya vroeg zich af of deze Amerikaanse studenten ook het ware Cuba zagen.

De partijkrant Granma publiceerde op 11 december enige uitspraken van de jonge Amerikanen tijdens ‘een kort gesprek met journalisten’.  ‘Nooit heb ik me zo welkom door de bevolking gevoeld als hier,’ zegt een leerling van de Universiteit van Nebraska, terwijl enkele studenten van de Universiteit van Virginia opmerken dat ‘de Cubanen zeer gastvrij zijn.’ Maar inwoners van de hoofdstad die in contact wilden komen met de bezoekers, werden geconfronteerd met een undercoveroperatie waarbij fruitverkopers, bestuurders van bicitaxi’s, aantrekkelijke meiden en anderen de Amerikaanse bezoekers van het cruiseschip in Oud Havana scherp in de gaten hielden. Op het programma van de Amerikanen stonden ook gesprekken met Cubanen, meestal trouwe militanten van de partij of de jeugdbeweging en de journalisten die verslag deden gebruikten de bekende triomfalistische toon uit de Cubaanse staatsmedia.

De Amerikaanse studenten op de trappen van de Universiteti in Havana

Geen civil society
Maar hoewel het programma van de Amerikaanse bezoekers minutieus was gepland en gecontroleerd in het belang van de politiek-promotionele agenda van de Cubaanse autoriteiten en de jonge studenten geen contacten met de bevolking hadden, noch met de zeer gevarieerde leden van de civil society, slaagden enkelen van hen erin te ontkomen aan de controle van de politieke politie. Zij woonden het concert bij dat de zanger Boris Larramendi hield in het huis van de mensenrechtenactivist Antonio Rodiles (van de beweging Estado de Sats), dat op dat moment volgens o.a. de getuigenis van de blogger Walfrido López, door de geheime politie werd belegerd. Rodiles en andere activisten zouden kort daarna worden gearresteerd. Deze studenten hebben uit de eerste hand kennis gemaakt met de getuigenissen van hen die knokken voor een nieuw Cuba en die de repressie en de terreur kennen.  Zij waren getuige van een zogeheten ‘acto de repudio’ voor de woning van Rodiles, waarbij de autoriteiten er niet voor  terugdeinsden leerlingen van basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs in te schakelen, eveneens musici zoals Arnaldo y su Talisman die o zo graag het voorrecht behouden om naar het buitenland op tournee te kunnen gaan. Arnaldo zal een heel grote talisman nodig hebben om op zeker dag zijn misdadige betrokkenheid bij hen die andere Cubanen onderdrukken, te kunnen uitleggen. Waarschijnlijk zullen er nog meer van dergelijke reizen plaatsvinden met Amerikaanse studenten. Velen van hen klaagden over de gebrekkige informatie die zij hadden over de Cubaanse werkelijkheid en het ware karakter van de dictatuur. Misschien herhalen deze bezoeken zich met meer boodschappen uit de vrije wereld. Totalitaire systemen hebben geen tegengif tegen democratische openingen en hun blinde volgelingen kunnen de slavernij en de onderdrukking waarin Cubanen al 55 jaar leven, niet verborgen blijven houden. (tekst is afkomstig van de website Sin Evasion van Miriam Celaya )

President Raúl Castro, zijn voeten op een kussen met het woord Blokkade, is goed geluimd: ‘Joepie’. Naar verwachting zullen De Cubaanse – Amerikanen komend jaar maar liefst 2,7 miljard dollar naar Cuba overmaken.

Bespottelijke programma’s
Jaime Suchlicki, historicus en uitgever van Cuban Affairs Journal heeft een uitgesproken negatief oordeel over de people-to-people bezoeken. Hij schrijft o.a.:

‘Vorige week was ik  gastheer op de Universiteit van Miami van een groep van 15 studenten die juist terugkwamen van een driedaags bezoek aan Cuba. Tijdens hun verblijf in Cuba werden zij ‘begeleid’ door een dame werkzaam voor ICAP, Instituto Cubano de Amistad con los Pueblos / Nationaal Instituut voor Vriendschap met de Volkeren, een organisatie die net als de Cubaanse geheime dienst,  ressorteert onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken. ‘Haar aanwezigheid was overweldigend,’ aldus de studenten. Enkel tijdens het bezoek van de studenten aan de Amerikaanse vertegenwoordiging was ze afwezig. Het programma was volkomen volgepland en zo georganiseerd dat er geen vrije tijd was om met gewone Cubanen kennis te maken. De studenten bezochten diverse departementen en instituten en de traditionele bezoeken aan musea en bibliotheken. De studenten en de faculteit waren teleurgesteld over de beperkingen die zij in hun activiteiten ondervonden. Terwijl enkelen van hen dissidenten wilden bezoeken, ‘liet het programma dit niet toe.’ Het idee dat dit soort People-to-People-programma’s een impact hebben op de Cubaanse samenleving is bespottelijk. Het enige voordeel ligt bij de Cubaanse regering die Amerikaanse krijgen en de studenten kunnen belagen met hun anti-embargo propaganda. ‘Wij hoorden constant’, zegt een andere student, ‘dat de blokkade de oorzaak is van Cuba’s problemen.’ Suchlicki concludeert dat zolang dit programma er niet in slaagt, effectief in de Cubaanse samenleving op te treden, dienen bezoekers uit Amerika aan Cuba enkel de doelstellingen het regime. ‘

Linken
* Instituto Cubano de Amistad con los Pueblos ICAP